장음표시 사용
81쪽
Cur potio febrientibus saepe, & paullatim subministranda sit 3 An quod
potio multa praeceps desertur, exigua lente incedens irrorat, madefacit, sc teque insuiuat corpori. Sicut enim in humo si aqua largc accesserat perstuet, si paullatim vero madefaciet tantum: ita etiam in sc bribus agit. Nam dc aquas flucntes si quis paullatim deducit, a lucus humo rcm totum ebibit, sed si tantundem aquae uniuersum dimiserit, scaturigo vclox vlque eo profluci, quo deducere libitum est. Tum aeger quiescere, immotusquequo ad maxime fieri potest, iacere debet: immotus inquam, quod ignem quoquc cinarcescere certum est, ubi a nullo mouetur. Nec aduersus flatui cubcr, quoniam flatus excitat ignem, solicitatusque per auram ignis ex paruo magnus assiit git. Ob uelandus aeger, operien clusque propterea cit, quia si nullum igni concc datur spiraculum extinguetur: nec vcste quid cm cxui debet, donccinsudare occoeperit. Vt enim subiectum hunc igncm ustui, sic&delitescentatem illum naturae humor extinguit. Adde in gencrc fcbrium intermittentium , balneum, & fomenta pedibus admouenda, dc vellcm pleniorem superponendam, & quietem agendam, quibus praeparetur, v t corpus perquam calidum sit ante accessionem. Ubi enim inultum super cli ignis . luccrna nequit ardere: exiguum quippe ignem multus ille ad se trahit. Ita fit ut multatum ignis in corpore praeparandum sit, febris enim exiguum cotinet ignem,
multusque proin dc ad se ducet exiguum.
Quin hoc loco asseruntur ab Aristotele, illa in eodicibus Graecis absque contacta interrogationis nota proponuntur, ut Latine ita sonent. Febrienium potis feri, opaastatim ex-sabendia es: mtitia impν ceps aesνιών, & reliqua: eam tamen notam habet Theodori tra latio ; accx opinione reponit Iustinianus. At quando non omnia,quae traduntur, v IdcntUr referri singula ad id quod primo proponitur, sed distinctat esse pia optiones, non mala possit absque ea legi locus. Nobis amen qui Theodori tralationem proposuimus , eam apponere visum est consentaneum. Aristoteles igitur in prasentia circa febricitantium regimen praecepta nonnulla tradit; tam eorum, quorum continua febris est, quam quibus per circuitum accedit. Sunt autem quae ad primos perrinciat praecepta quartuor. Primum iis exhibendum potum saepe , & paullatim; se enim corporis nostri partes melius eo irrigantur, cxemplo aqua: labentis, siue cadat h coelo, siue h riuo deducatur: quae enim in magna irruit copia, dissuit, & praeterlabitur, quae vero lente, & paullatim decidit; ut deducitur, tota a terra absorbetur. Hoc praeceptum tamen conuellit Hieremias Thriuerus Brachelius vir sane doctus in commentario ad librum de yichil idiotariim,sive illo Pol bist, siue Philistionis aut Phastae, aut Pheletidis,ad quos illum alicubi resert Galenus. Illius Auctoris verba sunt Mae. Vere iam orante plus ,sed a lativis. o patistar m bileiatim est. T liti- uetus autem in commentatio ita scribit. Ovanus es quod, paullatim. dicitur. Forae vati, quod patii astra debemus his avidere ρώantuatim potus Onee ad actatem venormias. Hic enim plurimam ιιι in. Forie voLIs quia in merespuas inta minas; e eontrario in Bate pii ,sed rarius sit bibe dam. Nam dr m furitisantibus si Dis parumpitissas. magis inflammasar: quae rea multo humidosmul agros nolui oportet. In fanis e contrario 'aastaram .sed si vi biben-- - fias melior tibi firmentario, er δ mo. Is Gaetur ignorasse in ρνoblem ιis Ariae oleos. Verum nec fa κω ignoramus, s sem μὰ exsultate in Horaeseri faueium Uepres phonem ιι re conἁMere Ita enim fames potissm magis diu vis. aque haminamus. Verumtamen febricitantem, qui parumpitisat, eum magis inflammari, non probat Thriuerus t quod ab eo obstinatus quispiam, praesertim aduersus Aristotelem proponente, non iniuria qrerreret. Sed cons crur ignis exemplo, qtiem exiguis stillis irrorans serratius faber vividiorem efficit, & diutius conscriuat. At corpus hominis ignis non est, sed humore participat: nec ita rem accipit Aristo
82쪽
i si quis exiguo aquae rore tempore calido madefacta non humiditatem inducat, sed aestua l tionem maiorem, quod agricolis notum: Aristoteles autem ex irrigationis modo quem proponit, vult terram humesccre 1 ex potionis igitur modo humescere hominum corpora
qualido hanc similitudinc in adducit. lam ergo non stabsmile quod proponit Aristoteles ab eo quod per syphonem idem Thritiems adducit; nec prohibent verba. Alterum A ri
