장음표시 사용
91쪽
stissimae proximus cst: dum vero laboramus, vires augemus, his auctis ma
gis spiritum cotinemus.Tum etiam cum hac perfricamur parte magis quam eum alia laboramus. Spiritu namque retento simul de perfricamus, & perfri
camur dum ita exercemur. Duobus modis potest accipi quaestio lurc. Vel ita: Quae manuum motibus persciuntur lexercitationes, illae si modo aliae corporis partes cundem, quem antea habitum seruent, Ac lnon dimoueantur a loco suo, nec laborenti maxime sudorem eliciunt: atque hoc mod exponit Theodorus, qui manibus motis quietem rcliquis corporis partibus videtur neces sario adscriberet nec sit absona ratio, motis enim manibus rcliquis partibus otiolis, illuc lspiritus omnes confugiunt: S maxime, ac promptissime emuit sudor. Alio modo fiet quae lmanuum motibus persciuntur exercitationes, illae, quamquam aliae partes quiestant, ma- lxime sudores eliciunt: motis nimirum manibus, haud necessario hic aliis partibus otium adscribitur ut superius; conceditur tamen: pendetquc cxpositionis varietas ex varia par ticulae,', acceptione; Vtro modo accipiator haud multum intorsi; utroque enim vera
est. Sunt S qui legant si, i t sunt qui Et hoc sane ut ad particularem quaestionis sensum aliquid faciat, ad tollux problematis vim nihil equidem: si enim motis manibus, reliquis partibus,aut motis, aut immotis, maxime Ac promptissitne sudor fuit hcorpore,iam profecth magis etiam fluct, quam nimirum aths corporis partibus motis, im- lmotis manibus, qui videtur esse quaestionis seruus comparando acceptae 1 s enim fluit ma- lxime, S ssuit magis. Primum aulcm sciendum, nomine manus intelligi totum brachium inimirum partem, quae est ab humero usque ad extremos digitos, ita enim & Homerum, Hippocratem antiquillimos ea voce usos testantur ipsi gramatici, quae enim manus a Lati- lnis proprie dicitur,eam appellauit Hippocrates--ειεν, hoc est extremam manum, Ga- llenus autem nomine coposito ακ χειρον Eo veris modo in praesentia accipi diximus,quia lmaxime problematis rationi quadrat. Ratione igitur illa esse tradit Aristoteles, quia loco illo id cst, brachiis maxime valemus sunt enim illa thoraci astixa,quo spiritum cotinemus, l& cohibemus, 3 in quo situm est cor pars validissima, ut utraque ratione elici prompth, Atlcopiose debeat sudor 1 a spiritus enim cohibitione copiosiorem mox eis uere sudorem, di- lchrum est ad finem primi problematis: Ac cor fons est spiritus & caloris, a quo calore itidem sudorem fieri dichium est. Cum igitur excercemur & laboramus brachijs, reliquis prete
tim corporis partibus quicscentibus, magis utique eisdem valemus, augenturque illis virex, totum enim illuc corporis robur colligitur, ex quo fit, ut spiritus etiam magis cohibeatur: illud enim v vcnire apparet, ut cum vehementius laboramus, SI cxercemur, maioresque vires adhibemus, spiritus magis cohibeatur, atque hinc rursus iam copiosius& promptius effluat sudor. Atque ita nos tum verba tum sensa Aristotelis exposuimus, secuti lectionem Theodori & antiqui interpretis, quam etiam Craece excudendam curauimus,cum in impressis antea multa desiderarenrur, ut conferenti apparebit. Graeca autem habuimus ex codice Iustiniani. . Is ε συμπονδιδ M. ιν. Tum eιiam cum hae raris amariane, magis quam eum alia aloramus. Propositam rationem corroborat; in hac enim brachiorum exercitatione quam dicit, corpus totum simul magis laborat, eique consentit, quam climaliae partes exercentum; quod ea re ostendit,quia hoc tempore magis spiritum continemus:
id autem hoc loco tanquam signum poni videtur e caussa autem est, quia in hac exercitatione & fricant, δί fricantur seu manus,seu brachia: duplex igitur contingit motus,ut iure totum corpus una magis laborare par st. Existimare autem licet, aliquod athleticae exercitationis genus his verbis ab Aristotele fgniscari, in quo mutua haec frictio contingeret; plura autem cssu poterat eiusmodi,nam SI AHγὰ σ3 - erat,de quo Galenus libro secundo de tuenda valetudine capite octavo, & Hippocrates libro secundo de dieta qui tamen summis tantum digitis, & citra robur ac violentiam exercebatur, ut dicit Galenus: de alia etiam quibus per brachia exercebantur, partim ab uno solo, partim a duobus concertantibus obita, quae memorat Calenus eodem secundo de tuenda valetudine capite nono his verbis: Amn etiams qais fune arrepto, aut titam peritia sablimis ex ea penae Au ae divi teneas, restitiam is matidami latium exenti, citra tamen celeritatem. Iam mera edisqvis mamias in puniam reductu, prelatis, mel in aliam sublatis, diutis me eodem habuia consulate qaia sa dirum quem am deAeerasti manus labeat nee tamen ipse ν ιιιat, adhue sane impensitis Le
92쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
batur ἡπαλιζων, quod solus non cum alio concertando obibat homo, nimirum ut desinit Galentis,cdm quis sumnus pedum digitis insistens protendit manus celeri motu unam re tro , alteram lante se agitans. Erat etiam , quam lices nonnulli voluerint filisse saltarionis genus potueritque illi aliquando saltatio esse coniuncta, euiusmodi hodie sunt, quas Italice dicimus ti monsitae, aut ιιιιιι ι, absque saltatione etiam aeceptam fuisse constat ex sympos Xenophontis, in quo Charmitas non saltat, nunquam enim illud didicit. sed , manibus gesticulari ir, quam rem adnotauerat etiam vir apprime em ditus Henricus stephanus. Huiusmodi igitur sunt exercitationis genera quae intelligere potuit Aristoteles, sed Si simpliciter frictiones ipsas brachiis inuicem adhibitas, quando ratio smiliter valet Porro in textu ante γ,τε βονα νη puto apponendum quam vocem expressit Theodorus, At habet Theophrastus, cuius in hanc sententiam verba Aristotclis penε eadem,huc afferenda putaui ora I mc- vini,M τ
Cur si litor capitis aut nullum reddat malum odorem, aut minus quam reliqui corporist An quia locus capitis opportunus spirationibus eis, & quidem laxum se ipse demon1frat, argumento exoriendi capilli loca autem, &quae in locis tenentur, grauiter olent, si spirandi careant libertate.
Quod quatritur admodum planum est: nec Aiisellis solutionis ratio; ideo enim minus strici sudor e capite manansi quia pars illa corporis perspiratisim maximh patet,scricre autem illa solent quaecumque perspirationi haud sunt apertat in illis enim putredo fit,ex qua foetor, ut habetur ab eodem Aristotele sectione x xii. problemate II x. atque ideo semient alae. Galenus etiam, putredinis minime ver3 coctionis indicium esse foetorem dixit commento primo in Hippocratis prognostica textu v x x x 1 1.Τheophrastus,qui hunc l cum pluribus tractauit hbro de sidore, caussam foetoris ant graueolentiae in sussore generali uue reduxit ad cruditatem , putredo autem & ipsa γ ecoctioni contraria cruditas quadam est videndus omnino hJc Theophrasti locus,quo ad hanc sudoris graveolentiam pem tinentia problemata nonnulla percurrit: de hoc autem de quo in praesentia illius sunt na cverba. --δι υ κν,0-ἔχμα γ-ε--- ,.su in ἔγγνοιτ a. m. m δὲe Tu a ,--γ e Oe G M: Qν: δο πω P., ἡ ἔρομ 4 Hr eis I αα - , en d π,ους ηκι φαλη δ M. I --δ πιόν εα - ά--λπις δεα δειe ο -- e in ea aurea nexi eritiae - si η κ μώλα σῆψιο ώς. λδ ε εα mo μαιμ υ, e ολ- σακ T-ων, υπιυδ - . e τάι μόνοιν οἱ retra , . ' e ii η ita κι-δ . hoc est, ut autem, perspirabile, o extrementis maeans corpus salem, mhsis hvi naas excernitur, a 3tio graue kntia fas. Nam is os sane ea sam etiam gai a ta ite σμῶν non male olet, aut minus a- qvii
e torpore; eaput enim bene ira pira raritatem avitem maeas pilorum generatio. male olentes au-
93쪽
Igem Theophrastus in libro de odoribus ad initium haec habet: ἐ- ό ρύ-e --
in πῖο δ φθ in σαπρο- άπαν si γ σηπόνδρου κω δέ. hoc est ut vertit Turnebus. Tiam urio prope per 3 ου es ιn omnibuι, qua vuιantur puto , quιdqvi d enim pHres ι. male olet. Igitur quae dimantur 5: excrementis, ac materia cruda vacant, illa nec foetent, nec quae in eis sunt, tale autem caput est: hoc enim meatibus maxime abundat, per quos expirat, Zerecrementa pellit; quod illinc patet, quia pilis maxime abundat, non enim illi oriri nisi foraminum beneficio possunt, per quae fuliginibus, quae capillorum materia sunt, exitus ad exteriora patet. Idem Aristoteles libro secundo de partibus animalium capite x IIII. candem rapitis pilostatem partim ad abundantiam humoris, tamquam materiam, partim ad foramina, aut suturas tamquam locum accommodatum , reduxit nec non etiam sectione decima problematum, x L v I a. quo in loco dicebat, quibus os capitis densum illos breuioris vitae esse,quia minus perspirarent, putredoque celeriter accerseretur; suturarum autem ratione, caput maxime esse pilosum.
