Iulij Guastavinij patricij Genuensis, ... Commentarij in priores decem Aristotelis problematum sectiones numquam antehac visi, ..

111쪽

enim idem de ira quaesiuit, aut idem dc ipsa ab Aristotcle in problemate assirmatur , ut .hiu, dissolutio possit esse dissolutio alterius: illis autem verbis, quae sequuntur, ανὰ χμj, μαλο, ,sed membra ipsus affectume. sita enim vertit Theodorus) tota videtur niti quaesti explicatio: sed quomo o, ego quidem non facile comprehendo primum illud ambigo

quid per vocem μψον intellasatur. Antiquus interpres, SI Theodorus intelligunt membrui& sane Hesychius vocis notionem unam ponit,-- σω smo id est partem eouoris, sed de dicit unico λ,3c ex μωλm fieri non potest , in quarto casu. At Iegerint illi simplici λ : non μελλον, aut etiam legerint non tamen explicationem quaesiti video: quomodo enim ex eo, quod illi, qui agonia premuntur, non patian tur , aut sint affecti per metum, aut refrigerationem,sed per membrum, aut ratione membri , aut affectione membri, ut reddit Theodorus, fit inquam, ut is sudunt pedibus, non autem facie aut quomodo haec concluduntur ex superioribus, in quibus dicebatur ago niam non esse ratissi migrationem, sed incrementum. An per membrum intelliguntur pedes 3 quid autem 3 an patientibus pedibus sudor ex illis emuit 3 an non alia, quam si id rifiea esse potest assectio 3 cum praesertim de tali assectione nihil antea, quod rem expli cet, dictum sit : sed nomine membri intelligamus etiam affectionem calidam : quomodo vero dissoluitur quaillici, pedibus incalescentibus sudorem ex illis cieri, cum etiam aliae paries, de facies ipsa, de qua hoc negatur, incalescat, nee tamen ea suder 3 Haec sunt quae mihi hac in te negotium facessunt, de persuadent, ut existimem locum es e maxime corruptum , quem restituere,ut mihi quidem maxime dissicile videtur, ita non videtur abs reca proponere, quae in mentem venerunt, ut ab iis, qui x ingenio, dc doctrina valent examinentur. Solutionem igitur quaesiti, non iis verbis contineri puto sed allis, qua sequuntur proxime sequenti problemate xxv II. quae non Aisiungenda esse arbitror, ab iis, quae modo interpretati sumus, neque aliud , de diuersi problematis esse verba nouiamque adeo problema ab illis constitui, sed cum illis iungenda, partemque huius eiusdem problema

tis esse, ut quae duo numerantur problemata XX vi.&xxvii. unum tantum sint: illa

igitur,a Iέ T i T d n P o Σ o n O N, non esse initiu noui problematis existimo, sed con

tinuanda superioribus esse,neque cum interrogatione legenda, tollendamque similiter particulam η, post ἰά mi δέ,de vocem, μευον, mutandam in Aoλειν, ut orationis series haec sit. - ο άγ-ων ου- γοῦν, κουν ίω ψυξιν πω, αλλα - γ δ πυσωπον e)ξε- νυ ι γένο0, Mosim I 2ὶμ m μαλλον hoc est. or qui annia praehenditur, non per ιImorem, aut res geris sonem priuar .sed qiua muti incalescit: quod ex superioribus est te petendum J qua ex re illi quidem facie rubescunt, non tamen sudans, quia ni ram exeasum. Tota igitur Aristotelis ratiocinatio utroque problemate compraehensa ita habet: Sollieitu do , seu agonia est, non migrptio caliditatis, ut in timore, dc reliqua, sed incrementum eiusdem, quemadmodum contingit in ira: est enim ira ebullitio caloris circa cor . simili modo, qui agonia premitur, non per metum, aut refrigerationcm patitur , sed per maiorem calorem, de quia magis incalescit, ex quo fit, ut circa facicin illi non sedent . sed ri bescant, quia nimirum magis calesunt, quam ad sudorem excitandum oporteat, illinc enim eficitur, ut humor, qui continetur in facie exsiccetur a caliditate, quae nimisim in illa superficie abundat: qui vero continetur in pedibus, eliquatur, quia Caliditas minor est, quam ut exsiccare possit, cum pedes sunt frigidiores, cst ramen maior innato, de eo,qui antea illis inerat; aliter enim sudorem non moueret. Aristotcles igitur hoc lineo agoniam admodum remouere videtur a timore, fle rinigeratione, irae autem EE caliditati magis proximam facere; cum tamen problemate X.non ita omnino sentire appareat; quo in loco alias etiam ad hanc rem affert rationes, de quibus ibidem agemus. Porro praesen tem locum, ut ita corrigerem fecit tum causa, quae dicta est ι quod alio modo non vide

bam quaestionis propositae solutionem, tum quoniam, si illa, mi , Doui problematis essent initium,non appareret ad quos problema illud pcrtineret:acs ά superiori pendere diceremus , quemadmodu videtur sentire Theodorus, no ille Aristoteli moς sit ut id absque alicuius particulae, quae iungat, seu nexum ostendat, metione facere soleat, ut prima sectione problemate secundo, de decimo quinto , de secundo se onis xxxv D. 5t aliis etiam in locis, quibus ad nexum indicandum poni videmus particulam, Ar ut omninoi dicendum sit, ex his duobus problematis unum tantum esse constituendum: quibus accedit Theophrastus. qui miles emendationis illius caussam, praebuit, eamque penitus animos insinuauit: ille enim libello de sudoribus, ea, quae pertinent, ad faciei ruborem. de pedum i sudorem in agonia, uno Ac eodem sermone coniungit, his verbis in editione H.Stephani. - οι άγουν Ara: οι πόδει ἰδεῖα, το 3 πυ-- ου, nη ἀμ ια ἡ μήτιε-ms , in l

112쪽

COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.

stie viges, Λι hamo qu/ mped bus es, em eliquas. usa ealit as minor est, quam τι ex suearens lsi , maior tamen innata s se ea, quae prias ιnerat. Quae autem leguntur in editione Basiliens pluribus etiam rem explanant, quare non piguit ea adscribore alicubi etiam restituta. g, l

XXVII.