stotelis praeceptum est: immunem a motu febricitantem iacere debere; Quemadmodum enim videmus ignem, si eum nemo moueat aut exsuscitet marcescere,1 extingui: eodcmmodo accidit in febri, nil aliud quam ignis seu calor est, ut immota cxtinguare r. Ter tium est,ut decumbat aeger minime vento expositus; nam ventus istacin suscitat, flabellatusque ignis ex pauco multus euadita quod idem in febri accidere, quando de illa agnis existimare licet. Quartum est ut conclusus maneati si enim igni spiraculum non dederis,l sed iaceat oppressus, δe suffocatus extinguitur. Ob eandemque rationem vestimenta, seul stragula exuenda . Mit tollenda febricitanti non sunt; sed iis coopertum agere aegrotum ne- si cesse est; idque tamen donec sudor aliquis superueniat; tunc enim sudori exitus est relinquendus,neque pannis sustacandus aegerisudoris enim excretio optima est 1 nam illius b nescio a natura extinguitur se bris, ut ab aqua, quem oculis videmus extinguitur ignis. Porro quae hic dicta sunt omnia de motu vento,tegumentόque ignis, quae ipsum adaugent accipienda sunt se mediocri earundem rerum adhibitione: mediocris enim motus, aci ventus, S mediocre cooperimentum illud praestant; vehementiora autem contrarium cL sciunt , scuti habemus a Galeno libro de morborum caussis capite tertio his verbis. Nequel mero in o ira es, qusds eis, , flammas flabellans hoe es motiens, s qaidem modice hec feceris,
Iem mota extrinseretis vrgente dissoluisar, ae ἁfilatur. De suffocatione autem seu stipatione eiusdem flammae ita paullo ante. Si etiam eas flammae cinaesanauar aere jaueris, aut niamiam rarefereris .se quoque sammam decresere, ae perietitari, ne penitus extingaatur, isseisies. Stipatar autems cucurbitam, qua mediet vlun ν, ves famalam, avi sale aliqvisa ahadcintima ροαώ. α Ma etiam eonfinges s fornaeum foramina ela eris. Haec Galenus. Ira ο ν δωμα πυηγων. A de in genera striam intermitιemiam. De sebricitantibus non continue, dein-l ceps agit Aristoteles, cxponens quae illis ante accessionem conueniant ; Ait igitur conuenire illis balnea, 8e fomenta ad pedes apposita, pannisque obtectos aegrotos quiescere de bere ut cum .secessio ipsos appraehenderat calidiores sint: ubi enim multus ignis est, haud potest locum habere exiguus: hunc enim trahit ille ad se, atque absumit, de ad hunc modum , calor, quem nos molimur maior calore sebrili cum tollet, ε extinguet: haec autem ratio cum brcunis, A minus explicate haberetur in codicibus Graecis impressis tum Addi s nis, tum Basiliensibus, pluribus autem verbis in tralatione Theodori, SI antiqui Interpretis , nos illam ex Iustiniani codice iuxta tralationes propositas suppleutinus, multis addi-l tis verbis vi conserenti patere potest, quae etiam habentur in sequenti problemate.Quod autem inquit Aristoteles de maiori igne trahente ad se minorem, est etiam Galeni sentet tia loco adducto his verbis. χusds sis mulιο soti is ealido , o aprico loco , aut ad alteram
maiorem flammam ailmouens, Iane quoque minorem flammam marescere Udelis: quoniam αι
νιον flamma, ut qua praepotentu ι elaxaι asque disse ιι minorem. Aristoteles adduxit eandem in tertio libro de coelo,& mundo textu quinquagesimo secundo, ac etiam in libro de longitudine, S breuitate vitae.
Quartanis febribus ratio victus extenuanda non est, sed ignem corpori
83쪽
imandum, somnumque minime quaerendum. Hic victus calefaciens proia id est, quia febris quartana imbecilla est: nam nisi imbecilla esset, quartana lnon seret. Vide se elucernam, ubi multus ignis pers agrat, suam a seruare istam mulam minime nosse Τ Multus enim ille exiguum ad se rapit: ergo mul- ltum ignis accendendum in corpore est,ut quod cxiguum febris continet, re- istinguatur, sit igitur victus quotidiani ratio, quae partim ignem, partim rorem indat in C rpus. In superiori problemate de omnibus generatim febribuς pertractauit, in hoc autem de quartanis speciatim: docet autem SI quae renaciliorum genera ipsi minime adhibenda sint, l& quae adhibenda. Tenuis igitur victus ratio, remedium illud non eth, quod in hac sebre lpotissimi im sit quaerendum, quemadmodum in acutis,magnἱsque inflammationibuς con- luinctis; sed eatefactio potius multa pro randa est, illaque in corpus introducenda; hoc lenim magas accommodatum remedium est, quam tenuis victus ratio, cuius caussa paullo post affertur. Exercitationes etiam proscuae sunt, illae enim de calorum natiuum excitant, Si febrem facientes humorcs, qui crassa, & contumaces sunt extenuant, cincilliunt. de coctiona reddunt magis aptos dic etiam accessionis, sed paullo ante quam illa instrua balneo utendum est, nam ex calidi balnei usu humorcs similiter attonuantur, mcatibusque corpo ris patrefactis, via facilis naturae parat p. a morbis ea caussa expelli possit; estque nimirum leadem Avicennae sententia, quo loco de curatione quartanae agit. Somnus aute eadem die fugiendus, nam reuocat ille humores ad partes internas, atque ita de accessio producitur, de morbus ingrauescit.