mam ob causam, qui se lucta exercent,s interposita aliquantisper quiete luctentur, magis suciabunt, quam si continue 3 An quoniam humor data requie se se colligit, quem deinde luctandi exercitatio educit, continua vero 1lla, modo Solis corpora assiccare potest.
Qui lucta se se exercent, illi si hane consuetudinem teneant, ut non assidue, &absque ulla laborum vacatione exercitationi illi subiiciantur: sed interposta quiete alternat; ue vicibus eundem modb assiimant, modo deponant laborem, subinde cessatione, de opere
interueniente, magis sudabunt, quam si assidue, & continenter tum concertent intermisis autem,S cessatio non adeo longa:& diuturna sit,ut elaudantur cutis meatus: iam enuninsequenti problemate dicitur, qui ex longo tempore non sudarunt, iis clausa esse cutis foramina,qui ex pauco sudarunt aperta. Rationem autem problematis etiam satis facilem,
de perspicuam tradit Aristoteles quoniam eo tempore, quo quiescunt, εἴ a labore cessant, colligitur Λ multiplicatur in corpore humiditas quam deinde noua lucta foras abigit. APparet autem ex his verbis intelligi ab Aristotcle hunc sudorem excerni tempore exercit tionis ipsius, non autem postea, quod sorte existimate quispiam possit nec si absona sententia; non tamen quae hoc loco ab Aristotele proponatur, si igitur interuenit cessatio aliqua , colligitur & multiplicatur humiditas, quae deinde sudes csti si vero continuus labor sit ille multo magis calefacit, quam oporteat, atque ita sane; ut iam exsiccer, atque absumat humiditatem, non secus ac Solis vis, quemadmodum in nono problemate dicitur. Thcophrastus eandem sententiam ter hac verba protulit i οι b dis set ins
Cur magis sudamus, e uiri non longo interposto tempore sudor c uoca-xuri An quia non humor lautum causa est,ut sudemus, sed foraminuiti quoque abditorum apertio, & corporis raritas atque solutio. His igitur qui diu
94쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
sed adi intermiserint usum foraminum iter clauditur: at iis qui crebro vivimtur patefactum semper habetur.
Magit stigare, qui sudationibus assueti sunt, atque iam ex pauco tempore illa e - ietiatione us, quam qui iam diu non sudarunt, ob eam admodum perspicuam rationem dieit Alistoteles; quia ad proliciendum sudorem duo desiderantur, materia,SI locus: m teriam autem, quamquam videretur ampliorem esse debete in illo qui iam diu non sudauit, quod eo tempore congcsta,& multiplicata fuerit, loci tamen opportunitas magis vi que existimanda est: nam sine foraminum apertione , licet admodum copiosa sit materia, nunquam e fluet sudor: ubi vero commoditas viarum est, facile in subiecto, quod natura sua est humidum. attenuatur, AI educitur humor: haec autem viarum opportunitas magis est in assuetis,quam in non assuetis, quia ob frequentes sudationes illis meatus aperti astidue permanent, his non permanent.
