장음표시 사용
371쪽
rhagit Propheta de unIverso humano penere . et dico cum S. Hieronymo , ibi dumtaxat sermonem institui de Judaeis, quorum justitiae, hoc est sacrificia, observationes , & caeremoniae legales , quae tum ibi; tum alibi saepὸ in Scriptura vocantur justitiae , adveniente Chricto reputatae sunt immundae: propterea quod Judaicus populus tunc temporis multa perperam contra legis mandata adiiciendo , divinam iram provocabat, Deumque labiis tantum , & externo ritu honorabat. Cui explicationi favet textus I nam caput, unde verba praefata deprompta fuere , totum est de adventu Messiae : sic enim incipit: Utinam disrumperes extor, o defenderes: Et postea. Descendim, τ ὰ facie tua mentes defluxerunt. Ad fecundum textum, dico illlus laci triplicem esse sensum ς quorum Primus, quod simus servi inutiles, quia nihil ad vitam ς ternam utile facimus secundum conditionem naturae, de nativitatis humanae , sed secundum beneficium gratiae , & adoptionis divinae . Ita explicat S. Ambrosius lib.8. in Lucam; Ergo n- qirit, agnosce te esse fersum plurimis obsequiis defaenoratum, non te praeferor, quia Filius Dei diceris: arnoscendagra tia , sed nou ignoranda natura . Secundus sensus, quod simus servi inutiles r spectu Dei, qui bonorum nostrorum non Indiget, licet simus utiles respectu nostri, quia quidquid honi facimus per observationem mandatorum, cedit in Commodum ,& utilitatem nostram: ita hunc locum interpraetatur Beda . Ter lius sensus est , quod simus servi Inutiles,juxta communem modum Ioquendi, quo solemus appellare servum Inutilem
eum, qui nihil ex se facit, sed tantum ea praestat, quae imperantur, quae interpretatio quadrare videtur menti Christi Domini, subjungit enim,quod debuimur farere fecimus. Ad tertium dico , quod licet aeterna vita detur ex gratia: tamen datur, ut
Tomo merces : quia ut redie di x It Cone ilium Arausicanum Can. 18. De Betur merces
Aonis operibus si fiant: sed gratia quarnon desetur , praecedit ut fiant. O0ieiunt fecundo : Servus non censetur aliquid mereri, quando id omne, quod exequitur solvere debet, ut debitum obsequium Domino suo : sed homines qui servi Dei sunt, Deo debent. Id omne quod in ejus honorem , & obsequium impendunt: igitur hoc titulo nihil merentur . Respondeo primo, negando majorem; tum quia,servus per obsequium impensum Domino suo , meretur quae sibi ne-eessaria sunt ad victum, & vis itum ijuxta illud Cor.9.Non auigabis os fovi trituranti . Tum quia quando Dominus convenit cum servo de mercede, tune servus per obsequium vi pacti, atque promtisonis , potest aliquid promereri:
Deus autem convenit cum hominibus de Delicitate aeterna tribuenda servantibus divina mandata , dc aliquid pro Dei gloria facientibus,aut patientibus . Respondeo secundo, quod homines nedum sint servi Dei , sed filii adoptivi,&donati libertate, quam nobis promeruit Christi is I subindeque ea libertate possunt aliquid apud Deum promereri per
- Ofieiunt tertio : Clim Christus m ruerit nobis vitam aeternam, vel ipsus meritum nobis iussicit ad eam obtinendam , vel non. Si iusticit, merita nostra superflua sunt: si non suffcit, iniussi-eiens fuit ejus oblatio ad salutem nostram, quod asserere impium est, & blasphemum a Reseondeo , Christi merItum esse suff-eientissimum , nec ullatenus per cooperationem meritorum nostrorum ejus suffetentiam imminui; sed dumtaxat applicari; quemadmodum enim vis agendi creaturarum in operibus naturalibus non arguit insuffcientiam omniis potentiae divinae, sed magis eam demonstrat, ac notificat, aperiendo vide
372쪽
362 Appendix de Merito. βuaest. IL
Iieet qualiter Deus non seli im creaturae dederit esse , sed & operandi virtutem conmunicaverit; ita vis justorum meritoria , atque cooperatio armit potiussufiicientiam , de excellentiam merito rum Christi,qui non sollim potuit justis coincedere esse supernaturale, sed & vim tutem operandi supernaturaliter , ac merendi . ρυθd si eut suffcientia bonorum Christi operum , orationis, dilee ionis , abstinentiae, & aliorum non excludit fidem nostram, orationem, dilectionem, abstinentiam , de caetera bona operarita neque lassicientia meritorum Christi excludit bona nostra merita. Oficiunt denique S. Augustinum,qui videtur pluribi excludere humana m Tita, maxime Iib.de Praedest. Sane orum cap. I s. ubi ait: Humana hic merita con-rabefiunt, quae perierunt per Adam ; ut reruet quae remat Dei gratia per Iesum Christum Dominum noΠrum. Respondeo , S. Augustinum per haec verba excludere dumtaxat humana memetita solis naturae viribus elIcita; quippe eo capite , comparationem instituit inter Christum , & Christianum , & pr bat quod quemadmodum Christus Non meruit suam Incarnationem , ita nec Christianus suam mereri potest vo cationem. Hinc post praefata verba subdit; Sumquis in e ite nostro praecedentia merita sugularis illius renerationis invenerit,iose in noὐis membris *us μα-σedentia merita multi licatae regenerarionis inquirat, neque enim retrMuta es Christo HIageneratio ,sed trisula, ut alienus as omni obligatio- ρeccati de
Spiritu, Vimine Usceretur; μ ἐν
cobis , ut ex aqua , ἐν Spiritu renaser mur , nou retrisurum est 'o aliquo merito , sed gratIs trisurum.
