장음표시 사용
121쪽
Cur minus ad ignem multu sudamus, cum tamen prae calore sudor omnis limoueri soleat 3 An quoniam humor , aut corpore vehementer calente in i spiritum dissoluitur humidum, aut cum prouencrit, adeo cito calore nimio l
exsiccatur, ut sensus sudoris multi eripi possit.
Idem proponitur, quod antea problemate xi.&xxx r. quibus in locis uberrime illa , . quaestiones fuerant agitatae: hJc autem breuiter eaedem caussae duae tanguntur. Prima est, quod valde calefac o corpore, quod ad multum ignem contingit, humiditates maximae attenuatae resolirantur in spiritus , etiam non per ludores, sed alio modo excernuntur. Legendum autem Mo, ric ματα εα ω λυεται ut nos incudendum curauimus ex Iusti niano, non δες - μαῶ υMar nec tamen multum ad sensum intersit. Altera ratio est,quod sudor qui excidit ad multum ignem, vi multi caloris statim exsiccatur: sensum igitur sal lit, neque nos eum aliquo modo percipere possvnaus. .
Cur ad Solem acrius calfacientem corpora, quae nullo indumento teguntur, nihil pene sudant: quae autem satis veste intecta sunt, copiosissime sudant 3 Eandem de hoc etiam , quam de superiori causam reddendam
censem M. Quod proponitur smile est superiori, quare eandem dicit esse solutionem, nimirum solem corporibus nudis occurrentem, acrius seriendo. & calefaciendo vehementius, humiditates in spiritus resolvere,qui alia via egrediuntur, aut adeo ccleriter exsiccantur, ut sensum sudor effugiat.
Quam ob caussam, cum motus acuti magis, hebetes minus calefacere posse vidcantur,ingressus tamen per acclivia qui hebitiores lunt agis mouent sudbrem, prosistuntque spiritum, quasi amplius calcfaciant, quam decliues ZAn quod graui cusque, ut ferri dcorsum secundum naturam eis, licserrii sursuiu contra naturam est. Itaque caloris natura, quae nostra proiichit corpora, ut nihil pcr dccliue laborat, sic per acclivo prcssa onere nititur, acriusque ab eiusmodi motu incalescit, Si sudorem inoueti S spiritum pro sistit. Quin etiam corporis varius in sexus non nihil afferre caussae reicit, ut directe siurandi reciprocatio auferatur.
Cum celetiores, Si incitatiores motos magis calefaciant, quam segniores, & h tiores,cur ingressus per loca aaclauia,SI per quae ascendendo p gredimur,qui segniores sutar, dum
122쪽
IO' dum enim ascendimus, non a me celeriter ambulare possumus, ac per decliuia, per quati
descendimus ῆ per loca tamen acclivia progredientes cur magis sudamus tamquam ex illis imagis incalescamus Appellat autem motiis , hoc est, acutos, qui concitate sunt, de luelociter ; quomodo apud medicos dicuntur morbi acuti, qui celerarer, 3e cum velocitare properant ad finem, scuti habemus a Galeno tertio de diebus decretoriis capite xm.quos ensu dicit etiam idem Galenus comm. ir. in tertium Epidemiorum Hlawg--rant aeviter hoc est, celeriter. Dicit etiam Aristoteles hoc loco, quod iidem motus per ac cliuia cum eo, quod sudores mouent, το -μα , aut se, quod Theod
rus vertit proslluntque spiriti uia. Quid autem Theodoro si prosistere spiritum, non est facile videre. Duo existimo posse illis verbis signiscari, vel spiritum prosistunt, hoc est
praemittunt, ut conuertit antiquus intcrprcs, nimirum antemittunt spiritum qui su florem
expellit. sicut exponit Aponensist vel ptos stunt spiritum, hoc est, retinent, ct tardiorem, ac difficiliorem reddunt, esciuntque, ut aegrius trahatur, ut , aut, moi Det το. μα, si spiritui obsistere ne libere exeat; hac autem rcsstendi notione habetur id verbum, apud Sophoclem in Aiace, quamquam illam non videtur admittere eo loco scitoliastes, sed aliter exponit, ut adnotauit Henr. stephantis. Illud addo problemate xxxviii. sectionis v .cum candem huic tractaret Aristoteles sententiam, deque acclivibuς ambulatio diibus doceret, eas esse decliuioribus laboriosiores, sudoresque ideo ciere, adiecisse eas σου - μα spiritum suspendere, seu attolleret existimare igitur me forte,quod ibi est mittari: n, hic cile et Moes .Qualis autem dicatur spiritus sublimis, aut suspensus, quo termino usus est Hippocrates, 5 qua ratione sat, pluribus docet Galenus comment. secundo in librum tertium Epidciniorum textu quartor atque etiam breuius in primum