Cur dormientes, quam vigilantes, sudare magis solemus 7 An quod sudoris origo intrinsecus est, interna autem calidiora habemus: ergo calor intimus, humorem diffundens intimum , educit. An humoris aliquid sempera corpore essuit, sed latet, quia nihil solidum est, cui humor occurrens se colligat ; Argumentum, cur ita sit, quod partes cauiores assidue sudant.. Iterat, quod propositum est problemate xv recur dormientes magis, quam vigilantes sudent. Ratio autem ea3 sed adhuc explicatior primum redditur, tum alia quaedam adduntuti Principium sudoris ab internis partibus est, nam is calor, quae est caussa effi-l ciens, & homi litas, quae est materia. ab illis locis proficiscitur; illa autem loca in somnol si in talidiora. Melius igitur calor dissoluens humiditates, qua intus sunt, cxεernit ipsast por sudores. Theophrasius hanc rationem ad libri finem ita proponit: εν ο τοκυ--ς οι ἱδρω-l τες μαλλομ ἡ ἐννοο -μ. Ω e υπarari ε λη ταΓ πάδα ΦάνπH-mμ. άπιιμ I --l milυ ο ih , -- gρ0 ηπολλα ωή. hoc est. ιn somnis autemsedores ma sunt, qaam υι IanIa

bus sarir'. itfvias disinus An hamoris atquid pis. Theodorus aliter legisse videtur,

nimirum, em, ira enim reddit, tamquam altera: Λ noua sit quaestionis solutio, nisi tamen mendum sit in illius Latino textu quod in codices omnes irrepserit,& pro, An. legendum, nam, ablata ante eandem particulam interpunctionis nota.dustinianus pro, cito, habet, inrit Vertim seu noua ratio si , eidem fundamento nixa, seu prioris confirmatio; hunc puto Esse sensum. Materiam semper in corpore existere, quae actione caloris foras cffluat, hanci ramen latere aliquando, quoniam non habet, ad quod incidens congregetur; unde subinde resoluitur occulte, nec apparet in somno autem illa magis colligitur, quia insus origo interius est: somni autem tempore spiritus, de humores vergunt interius,suntque mea- ltus, sue partes extimae magis adstri, τό& compressae: ad hos autem meatus incidens spiritui antea collectus, procedente somno sudor st. Puto autem eandem de sudore tangi opi Dionem, quam saepius antea; eodcm autem termino meti Eoa , seu incla te, usus est auctor libro de statibus, cum eandem sententiam his verbis proponcret: is 3 cmae mi i - έ r. c απρος - οάμαIω οἱ ιψῶMς μνοί ' το I in sudi m . - ω εἰή ἰδωρ

113쪽

sq,hoc est. ' ta autem incidente ad meatin corporis Fadores fanι. Dir Im enim compa Ius in Maam abιt. Quam sententiam confirmat exemplo vaporum, quia sementibus aqua He-uantur. Theophrastus hanc opinionem tetigit statim initio libri, ut antea diximus ,sed Aead libri finem ait spiritum permeantem incidere in locum restitationis: SI Aristoteles si militer superius problemate xviii. tradit, spiritum hunc intus,cum in sudorem euasit, incidere in uentriculum,& nauseam concitare; quae attulimus ut de incidente spiritu, aut liu more rem declararemus. Id auram cum meliusac promptius ob rationem dictam fiat tem pote somni, quam vigiliarum, iure plus sudamus dormientes, quam vigilantes, quod in telligendum est, eo modo quo diximus ad problema X v r. nimirum initio somni calorem interius vergere,& materiam attenuare, extimosque interim meatus comprimi: tum procedente somno victa materia, Ac impetu facto ad meatus, qui antea erant adstrimores, iis laxatis sudores erumpunt. Probat autem Aristoteles emuere semper materiam . quam dixit, sed latere, quia non habeat, ad quod incidens colligatur: n m partes cauae, sicuti alta, M inguina, quarum alia alii incumbit, & alia aliam tangit, & in quibus adest collectionis humoris occasio , illae semper sudant. Similis autem ratio tempore somni in toto cesporci existimanda est, unde sudores per totum copiosus suunt. Vox autem solidum, quae est ira Theodori tralatione, non exprimitur in Graecis verbis, quae ita sonant: quia miale', ad ροὰ Meiaras colluatan Adnotaui, quod putem, eam sensui adeo non prodesse, ut obscuritatem inducat.

XXVIII.