- ε τωγ υ--Ηie victas calefazum prisor. Rcddit ratio nem sententiae paullo ante propositae, ideo dicens utendum esse calefacientibus. 3d calida luictus ratione, quoniam febris quartana, exigua seu tenuis febris est; quod probat: nam non esset quartana, nec per duos continuos dies intermitteret s non esset exigua: si enim valida, S: potens esset, exardesceret illa assiduh, nec requietem ullam praeberet aegrotanti: cum vcro solummodo quarto quoque die ingruat, calore maximo destituitur, & ita pos- lsumus audacter calidis uti. Id vero in continuis minime liceret, non enim eadem valeret iratio, cum in illis, febris seu calor maximus sit probat autem eandem rem etiam exemplo rerum externarum, nimirum lucernae,quam si maiori flammae propius admoueax, haud potest exardescere, sed ab illa corrumpitur,de dc struitur, quae similitudo etiam in superiori problemate adducta est; confirmatumque . nobis simile una eiusdem Aristotelis testimonio aliis in locis, tum etiam Caleni. 4m en γοῦ isto sit i Iur mutas quotidian rario. Quoniam dixerat victus ratione calefaciente utendum nobis esse in quartanis, ne quispiam existimaret, hoc solum opus a nobis in victu quaerendum, docet non ita quaerendam calefactionem, ut huminatio deseratur: sed partim illam, partim hanc procurandam; de ideo ait svolis dietas seu Motidie rvt de omnibus morbi diebus,tumquibus si accessio, tum quibus non fit appareat eum agere hoc loco,cum superius ubi de sola calefactione loquebatur,videatur eos praecipue dies intelligere quibus ingruit accessio.
Morborum alij ab igne,alij a rore creantur. Curat morbos ignis, ros; roris,
ignis. Hic enim exsiccat rorem. Quod pluribus demonstrauerat Hippocrates in primo libro de natura humana , S Ω-ssime Galenux multis in locis morbos consistere, cum aliqua ex quattuor primis qualitatibus modum excederet; & contrariam contrarias esse remedia . idem docet hic Aristoteles dum ex morbis alios ab igne, nimirum a caliditate , de siccitate, alios ab humiditate oriri assirmat; quamuis enim alias non enum rei qualitates, nec alias earundem combi nationes, omnes tamen intelligi vult. Dicit autem morbos igni; seu calidos curari ab hu- inliditate, de morbos, qui ex humiditate a caliditate , licci proprie haec contraria non sint, lquia respicit potius Effectum, quam formam ipsam,aut causam; quomodo ctiam Hippo
84쪽
CUM MENT. IN I. SECT. PROBLEM.
Pacrates primo aphoris moriun dixit. Indus hismidus febricitannias omnisvis cenaen d quia hii nuditas effectui caliditatis resistit, quae eli siccitas, ut adnotauit Aponens s. Contrarium cane, mea medicorum illustri propositione contraria contrariis curantur, sumendum este non propriε, sed communius docet Galenus libro undecimo methodi capite duodecimo, nimirum ut non sola sit in qualitate co .tratietas, sed etiam in quantipate, quam tamen Aristotcies non contrarietatem, sed Oppositioncm vocar; non enim magnum paria Ovult esse contrarii .nec multum pauco sud nec rarum denso, neque relaxatum contracto: At Hippocrati. & Platoni haee omnia contraria sunt ; scuti ibidem Galenus scribiti quin de quae non proxime, sed per acciduias curant, non proxime, set per accidens sunt contraria. ut scammonitam euaeuando bilem in morbo calido, contrarium distetur morbo calido , te aqua frisida large astuta cum aestate sanar conuulssionem, eidem etiam dicetur contraria 1 ε alia limili modo; omnia enim ad contrarietatem, seu oppostionem reducuntur. Porro eur Theodorus vcrteret, ros, quod Graece est, , non video causam: νοτι enim hul duas est: ut apparet ex Athenaeo libro nono, ubi in illis, quos ex Alexide citat vers bux. quomodo assa itimirum, aut tosta possint artificio fieri aliquantisper succosa, quod paullo ante dixerat; ἐδεαιτής νοτιώα, mox dicit , ἀυ quanquam, &de iisdem carnibus thim subiiciat, λαι-τί- s- ,erunt habitu roscidae.Non enim negandum, ,οττύα, scu humiditatem posse dici de eo quod Graece .h m, aut ros scuti rorcu ut oesus de leuiter humida vi in postremis ex Atilenaeo verbis, at hoc Aristotelis loco aequiti cationem ex rore de coelo Cadente, quam non habent Aristotelis verba , indu-ccre , id vero non erat necessarium
85쪽
Cur neque intento, neque contento spiritu, sed potius relaxato sudor proueniat 3 An quoniam retentus spiritus vcnas implet, itaque humorem exire non patitur, ut in aqua si vass quod in mare demissum duleem intra se colligit humorem, clepsydrάque ob id nominatum est: neque enim elucre, cum quis pleno iam vase partem alteram obturavit: sed Vbi per spiritus libertatem sudorem. promere licuit, multus certe crumpit, quoniam ex ipso Ictentu copia humoris paullatim collecta est.