er accestiatum a Deo , ut dixnum remu-suratione atigo bonitatis , aut justitia rituIo debita: Colligitur ex Doctore
In dis .i8. num . . ubi ait: Dieo quod meritum est aliquid acceptatum , veI ac-eeptandum in alio ἔ ρro quo as acceptau-
te es Hiquid retribuendum Hli, in quo eR , quasi debitum tui pro illo merito,ses
alteri pro qua meruit . Ibique notat DOictor , quod cum respectu Dei nihil
si acceptandum , quod non fuerit acceptatum ab aeterno : Ideo , inquit , in deferiptione meriti , non oportet addere a ceptandum in ordine ad Deum . Dicitur itaque primo opus liberum aquae enim naturalia sunt, aut coacta ,& in voluntaria nullam omnino laud dimnec mercedem merentur. Additur, honesium, quo significetur opus merito rium debere esse actum alicujus virtutis , opera numque vitiosa, & peccantinosa non mercedem , sed vindictam, Scultionem provocant. Sequitur , elici tum as homine viatore , nam inquit Doctor in dist. II. quaest. a. ponere meritum de congruo, vel de eondirno in anima post mortem, nou videtur doctrinae Theolarraeae conrionum , quae ponit flatum illum ab istis immunem. Caetera adduntur ad explicandam meritorum diversitatem , nam meritis de condigno debetur prc mium titulo justitiae , meritis vero de congruo dumtaxat titulo bonitatis , Semisericordiae;omnes autem praefatae de finitionis particulae clarius patebunt, de firm-buntur in tertia sequenti quaesti ne, in qua conditiones ad meritum necessarias aperiemus.
meritorum genus . Aliud enim dieitur meritum condignitatis, aliud congruitatis , tertium dignitatis , quartum impetrationis : Meritum condimitaris appelIatur uiust quo quis meretur ex jus i-
373쪽
ita mereedem supernaturalem sibi λDeo propositam , & promissam propter
condignitatem operis cum tali praemio, Meritum congruitatis , dicitur illud quo non propter condignitatem , de aequalitatem operis cum mercede quis praemium illud consequitur , sed dumtaxat Propter congruitatem qua praemians,dere munerans movetur ad largiendum praemium ex sua bonitate, & misericordia propter opus elicitum ii merente; l, chi opus it Iud non habeat aequalitatem Cum tali praemio, nec praemium illud sit propter tale opus a praemiante repr missum . Sic Deus intuitu operum m Taliter bonorum h phccatoribus in statu peccati elicitorum interdum Iargitur gratiam fidei, & eonversionis.Seraph I- s mctor in a.dist.27.art. 2.quaest. 3.inter haec duo merita condignitatis, &congruitatis existimat aliud Inter utrumque medians esse admittendum , quod appellat, Meritum dignitatis, quo videlicet quis meretur non quidem essentiale praemium, sed accidentale; propterea quod dignus sit illius praemii consequendi ratione dignitatis operis a se eliciti. Denique Recentiores aliqui
praeter haec praefata meritorum genera existimant insuper quartum esse admittendum quod appellant, Meritum impetrationis , quo quis non existens in gratia suis precibus , & orationibus adivina misericordia conversionis gratiam impetrat, quod utique meriti genus excogitarunt, ne dicerent peccatores ex auxilio Dei mereri remissionem peccatorum . An autem haec quatuor meritorum genera sint admittenda, hie est determinandum. Notandum feeundis , justitiam secundum quam Deus dicitur reddere me cedem 1 ustorum meritis non esse legalem , neque distributivam , sed dum at commutativam ; etenim Iustitia Galis respicit jus quod habet eommunitas circa per1bnas, & earum bona In ordine ad bonum commune , nam jus
lagal Is justitiae fundatur In titulo communitatis : at jus quod justi acquirunt sibi per merita apud Deum , non furi datur in titulo communitatis,sed ex eo quod exhibeat unusquisque Deci obsequia,& opera bona elicita quibus Deus condignam mercedem promisit : νώ- fritia autem disributiva, respicit per sejus quod habent particulares , fundatum in titulo communitatis quatenus sunt illius membra, & inde habent ju participandi communibus Illius bonis. unusquisque pro sua dignitate;quo quidem iure,ut mox dictum est, non Raudent justi respectu mercedis divinae. Nec refert quod variae,& inaequales sine mercedes , prout varia, de inaequalia sunt merita. Unde resultat proportio inaequalitatis in justo , qui tanto plus habet juris