Quare cum Sol nuda magis, quam induta, calefaciat corpora, induta magis Gaare soleant λ Vtrum quia sol, corporis de urendo foramina comprimat : an quia vapores exsiccet, quae minus possint accidere indutis
Quae hie proponuntur, habemus eadem fere problemate x x x v i. huius eiusdem sectionisi pro quibus dissoluendis, cum nulla eo loco patriculatim afferat, ea sufficere tradit, quae praecedenti problemate X X X v. proposita erante haec verδ ab illis non sunt diuersa qisae in praesentia tro solutione afferuntur. Inquirit igitur, quare magis sudent corpora vestibus intecta, quam nuda: cuius rei duas affert rationes scuti & duae sudoris causa paul-Ib ante propositae sunt,humor, de meatuum apertio, seu corporis raritas,quarum una unam& altera alteram rationem constituit. Prima igitur a meatibus dependet: Sol enim nudis oecortens corporibus, ea sic inflammat, ut exsiccet, de induret, unde meatus occluduntur, densantur corpora, nec sudori patere exitus potest: altera ab humore: idem enim sol nimium deurendo exsiccat humiditates, quae sudoris materia sunt: lim autem in corpo libus veste intectis non ita contingunt, quia Sol ob vestium impedimentum, ea aeque in- Aurare ,& exsiccare non potcst. Eandem sententiam habemus ab Hippocrate in libro de aere. aquis, S locis per haec verba, Vt Vertit Comarius. Et ex ipsis hominutas tenustimum ae tria, smam humorem sol educitreias res maxinam sisnam indesumere lues vii homo institas indutis his foti iιeνfeceriι, auisederat. I secumque enim o Oris panes Sol asperi, hae non eradant Soleuim εριηριά compares serim ,sursum rapv qaa vero sub teste contemsunt, avisas alitia alia
θὸνδει- a Solet qtiam vero in umbram deueneris totam corpus sinister Iurire prefati. Non enim
Cur facies maxime sudet Τ An quia quae laxa,humida, solutaque maxime sunt, haec sudori se peruia exhibent. Caput autem fons csse humoris vide ut id quidem pilorum lasciuia sedem hanc propter humoris copiam poss- det, locusque idem rarus gracilentusque est. Igitur secundum naturam tranastus agitur sudoris.
Quae He proponiantur ag di luendum eadem iterantur problemate xvii. huius sectionis. 51 secundo sectionis x x x v I. sicuti & illa, quae pro solutione affert, nonnullis
95쪽
82 etiam praetcrea additis: quare omnem expositionem ad priorem illum locium reiicimus
Cur igne neque uniuerso, neque per diminutionem oblato, sed Dei incrementa continua magis sudamus 3 Qui enim in caldariis ita se calefaciunt, magis sudant, quam si protinus tantundem ignis admiserint. An eo, quod se mossice habeat,agat unumquodque: ergo si tantum agit, plus si fuerit iaci aget. An potius e diuerso, quoniam scilicet eo rem quodque essiciat, quod se modice habeat. Hac igitur de causa nihilo plus sudamus ubi plus addi tum sit. Sed quoniam modi singuli singulis respondent, quodque iam egerit , non amplius agit: hinc si, ut modo aucto magis sudemus. Neque enim
quod praecedit ad singula,& praeparat, vires subdita anta sit, idem potest
etiam opus essicere, sed aliud hoc fungatur ossicio necesse est. Parum itaque potius, quam multum caloris praecessit, pr parauitque corpus ad sudandum, sed ad c sciendum, alio certe ampliorique modo opus est: hoc enim essici
ab eo non potest, quod prius agebat, sed aliud post desideratur, quod mo
dum obtineat conuenientem. Tribus modis ignis offerri potest sudatutis, vel assatim, simulque uniuersus,vel semper