Theophrasti liber extat eiusdem argumenti,ac tituli,quo haec sectio insignita est,in quo bonam partem eorum habemus, quae hic ab Aristotele tradita sunt,eisdem non solum senatentiis, verum cliam verbis; ut vel Theophrastum summa libertate de preceptore illa descripsisse vel ex Theophrasto sub Aristotelis nomine luc aliquem postea consarcinasse ampareat. Vt ut sit, nos haec exponemus,Theophrastea locis suis afferentes, ut quidem pote timus i est enim libet ille in editione Basiliens non solum lacer, sed adeo errotibus conta minatus ut plerisque in locis sensum percipere non sit pote. Excerpta quaedam sane edidit H. Stephanus aliquantisper emendatiora: sed illa pauca sunt: nos tamen eis cum fructuus sumus, & adducimus cum habemus. Quod autem primum de sudoribus Aristotelest quaerit illud est, cur neque adducentibus neque continentibus spiritum sud r proueniat, i sed eo potius remisso. Horum primam partem Theodoriis per illa expressi neque Interio, i nequ/ eontinio fluxuae infeliciter vi puto ; illud enim patiendi participium comento, cumi possit esse tum a contineo, tum a contcndo, primum ambiguitatem hoc loco parit: tumi cum 1 colineo veth st, ut ex sensu & ex Greca voce colligitur,obscura phrasis est: quippe minus Latina,vi existimo, praesertim apuA illum interpretem,qui elegantiam profiteretur,l fle affectarer, arque sensum minus commodo, & persem cxprimit. imento, autem idem esti ac, adducto, seu contracto, nec illud reprehendo. Porro autem ha)c eadem duo verbal , τώουm, A: πἀ.- , nis posita fiat tamquam synonima; dixerim a priore actionis illius, liqua spiritus cohibetur, principium, aut veluti formam quandam propius exprimi: a m- l
86쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
steriore autem rem simplicitis solam significari: Existimauerim tamen lagellatum potius
knotan, &, dativo multitudini , ut appam legissic antiquum interpretem, qui
vertit: neque contendentibus neque continentι-: esstat enim ita planior orationis structura:
Explicat autem quod quaesitum est Arithoteles hac ratione, quia dum spiritus adducitur,
seu contrahitur,atque continetur, pilantur x occluduntur venae,ut non possit inde exire sedor,quam rem similitudine apertius sequitur ad ollendendum. ι-- ά .ia a r. - ν κλε-- --. V in aqua se vasis, quod in mare demissum dulcem intrasse cris I humorem, Hen δε- ob id nominat iam est. Duplici ratione errauit hoc in loco Theodorus, tum quod praeter bos interpretis fidem, multa extrinsecus pro clepsydrae descriptione accersivi qiue non crant apud auctorem: tum quod candem clepsudram, ut obseruauit aute me Petrus Victorius variarum lectionum libro trigesimo secundo, capite primo, no benu accwjK-ut descripsit. Quid enim in mare demitti, dulcemque intra se colligere humorem ad clepi ram pertinet 3 quisve illius rei hic usus e cureum corio vas, quo cx mari dulcis aqua colli tatur, cuius meminit Aristoteles libro secundo Memorologicorum, ii ii ad rem; nec vcro tala a Theodoro intelligi putem, clim nec cerae mentio ulla fiat, nec vas illud cllapsu dram appel- lIatum alicunde conitet. Immittebantur salia in aquam clopsydrae ad eam liauriendarin, ut constat ex Aristotelis problemate v I ra. s ect. x V I. atque ex pula herrimis Empedoclis vcrsibus, quae te atur in libro detRespiratione ; non tamen in mare ad eum finem, quem si-l git incare videtur Theodorus stinis si ille aliquo caeteris ignoto loco, id videre potuit. Quidi aut cm aliud doctus ille interpres intellexeta diuinare nou postlim; Haec autem sicuti vera puto, ita illud non liquet quod dicit victorius, per clepsydram hoc loco non intelligi vast horarium, sed illud quo horti irrigantur. Cur enim magis hoc quὶni illud μ aut cur non
potius utrumque 3 non enim probat alti qua ration ,aut testunonio victorius loraciam cle
psydram talem fuisse, in qua hic estectus de quo Aristotcles in problemate, apparere non posset. Quin & sorte in aliis instrumetuis etiam idem ille conspiciebatur. Alexander enim problemate nonagesimo quarto libri primi, cum de harpagiis hunc proposuisset effectum; quare digito admoto superiori foramini,eoque obturato, aqua per foramen fundi minime exiret; eausamque reddidisset, quae hic ab Aristotele tangitur, distincte autem Si pluribus verbis redditur problemate octauo sectionis x v I. ad finem problcmatis additi hinc, cademque ratione Construi omnem sere fabricam machinalem per aerem, atque humorem, sicuti horologia, clepsydras, dc sonos simulacrorum, caeteraque generis eiusdem,