Cur in caldariis tum magis fugamus, cum tempus frigidum est 3 An quoniam calor propter frigoris obsistentiam foras euadere non potest, arcetur enim: verum intus se peruoluens, ac insidens, humorem soluit interiorem,

sudoremque ex eo producit. Theodotus legit non; OGM r de ita legendum, saetii sensu ; quam ob rem

in caldariis, Ac laconieis magis sudamus, iam frigidum tempus en, ut per hyemem, subaudi, quam eum est calidum; est autem ratio, quoniam ob se gigitatem aeris, quae e tempore viget, caliditas corporis nostri, non progreditur extra, fiigiditas enim circum obsistens meatusque adstringens prohibet, versans igitur sese interius ibique assidue manes, validior st, ex quo in caldariis melius humiditates dissoluit, & ex eis sudores conficiti ratio nimirum ex anti petistas desumpta est de qua diximus, tum problemate MI tum etiam superiori nonnulla At de ea Galenus ad Aphorismum Y v.ptimi libri, & Aristoteles secti ne x x I v. problemate X ii I. Eadem autem de caussa, ut puto Theophrastus dixit in nonnullis facilius prouenire sudores lireme, quam aestate, nisi tamen hyems sit impensh frigida, cuius tamen ratio verbis admodum corruptis percipi non mtest. Alioquin absoluthsudores magis esse mouendos aestate, quam hyeme habuimus superius problemate se I. εe iterum apparebit problemate xxx D.&ΣXx IX.

XXIX.

Cur sudor utilior est, qui co *ore nudo currenti prodierit, etiamsi minor Diuitiaco by Coos Ie

114쪽

COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM. ictst, quam qui sub uelle se prompserit An quod laborasse,quam non labora C

se, melius esse perpetuum est: & sudor vero, quem labor praestiterit, eo me

lior est, qui sine labore prouenisset, & qui maiori cum labore melior, quam l

qui cum minori, maiori autem cum labore is est ι qui nudo corpore currenti Iprodierit. Nam nisi admodum cursum in tengerit, sudare non poterit, qui nudus est. Vestitus contra celeriter sudat, etiamsi parum se concitarit, propter vestis teporem. Et vero coloratiores redduntur, qui ruidi cursum a stiuo tempore agitant, quam qui cui vcste: quia ut omnes, qui loca libera, aspiratioraque incolunt melius colorantur, quam qui impedita, & silentia tenent: sic etiam se ipso quisque coloratior est, cum veluti spiritui affanti placide paret, quam cum perstrictus, obductusque a calore nimio angitur. Quod certe iis accidit magis, qui vestiti percurrunt. Hinc etiam fit, ut qui nimis dormiunt, minus colore hilarentur, quam qui se modice somno re

creant. Nam dormaens quoque ipse adstringitur, & propemodum stran

gulatur.

Quae de sudore proponuntur hoc loco, utiliorem eum esse, qui nudo corpore curren- lti, He exercitanti, prodierit, quam eodem vestibus induto, illamet de cursu ab Aristo- licte traduntur sectione x xxv m. problemate tertior coniunctim autem de sudore , 5 lcursu a Theophrastu ad finem libri de sudoribus, ex huiusmodi sudoris, & cursus usu homines reddi coloratiores affirmater sed ante hos grauissimos viros Hippocrates libro secundo de dieta de hac te ita seripsit:οἱ Ο Asmτω δέ. etia A g άμην ταυ α - ἔπους, 3 Mai mr , κώ-συμώς κρι- , άχοι tio 3 δam Caia δετρυ ἔο ει ετροι - χῆρι γ χρο α γ , ά2, es me, o tύ γυ-α69 πνά --. hoc est i cursus, qui in ve ae sunt eandem habent saeiaraum, magis astem eat faciunt o ham Lara Marint corpora; sed dec Aratiora , quoniam sinerer spiri in imirins sis non ιννυι, sed in eodem ιμνιιu exerranιur. Est tamen de corpore nudo res ita accipioda, ut aetix frigiditas effluxioni non sit impedimento. Docet itaque Aristoteles sudorem illum esse utiliorem, qui e corpore nudo prodit, hac utens ratiocii natione: sudor ille utilior est, qui est eum labore, quam qui sine illo, sed qui nudo accidit, est cum labore, induto non ita, qui igitur nudo accidit, utilior est. Pr bat maiorem propositionem; nam laborare, quam non laborare melius est: id non confirm t Aristoteles, perinligata enim apud Medicos sententia, exercitationem in uniuersum pse meliorem otior dicit autem in uniuersum, quia in nonnullis, ut in debilioribus otium forte labore melius st. Nee illud fluit Hippocrates, clim sanitatis conseruationem docuit: dixit enim vi Epid totum sectione i v. studium sanitatis esse, non satiari et .dr limpimum esse ad labores Et seeundo de dicta re otium segnitiem torpin aetiti read . ex labore

rasse igitur quam non laborasse in uniuersum melius est: ex hoc autem consequi vult Ari- istoteles, su3orem factum cum labore meliorem esse, quam alium: non solum autem fit lcum eo, sed ex eo: si agitur prodit ex te, quae homini utilis est, illaque necessarioadest,cum li dot producitor, manifestum fit, illum utiliorem esse; quam sententiam praeterea exten- idit, & validius confirmat, ut non solum utilior si, qui cum labore est, sed adhuc utilior, qui cum maiori labore: qui tamen labores omnes accipiendi sunt intra limites studii s lti itatis,& ob quos corpora non liquescant, nec gaerescant. Porro hoc loco ex Iustiniani l codice illa suppleuimus, quae in Basiliensi codice desideraban r reddita tamen erant tum a Theodoro, tiam ab antiquo rinterprete. ας α, d mm SM:- m. χ M . μἄλλον 3 A: mn . Quod ellam Theodorus reddit, laborasse. qiam uon laborasse melias esse perpoeuam est, quod