eodem imminuto, vel pluri subinde illato. Puto autem intelligere Aristotelem eandem ignis portionem, quae tanta sit, ut mouendo sudori susticiat.varie distribui A offerri poste non enim de diuersa, ingentique, aut parua copia videntur aut verba proferri, aut sententia sit adeδ artificiosa, si igitur aut primo, aut altero modo ineratur ignis, minias sudor elicitur, si postremo plus. uisa autem, quae huius rei affertur uniuersalis est, & remotior, magis autem particularis de proxima adducitur problemate x x x i. quo Ide ita tractatur argumentum Rei autem veritatem primum experimento confirmat Aristoteles eam enim ita contingere, apparere dicit in ipsis caldariis, aut laconicis in quibus uapores sicci in s dotes eliciebantur, de quibus laconicis, Vitruvius libro quinto, de Philandet in commen tariis ad eum locum. Causia autem est, quoniam unumquodque agens non agit qualibet Ze indeterminata quantitate existens: sed certa quadam, Ac accommodata mensula, qua conuenit patienti rei. Id probari ex primo libro physicae auscultationis, de primo de ortu, l At interitu dicit A ponensis at iis locis certe quamquam verba consonent; sententia tamens est de qualitate, seu forma, ac priuatione nimirum de contrariis ; quorum alteriam ex altero,non quodlibet si ex quolibet : hic autem sermocst de proportione ; aut symmetro. Theodorus autem,qui mi istarem reddit, modis onasse no bene omnino reddit; non enim modica, sed proportione conueniens mensura denotatur. Igitur non quod modice se habeat , sed quod proportionaliter, ita agit, ουκουν ει τοσοῦτον --. ergos tantam agis. concluAitl ex ea ratione, plus agnis non plus agere, nec plus sudoris Hicere quando actio pendeat exl 'mmetro, aut fiat inter ea, quae proportione conueniunt. Porro aulcm quoniam Thool dorus hanc partem aliter legit, is interpungit, qu ina excusa exemplatia habeant, nos au i tem thaec secuti, alicubi tamen Theodoro adhaesimus faciendum nobis omnino putaui l mus ut partem lianc iuxta lectionem, quam Graece proposuimus, δenuis verteremus hunci in modum. An quoniam una quo se certa mensera operaιών iris si tantam es is , plus fliseris . non effletes, mel eotiri eanuaritim i quoniam unumquodque e. qaia proportione coninmt, i operat iania hane uisur ιιonem pluri une oblata non magis sciamus yed quonia- - numqciem que
96쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM.
niai Meesse es. quae asam obtineaι proportionem. Theodorus igitur alterum αλιαν non agnouit, te distinctionis noram, quae ante ου πιινσει collocatur, post Mjιοῦ illico subiungit, qua duo nos etiam secuti sumus sensus autem cst: cum ad quidliber agendum, certa mcnsura, Se conueniens proportio rcquiratur, si ignis in tanta quantitate existens e scit, hoc est sudores mouet, plus si erit,& in maiori copia, non eisciet, hoc cst, sudores non mouebit: Vel si retinendum nobis est postremum πλῶον, quod vi dicebam a Theodoro non agno seittit) non ideo estici ci plus, quam si in proportionata materiae copia citet: melius tamen
mittitur, clim minime inuicem commensii ratis rebus negetur actio, η μαλον ἀνιππον. A effuι contrariam. Theodorus interpungit ante haec verba S purauit nouam esse ratio
nem , quae tamen eadcm videcur, sed pluribus exposta hoc modo: Si ignis in tanta quantitate existens efficit, id est operatur, Se actionem illam edit; plus si erit, non efficiet plus, vel potius eis ciet contrarium, id cst, sed potius emciet contrarium, ut st η pro α quomodo sumi clarorum auctorum exempla δ cnt; nimirum sudores non solum non euocabit plures, sed pauciores, vcl nullo pacto euocabit, quod probat, repetita ad actionem necessaria conditione symmetri: unde colligit per illa, ob hane i turea sam rationem primae
partis problematis, quare ad maiorem ignem consertim , de uniuerse illatum non sude mus. IUN. I το λαυς Lin ν, sed quamam ad unamaaemque. Ad cxplicanda causim terti; membri problematis utitur ratione superius adducta, sed proximitis accommodata, hoc modo: Quia vero ad unumquemque ignem, qui succengitur, alia est corporis proportio , d inter ipsa varia subinde symmetria, nec rem iam factam amplius nouus succensus ignis facit, sed aliam ideo alio apposto igne magis sudamus; quia nimirum piimus, ira proportione operante , apparat corpus ad effactum, alter vero effectum ipsum praestat. si si risbia
ποιῶr et M. εκα ν. Non enim eadem res ad a visa viam manu. Explicat eandem ratione quam