rum, appellatique sublimicis panes mouere videntur. Iam quod ad seste hoc loco fgniscare acclivia, sicuti vertit Theodorus: opponuntur enim in problemate , imaa , 5 amem, patetque ex sensu, 5e ex problemate penultimo sectionis quintae sed de Hesychius interpretatur, ση ἐς τως να--υς άνα et μιις: sablimes ascen ,δca ora M. Μωανὰ ς acetiuem locum: quod ideo notaui, quoniam in vulgaribus lexicis, σιν cexponitur contraria ei, quam diximus,signiscationi, decliuis: non tamen a Budaro,aut ab H Stephano: ut concedam tamen pro decliui etiam posse sumi, quando, sinum, si cu uum, deducta fortasse etymologia a littera ,C I r M A , cuius litterae, C, semicircularem figuram imitatur: in ea autem aeque accituitas decliuitas consideratur. Antiquusque interpres iuxta verbum conuertit, curuum. η ora πιέ αμm, An quod πιι tuique vi sui δω-s m festinatim natiaram est. Caussam deducit a grauitate corporis, nam cum grauia omnia, natura sua deorsiam serantur, ut habemus ab Aristotele libro quarto de cocto; corpus autem nostrum sit graue, quippe maiori ex parte ex terra, δά aqua constans, cuiusmodi reliqua mixta, sertur etiam de ipsum naturali pondere deorsum; quod enim rectum stat, 3e rectum incedit, a calore habet, de spiritur his aurem ubi priuetur statim in tetram concidit, quod mortuo euenire videmus. Ferri igitur sursum corpori nostro quatenus corpus est,
contra naturam est, quia graue, quae autem contra naturam sunt, illa maiorem laborem anserunt. Calori igitur nostro, qui corpora regit, de prouehit, magis laborandum est, cum ascendendo progredimur, quippe corpus renititur, a calorcque quodammodo trahitur, quam descendendo, cum facile ob naturale pondus, motum illum corporis grauitas adiuuet: quamquam caloris natura si sursum ferri, qui tamen in corporibus nostris est in- elusus k membris ingenitus ,ob assxum pondus magis laborat sursum ascendendo,quod maior sit ex pondere labor, quam ex naturali propensione leuamen: contra in descendet do: ex maiori igitur labore maior calor, copiosores sudores. Hanc rationem habemus etiam sectione V. problemate x. SI cxxv m. & x x x I x. -μα H θ ἀ ei δ αρε - .a Zain etiam corporis manus In gram. Cur Theodorus reddiderit, manos issexus, quod solum est, inflexus, aut curuatura, ignoro: Illud tamen haud ignoro , ea verba difficultatem l sensui es tre posse: solamelum corporis curuaturam,non varios articulorum flexus, quos fortasse intellexit Theodorus puto hoc loco ab Aristotele intelligi. Proponit enim Arist i telas aliam causam, quae priorcm agitiuet: nos scilicet in propositis ambulationibus, quae fiunt pet acclivia, inflexos, aut cum os incedere, capite nimirum propenso, inflexoque ad anteriora thorace, quod si ob pondus capitis, de partiun superiorum, ratione cuius laborante spiritu, nec potente partes illas rectas ferre, & promouere,curuantur exdem : ita au- tem curuatis calon 6e spiritus, quinccta sursum meare solent, hic enim ess eorum proprius, xiv. seri ob anzustiam instrumentorum respi-:m, quoniam qui ita respirant, sublimes thora-
verba attinet, illud non omiserim, mμ α mani- prori hcticorum rationi delegato
123쪽
51 naturalis motus a inter ascendendum offendunt ad partes inseras, quippe via haud recta, nec libero, & expedito transitu r obice igitur veluti quodam interiecto, necesse est spiritum pati, anhelationem crescere, εἴ se res seri copiosiores. Quod vero hic Aristoteles utatur cadem voce ad quam refertur quae tamquam obstaculum sit impedimento rectar lationi, videtur confirmari eiusdem vocis expositio, quae secundo loco paullo ante adducta est: nec tamen aliam etiam tertio loco pigri proposuisse.