de quibus instrumetuis Vitruvius libro nono & decimo Athenaeus libro quarto; ubi dicit hydraulia clepsydram esse, aut ad clepsydram reserri. Igitur haec horaria elepsydracidem usui inscruiebat antiquitus, cui nunc horologia consecta ex duobus illis vi ereis vasculis turbinatis, simul ita iunctas ,3c puluisculo rcpletis, ut per exiguum foramen pului. lculus paullatim e superiori fluens, ab inferiori excipiatur; ut scilicet puluisculi casu temporis spatia notarentur. Erat autem illius usus in exercitu, sed praecipvh in foro, ad eam enim dicebant oratores: liisque vasculis modo pluribus, modo paucioribus propositis, ut ex Plinio iuniore patet,pro temporis longitudine au reuitate,quod cocedebatur dicenti: cum emuxerat aqua, quae guttatim stillabat, tacendi locus erat,alterique scu accusatori,sicureo loquendi: erat enim vas, quod aquae replebant perforatum inseriori parte, seu ad fundum foramine admodum angusto, ut habemus ex Arithophanis interprete , graciliter fumlatum in vitem cessit, ae pes Megat sim defluum , ut ex Apulei libro tertio de Asmo aureo ad initium,& os habebat aut seramen aliuὸ in superiori pari ad infundendam aquam necessariu . Hoc igitur supcriori foramine, autore Obstructo, aquam per inserius minimE emitti, Aristotelis uec Alexandri ratis docet: cur non igitur Aristotelis verbis comprehendi dic mus clim praesertim clepsydrallaec notior,bc villaetior esse quippe in soro quotidie posita, cuiusque plurima maxime apud Graecos authores testimonia habeamus; cum irrigatoris illius contra de hortensis clepsudrae, nulla nominatim,quod ego quidem sciam,extet mentis 3 licet quae habetur descriptio in libro de Respiratione pulcherrimis, de elegantissimis Empedoclis versibus hanc reserat, & hortorum irrigationi eam adscribat Augustinus Niphus Suessanus in commentariis ad eum locum, nullo tamen testimonio. Quod si est verum illa etiam hortensis merito conssenda, quam memorat Plutarchus libro quarto de placitis Philosophorum,cum Asclepiad sopinionem de respiratione recenset,cuius clepsydrae diati, hoc est infundibulum proponit, quod Apuleium puto significasse per illa insuram colh n obterfuta latum, ut utrique clepsydrae id commune foret. Similitudinem igitur ex vasis, aut instrumentis illiis, cuici que usui inseruirent proponit Aristoteles generalem atque ait. Sicut in clepsydris spiritus intus contentus, obturato foramine prohibet exire
87쪽
aquam, ita si nobis occludamus os, aut spiritum retineamus, prohibetur sudoris effuditis ad eb enim ob spititos retentionem replentur, ac tument venae, seu vasa in quibus resdet humor, spiritu S aere,ut prae tumore adstringantur Zc occludantur corundem pania oscula, seu exigui meatus ad carnis extrema desinentes ex quibus sudor emanat i iam emuere
non possit, quae ratio in sequentibus ploblematis etiam non semel rangitur. A Theophra sto habemus etiam hanc rem proponiam in libello superius adducto de sudoribus: qui ratamen eam iunxit cum iis quae Aristoteles proposuit problemato xx. de xxiii. ctir μῶν mis intὸν Iaborandam, sed ps laborem merpiat; videtur enim cadem ratio, sunt aurem h de
alitem de lapsus est in exprimendo sensu: haec enim OG Mi rie Linco di potius devenis quam de musculis intelligenda sunt,nimirum de re potius cui similis alia adducitur quam de te quae propositae similis. Totum igitur problema aliter rauersum proponendum
videtur in hunc modum. Car neque contrahensibus, neque continentibus y ursum sedis Ν sta imagi, es relaxato An qa tam spirarus retensus venas inplet, tinae prolιses exue Aadorem sutiti aqua prohibetών qua est ιn chra dris, quando einplenas exsienses obιuram rat eas iam e vis a tem
Cui membra aquae immersa calidae non sedent, etiamsi ex se ipsa revalescantὶ An quod aqua liquescere non sinit, sudor autem rcs vitiose adiuncta lcorpori est,ut qui per calorem excerni debeat.