Graece est , ιλλαι asim auiti , melius, ut existimo, conuertatur, laborasse, quam non Ial rasse in uniuersiam metius es: sicuti exposuimus, illo enim modo fortasse dubia si sententiae veritas. μαλ- δ' δρει πόνου. maiori aatem eam tibine is es. Probat minorem propositi nem: sudorem qui nudo accidit, esse cum maiori laborer nam qui nudus est, non potest sudare, nisi magnopere eotendatis: laboret,qui veth indutusAb calorem, qui ab indumentis preficiscitur, etiamsi mediocriter curras , aut laboret facila sudat. --θγνο ει vero eauratiores νώδεκιών. Probat alio argiuneno, petopositum sudorem esse magis pro-

115쪽

ficuum, quia in eo non contingat illa suffocatio, quae contingit vestibus operto: sed boeargumentum ducit ex effectu quodam, cuius deinde rationem reddit, quam diximus. Est autem effectus, bonus color, qui apparet in iis, qui currunt, Ze exercentur corporibus nu dis in aestate, qua enim ratione bonus hic color illis emorescit eadem sudoris propositi vii litas fit conspicua di boni autem coloris rationem assere simili alio adducto quemadmodum enim quicumque habitant in locis bene perflatis & perspirabilibus, melius colorati sint, quam ij, qui habitant in locis flentibus,& suffocatis, eodem pacto idem homoue ipso me lius eoloratus est uno tempore, quam alio, cum bene perspirat, quam cum suffocatus est, Ac nimio calore euentationem praecludente oppressus: ad autem iis contingit magis, qui pannis onerati currunt, &se se, exercent;illi enim plus suffocantur, quam qui nudi. Atque ex eodem fit, vi sudor qui per hunc modum emanat, minus proficuus st. γοευῶ θ e οι πιλυ, κίον. hine enim fit, τι qai mmis dormiunt, corollarium ex eadem suffocatione fit, ut qui multum temporis dormiunt, minus bene colorata sint, quam qui dormiunt moder th, qui enim dormit, suffocationem patitur ι calor enim innatus opprimitur a materia frigida. sensuum meatus obstruenter legendum autem non, si, ut habet Basiliensis editio, sed Qx. ειι, ut legisse videntur antiquus interpres, dc Theodorus,& habet etiam Iustiniani codex.

XXX.

Cur pedes in trepidatione sudant, & non facies, cum in muneribus vitae omnibus, ut in facie maxime, sic pedibus minime sudemus t An quia trepidatio metus quidam super re inchoanda est,metus autem refrigeratio partis superioris est. Quam ob rem facie quoque pallent, qui trepidant: pedibus autem solicitantur, & palpitant : sic enim trepidantes homines faciunt, seseque quodammodo exercent: quapropter ea ratione, parte sedare solenr, qua laborant, manus enim assolent perfricare, & se modo inflectunt, modὀextendunt, etium saepe exiliunt: neque etiam umquam quiescunt,sunt enim exciti, propensique ad negotium, quoniam calor eorum se collegerit in pectoris loco, qui corpulentior est. Quamobremund sque cum eo ipse calore

tum languine turgescente essicitur, ut motu Vario crebroque agitentur. Sed pedibus maxime insudant, quoniam pedes perpetuo tenentur labore, cum caeteriae corporis partes quietem aliquam consequi per situs mutationem,

motions ue post int.

Eadem iterat, quae proposita sunt problemate X X v I. at non eadem solutionis ratio est: sed alia, vel de partim contraria: ibi enim in agonia non quemadmodum in timore erat migratio caloris ex via parte ad ali m hic Ec timor est,& ea migratio: ibi facies tubest bat, hic pallescit . ibi ratione nimis caloris exsiccantis non sudabat facies, ratione alius c loris humorem colliquantis sudabant pedes hic facies non sudat ob refrigerationcm, pedes sudant ob laborem. Non sit autem nobis religio Aristotelem in hoc scriptionis genere, diuersis in locis alia, atque etiam contraria super eadem rc scripsisse, dicere. Cur enim non liceat in problematis, in quibus ad opinionem sempcr, probabilibus argumentatur, aliorum etiam frequenter opiniones sequebs f probabilia autem contraria sunt aliquando. Illud vero potissimum in praesentia locum habeat, cum dc affectu ex contrariis mixto sermo sit. Diximus qnim superius ex Galeno agqniam esse affectionem mixtaui cx