Qua de caussa cum sudor moueri soleat, quo magis quis se operuerit, non ij sudant, qui vestem plurimam admiserunt i eadem etiam de hoc ratio, quae prius reddenda est.
Quae allata sunt problemate xxxvr videntur his quodammodo contraria , quae in praesentia asseruntur: ibi enim nuda corpora soli exposita, haud sudabant, veste tecta sudabant, liqc. autem non sudant, qui plurima veste tecti sunt. Ratio utriusque ducitur ex problemate xxxi.&xxxv. nimirum ad sudores ciendos requiri sane calorem, sed mo . derate, NI proportione adhibitum. Nec igitur nuda Soli exposita nee pluribus vestibus operta; sicuti nec exposta vehementi igni sudare possunt: plurimus enim calor aut dissoluit humida in spiritus, aut celeritet exsecat, adeo ut sensum fugiant: nulla igitur est contrarietas. Pori o quod Thcod. s vertit, quo magis, qais si vertieris, libentius vertam r quo plura quis muciat, ut de aliis etiam possit accipi, quam de veste, ne sit quodammodo nugax. ratio dubitandi, hunc pene in modum. Quam ob rem cum sudores sant, ubi quis pluribus vestimentis operiatur, non illi sudant, qui vestem plurimam sibi iniiciunt velim nimirum generalius esse, & plura amplecti primum verbum, quam alterum.
Quam ob causam cum corpora sicciora magis per aestatem, quam hy-berno tempore sint, sudori magis in aestate pateamus: An quod per aestatem
propter corporum laxitatem non multus naturae calor continetur. Humo
resque proinde resoluere in spiritum potest. Per hyemina autem parte exte
riori densata corporum, calor frequens naturae coercitus humorem mini
me in spiritum resolui patitur. Ad haec, aestate humoris multum haurimus,
hyeme autem e contrario agitur. Cum sudoris materia sint humiditates in corpore existentes, tunc utique magis sudate conueniens sit, Him illae,in corpore magis abundant;abundant aurem magis per hyemem, quoniam corpus humidius est, minus per aestate , quoniam siccius; iure igitur magis per hyemem sudandum sit: at e contrario res habet: plus enim sudoris emittitur por aestatem; Rationem assere Aristoteles, quam deducit ex altera sudoris caussa, nimirum efficiente, qui calor est, quern plus materiali caussa in ea actione posse appareat. Hic igitur calor aestate minor est quippe apertis meatibus magna illius pars cmuit, exigua intus continetur: quare humiditates resoluit in spiritus, qui extra prodeuntes concrescunt in sudorcs, scuti non semel dictum est icontra hyeme densam cute, Si adstrictis meatibus calor plurimus intus cohibetur cui soras non pateat aditus, quare minime in spiritum resoluit humores, ncc eam ob causam progignitur sudor. Hac ita quidem scribit Aristoteles t sed contingit dubitare : superius enim problemate xx xv. non exiguus calor sed multus dissoluebat hu-inida in spiritus, sudorem ausesebat problemate etiam xxx rr. hycrus similiter non Elas humiditates in spiritus resoluebat unde nec hyeme sudandum ibidem dixit, quod
124쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
per spiritus illos euacuatio famsuisceret corporis valetudini, non sussicere aestate, quod lea non seret, quantum nimirum oporteret. Dicimus spiritum duobus modis sumi seu intelligi posse ι sicuti duplex a calore fit. Quidam est tenuior, magis a calore elaboratus, cum nimirum calor est maior, & validior, quod hyeme contingit: talis vero spiritus non conerescit in sudorem; unde hreme illius parcitas: Alter est crassor, de potius vapor i ii Ioquutus est problemate x x x 1 ad finem, cum de igne dixit ἐμπαιοι τυυλα, id est, in maporem refluit praemiarua humulae hic autem extra concrescens, sudor fit ut diximus: quoniam autem prae caloris imbecillitato, qui eundem ulterius non potest attenuare , hic plurimus st:estite, plurimus etiam illo mpore sequitur sudori contra vero per I einem contingit: tunc enim prae tenuitate insensibiliter transpirat. ad 3 e visitabis: Aa A .e iliare hamoris matiam Maramin. : Atia ratio. Ostendit autem ex alio etiam causia rum Mnere, nimirum materiali, pare se, ut aestate multi sudores sani, quamquam superius ex eodem genere caussae contrarium adstruxisse visus est. AElfate enim quamquam aeris caliditas, SI siccitas corpora etiam nostra