ad mercedem quanto majora habet merita: Hoc,inquatri, non refert , id enim accidentarium est justitiae, vi cujus retribuuntur praemia,quia illa respicit dumtaxat jus cujusque ueli Iud proportionata mercede compenset: unde si omnes essent pares meritis, etiam forent pares in mercede. Restae igitur quod justitia illa , virtute cujus praemium tribuitur justorum meritis,sita pia justitia eommutativa , quae respicit jura privata particularium quatenus talium , ut illis debitum reddat secundum aequalitatem, dc proportionem operis ad praemium. Notandum tertio, duplicIter aliquoa opus dici posse condignum , dc aequale praemio, nimirum vel aequalitateArithmetica , O puantitatis, vel aequalitare Geometri ea Aroportionis: Censetur autem dignum praemio aequalitate arithmetica , quando videlicet op usquatenus talis personae , secundum se , & absolute speetatum tanti est valoris, quanti est praemium quod illi retribu ;-tur: quo pacto labor diurnus mercenarii est tanti valoris secundum se quanti est merces qua jus h compensa ri .let: est vero dignum mercede Z E aequa
374쪽
aequalitate proportionis, quando licet possunt promereri: at ille est duplex , opus secundum se, 8t absolutὶ spe sta- nempe per condignitatem, & per contum quatenus est talis personae, exce- gruitatem : igitur, &c. Major per sedatur magnitudine praemii ; nihilomi- constat. Minor probatur : Tot modis nus consideratum secundum aliquas possunt homines divina promereri be- circumstantias , put1 excellentiae pro- neficia, quot sunt modi quibus divina mittentis , motivi propter quod pro- prae inia obtinent: at illi duo sunt dam- mittit, & aliarum conditionum pro- taxat, nempe ex justitia, de ex decen- millionem illam honestantium, & illu- tia , & congruitate : igitur , dcc. Pro strantium , opus illud censetur esse diis batur insuper ex Scriptura sacra, quaegnum moraliter tali praemio . Hinc fa- hoc utrumque meritum agnoscit. Me-e a tali cognitione debetur illi operi ritum quidem de condigno, ut eviden tale praemium ex justitia : sic Saur juste ter apparet ex dictis : meritum etiam repromiserat filiam In uxorem ei qui de congruo , nam quae una ex parte Goliath occideret; quamvis enim filia asserit nos gratis justificari Rom. 3. id Regis censeretur esse praestantius prae- est , sine merito de condigno ; ex alia natum,& longe dignius quam quoὸ ha--yaeost a. affirmat nos justificaribere debuisset gregarius miles propter ex operibus non solum in gratia factis , interfectionem unius adversarii,tamen quae merentur augmentum gratiae de attenta solemni promissione regia,spein condigno, sed etiam ex operibus mo-ctatisque aliis circunstantiis , quod raliter bonis quae fiunt in statu peccati nempe Gigas ille Israelitis exercitibus mortalis , de quibus maxime intelligi illuderet, nec ullus eum singulari cer- videtur S. Jacobus clim ad Id confir- tamine aggredi auderet, justh David mandum utatur exemplo Raab mere- illius expugnator primogenitam Saulis tricis . His autem operibus tantum d filiam in uxorem promeruit,& eam sibi hetur justificatio ex decentia , & con denegatam, alterique nuptam requisi- gruitate : igitur Scriptura sacra agno vit . Debet tamen esse aliqua proportio scit meritum de Congruo . Inter opus , & meritum, nam ludicre , Confirmatur ex eo quod eadem Scri& stulte Herodes promiserat se datu- plura testetur Deum promittere Ve rum etiam medietatem regni sui filiae niam poenitentibus , & moveri eorum Herodiadis propter ejus saltationem . lachrymis, & actibus p enitentiae , ut Tria igitur hac in quaestione sunt de- Indulgentiam concedat : igitur a Tterminanda: Primum , quo tu plex sit scit Scriptura aliquod meritum in aeti meritorum genus : Seeuvdum , an re- bus poenitentis ante justificationem . vera homines aliquid mereri possint Idem meritum agnoscunt sancti Pa apud Deum de condigno: Tertium, an tres, nam Cyprianus sermone de lapsis justorum opera sint meritoria de con- ait generaliter de vero poenitente ante digno aequalitate arithmetica;vel dum- gratiam justificationis acceptam quo taxat geometrica . Iaetam faetet Gessam, Nec Iamfolis λ CONCLUs Io PRIMA. Dei seniam merebitur , sed coronam. Et D ux dumtaxat dimetuendum Ambros lib. de Poenitentia cap. 3. de DE COND/GNO, peccatore sub parabola prodigi sic lo-