116쪽

COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM

ira, 8e timore ex caliditate, δe refrigeratione, atque idcirco motus in ea varios, S inaeia lquales caloris fieri, partim ab exterioribus ad interiora, partim ex interioribus foras. lQuando igitur possit varia ratione,atque adco contraria,& variis temporibus considerari affectio, quid miri varia, atque etiam contraria de cadem asserri. etiam quod pertinet ad idemmet accidens, de quo problema est propositum Τ hoc enim ad utrasque caussas referri potest, vi quidem ex Aristotelis verbis apparet. Facies igitur cum in reliqua vita, aliisque uitae actionibus maxime sudare soleat, ut dichiam est problemate x.&xvo. pedes autem minime, quod tamen intelligendum est,ut diximus problemate x x v 1.Cur portli in ae nia, si sudent, illa non sudet, caussam dicit elle in praesentia Aristoteles, quoniam agonia est timor quidam, qui ad rei, inchoationem incessit, timor autem refrigeratio est partium superiorum: ex partibus autem refrigeratis recedit sanguis, unde facies pallet. Iam igitur si refrigerata sit , Ee palleat facies, iure non ludat, quae erat altera problematas pars: tum ostendit, quare sudcnt pedes per ea,quae sequuntur: κινοῦ0 3 ψ Gυιρου si αασί. pedibus irem si uuaὰιών. o palpiiant. Ostendit primum sudare pedes, quia laborant, tum maxime sudare, quia maxime laborant, ad illa verba, νώ - id est, manu, mans seria ll st,eavi. Pedes igitur laborare patet, quia mouentur, Ze saliunt; ita enim sonant quae The -l dorus vertit, sollicitantur, Ae palpitant , nam ψ m, Hesychius interpretatur mw- , mi ηρ ἐ', hoc est fatis, Mahat, exust,carri satiat. aut tripudia . Tales igi l tui motus in agonia adesse, disenis vel bis exprimit Aristoteles: de non siccus moueri, qui eo assectu percelluntur, ac qui se exercent: de his autem motibus plura mox in altera ratione. si ergo ratione cursus, 5 saltationis homo pedibus laborat, eadem parte, qua laborat, etiam si abit, sicuti concludit Aristoteles. a m I τὰς P, D συγ Aerara. Manus e iam assolent perstιcare. Ostendit, maxime laborare pedes, quoniam continoia ter, A absque ulla reqoiere laborant, cum aliae partes quiescant aliquando. Ostendit autem ante, laborate alias: nam S manus fricant, de modo se demittunt, modo extendunt, ac si liunt , 5e nunquam quiescunt: ratione enim asseetias imnem rapiuntur ad opus perficiendum , quoniam calor a partibus externis vi dicebatur ad intimas pectoris recessit, ibique

collectus maiores a loco vires acquirit, quippe cordi ipsi vicinus: hoc autem est, quod ait ealorem colligi in pectoris loco, qui est, ite inregi AE , quod Theodorus reddit, avii eon patinιὰν est, quibus verbis quid sibi voluerit Theodorus non assequor. At cum Lim si rost, qui bene habito, seu robusto corpore est, exponi posse existimo, ut secimus. Validiore

igitur calore facto, eoque, atque sanguine limul ruente, ac prosiliente, contingit varium, S erebrum motum in corpore fieri; maxime autem, dc praecipue sudant pedes, quoniam hos motus, de hos labores assidue illi perserunt, cum nulla illis saltem a regendo corpore in exercitiis illis concedatur requies, aliis autem partibus aliqua concedatur: aliae enim partes varios sortiuntur situs, oc positiones, ac motus, de figurationes mutant; unde non semper eaedem partes iisdem musculis laboranti lurc autem requies est, cum enim membrum aliquoA fguram ,& politionem immutat, quietem aliquam nanciscitur, qua de re particula v. problem. primo , 5 aliis etiam. Id si Fniscat Aristoteles in agonia contingere aliis partibus, non contingere pedibus, de ideo cum plus laborant, iure plus sudare. Atque ita quidem Aristotelis verba, de sensa, ut pomi, explicui: nec tam cia animo meo satis ci: non enim varios illos, quos Aristoteles memorat corporis motus, in animi assectione aliqua, ego quidem obicruo: nedum in timore qualis hic videtur poni agoniat furiosum potius aliquem prae dolore, aut amentia, videtur describere Aristoteles, quam aut timidum, aut etiam iratum, cui agonia perculsum similem facit problemate x x v i. Exercitationis corporeae geniis aliquod significari suspicetur aliquis per illos motus: at nec agoniae nomine tale obseruatum quod norim: SI cum eos Aristoteles dicat, ita moueri,ac saltare, ut sese exerceant, id est ut faciunt ii, qui se exercent, iam a vera exercitatione illos di sungit. Praeterea ad initium quidem solutionis, agoniam dicit esse timorem, Ze refrigerationem partium superiorum, reuocari nimirum intus calorem, quod dicit postea: at quomodo iidem ona, si, hoc est impetuos 3 non enim sat impetus calore intus existente sed pr rumpente, 6e ad exteriora redeiante, alioquin enim membra motui destinata, quae exte na sunt, otiosa, A torpida maneant: hoc auteni modo, non iam timor sit, de frigiditas: sedi caliditatis potius incrementum, sicuti probatur problemate x x v i. praeterea si hic motusi est in aliis etiam corporis partibus, ut in manibus, cur non de ibi sudor ille vero in proble-l mate ibidem non proponitur, sed tantum in pedibus, ostenditur autem mox ratione con- .l tinui laboris este maiorem in pedibus, non solum. Demum vero quomodo ratione eius-l dem positionis, Ac ssurae pedeς assidue laborant in agonia, non allidue aliae partes, si mo

uciatur,

117쪽

uentur. 5 saliunt pedibus, qui eo affectu percelluntur An non in motu illo, & saltu mutatantur identidem positiones quod si se demittunt, Ad extendunt,& exiliunt,& numquam quiescunt, quomodo eadem positione pedcs semper haberi dicamus 3 Hac nobis ut Deila fuit proponere, ita cum dissoluendi non pareat via, acutiori ingenio nodum relinquimus.

XXXI.