calidiora, &sicciora reddat, est tamen etiam, quod multum humiditatis eisdem tribuat, quod in progignendo sudore, non minus illis, atque adeo plus valeat: multum enim humoris aestate haurimus in potu, At cibo: nam & largius bibimus, & fructus assimum permultos assumimus, qui culti Eumidi sint homiditatis copiam faciunt, δc materiam largam sudoribus prestant. Theophrastus hane iam pluries ab Aristotele propositam sentcntiam, aestare magis patere corpora sudori, seii etiam utilius eo tempore sudare nos, non videtur ita absolute admisisse; dixit enim non-ntillos esse . qui huc ne facilius sudent, quam aestate dummodo virmicitic temporis ex L sum, nimirum frigoris, dc aestus excipiamus mediocritatem in utroque sumamul, est tamen locus adeo lacer, de verba, quae rationem continent adeo corrupta, ut percipi non possint, quaeque nec ideo adscribere visum este adduci tamen videmus haec eadem de latiam humidorum assumptione tempore aestatis quae Aristotcles modo proposuit,ut apparere
possit eum pro utraque parte disseruisse.
Cur sudores, qui corpori bene valenti sponte prouenerint, iis deteriores habentat; quos labore; citarinti An quod labores excrescente in humorem
exhaurientes, Carnem efficiunt sicciorem, ut cauernae foraminum, sanitati
sint opportunae,& pcr caloris transnissionem fieri nulla possit obseptio, siue oppilatio: sustores autem spontanci appellati, qui ex necessitate oriuntur, cum scilicet foraminibus naturae ab immodico humore confusis, calor non omninu occupatur ., ac Vincitur, sed repugnare adhuc extrudereque humorem potest: hi recte pro signis morbi nabentur suturi; nam etiam calor ipse a i rgiori humore, quam qui modicus secundum naturam sit hebetaiatur: Sc caro plene madescens pessimum ad secundam valetudinem concitapit habitum. Sudores spontanei illi appellantur, qui sponte, de naturae opera, absque musae externae, aut maniserit auxilio fluunt, quomodo etiam vomitus, de alui fluores iic ab Hippocratet dicuntur: hos autem eum sano corpori acciderint, illis esse deteriores afirmat Aristoteles, qui ob labores, aut exercitia fluunt. Quamquam autem dicit corpus sessum, non tament intelligitur sanum omnino, de perfecte.non enim ei quod tale sit,aduenient sudores,quippe nulla intrinsecus existerue multa morbitica, quae naturam ad eos mouendos compellati Sed est sanuni, quod adluic non decumbat, dc operationes sensu ipso nondum lassas habeat. Quod tamen morbificam caustam imus gerit, ex qua mouentur sudorcs, corpus potius neutrumdicendum erit e tales igitur sudores illis dcteriores sunt,qui ex laboribus pro-O 1 vcniunt,
126쪽
COMMENT. IN II. SECΤ. PROBLEM.
HI quamquam eadem utrobique potest esse ratio, propriὲ tamen quaedam alteri, ac steri videtur accomodate. Ad primam igitur ait: ideo minus fieri sudores per hyemem, quoniam ratione frigoris, eo tempore corporis humiditates coactae , & concretae vehementes sunt, ut dissiculter dissolui possint, atque in sudores abire. Tum ad alteram inquit ideo per hyemem non procurare nos sudores, quoniat ea dispositio, qua corpus qui scere sinimus, nec ad sudorem movemus, salubris est: qui autem sudores prouocat, ille colliquat, miscet, & confundit totum corporis habitum, de eum plus quam par sit rar
faciens; indόque educens calorem innatum, qui intus continetur, minorem illum red- die, ex quo fit, ut frigori, quod eo tempore viget, non possit aeque atque antea resistere. Sequitur etiam aliud malum, nam cum ob eas sudationes aperti existant corporis meatus, humiditates extraneae, quae morborum caussae sunt, facilius per apertos meatus ingrediuntur , dc morbos adducunt: unde iure
dictum est, aliam dispositionem essit magis salubrem. Porro autem quod pro δαμ-rio reposui de post ultimum quod erat problematis verbum p -dαι, addidimus ενον, amctore codice Iustiniani
127쪽
Quam ob causam vinum,cum calidum si, vinolenti non ea lent, sed frigent, & dolore, caeterisque huiusmodi vitiis excipiuntur 3 An quoa multum humoris, cum refrigeratum est, multum frigoris concipit, ita vi calorem superet naturalem. Fit erum simile intrinsecus carni, ut si vestis nimio madefacta humore rigorem proinde acris frigoris admittat. ε .