magis distinctam attulit ad alia etiam latius extendens. Eadem res non viam munit ad ala quid efficiendum, illudque apparat, de promptum reddit ad aliquid accipiendum,ac illud idem ad quod apparat, eadem res protinus eiscit, sed aliud adueniat oportet, quod rem apparatam ess ciat, seu persciat; hoc enim est, quod dicit αλλ' ira es, , hoc est ,sta abad de
ntio supertimens. το - οῦν eλ. ον. polius quar exiguias, quam mutius, concludit; Igitur ex dicta ratione intelligimus, paucum ignem magis quam multum viam munire , dc apparare cor pti; ad sudorem: ad ei sciendum autem, de euocandum cuniam, aliam Sc maiorem pomtionem requiri: haec autem ab eo osse non potest, qui antea secit,hoc est apparauit:sed post ipsum, aliuὰ postcrius requiritur, quod alia proportione mcdia essemam illum producat Theophrastu; eandem quxstionem videtur simplicius proposuisse, ac tamquam corollathloco post quam rationem rcddiderat, cur in umbra magis,quam ad solem post labores, decursus homines sudarenti cuius emi esse caussam dixerat, quod sol exsiccaret,& densaret
lumam esse oportet: ille enis non satis se astem exsecat. divares quis iam admodum proximium ag d at minas sane sudabιι, in ιl erijs . aaι sedatorru si quis iam satim maliam lavem attendas. minas sadasu, s μι- submis inferat, magis: praeparaio enim, o iusto to eorpore; quas, graduar scalor se niuauaι sudoris excretioncmJ ιs amem prior quiplus est, non pol is os imbetistisaram fid praestare.J His tamen in verbis non videtur Theophrastus meminis i se s)mmetriae, quam praecipue ad hanc rem Aristoteles requirit,nisi dicamus ad finem eo
rum, quae a me modo recitata sunt, non πιαι μανς, sed pro σωμα legendumi συι Mimι. In Baslicias enim codice corruptissime legitur σήμμαγή. Daniel autem Fu l lanus vir apprime eruditus, in eommentariis ad hunc locum σώματί reposuit : quae conamentaria cum ad manus ineas peruenissent, iam de horum commcntariorum editioite in priores hasce decem problematum sectiones Cogitante me, plures tamen Theophrasteos iocos ex ipsius coniectura restitutos, qui antea corrupti legebantur fateor tare hix commentariis inseruisse: μμεresti igitur hoc loco libenter reponerem hoc sensu. Praeparato
97쪽
enim corpore S igne thia metro,id est commensurato, S proportionato excitato Ile idem corpus ingrediem sinusadiuuat excretionem.
Cur dercrgenti magis profluit sudor, quam residorc sinenti Z Vtrum quoniam refrigerari extrinsecus contingat Z an quod sudor cxterior, velut operculum seraminibus adhaereat corporis, ita ne interior se promeret possit. l
Quod quaeritur admodum planum est: solutionis autem rationes a seri dua . Prima es quoniam sudor ille residens, refrigeratur in aure & ab aere c1teriori, refrigcratio autem exitum prohibet nouo sudori; sudorem enim a calore effici superius dictum cst. Altera ratio,quoniam ludor,qui in externis corporis partibus residet impactus meatibus fit quod dam veluti operculum foraminibus, ex quibus ille egreditur, S: probibetur exitiis.
de causa ruta, Si nonnulla pigmenta sudores nitidos moueant 3 An quia quorum odor grauitatem prae se fert, haec humoribus sordidis admixta foedum mouere odorem possunt.
Non facile dixerim, utrum quoJ Aristoteles proponit de ruta, & nonnullis unguentis graveolentem sudorcm mouentibus, intelligendum sit de ipsis interius sumptis, an potius cxterius illitis: nam quod sectione x iii. problemate xi. similiter ab eodem proponitur, cur vias ientonini magna pars,s sudori permisccatur, male oleat, aliqua reddatur suauior, au ihil deterior ue licet de illitu magis videatur prolatum t pollit etiam de eorundem Auintelligi at quod in libello Theophrasti de sudoribus de cadem ruta, o unguentis nonnullis similiter, atque hic proponitur; nranii sic de assumptione per os accipiendum videtur:
αι Θι es a se isti is et uotiti quando δι nuta si ιι. L eo ratio 1 d uda est Licet igitur propositum problema utroque modo accipere; utroque enim vcritatam continct. Quod a tem Theodorus vertit prementa. malim unguenta, hoc cnim proprie αυρον; pigmenta autem illa sunt, quae colori inducendo tum a pictoribus tabulis, rum a lasciuis corporibus ad hibentur : cuiusmodi cerussa, minium, cinnabaris, & smiles iaci,quae vox ex Graeco ipsis: haec vero ncque Graece μυροι, neque pigmenta pro unguentis I atine dicta purem; ncc v rca ctiam pigmenta unquam ore hau lla: plurimam enim partem venenata sunt: nisi si pi-mcntum pro unguento vidit usurpatum aliquando Theodotus, qLod non m mini lege . re me; Atqui vos ita, si ctiam melius vocis ambiguitatem vitare. Noc vero hoc loco vnsociata etiam accipienda sunt, quae a medicorum vulgo hodic ita appcllantur, in quorum compolitioncm butirum, adipes cciipi, & similia recipiuntur; sbrdidae res. quaeque itomachum faciant; sed quae antiquitus dicebantur unguenta plurimamque partem delicata, &odorata erant, licet hJe de iis agat Aristotcles, quae grauiorem quendam emittunt odo- rem; erant autem plurima antiquis illis temporibus illiusmodi unguenta, varie appellata, AEgyptia,amarae in.i, irina, si actio melina, nardina, sampsucina cinnamomina serpis lina s-1xiobrina, S aliat quorum consectionem magna cx parto docet Dioscorides primo libro Haec aurem pom assumpta sutio, vino immixta, patet ex Plinio, Athenaeo, P utarcho, 3 l altis .ad excitandum nimirum acrimonia,& caliditate gullum, ut habemus a Theophrasto
98쪽
idem ediam apud Aristotelem libro de sensu , & sensili capite v. ubi hoc Stratidis carmen
e, hoc est sicut minuertit Uverteranusi x num enim unguenιο murum L ΩΛι o supra quam μιν esseι. aut neufium possularet, hae muιione vIebamur: vocabaIur atium vina- ρον inues. De cadem re iuuenalis satyra v I. .etuum persesa mero oti anι vnga nia faleras. ae Martialis. - foliatastis. unguenta significans, quae admodum delicata 3 pretiosa foliata dicebantur. Quod vero de ruta laic dicit Aristoteles pute etiam potissimum intellitagi de ea cum vino astu ta. nimirum de vino ex ea confecto: nec solum de iis, verum de aliis etiam tenuibus, Λ acrioribus herbis, ex quibus confici vinum solebat: tenuia enim hase que acria, tum rimas, tum sit dores graveolentes eficere, dieit etiam Galenus libro de attenuanti victus ratione capite primo i e ruta autem sicuti ex aliis etiam actioAbus lvina contici solita, testis est Plinius libro xiv.capite xv r. his verbis, ex hiι qua in hortis en Mursit mram e rasti parvo, cunila Origano, v semine, ab Otam , mentatira, ruta , ne pela. sivisso, manubra. modum etiam tradit quomodo coniiceretur,sicuti quomodo etiam eonficeretur ex aromatibus. Mum rutati facit etiam mentionem idem Plinius libro x i x. capite octavo, ii ora Διν Ea ἰ κῶ si et rint. An quia quorum ador grauitatem prae se feri. Causia est quia clim ruta, & unguentaae quibus loquitur, sint pcrdita odore acuto, vehementi, Mi; auii 5e ob partium tenuitatem, dc acutim undequaque permeent, admiscentur excrementis corporis, nimirum serosis illis humoribus,quae sudorum materia sunt, infici inatque
eos qualitate sua, quam etiam pix grauitate, quae in odore in , sudores ipsi retinent, dum
Cilr tergo magis,quam priore parte sudamus An quod in parte priore lo .cus sane patus ha et ur, in quem humor deducitur,quod in posteriorc no est, sed foras ibi excernatui necesse est. Hoc idem etiam facit, ut ventre minus, quam pectore sudemus. Addo quod sit dorem terga magis seruare possunt, &posterior pars magis,quam prior,quoniam prior magis, quam posterior refrigeratur. Quod etiam caussae est, ut alae citissime atque maxime valeat relu dare, videlicet, quia minime rcfrigerantur. Ag haec posterior carnulentior
pars est, quam prior, di proinde humidior. Caussam vero, cur humidior sit, medulla habet, quae per spinam tendens, multum humiditatis afferre possit.