Cur in caldariis, igne neque uniuerso, neque decrescente asti duo, sed per incrementa continua oblato, magis sudaturὶ Plus enim ita educitur sv ldoris, quam si principio statim ignis tantundem assuerit. An quod princi- lpio multum ignis adhibitum, carnem, cutemque summam sicciorem octa lcupans vrit, atque in modum te lita indurat: quae cum talis reddita sit, sudo

rem arcci, obtruditque. Parum autem contra, carnem relaxans rarefacit,

sensimq: intestinum humorem excitat ut secerni educique possit. Carne auiatem rara plus ignis adhibitum, At corporis ima facile subiens humores iam inde praemollitos in vaporem conuertit, partesquc eorum prae tenues secernens educit cum spiritu.

Hoc problema antea etiam propositum est: dissolutio autem ipsius, quae ibi, licet eodem sundamento, remotior, & magis generalis proponebatur ; hic rci ipsi de qua agitur pro ximior affertur. Ibi enim generatim proponebatur ad effectionem alicuius rei proponi nem requiri; hic vero proximh, quid ad sudoris euocationem operetur ignis, non proportione adhibitus ,& quid adhibitus cum proportione, ostendit. Ait igitur carnem, quae est in superficie,nimirum cutim,seu corium, sua natura liccam esset hanc igitur facile a multo igne ob nimium calorem exuti, & in modum testae indurari, qua dura reddata, praecluduntur sudores: non enim via ipsis patet, cum adstringantur meatus. Ignis agitur multus non proportionatus cssectum impediti exiguus autem, qui proportionatus est, contrario modo operatur; carnem enim dissoluens, eam rarefacit, nacatusque aperit, NI humores, qui intus continciatur,veluti excitat, & praeparat ad excrctionem sensim attenuatos. Car ne itaque per huc modum se habente,ac rara reddita,praeparataq; rum hac,tum humoribus ipsis maior ignis per latiores vias illatus,& subicias corporis profundia merito raritatis,quae antea essecta est, dissoluit humida, quae intus sunt, quae iam a minore ignc erant antea emollita, NI partes ipsorum tenuiores segregans pellit exterius per sudores. e di, dirigueum seiritu. Spiritum duobus nominibus ad sudorem conferre non semel me dixi se puto, atque tum ex Hippocrate, tum ex Theophrasto rem declarasse, nimirum vel tamquam efficientem, vel tamquam materiam: nihil igitur de ea re amplius.

XXXII.

Vtrum per aestatem potius, an per hyemem sudor mouengus sit 3 An hye

me calor intus se contrahens concoquit , extenuatque in spiritu in humores

118쪽

COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.

Iosinteriores: quod cum omnes, aut certe maxima pars, consumantur, nullam sui excretioncm admonent faciendam : at in aestate cum per raram, solutam-l que carnem calor cvadat,humore S minus concoqui pollunt, intestini. Qual de caussa exhauriendum omnino est: quoniam si permanserint, temporisi eius qualitate putrcscent, morbosque contrahent. Putrcscit cnim quodque externo calore: nam ut suo quoque Calore concoquitur, sic externo putre-

l scit. Igitur per aestatem externus praeualet calori ex quo fit, ut quae uis in Ut i te putredinem sentiant: per hyemem vero, quia calor suus ille, ac dometti l eus dominatur, hinc tempus hoc minimc creare putredinem potest.

Et hoc problema ex iis est, quae repetuntur: propositum enim antea fuit vigesimum pri l mum rex hac autem repetitione, licet alioquin molesta, illud interim commodi accipi l iratis. quod deprauata quadam loca lactionibus collatis licet emendare interdum, sicuti cimus problemate xx t .vbi ex hoc loco reposita negativa particula, quae ibi in excusis 'l desiderabatur, sed ex manuscripto exemplari reposita crat a Iustiniano, sensum loco me liorem reddidisse putamus quam fecerit Theodorus in interpretatione, qui candem particulam similitet non agnouiti sicuti ex commentariis ad flum locum apparere potet . Hic lporro ex eodem Iusti no ad initium responsionis consuetam particulam ,rireposuimus,lquae in Alium, desidetabatur. Est autem quod proposuit Aristoteles, sicuti problemate

i xx I. ut in petistidem magis, an per h3emem sudor mouendus sit 8 Respondet autem magis per aestatem: quoniam per hucinem calor innatus intus contractus ob frigoris vim, quod circumstat, concoquit, dc in spiritum dissoluit humores superuacaneos: quoniam scilicet maloi, Sc validior cit, quam aestate: cum igitur illi aut omnes, aut plurimi exhau mantur; quia aut concoquuntur, aut in subtiles spiritus tenuantur, de deinde per alias viast cxcernuntur ,non indigent alaa cognata euacuatione, hoc cst ea, quae sit per sudores:appellat autem cognatam,quoniam est similis,& proxima ei quς dicta est, sit enim per spiritus ut Rpitis dictum est de per eandem viam. Adistate autem contrarium contingit, nam ob latitudinem meatuum, quae sit a calido ambiente, calor innatus excidit extra; qui igitur remanet initis, quoniam diminutus est, & magis debilitatus, minus potest concoquere humores stiperuacaneos, & ideo indigent alia evacuatione: si enim antus in corpore mancant, putrescent ob temporis conditionem de morbos Parient: probat autem, quae proposuerat utraque imitum dc hyemem coquere, de aestatem putredinem arcesseretomne enim quod putrescit, a calore extraneo putrescit: habcinus id tum ab eodem Aristotele i v. Meteoro ruinitum, Galeno ; at hic extraneus calor vigct aestate; quod vero coquitura proprio denariirali coquitur, hic autem plurimus h3cinc, ex Hippocrate enim primo Aphorismo '. rum x i v. vemus h me, vere narura caιi m x hoc autem concludit Aristoteles omnia magis putrescere aestate, hyemc non ita ; dc ideo eo tempore, non hoc, mouendos cile sit

dotest qua de re pluribus etiam ultimo problemate huius eiusdem sectionis. reo vocem --. G, in illis, Ad tam0 , addidimus ex Iulliniano, quam etiam agnoscit Theodotu .