Cum vinum suapte natura calidi m sit, a que adeo membra nostri corporis calefaciat, cur porro illius usu algores, AI morbi frigidi proueniant, tu fh cuiaerit hoc primo problem, te Aristoteles. Vinum autem caridum esse non probat, sed asiliniit: quippe de vino quod Graeci cmodes, latini recentiores vinosum appellati, illi sermo cst, non de aquoso, quod aut te gerat,aut non manifeste calefacit. vinosum autem iron solum manifeste calefacit, sed vehementer, & celeriter, quod pluribus locis 3 ixit Galenus : octuro autem desin . plic. medicamentorum facultatibus, ordinem ipsum aut gradum caliditatis definiens dixit calidum este ex secundo ordine: at quod admodum vetus est ex tertior caliditati autem lproportione respondere siccitatem; talem tcm vinoso qualitatem, ex Hippocratis etiam sentcntia tribucre apparet Comment. Ita.de rationc vimas in acutis, tex. primo, NI secundo. Plato etiam libro ii de legibus, cum pueris ad decimum octauum usque aetatis annum vino interdixisset,qubd non oporteret ignem igni Ze in corpus, & in animum infundere, i idem omnino scripsisse uisus est Quae igitur a Plutarcho tertio s)mposiac.de vini frigidita- te asseruntur illa vi apparet dissetendi gratia & ad probabilitatem magis, quam ad verita tem proposita sunt 1 nee vero resutare admodum dissicile sit.Vberrime autem grauibusque: argumentis & authoritatibus persecutus est hanc quastionem patrum nostrorum mem : ria Hieronymus Iracastorius in libello, cui peculiarem hanc materiam dedicauit,hocti l tulo: De vini temperamento sententia r cum orta dissensione inter duos medicos, ipse eum aliis tribus medicis iudex, atque arbiter electus est, atque tum calidum, tum siccumit esse pronunciauit. Igitur qui huiusmodi vino se ingurgitauerunt, quam ob rem algores, &rigores facile patiantur, facile pleuritiὰes incurrant, ostendit Aristoteles. pleui itidem i autem poni apparet ab Aristotele intcr morbos a frigore gigni consuetosi aliter enim lo- l
128쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
cum non liabeat dubitandi ratio: nec vero iniuria, quamquam inflammatici est, Si cum subre semper: nam de Hippocrates libro quarto Aphorismor. xx ri 1. inter hycmallas mombos candem connumerat,quippe a fluxione ortam, quae frigoris vi potissimum erici solet, eademque ratione a vini potu immoderato.Rationem igitur sequitur ad proponendu Aristoteles,atque ait: Multum humidum, seu multa substantia humida, si restigeretur, eu dit inultum frigidum, seu multa substantia frigidas id autem v uenit, clim multa vini copia assumitur, assumitur enim multum humidum actit. Huiusmodi igitur humidum, cum ea copia iam est, ut concoqui non possit a calore nativo, vincit ipsum, id suffocat, svnde refrigeratio multa a multo frigido in corpore contingit. Hanc rem dilucide admodum, oleique aptissimo exemplo explicuit Galenus libro 1 tr. de temperamentis Capite II. per haec verba Latine Linacro interpreternu Unum ipse empeν animal calfacit, aeque ut nec oletim flammam aetendit, tamers avt Rimam est linu nutrimentum t immos imbecilia. o exiguis flammae eo enim mutiam oleum ιnfundas, Fuficabis eam , prors g extingues potiss. quam augebis. Sie igitur is vinum et biplus Abssur, quam is Umιρ ιι, tanιum abes, mi animal tal faciat τι es iam fra dura vittam aι, uippe apoplexιae, oparaplexi .is qua Graece caros, eomata vo- ea ι , o neruoram res ut O , o comitiales morti, or eantiaepones se resam immo. ta mim potam malamur, quorum unamquodque fragidiam es virium. Generaιim enim quaerunque assumpta inovus, ut nutrimentum calfaciunt, haec anten rigeserare depra henges, aequesiates mi flammam
ab eadem materia non ariem modo veram cisam aliqviaias extrum. Haec Galenus. Suffocato igitur a vini copia naturali calore, naturales Omnes operationes praue obcuntur: quare