Cum sudor sat merito caloris, 3e humoris, iure illud quaeri videtur, quare membra aquae calidae immersa licet etiam ex se calida in t non frigida; quod vel in aqua cali Aa per aliquod temporis spatium illis concedatur, non tamen sudent. Id autem Tlico phrastum non de calida , sed ab luth de aqua proposuisse videmus , simul ut existi mare licet, frigidam intelligens; rationem autem eandem, quam Atas olei affert his verbis. - δε cum ζ υώλ κώτω F στιχά --ιδείαν , ora κυλυ - ,δωρ
Q ,. hoc est. Et qua corporis partes deorsim ra aquasant, ista non μιm, aqua eχιm H quati /m prohibet, s qaidem μὰν eliquas a qώadam es eorum , quae v Dose tam tau auhoeiarint, qώando a calore me nitur. Quam rem iterauit etiam paullo post de pedibus de cruribus specialiter loquens, per haec verba. - ,--ς ποδυς--ς- ν' - εχω ri,1 e Γευ γ -ο συμ : τι - προ ρ ι α' κώλυ γε - ιδωρ ἰ totai. hoc est, o tum ρὸdes o rura in aqua halent, minias quam cum rei quam eorpus , ob easane qua prius dicta sem. impia, enim aquasIoram. , δὲ ra m υδωρ - An quod aqua liquescere non iιρ Aqua prohibet eliquationem: sudor autem eliquatio est, prohibet autem crassitie, & mole corporis sui, qua occumt, I impingitur meatibus; quomodo etiam dicit in i 1. problcmate, sudo rem non abstersum superuenienti sudori impedimento esse,quia poros occludat.Haec a tem ratio magis completa & absoluta habe trux in Thcophrasti verbis propostis ex quibus
illa sorte supplenda, ara 1 de legendum, τυν κναί κ ψροσαυδεμ λω a, non, ghui, beti: Haec autem addit Aristoteles,ut ostendat ab Qua prohiberi sudorem quia pro- hibetur eliquatio, sudor autem eliquatio est , nam 1 rum eorum, qua vitiose corpori adiuncta sunt; Dic
88쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM. ue
l cta sunt: est enam sudor excrementum tertiae comonis, quod antea vehiculum alimenti fuit, nee assimilari potuit: atque hoc in speciem halitus ab insito calore solutum, extra erumpit per meatus, sicuti habemus a Galeno libro primo de tuenda valetudine capite 11.
Apparet aurem sudor res vitiose adiuncta, quando natura medio calore eam extra pellit. Illa vero . - non habet Theophrastus; de aberant a codice a quo lectionum vatal tietates describebat Iustituanus,at ipse adnotat, atque inutiliter repeti videntur, ius aliter verba exponamusini mirum hoc modo: sudor autem res cst vitiose adiuncta corpori, qui ab aqua prohibetur exire e corpore , quo tempore natura medio calore tentat excretaonem illam: Obseruo etiam hic verbum disge ista ρμ usurpari de humore, & excremento,
quod sectione prima problemate 3 q. usurpauit de parte ipsa corporis, cum dixit aere' si γαρ --, hoc est parti corporis Optime conditae . Athenanis libro primo dipnosophistarum, cum de curandae lassitudinis ratione ageret, de ex Homero testimonia adduceret ad carmen illud Odysseae κ. quod irrigationem continet, atque ita sonat Latine - In eapus,ruque humeras findit gratam ipse istiorem. balneum aut solium hoc quidem nomine vituperans, huius Aristotelis problematis men-
i tionem iacit ita scribens Latine. solbiam enim eo quod aqua undique corporis meΛιιbias circumfundatur, obfuit itidorum exerationem, quemadmodams eri iam aliquo i in agnam miniararis is hil nim ex eo esstiri. misi quill am ipsium Λιιι em - ιιι- ναμ ι onem, se extium ad exι ris praebeat, quemadmodum An Meles duit in nasaratibus prellemalis, quaerens, cureti sedant, Ii iv ediantar avit caldam, πιι νι Iam aquam, non amptius μάens, Anee rursus a halneo reuentantur. Quanquam autem haec non sint omnino eadem huiusce problematis verba, idem
tamen sensus est, de eadem ratio. Miror equidem Dalcchampium, cum in adnotationibus ad hunc Athenaei locum, hoc Aristotelis problema afferret, ita eum exposuisse, vi diceret, prohiberi ab aqua sudoris eliquationem quia calorem auctorem liquationis educeret aquae tepor Nam disertis verbis scribit Athenanis id fieri, quia aqua obsaepiat corporis meatus, .lque ex Aristotelis sententia. Quae etiam a Dalechampio affertur ratio, ut valeat de calida,quomodo valere poterit de frigida de qua etiam proponi problema dicit Athenaeus, si cui nos etiam exposuimus de videtur colligi e Theophrasto, qui aquam absolute proponat, ealiditatis nulla facta mentione
Cur sudor salsus siti An quia motu essicitur & calore secernente quantum alienum per adhaerentiam , intimationemque inest in alimento ad sangui-ncm, carnesque; id enim Ocyssime segregatur, quoniam nec aptum nutri- ltioni est, de foras demum evanescit. Salsus vero propter id est, quod pars qui
dem dulcissima leuissimaque, tota ad corpus nutriendum assumpta est. Pars autem alienissima crudissimaque tantum absoluitur, quae partim deorsum collapsa, & subsidens, urina vocatur, partim in corporis summa emergens, sudor est: ambo tamen salsa ob eandem causam prodeunt.