XXXIII.

Quam ob causam cum sudor calore, vel interno, vel cxterno seri soleat euenit,ut horror nonnullis sudoribus possit excitarit An quoniam sudor, qui lex calore prodit intcrno, se scilicet de loco amplo in breuem scorporis dico

ambitumὶ contrahcnte, primum caloris meatus, dc circuitus pateraciti deinde horror carnc iam madcfacta ex toto , caloreque cxeunte citatur. Calor autem, qui extrinsecus mouet, primum summa corporis aperit, rarefacitque: tum calor naturae internus profluens excitare horrorem potest.

119쪽

IVLII GU ASTAVINII

, Cum sodor sata eatote vel interno, nimirum sponte naturae absque externi auxilio, vel ab eo. qui soris incidit, ut in cales iis, aut laconicisi unde porro ininus ille contingit, uti per nonnullos sudores horreamus id est inter fluendum sudores aliquando suboriatur horia ror aut frigus,cum horror frigidi effectus sit Caussam autem reddit Aristoteles in utroquel sudore, fit primum in eo, qui si a calore interno. Obscurus tamen sermo est , quem etiam Theodorus dum in Latinu conuerteret, ab ea quidem,quq nunc vulgata es interpretatio-l ne discessit 5: ab Aristotelis verbis admodu,non parua usus libertate; non tamen illum pla-l niorem reddit nec sensum ut quidem existimo, est ali utus: Neque tamen ego mihi ipsi quoque in iis, quae asteram vel mediocriter satisfacio, neque non mallem aliorum potius

audire sententiam quam ipse meam proserretattamen semcl hac prouinciam aggresso conandum & hic aliquid est.ptimum autem omnium fideliter iuxta vulgatos codices couertenda sunt problematis verba. Dιam ob rem c distiares fans, vel ab ea 3ae inlus est rata Iaιe, vel ab ea, qua ex rinsectis intia rore nonnulti, sudores horrescimus' An Pontam,qui ab inlerna ca-

igitur ante illa im non agnoscit interrogationis nota ut apparci ex illius tralatione: sed continenter legit,ut unica si sententia, & alia etiam aliter si imit, quam nos fecerimus: sed de illius expositione mox. Dicamus ante , quem existimemus ele serisum verborum Aristotelis , quae s deliter vertimus. Ait igitur Aristotcles, fieti aliquando, ut inter sudandum inhorrescamus, quia contingit interdum, ut maloia,quae per sudores manabat, ex loco aliquo ampliore colligatur in breuiorem: id veth multis de caussis seri potest, ut parte, seu loco attrahente, aut aliis mittentibus aut aliqua demum occasione, quaecumque sit, ratem enim intelligere aliquam necesse est: sicuti in paroxismis, aut accessionibus schrium

talem proponunt medici: co veia loco,eaquc parte collecta, ac compraehcnsa materia, ea compraehensione qua humor ibi continetur, occluduntur prae multitudine meatus cutis, quo iacto sequitur horror, nimirum extremorum refrigeratio 1 non enim subtilim nunc

horror a refrigeratione distinguituri illud vero magis etiam eam ob caussam fit, quoniam cum ex praecedenti sudore earo in totum madida st reddita, calori ad exteriora patet aditus : laxae enim ob madorem partes non retinent, quippe vix retentri eis in siccitate: sed mcilis estem uxus 1 ex occlusione autem meatuum, aureontractione sequi horrorem, aut frigus medicis omnibus notum est, Possit autem etiam unica esse ratio, quomodo accipit illa verba Theodorus, qui ut dicebam, non interpungit ante En,& idem ετ interpretatur, ram rre tamen melius, adhuer etiam non diuisa sententia, quemadmodum ille secit hoc modo: contracta materia alicubi, occlusis4ue meatibus, tota carne prae sudore madida emuit calor, & sequitur horror, aut testigeratio: igitur non in omnibus sudoribus luc e

sectus obseruatur: sed in nonnullis aliquando, in quibus haec demum causa est, quae fuit

proposita, humor scilicci, qui in aliquem breuiorem locum ex ampliore coarctatur. Puto autem legendum potius συς Μάν ιαι, quam σω, -υοιο, ut referatur ad sudores, qui dictis sunt excidete; scd St -- . 4 su posmi, nimirum accepta voce tamquam ablativo absoluto, ut grammatici loquuntur, atque citam non relata eadem ad sudores, sed ad eos e quibus sudores mauant, sique tertius casus, hoc modo: contractis, comprehensone illa o struuntur meatus, nimirum corporibus,aut hominibus, qui ob illam humoris coaceruati nem contrahuntur. Porro autem as huc, illa verba στυς . mea χltio exposui, compraelicimsione illa,qua voce intellexi eum effectum, aut affectum, quo humor ex loco ampliore in breuiorem collectus compraehensus, & veluti obsessus est: iuxta quam notionem lcgituri v. Regum,s D ri, η - h οχῆ. possimus etiam non immutata sententia Φυς His πι-εια interpretari,ad ambitum, vel circa ambitum, nimirum corporis, quomodo accipit Theodorus vocemi sed sententia diueramos enim iuxta expositionem propositam ira ac cipimus locum. Materia sudoris, quae excidit de loco amplo in breuem collecta ad ambutu corporis hoscst, in corporis ambitu aliquo breui cocscita loco obturat meatus' siue etiaubi morabo sem lcgatur,& accipiatur de corporibu Materia quae de loco amplo in breuem excidit ad corporis ambitum, contractis hominibus meatus obturati intelligit aute in per corporas ambitum non totum, non enim necesse est, sed singularem illum locum, ubi collecta est materia: id autem dico, quoniam si per ambitum, aut totus ambitus in telligatur; quomodo ex partibus iliternis ad illa perueniens humor clicatur ex amplo colligi ad breuem,no sit sicile intelligeret quam dissicultatem primum patitur Theodori tralatio, quae habet scilicet de Deo ampum breuem scorporiι duo ambariam 3 confraheme, quomodo vero si ille locus breui , aut quomodo contrahantur ea quae intrinsecus illuc vergunt