& cruditates plurimae fiunt, humidorumque & Digidorum , atquc etiam alius generis excrementorum ubique copia prouenit, quae si ad membranam costas succingentem decumbant, pleuriti lcm propositam inducunt, s ad neruorum principia. Galeno commemoratos morbo & ab Aristotcle signiscatos, aliosque interim non paucos. Quamquam enim facultate vinum exsiccat, ut dictum est, achi tamen humectat, 5e ratione etiam frigiditatis qua proposita suit morbos gignit. Porro quae Theodorus habet verba, vinolen ιi non calent, sed, em, non bc ne exprimete puto quod Graece est, δωρινι--, hoc est, faci-l le patiuntur algores, prompte ac leui de caussa rigores incurrunt, algios sunt, sicuti habetur parricula um proscinate Iv. 5 x. Dc sιηυ iis is M A Rι emm smiti ins se eus ea . Similitudine adductam rationem comprobat. Quemadmodum enim vestis si i rigetur humore seigido madescit, & laxa si, sed & tenditur, ac riget aliquando, prioremque proprium bonum habitu ex humectatione& re geratione illa immutat, ita caro humectata, de refrigerata a vini assumptione, & asusione interius, per eundem modum aD seitur , de madescit, ac refiigeratur. Theodorus hoc loco potius sententiam exponit,l quam verba reddat, mu itum de suo adiicias: ita autem verba sonante Fu enim μιιurae s υ isti urgetur hamore strido, ita caro in enati.
Qua de causa, non qui vehementer, sed qui leuiter se ebriaverunt, delit rant 3 An quod neque tam parum biberunt, ut suntles sobriis sint: neque
adeo multum, ut soluantur,& langueant, quomodo essiciuntur, qui mul
tum hauserint. Adde quod sobrij ratione iudicant penitus, temulenti neὲ tentant quidem aliquid iudicare: leuiter c briati iudicant, quoniam quidem vino non penitus dctinentur: sed praue id faciunt, qiua sobrij non sunt. Quo fit ut mox & contemnant alios, & contemni ab aliis se ipsi existi inent.
Quam ob rem non qui maxime ex vino ebrii, sed qus leuiter ebris sunt, petulati is se de
iniurios ins gerant aduersus alios, proponit hoC loco Aristotcles. Quod enim ait τ-m ων, iniuriam & contumeliam significat, ut apparet ex fine problematis, Cum a1t, quosit in maxime emtemnant Abos: dc cx declanatione Hesychi J, qui πιαροινια ,expoliti,υχ- , Mιδορη -
129쪽
o , 5e παροι, α α ζοοου aeq.No igitur bene Omnino Theodorus qui vertit, adlisant. oenim fortasse verbo, ad sententiam perfecte exprimendam opus sit,quod iniuriam, Λ con tumeliam denotet,vi debacchentur, aut simili: semiebrios aulcm siue leuiter ebrios, ver bum άκεο μυι signiscat talemque illi voti inesse significatibnem ostendit Erotianus in Onomastico per haec verba Latine: Atque usque in hoduernum dum eos qui non a satim vino implenιώνάκωόρηκα appestamus . ακει πρηκας enim, non ακυλλε su dicit Erotianus. Est autem deducta vox xt cxistimo, a aut, ει', κ, viro enim modo dicas, nil interessesci ibit phavorinus.Est aut m so, vel simpliciter vini potio, vel meracioris vi scribit
Galenus Comment. vii. aphorismo XLVIII. igitur ex potione vini, aut meraciotatis vini ita assectum significabit, ut iam aὰ sit aut incipiat ebrietas. Non video igitur quare lexicographi, 3c cum illis Budaeus , --, seu a thorace dcducant, qui exponant, leuiter appotos, hoc est, quasi pectore-tcnus vino imbuti, seu vi Henr. stephanus, summo pectore-tenus: licet enim Θω ris, armare sit,seu armare pectus , de Θώρη ς loricatio: est etiam vinum potare. Clim igitur ad vini potum significandum sumitur, quid iuluc pectoris, seu thoracis mentionem adducamus non video ι nisi ii ipsa vox cum ad vini potionem denotan/am assumpta est, i ζ Θώριεως, hoc est a pectore scu thorace, vel , quod est armare, uerit deducta,quasi vini potio armet, & loricet pectus caliditate. Verum unde unde fluxerit vox ακμ teratac manifestis Uc sunt sciniebri),aut leuiter ebria. Hi igitur quare ex vinolentia magis peccent, quam omnino ebria Ostendit Aril stoteles. Dicit autem qui leuiter ebri) sunt, eos iudicio, de mente non ita valere, ac omni no sobrios, quia paullo plus, scilicet quam illi,5 quam modus sit biberunt non tamen ratationis vim