DE CONGnuo. Haec sententia est com- quitur: Tam cito veniam meretur ut ve
munior , & verior . nienti ei adhuc Ioπὸ posito occurrat Pu Proueatur. Tolupi cx assigirari debet ter, o ulu tribuat, quod insigne scapitale meritorum genus , quo tu plex serae pacis. Et Aug. in Psalm. yo. deest modus quo homines divina praemia Ninivitis sic loquitur a niuntiam
375쪽
runt, ἐπ eertam misericordiam meruerunt. Unde Epistola ros. Nec ' , inquit, remissis peccatorum sive aliquo mo ita es ; si sides hane impetrat, neque enim nullum fuit meritum ititur qui diceoat : Deus propitius esto mihi precatori , ubi per meritum intelligitur con-nmum , ut indicat tum vox illa impetrat, tum quod ait paulci ante medium ejusdem Epistolae, vitam aeternam in Scriptura sepe vocari mercedem , &sipendium justitiae, jumificationem vero a peccato numquam sic appcllari, quia ieitieet non cadit sub meritum,
condignum . Dicer prim/: Praeter haec duo meritorum genera alia adhuc duo 1 nobis iam memorata, nempe meritum dignitatis,& meritum impetrationis , necessario
videntur admittenda : igitur illa diviso deficit. Prohatur antecedens : Primo namque meritum dignum illud est
quis quis meretur aliquid distinctum ligloria 1 sed illud non potest revocari
neque ad meritum condignitatis; perhoesquidem meretur quis dumtaxae gratiae augmentum vel gloriam; neque etiam ad meritum congruitatis, quod non obligationem importat, sed dumtaxat Congruitatem Iargiendi praemii propter decentiam,& d Ignitatem operis . Similiter dum peccator meretur gratiam conversionis, aut aliud beneficium , non potest illud mereri meritδ dignitatis quia non est in gratia; neque merito congruitatis, quia peccatoris' opera Deo sunt exosa: IgItur praeter haec duo merita aliud assignari debet,
nempe meritum Impetration A, quo nimirum per vim Impetrationis Illania, gratiam impetrat ' . Nego antecedens: δc ad probatIonem
dico , utrumque Illud meritum dimitatis , & impetrationis revocari ad me ritum congruitatis . Primum quidem , quia tale meritum non inducit negationem ex justitia, sed tant tim ex cori-gruitate conferendi homini justo tale, vel tale beneficium praeter ius ad gratiae augmentum,vel gloriae aeternae con
secutionem . Similiter dum aliquis vel justus vel peccator Impetrat a Deo aliquod beneficium virtute suorum bonorum operum aut orationum , vel illud impetrat ratione pacti divini,& dignitatis operis ex gratia procedentis , vel
dumtaxat ex pura Dei misericordia. Mbonitate: si primum, meritum illud est condignitatis ; si vero secundum se ad meritum congruitatis spectat; igitur
nulla apparet ratio multiplicandi meritorum genera praeter duo membrR assignata.
Dices seundθ. Nu Ilum datur meritum de congruo : ergo praefata divisi aede ficit . Patet antecedens : Meritum enim illud est cui ex aequo merces cor respondet; sed nulli operi ex aequo merces correspondet; nis ex gratia sane i-ficante procedat, Deus namque ex justitia nihil debet peccatori praeter ut sonem , & poenam, &c. Neto antecedem , quia meritum de congruo tunc est quando congruum est homini hoc aut it Iud bonum opus m
raIe facienti, Deum Illud beneficium rependere , quod homo intendit consequi per tale opus ; sed aliquando congruum est Deum homini aliquid facienti retribuere it Iud beneficium quod consequi intendit: sc congruum est Deum dare orationibus Iustorum qui
mortificationum. Operibus incumbunt, conversioneni hominum voluptatibus deditorum . Congruum pariter peccatoribus veniam , & misericordiam postulantibus concedere gratiam conver sonis,de poenitentiae qua ratione S. August. ait, fidem peccatorum Interdum
mereri justificatiotiem; sic Epistola Ios. Si quis dixerit quodgratiam ὐeus verandi fides mereatur, Nezare non ξυρρο
376쪽
CON c Lus Io Sacu MDA. sui Deus qui justos fraudet mereede iustitiae .RGera Aomines merDur aflud Deum Idem constat ex IlIis Conciliis Iauda-