sudorem salsum esse, atque etiam frequenter amarum gustus ipsus testimonio proba ri scribit Cas. io. de simplicium medicamentorum facultatibus per haec verba Latine. Ergo η od οβῶν salsa, alpaginose iocata quabiatis spanieqs, quibus testimonio probasar: nam
praeferi amari uiunem. - διχ γί,0 care κά,--. An quia mora es tur H talore. Materiam ostendit, At eiscientem sudoris caussam, ac etiam medium; unde pateat salsedanis ratio. t Materia eth alienum illud. quod in adhaesione alimenti, seu dum alimentum agglutinatur sanguini, fle carni: quod si in tertia coctione, secernitur i dicit autem sanguini, illum intcssimns, qui iam admodum coctus agglutinari incipit, quod proprie alimentum est; a quc hic inter secundarios humores dictos ab aliis reponitur, quorum est, quein carniser-
89쪽
mem appellant, torem, & cambium. Theophrastus tamen vocom illam samgui non habet : talis igitur materia quia aliena cst,nec apta nutritioni; non agglutinatur, sed foras cxhalat. Efficicns eaussa est calor,mmotus, quorum auxilio excernitur incoctilis illa mate ria r Theophrastus autem in verbis, quae asserentur ad finc in expositionis problcmatis quatuor proponit, motum, laborem, caloris,& spiritus facultatem.Modus autem, ex quo cui
dentius pateat salsedinis caussa est, quia in hac separatione humoris qui aptus es ad nu-tclendum, ab eo qui ineptus, dulcillimum, Λ leuissimum astumptum est ad nutriendum corpus, alienissimum autem, S maximh crudum absoluitur, hoc est refugit, & cadit ab eo lopere ratque tale quidem in secunda coctione infra subsidens, dicitur urina, in tertia ciu- stem dum agglutinatur ad carnem, si sudor; ex eadem enim maioria, licet in diueriis c chionibus, sudoris,& urinae generatio est: nimirum ex materia aquosa, & scrosa, quae mignam partem ex bibito humore constat,ut habemus a Galeno libro de atra bile cap. stetiti do,& de simplicium medicamentorum facultatibus capite de sudore, unde si ut qui multum bibunt, illi multum & sudent, Ad mingant. -zω δὶν αλαυ-. ambo tame a*a os ea dem caussim proistin quia nimirum sunt incocta; quod similiter de utraque re dixit idem Aristoteles libro secundo Meteorologicorum per liam verba Latine. In corporitis quia mi
nime cocum sinae um est, o amaram,o antea Lximus: ham ὀ namque alimenta excrementum Incoctam es erussiae teneris omnesiumentum es, Ut maxime quiam mescam collita 34οά inaeinginosi potes. qma tenti Amum sit, eum ea Omma . quae eo ua/uar, natura sua crassant: post v lud Iurire'. in qώism iam reqvis, quod hune reiau sevorem, a excernitur. Porro excrementa quidem appellantur aliquando cocta, Cum euicta a natura sunt, nimirum tamquam signa lostendentia veram coctionem, sicuti tum Galenus scribit non uno in loco, tum idem Ariastoteles libro quarto Meteorologicorum, scuti pus & lacrimae. Vetum quoniam Thc d ltus haud apte reddidisse problema mihi videtur, nonnulla obscurans, alia addens, denuo illud pingui quidem minerua, vi mei moris est, sed eum fide ita convcrrcndum putaui. Cur δεδεν salsus sui An 34oniam a mota es uar, o eator elemente qaamam aheni est In ara thiasione, quaesis auanaetiinem se eam sphoe enim eelerrime abseZt qaia amicum non est, o exrra exhalat sesus aurem os, qvila Atiissima o laetissima pars in eorpus assumpta est a moma aurem is maxime meoltilis assuit ιν tisa aurem tale est. in ea subsidentia quasse ad inferiorem panem, urina ditisur. in ea e narem silis; amba aulem sesa sunι ob eandem eausam. In Theodori autem tralatione ut alia omittam, illa partim deorsum colu aea rim msumma emergens, vidcia tur significare urinam, & sudorem esse eiusdem coctionis excrementa, quod haud verum: materia sane eadem; unde S Aristoteles dixit quod tale est; sed varia loca, 5 varia tempora pro coctionis varietate. Theophrasti porris verba ad eandem sententiam pertinentia, omittenda non sunt , quae ita habent in ex rptis ex libello de stidoribus ab M. Stephano editis.ora ἁλμυροι γήν a ιδείς, δα ο αμα α ον οὐριν 6 τοῦ G in Mic Eam λωψ a n
eatoris. Eris rutis facultatem. Haec postrema autem in Basiliens codice . quamquam aliasi admodum corrupto,pluribus verbis proponuntur, resque ipsa liquidius explicatur his ver-l bis, Σαμ οπι ιαμ tiri γ y - -υς, te o αμ αγῶς τλ φυσεως - γζο ηι υzί γ, oci, in i αν' - κινηπι, η - ο,ομ, η τἀν ζ θερμα te is cμπιος Δυαμιν. hoc est; np, qtisaeam sponte. veluti natura ipsa operanti sab ere contingia, siudorem assem exterar ob morum, aut laborem, a at smplusseros caloris, o spuritis facultatem. Quibus etiam 3 hare subduntur ad eandem rem pertinentia. δὴ - γ A L , γ t O c. hoc est, quare o ista P Lm semper, his autem non semper es eontinuus. Iterans autem salsedinis rationem, haec etiam idem Theophrastus subdit αλμυροι δὲ aeti H . γ Q 7-μμι νομ is . hoc est,ssin au
Cur magis parte superiore corporis, quam inferiore sudemus Vtrum quo
90쪽
t ni alia calor sursum tendit, superque manet, propicrca humorem s)cum trahere potest. An quoniam sudorem spiritus moueat, qui sedem habet superiorem: an quia sudor nori nisi humor est incoebis: quo ccric humore pars humet superior, habitus crenim corroris supra potius innotescit.