penitus distblutam obtinere, quoniam non ita se vano ingurgitauerunt, ut ad persectain ebrietatem deuenerint, quae rationis usum omnino tollit. Sunt igitur in medio posti: quate delirant, At peccant cum aliquid facere,aut dicere aggrcdiuntur: quibus vero prae vini copia, de summa ebrietate dissoluta penitus ratio,& iudicium cst, non peccant, lquoniam ne aggredi quidem aliquid in quo peccent,valent: illis igitur deprauate actio sit, his nullo modo sit quare ne peccant quidem. Pn Oi y nc ,- ω ομ. Adri quo obrj. Maee vidctur proponi tanquam noua ratio, quantum quidem indicat particulain: sed eadem mihi videtur paullo distinctius exposita , de proximius applicata, unde pro Di legerim libentius Δη, tanquam sit collectio, de explicatio eiusdem rationis: quia enim leuiter ebrij j non parce biberunt ut sobrij, nec largh ut vehementer temulenti, fit ut sobri) recte iudi cent, quia illaesum rationis munus obtinent, vehementer temulenti nullo pacto, quia vino oppress4,munus illud amiserunt; semiebrij vero quia nec illaesum habent, nec omnino amiserunt, iudicent quidem, sed a vino impediti, praue. 6 -- τ β υΓ ονλD. quo fit ut mox e temnant alios. Ad id pertinet Santi Claromenis historia,qua refert problemate xxv iii. quo hic idem locus tractatur. Porro Plutarchus rertio symposac. hanc eandem ex Aristo tete quaestionem proponit, Philosophique dissolutionem ita explicat taquam dixerit Aril stoteles, bris rationem bene constantem de rebus bene iudicare, valde ebrii dissolutumi sensum cohiberi Ze opprimi leuiter autem ebriorum adhuc quidem valere vim phantasticam aut imaginatricem, iam tamen conturbatam esse rationem, ex quo si vi ille quidemi iudicet, sed male iudicet, quippe qui imagines illas aut visa insequatur. Nos phantasiae auti sensus in expostione non meminimus,quae nec nominari ab Aristotele audi ininus. Ex plu-l latebo illa hoc loco attulisse satis visum est. Sed enim plutarchus iis non contentus,l quae adduxit Aristoteles, propriam Sc ipse quaestionis solutionem aifert du.1sque propol nit rationes. Primam enim, illius accidentis caussam non ad animam, sed ad corpus dicit
esse refercndam i nam semiebriorum rationem, seu ratiocinandi munus,tantum esse con
turbatum, corpus autem impetibus illius inservire posse, quippe quod a vino nondum i rigatum 8c madidum sit. At ubi concussum, Ae oppressum fuerit corpus, deserere animi impctus, 3e disiaturum descere, unde nec ad opera ita affecti progrediantur. Semiebrios
autem, quia corpus habent simul adiuuans ad peccandum, cam ob rem non quod nati nis munere magis destituantur, sed quod corpore minus valeant, peccare. Alteram deinde agere rationem, quam a vini natura ducit: iuxta enim copiam qua assumitur, primum alium, Ae mox alaum producere effectum , quam rem similibus aliis ostpndit eo loco Plutarchus. Ignis enim qui moderatus est lutum indurat, nimius colliquat, ac facit vi suat. Contra aestatis principium quae Opora dicitur febres excitat incenditque: eadem crescerte illae sistuntur At des nunt fieri igitur posse, ut ubi a vino naturaliter turbata, fle irritatasu rit ratio, mi um eodem augescente, remittatur, 3c sedetur: nam dc Elleborus initium quia dem purgandi suriit a turbatione eo oris: at si minus iusto exhibeatur . turbat quidem,
130쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
non tamen purgat: porifera quoque nonnulli intra modum sumentes turbulentiores ef- lficiuntur: nonnulli amplius sumentes dormiunt. probabile itaque sane turbationem etiam lillam, quae semicbriis aecidit, ubi ad summam vigorem peruenerit coneidere, de ad hanc item idem vinum esse adiumento. Haec ex Plutarcho, quorum postrema roborare etiam si cet ex Galeni sententia v.aphorasm. V. Vinum nempe qualitate propria sanare polle, quam feeit sobstantiae copia dispositioncm. Ad eandem rem confirmandam, addit praeterea si milia quaedam alia Plutarchus, quae apud ipsum videte licet.