de condirno ,su ex justitia, o ex tis in I. conclusione praecedentis quaest. arguatitate operis eum mereede superna- maxime vero ex Concilio Τrident.I rurati. Haec conclusio sequitur ex his 6. east. I 6. ubi utramque conditionem quae diximus In praecedenti quaestione , justitiae, de condignitatis non obscure in qua probatum est homines reverά tribuit bonis justorum operibus. Ju- mereri aliquid apud Deum . propterea stitiam quidem , eum ait init id capitis, quod judicet eorum opera esse digna vitam a ternam illis reddi a Deo justo mercedis, & praemii. judice ut mercedem, de ut coronam ju-μosatur Insuper illis Scripturae testi- stitiae, condignitatem vero, & aequalimoniis quibus insinuatur verum justi- tatem cum mercede agnoscit in iisdemtiae jus acquiri per merita justorum ha- operibus, cum circa medium ejusdem bentia quamdam aequalitatem cum, capitis ait, bonis operibus in sacris Lit- mercede . Primo namque operum con- teris usque adeo tribui, ut etiam qui dignitatem commendat. Scriptura Sa- uni ex minimis suis potum aquae DIAI-pientiae,Deus tentasit eos c justos re dς dederit promittat Christus eum non iuvenit eos dimos s. Et Apocalipsis 3. esse sua mercede cariturum. Et Aposto- Amsurastini mecum in auis quia digni Ius testatur id quod in praesenti est m mentaneum , & leve tribu Iationis nostrae, supra modum In sublimitate eter num gloriae pondus operari In nobis. Cum ergo Concilium dicit Honis ivsorum operisus inque adeo tribui, sensus est quod illa opera adeo aestimetitur, &tanti fiant, ut censeantur dIgna tali mercede , nempe Delicitate aeterna . Vertim licet haee receptissima sint apud Theologos: nihilominus non desunt, qui secus sentiant; nam Va que x disp. a II. cum nonnullis aIiis negat meratum de condigno acquirere apud Deum verum justitiae jus,vu Itque mercedem illi deberi sol iam ex gratitudine. Durandus vero in a.dist. 27. qu. 2.
existimat justos non mereri proprie, &simpliciter de condigno apud Deum et non soliim quia non potest Deus obligari homini ex justitia , vertim etiam,
quia opera meritoria non habent aequa- Iitatem cum mercede gloriae aeternae . Ut autem eorum rationes, & fundamenta solvantur.
Objicier primis . Non potest esse justitia inter Deum , de creaturam : ergo Iieta justi vere mereantur de condigno,
non tamen acquirunt erga Deum justitiae
sunt. Et a. ad Thessalonicenses r. In
omnibur persecutionibus vestris, ita tri-Hulationibus quas sustinetis in exemplum just Iudicii Dei , ut digni habea mini in regno Dei, pro quo, o patimini; justitiam vero commendat clim addit : si tamen c pro siqi iidem juxta vim
textus Graeci)juctum es apud Deum rori Muere tribulationem iis qui vos tri-οulant: b so/is qui tribulamini rein putem nobiscum. Et Hebraeorum 6. Non
enim injustus es Deus ut oblisiscatur operis vestri , b dilectionis quam ostenrictis in nomine i us qui ministrastisonsis, ἐν ministratis .
Eamdem veritatem docent SS.Patres
qui condignitatem, & justitiam in bonis operibus justorum agnoscunt. Sic sanetus Cypriantis Epist. as. Reddet i Bi Dominus pro lsa tua charitate mercedem , ἐπ hujus tam boni operis repraesentabit des tam frugem : non minurenim mercedem coronae condignus est qui
hortatur , quam qui es passur. Chryso- Romus homilia 4. de Lazaro. Si justusefr Deus, ita his , b Hiis reddet pro moritis . Aug. pluribi; maximὶ lib. de
natura, & gratia cap. a. Non es inju-
377쪽
llae jus , subindeque meritis non debetur merces ex justitia,sed dumtaxat ex fidelitate , vel gratitudine . go antecedens . Non enim repugnat
esse in hominibus aliquod verum jusjustitiae respectu Dei ex libera ipsius insitutione , Ac conventione proseetum. Tum quia Scriptura sacra saepius inculineat justorum operibus mercedem esse juste debitam ex pacto, & promissione Dei: Nam Scriptura quae alicubi Deum fidelem fore praedIcat in promissis Implendis , saepius affirmat IlIum fore justum ludicem, & ut talem redditurum
coronam justitiae . Tum quia promissio onerosa sub conditione operis habentis aliquam aequalitatem cum re promissa inducit obligationem justitiae in promittente: Deus autem promisit justis vitam aeternam sub condit Ione honorum operum elicitorum ingratia, Behabentium aliquam aequalitatem cum illa mercede; utpote cum sint ordinis supernaturaIIs sicut de illa merces: iH-tur possunt justi per bona sua opera ac
quirere aliquod justitiς jus erga Deum.