Quod illic proponitur fuit etiam Aut lanae sentcntia, secunda quarti dicentis, β. Armo e multi t. aiurru superor, attam accidat m inserioribus. σροηγνίe m in te: ex Aristoteles problein ite decimo idem specialit crde facie proponit. Intelligenda aut in rescit sicut advorat Aponens s de si idore, qui in sanis fit: in aegrotis enim, et bouiar, 1 t morti . ut dicebat Hippocciatos, Sc Avicenna secunda quam membra quaepti sedant uni /ati tu quibin est materiai faetens a ritudinem. Vci sorte melius, accipicndum eii problemaeisdem p sitis conditionibus: ita via in semper supcriora magis sudabunt supuriora autem intelliguntur partes, qu. e supra daphra a positae sunt. Tres autem aliart Aristotclos ibitit One ς. ldua ς priorcs sumptas ocausta cisciciati, calore, dc spiritu ,vltimam a materia, scilicet Eu-lmore: ἡ θ -υλω κώ-ia es . calor sursu in tendit, severque manet. Manisesta haec caloris na- ltura prae leuitate, M subtilitate sursum sempcr tendentis Atilioteles libro de somno, & vi- lgsia. bilum ea n rue an mahum ηd sivera a natum essferri, hic autem calor secum ducit lhumorem, qui exinde materia cli sudoris. η - πιάδ mi A A An anomani suis ems rutri mouet. A spinitu excerni sudor cin, c Theoptarasti verbis patuit paullo ante adductis : quo loco spiritus tamquam cisiciens calissa a nobis accipiebatur, quemadmodum in praesentia ; dicit enim Ar illor clos, spiritus sudorum ciscit ; suiniturque eo modo, quo calor a quo parum disi cnat. Atque idem Theophrastus, initio istatim libelli de sudoribus ali . ter spiritum accepit, nimirum tamquam caussam materialem, qualis humor est. Qim dic it. . Πλι αμρου με, - κεινο ins γέν0,η ς GUJ9 ,- Di AH,τς χἰα. c te. - έξω - t9 υ σωνιὰς - , , cra ις is εν ἄλλοις Id est. De sedore exirnuis alio in loco alia tractatio, uraum tim cum excreto humore fiat, an cum spiritu;qum nrmsrum .m carnem po transtu, extra resit μων comresu, o consiliit 8 hic e aim spiritus pro habitu, seu vapore sui nitur, tangitur autem ea de itidore opinio, quae pluribus habetur in librol Hii poc ratis, seu Polybi do flatibus per baec verba, sperιιus crem ad meatus corporu irruent ,sem l - ., si,ui: Mui Amsi intus compactur in aquam im mutηtur, o permeatus penetrans, extra limis V eo emptime modo. iusta sementi ἱ- aquis vapor eleua sobctaculum habeat, ad quodli importere oportet, pinguesit, ac c- stur, guttai Glast vi βι his corpor νω, bus inpor 1 fuit impactas. A quibus non videntur dissidem, quae leguntur in primo libro de morbis ini hunc modum. Su or vel o sit hac de cauuet. I Ouiimque morbi in iudicatorm diebis tuditant tir, Febrim uni, im uit u his de pitu ta. δε bile ρ od tenui simum es eliquatur. σpecernitur, opere
λι partim extra corpus , para..u intus, o iubie tu corpore relinquiIur. partim pra calidisate atte-nraturior vapor si, ct cum o tu permis' oras p ocedit. Ha C auctor ille. ει' γε. γ4 πιω. oeso terre humore pars hhmethperior. Ad vobDm. Hic aurem csl in partibus superioribus.li Juippe spiritus ille, trόuis modo accip;atur, calidus cs h& acrcus ; talia autem in sirperio ribus resident, η ψω, habitus et mm γοωδερον antius innote tu Quid tibi voluerit Theodorus per Ilaec verba i non bcne alloquor,& quod assequor falsum existimo Graeca ita sonant temperamentum emmyuj.m est, per tempcramentum autem scii crasim, puto ii telligi, temperationem miscuilam, aut mixtioncm quae est cx calido &humido, illa autem maxime surium cst,huc enim ascendunt calida,atque ibi dum cerebrum est,quod humiditatutu sons existit.
do caeterae corporis partes positum suu in seruenit An quoniam robur huic praecipue loco inditus est: hoc enim spiritum continemus, qui parti robu-