Cur magis crapulam sciatiunt, qui dilutiusculum bibunt, quam qui me
rum ex toto Vtrum suς tenuitatis caussa,vinum temperatum expeditius loca
plura, angustioraque si beat, intemperatum autem minus facere id possit itaque di Ucilius educi potest, quod dilutum est. An quod merum minus bibitur, utpote quod multum bibi non possit, magali que vomitu reiicitur.
Ad haec merum ut caetera concoquit, quia calidius est, ita etiam se ipsum consumit, diluto autem illo e contrario agitur.
Quid si κροι- , aut erapula, docet Calenus v. afhorismorum v. per haec verba
es non is vocis ramaluiam fecerunt aris, duentes ex x ριλαι --θαι, hoc est, ex eo quod caput sitietur sequitur autem ad ostendendum Calenus, noxam hanc aliquibus longiori tempore , aliis breuiore perdurare 1 non enim es e statutum, neque circumscriptum omnibus una menstrat quidam enim postridie a crapula sunt liberi, quidam Hrh sequenti nocte, quidam veto tertio die prot si & si hoc pro multitudine acui vini epoti . de eius qui potauit, natura. Aristoteles problemate x v tr. definiuit quid si crapula per hare verba: para est ferais quidam, o inrenaiam gaia desau. affuit autem ρ&ου quam ebrietas. qasaiam uti Priam aementas, e pati Mum mentis A constante adlorem an ert. Apparet igitur in crapula adesse dolorem, qui ebrietati minime est necessarius: quod etiam constare potest ex problemata x x v. in quo crapular nomine haud expresso, eadem tamen res quaeritur quae hoc loco, cura vino diluto, meraciori tamen, caput postridie magis doleat quam mero. Cr putas igitur magis sentire, quomodo Theodorus reddit, in- - , nihil aliud est quam noxam, Ze dolorem illum facilius incurrere, eo magis amigi, SI diutius in eo perseuerare. Id autem eur magis v ueniat illis qui vinum aquae admixtum bibunt, qutin qui ex t to merum, tribus rationibus ostendit Aristoteles. Avicennas autem non crapulam, sessebrietatem a mixto magis prouenire dicen quod ex hoc loco prosectu erediderim.eadem ratione similiter usus est qua primo loco Aristoteles. Sunt autem haec Avicennae verba libro primo, fen III. doctrina r I. Seias praeterea quoa mimam vetitius inebriat . propterea quod aqueis spenetras. Liutius Alam. Theodorus bene sensum exprestir, non tamen sua voce, sed contraria; αματο- enim est, δε--ς, δευωω , ut cxponit Hesychius, hoc est non mixtum, non temperatum, non dilutum; merum denique, & purum, ut interpretatur vetus glosiarium: quod vel ex ipsa quoque nominis compositione pateat. Non igitur dilutiusculum,sed meracius valet vox t sensiis tamen idem redit: est enimem comparativum pro , ut oram ροέ,-άφειέ Ac min rem obtinet significationis vim quam ipsam positiuum,quod vel aliis etiam exempli sapud Latinos quoque pateat: praesertim autem hoc loco, quo praeterea adiungitur particula ο κ hic enim sensu est. Carmatis ervatim sentiam qua meracius bibanι, quam qiar meram ex roto: quom do qui, meracius, dicit, mixtionem aquae includit, qui autem merum non italidem igitur est comparatione aliorum, qui meracius bibunt, ac qui magis temperatum , Ae dilutum, quomodo expresse locutus est problematu Σ v. ubi pro ε - - posuit vix μου, problemate autem x V I. ευκ γν, nimirum dilutum, vi hoc loco reddit Theodorus. -ries, ais MHam, O Unam sensuatis ea amniam