Insta/is. Jus illud justitiae n quod es
set, maxime justitiae commutativae: sed nullum potest esse jus justitiae commutativae hominis ad Deum : Ergo , &e. Major constat ex secundo notabi-1i . Probatur minor . Nemo ob Iigatur alteri ex justitia commutativa, nisi aliquid aeeipiat sibi commodum , &utile, sed Deus nihil commodi, de utilis accipere potest creaturis: ergo , dcc. minorem, δe ad Illius probati nem : Respondeo primo negando majorem : nam , ut quis obligetur alteri ex justitia commutativa,riori oportet sem Per, quod ab eo recIpiat aliquid sibi commodum , Ae utile , lassicie enim fissat aliquid ipsi gratum ex conventio ne , de promissione mercedis . R pondeo fecundo , negando m Ino rem : possunt enim homines aliquid Deo praestare, non soItim ipsi gratum et varum etiam commodum, de utile ad bonum ejus extrinseeum, nempe ad
gloriam ejus externam . Licht enim omnia hominum bona opera supernaturalia, sint Dei magis, quam hominis; quia fiunt prIncipalius ab illo, 3e ab ejus gratia praeveniente , & cooperan te; sunt tamen propria Ipsi homini quatenus fiunt ab ipso libere, possuntqlie pro ejusdem hominis arbitratu eliei propter Dei gloriam , vel ob alium Mnem quare hac ratione potest Deus homini obligari non solum ex fidelitate , sed etiam ex justitia , dum ex paeto, Heex misericordia se constituit debitorem
minibus confert, donat tantum veI eTgratitudine, veIex fidelitate; seIex misericordia; Igitur nullum ex ipsis donum est ex justit Ia . Probatur antece dens. NihIl enim Deus homini confert,nis ex pura sua bonitate absque ullo debito, de sic est misericordiae benefi-eium , vel ex debito, provenlente expromissione laeta , de se est fidelitatIapensum , vel ex aliquo Interveniente ex parte hominis motivo; 8c sic est gratitudinis augmentum ζ Ergo , &c.
te To antecedens, nam praeter tria haec benenciorumdivinorum collationis genera; est etiam quartum,nem pe ex motivo justitiae, quod miniis Deo repugnat , quam ipsa gratitii do : gratitudo enim proprie dieta, respicit beneficiumpho priε dietum : at merItum hominis erga Deum non est beneficIum propriε, sed obsequium,&servitium,quod quan tumcumque si non potest adaequare beneficia,quae ipse prius a Deo accepit; ouit enim prior dedit illi 3 etrisue. iureit inquit Apostolus Rom. II. Omnia autem obsequia, δe servitia Domino exhibita, maxime lIa quae sunt ex praecepto, non possunt obligare Deum
ex gratitudine, juxta Illud ChrIsti Lue. II. Numquidgratiam habet servo tui . quia Deit, quod ei imperaserat Z Me revor, et i fecerit,1 omnia, quae prAEcepta
378쪽
sunt di sis , dicite: Servi inutiusδε-
JURoruuet vera meritoria funt de eonis
digno vitae aeternae aequalitate non
quantitatis , sed proportionis. Haec est communior , & verior , probaturque primo ex Scriptura sacra, quae docet Opera justorum etiam spectata, prout
funt a justis, de filiis Dei adoptivis non
esse digna tanto praemio , Rom. 8. Non sunt condignae passisnes hujur te oris ad futuram gloriam, quae reveIasitur innehis: ubi loquitur Apostoliis de passionibus illis prout a filiis Dei,& ex virtute spei Christianae tolerantur: juxta Iaquod paulo ante praemisit. Vs enim 'piritas testimonium reddit Spiritui nostro quod sumus Filii Dei. Et a.Corinth. 4. Id enim quod in praesenti es momentaneum , re leve tribulationis nostrae δε-
ρra modum in sublimitate aeternum χυ-riae pondus Neratur tu nobis . Qitibus verbis rationem inaequalitatis insinuat, quia nimirum passiones illae sunt transitoriae, de finitae, etiam prout sunt hominis justi, & Deo grati: praemium vero est infinitum , nempe visio , & possessio Dei, quae est vaIoris infiniti, quia est
Infinitae , & aeternae durationis. Eodem pertinet quod ait ChrIstus Luc.6. Mensuram bonam , & consertam, & coagitatam , & superassuentem dabunt in G
tribus , nam Concilium Senonense c Iebratum sub Clemente VII. non obscure id doeet in decreto fideἱ x6. climse ait. Facietque tandem omnis mirier cordiae Deum unicuique juxta mensuram operum Oorum , non αδ ista condio
tale quidem ,sed gratuita maris, O H-δerali repromissione ς gua , conventione
facta de denario diurno conduxit opera Uos in vineam Dam. Idem docent SS. Patres: maximὶ sanctus Fulgent. lib. r. ad Monimum c. Q. Reddens rationem cur vi in aeterna V cetur gratia ab Apostolo Rom.6. etim merces meritorum sit , Gratia , inquit,
non infusu dicitur , quia non solis in donis suis Deus sua dona reddit , sed quia
tantum etiam Isigratia divinae retributionis exuberat, ut in Narasititer , atque inest abiliter omne meritum,quantumsis Jonae, o ex Deo datae humanae voluntatis , atque operationis excedat.