120쪽

COMMENT. IN II. . SECT. PROBLEM. ac

non autem potius expandantur deinde corporis ambitum absolute appellari vocem enim corporis, de suo addit Theodorus) nis aliquo sententiae adminiculo sulciatur, qui continendi, copraehendendi,aut cohibendi munus designe fortasse durius sit; eo vero auxilio destituitur, quomo3o exprimit Theodorus sententiam non destituitur, quomodonos exposuimus: αρι- enim dicitur ambitus partis corporis nostri , quae materiam propositam continet, & includit, quomodo similiter a Theophrasto dichium est, quod in fructibus alio nomine dicitur .ustio m uri nimirum inuolucrum, integumentumque illud, quod fructum, seu semen suo ambitu comprehendit, & continet. Sunt autem Thco- phialti verba primo de causis plantarum capite xxi .eg, ta e seia τοιαυυέ 6 άμα

Est & illud molestum in Theodori tralatione; quod γε

contrarium omnino significat, nempe obstruit, obturat, saepit, qua notione, ut alios Omit tam locos unicuique satis obuios, vidimus idem verbum usurpatum saepius ab Aristotele hac Cadem sectaone problemate Xxiv. εων ὐδά. --λs , quo sensu etiam ibidem conuertit Theodotus. Atqui sane s p -,interpretemur hoc loco patefaciunt se verrans. alia omnino solutionis tutius problematis erit nobis excogitanda expositio. Prouenit igitur caloris, qui intus est exitus, ut nos locum accipimus, ex sacιlitate ob carnis madorem, non ex patefactione meatuum ab codem calore ficta, quos meatus obturari dicit. Haec de prima problematis parte t sequitur altera, in qua caussam reddit eiusdem effectio, quoties sudor contingat a calore externo his verbis. η 5 Orat e Caur auem, qui σι nsecus mouet. Caliditas quae extrinsecus incidit, rarefacit primum cutim, illa autem rarefacta,innatus calor abscedit, quoniam per illum locum foras proquit, ita per illius defectum refrigeratur pars: & horror contingit,ita quidem sensu facidi locus accipitur. At quomodo non in omni sudore, sue ex externo, siue ex interno calore idem sequatur effectus, cum in omni sudore cutis rare fiat, & calor intonus profluat,nisi si ex calore extrinsecus incidente, hanc rarefactionem magis scri emitemus. Dicamus autem aliter, &participiumire ιρι υορ, ita enim legit Iustinianus seu etiam Noe e , - ου, si lubet, in terpretemur reiectum, de repulsum, quomodo vertit antiquus interpres, A quae illi verbo est notio,quoties enim per externum calorem rare fit cutis,calor internus per patentes vias aditum sibi extra molitur; at externus ei occurrens, repcllit ipsum retro ad partes intimas, ad quas etiam ipse simul cum eo recedit: ex hac autem contractione interius facta, frigus in partibus extremis superuenit, quemadmodum etiam in alio sudore paullo ante dicebatur, eundem effectum contingere adnotat Aponcnsis, cui hanc expostionem, qualis

qualis debeo, illi, qui aqua, aut stigida, aut calida perfunditur; illum enim ex improuiso

perfusum, ob eandem rationem horrorum percipere assirmat.

XXXIV.

Cur calidi sudores frigidis meliores habentur Z An quod omnis sudor ex

crementi cuiusda in secretio cli : parum autem excrementi amplius incalescere consentaneum est: plus autem non aeque, sed minus. Itaque sudor frigidus excrementi multi indicium csse potest: quocirca morbos quoque is facit longiorcs.

Sudores frigidos calidis esse deteriores, Sc simpliciter malos, scriptum fuit etiam ab Hippocrate libri t v aphorismo x X X v I i. dc x L. qui cos cum acuta quidem subre mortem ; cum mitiori vero longitudinem morbi significare dixit: cuius rei eandem similiter caussam, quam hic Aristoteles, in commentariis illius loci attulit Galenus. Caussa autem est, quoniam quilibet sudor non est aliud, quam ali ius excrementi secretio, hoc est res quaedam excrementitia, quae si crnitur ab aliis , dc per sudorem Exit: quoties igitur ex-crcmentum exiguum est in corpore, calcfit: cum calore enim, de spiritu, ut saepius dichium est odores sunt: si vero multum . non sunt liter calefieri potcst, unde sudor, qui ex eo prouenit frigidus cst; atque in hunc modum multi excremcnti signum cst: multum autem l cxcrementum morbi longitudinem facit, aut significat, quomodo legit Iustinianus non

라틴어 텍스트