Praeluserat Eusebius Emissenus homilia 3. ad Monachos . Totis lacὸt, inquit , animae, o corporis LMrisus de Budemur , totis Heὸt osedientiae strifur
exerceamur, nihiI tamen condignum merito pro caelestibus sonis compensare , σο erre vaDfimur . SustraPtur pariter ratio.Finiti namque operas valor non potest mereri excellentiam praemii infiniti secundum aequalitatem quantitatis, sed dumtaxat secundum quandam condignitatem Proportionis ; sed valor operum bonorum secundum se finitus est: praemium se autem , nempe vita aeterna, est infinitum ; cum si ipsius Dei fruitio , adeoque superexcedit valorem meriti finitia igitur inter utrumque non potest esse aequalitas quantitatis , sed dumtaxat
proportionis. Quapropter S. Apostolus pluribi,maxime I. Corinth.4.&Philip. T.& a. ad Timothaeum .hrioriam aeternam bonis justorum operibus promissam comparat bravio, & coronae certantibus iii stadio proposita, quae sola aequa litate proportionis aequalis esse solet. Dices , Finiti ad infinitum nulla est proportio: sed, ut mox dictum est,opera meritoria sunt finiti vaIoris : is itur nulla est etiam aequalitas proportionis inter ipsa opera , & gloriam aeternam . Sinintuo majorem, Nulla est proportio physica, & rei ad rem concedo: lo ge enim praemium infinitum excediemeritum finitum,si spectetur secundum suam entitatem : nulla est proportio
moralis , & dignitatis operis ad dignitatem Praemii nego. Opera siquidem meritoria habent digni tem quamdam
379쪽
si mrnatilralem, &Infinitana, non quidem ex propria sita entitate physica, sed ex promissione acceptantis illa opera ad tale praemium , nec- non , & ex intentione , & aiseetu operantis , qui pro viribus enititur tantum obsequii Dei impendere quantum potest, ac proinde si virtutem haberet infinitam infinitaeentitatis aetum produceret.Unde actus ab eo elicitus, licet finitus si secund imesseetum, infinitus tamen est secundum assectum . Cum autem Deus potitis penset affectum operantis , quam esse-etum operis, inde fit quod justum , &aequum judicet praemium infinitum largiri pro operibus in entitate finitis.
Dices Brundo : Si justi de condigno
mereri possunt vitam aeternam accedente Dei ordinatione, & promissione;
possunt eadem accedente mereri de
condigno alteri gratiam,& consequenter re militonem mortalis peccati,qui est secundaritis gratiae sanctificantis essectus : sed consequens hoc militat in doctrinam iamctorum Patrum,&Theo loqorum assirmantium nullam puram Crcaturam posse mereri: aut satisfacere de condigno pro peccato mortali: quO- circa necessaria fuerunt Christi merita,e usque divina satisfactio pro peccatis
rem : long enim altius , & dissicilius est justum mereri de condigno alteri exist elati in peccato mortali gratiam ,
ct remissionem peccati, quam sibi ipsi: quia ipse jam censetur dignus gratia,&Rloria aeterna , quae sibi debetur titulo haereditatis ratione gratiae sanctificantis qua donatur : ideoque non est consequens, qutid si accedente Deἱ promisis One, ejus opera quamdam habeant condignitatem cum vita aeterna , quae est gratia consumata , eamdem habere debeant cum gratia sanctis cante alteri
Dei inimico, & exci* largienda : amicus enim facilius sibi promereri potest beneficium ab amico, quam inimico m. IX. illius , qui beneficium posset Iarniri. Responde ii cuudo , nenari posse minorem : dum enim sarimi Patres , &Τheologi negant posse aliquam puram
creaturam satisfacere de condigno pro peccato mortali non loquuntur de merito , & satisfactione ex rigore justitiae, seu rei ad rem ; quam utique non tribuimus justorum bonis operibus ; secltantium aequalitatem proportionis .
Isis adde quod illa Theologorun - , sentcntia sit generaliter recepta ζ plurimi namque cum subtili Doctore assirmant pota e per extraordinariam Dei dispositionem aliquam creaturam Deo satisfacere pro peccatis aliorum, ut dictu in est in Tractatu praecedenti.
Q u AEsTIO TERTIAmor, o quae sint conditiones ad mer
Notandum primo, quod cum In me iarito adaequale sumpto tria possint considerari, nempe persona praemians, persona merens , & opus meritorium ;ex unoquoque illorum capitum aliquot conditiones desiderantur; videlicet aliquae ex parte Dei praemiantis , aliae ex parte hominis operantis , seu merentis;
aliae denique ex parte ipsius operis, seu meriti; Ex parte quidem Dei praemiantis . dc remunerantis desideratur pactum de mercede reddenda ἔ ex parte vero hominis merentis requiritur status gratiae , Se viae : ex parte denique operis necessaria est libertas,seu quod opus fiat libere Iibertate proprie dicta, necnon 8e honestas: quia opus meritorium debet esse moraliter bonum , de supernaturaliter; quippe meritum est foetus gratiae. De quibus omnibus condit Ionibus agendunt est in praesenti quaestio
Notandum fecundd , quantum ad pH-mae conditionis explicationem , haec duo esse distinguenda, nempe promise Α a a so-
380쪽
sonem DeI esse requisitam ad hoc, ut Innocentiae gratia sanetificans necessa- opus bonum habeat aequalitatem , & ria erat primis parentibus ad meren- proportionem cum praemio, & quod dum: quapropter merito jure summi promisso illa requiratur ad meritum, Pontifices Gregorius XIII. & Pius V. de condigno, Ilaut haec promisso nul- damnarunt hanc propositionem Mi- Iam dignitatem operi meritorio confe- chaelis Baii num. 18. Sentiunt eum P rat . Priori namque modo promissio est Iagio , qui drcunt esse necessarium ad ra- intrinseca operi meritorio, quia con- tionem meriti , ut somo per grati. fert ad illius dignitatem. Posteriori ve- adoptionis oblimetur ad statum deifro est dumtaxat extrinseca. Cujus di- cum . sinistion Is veritas intelligitur ex illis , CONCLusIO PRIMA.quae occurrunt in justitia commutativa I Topera juctorum revera sint meriis apud homines: nam pactum aliquando tera ia vitae aeternae , requiritur ex extrinsecum est rei commutandae, clim parte Dei promissio, ἐπ pactum de dando videlicet non miniis fieret commutatio, praemio . Ita subtilis Doctor In primum etsi pactum non procederet: aliquando dist. 17,quaest. 3. num. 22. ubi loquens de
autem est in triniectim rei commutan- actu meritorio ait: Creditur esse uva dae , quando nimirum non fit rei alicuj- co που/tio tu actu , vidcIicet pudd est aereus cum altera commutatio , nisi vi, & ptabilis Deo : non quadam communi a ratione praecedentis . ccptati ne solummodo, quatenur aereptat iam dictum est supr1, bona opera , omnem creaturam , veI quo etiam modo
elicita ex φratia habere aequalitatem vult actum fuυractum pereato, alio uiuproportionis cum praemio ratione non esset ab imo: Ied ex aereptationes emissionis div Inae , & pacti initi a Ueo ciali , quae est in voluntate divina ordi-
com homine : an autem haec promissio natio ejus actur ad vitam aeternam tauita sit necessaria ad condignitatem o- quam meriti condunt ad praemium: hoc peris , ut sine ipsa opus non haberet ra- modo credimur etiam naturam nostram ,
tionem adaequatam meriti , negant ali- etiam beatificabilem , justam esse habi- qui Theologi cum Vasquea dii put .ar . tualiter acceptam , hoc est, euaudo non
cap. 8. ubi docet operibus justorum ac . actualiter operatur: adhuc tamen solum cessisse quidem divinam promissionem, tas divina eam ordinat ad vitam aeter- nul Io tamen modo pertinere ad ratio. nam, tanquam dignam tanto sono fecun-riem meriti, sed potius advenire operi- dum dio tionem, quam ha/et habituabus jam dignis , de meritoriis . titer iv se .
Notandum tertio, necessitatem gratiae Probatur concluso ; Primo quidem sanctificantis ad merendum , non tan . ex Concilio Senonens cap. 16. ubi d tum requiri ratione peccati mortalis cernit: Fecit Deus unicuique Deum ju-eIuendi , quIa nimirum qui sunt in sta- xta meu ram operum suorum , non ab- tu peccati mortalis sunt incapaces juris stata condi)nitate ined gratuita , b Imapud Deum acquirendi ad vitam aeter- feraliproni spone, qua conventione factanam, imo damnationis, & mortis iner- de denario diurno misit operarior in vinae rei sunt: vertim maxime requiritur neam tuam. Ibidemque rationem red- Rratia sanctificans ad meritum ratione dit cur Deus absque sua promissione improportionis quam ad tantam mer- obligari nequiverit erga homines, di-ccdem habent opera nostra nisi fiant a cens : Et quamquam opera, ec j iisto
filiis Dei adoptivis,quibus omnino de- rum videlicet )Ialia D nt ut Deus jurecet a patre proponi haereditatem iii , quodam Iuo ea a nobis exigere Acssit: praemium laborum: unde etiam in stata sancti, etianis oviuia quae eis p σceptμ sunto