Quod hic Aristoteles proponit generaliter, terga magis, quam anteriores partes sid ire; illud Theophrastiis de linatoribus particulatim proponit,causasque ideo diuersas ab ipsς
luctatoribus desumptas attulit ille Philoloplaus, cuius verba ad finem adducemus. Aristo- lteles alitem' tres hic proponit rationes.Pi ima est, quia in parte corporis anteriore,locus est, lsed ea aettas proxima, ad quam humor derivare potest,pectoris nimirum cauitas,in quam etiaria tapenumero fluere ex eo apparet, quod inde per tussiin frequenter excernatur: in liposteriori autem non adest luinis modi locus: sed quaecumque humiditas ad partem illam
99쪽
vel git, S: nullum alium habet exitum, quam exterius per sudores t unde illi necessarib e piosiores ea parte fiunt. γ e rauim M nον. Hoc idem etiam Deit. Corollarium deducit ad propositam rem facie si ventres minus sudare, quam pectus, ibi enim plures, & maiores sunt cauitates, quam in pectore, quae cum recipere,1 continere possint confluentem,ae eis derivantem humorem, iam non per sudores ille excernatur a 4n o Ora μῶλλου δει re, odis , Addo gaia sorirem terga magis conseruare possunt. Altera ratior Magis seruate, & custodire sodorem possunt terga, & partes posteriores, quam anteriores, quia hae magis refrigerantur, quam posteriores: refrigeratio autem, sicuti antea etiam dierim est, sudori exitum prohibet refrigerantur aurem magis anteriores partes, quoniam sunt minus carnosae posterioribus: qisod mox subiieit Aristoteles, cum tertiam rationem asserti atque etiam habemus tertio de partibus animalium capite iv. ubi eam ob caussam in anterioribus cor fit iste i eatum dicit, ut eius visceris beneficio, caliditas parti magis apertar, magisque carnium imopi tribueretur: cum posteriora umbraculum , ac tutamen ex eisdem carnibus aduersus frigidum aerem reciperent: Alexander tamen problemarum libro primo xxv.cum quaereret cur terga magis, quam caeterae corporis partes prurirent, ideo fieri dixit, quoniam plus pituitae continent, quia sunt frigidiora; tantum nimirum existimans caloris e corde nosciscentis effeaciam, vi carnium copiae in posterioribus existenti praeualeat: quod etiam via detur sens se Theophristus in verbis, quae ad finem adducentur: ad quem sensum si reduci posset Aristotelis dictum iam non essent aduersaliae horum Philosophorum sententiq.Et veris quet lehuntur in tertio de partibus, non abnuunt; posteriora nempe esse calidiora anterioribus, quia sunt magis cainosa: exque natura sua id habere anteriora autem lichi cara
nis magis expertia, ob cordis tamen viciniam maiorem acquirere caliditatem, atque ideo icalidiora seri,quod dicit Alexander: quomodo vero his congruere possint, quae Aicuntur in praesentia, quibus sudorem minus fieri in antcrioribus ob frigiditatem proponit, ego quidem non dispicio: Quod tamen ad rationem pertinet ab Alexandro allatam, poterat ita bene pituitae in tergo abundantis caussa referri,ab illo in humiditatem eius panis, cuius statim idem Aristoteles meminit, ac in eiusdem frigiditatem. oin cn e nos, quod et m eatissas. Aliud corollarium ex secunda ratione. Hinc sequitur celerrime, Ac maxime sudate alas, quia minimh refrigerantur, cum sint intus quasi vallis reconditae, ah ahisque partibus bene coopertae 1 cn 3 im Ad hae paveraον carnalentior para es. Tertia ratio. Par tes posteriores sunt magis carnosae.& ideo magis sanguineae caro enim fit ex sanguine:sanguis autem humidus est atque ideo partes illae magis humida sunt: humiditas autem -- terialis caussa est, unde sudores proueniunt: Verum non hinc, neque ex sanguine humiditatis partium posteriorem caussam desumit Aristotelest sed ex medulla spinalii ait enim posteriora magis humescere, quoniam per totum spinae spatium medulla extensa est, quae cum sua natura humida st, humiditatem multam toti illi loco tribuiti carnis igitur eo pia duplici nomine sudorem tergo conciliat; tum quia aduersus frigus defendit, S: ealorem creat,ut in priori ration tum quia humiditatem exhibet loco,quam ipsam habet a medulla, ut in posteriori. Theophrastus tamen in verbis, quae ad initium problematis significaui, calidiores, Ae humidiores videtur pectoris partes constituere.Sunt autem l xc verba: et,
Cur ea parte, qua iacemus, sudare non possumus Θ A n quoniam pars, qua tangimus, cum plus, quam modicum sit, incalescens prohibet, ne permeet
sudor: resccat enim, atque absumit. Item comprimi eam partem sc cucnit:
l haec vero sanguinem compressa diffundit, quo diffuso satis refrigeratur. Ar
100쪽
COMMENT. IN II. SECT. PROBLEM. fri gumento sine tepor est, quippe qui non nisi frigoris Iniuria fiat, atque cilici vel assi ictu, vel ictu soleat.
Qia erit, quam ob rem, cum accubantes sudamus locis illis A iis corporis partibus, quibus innitimur, 3c super quas iacemus , non sii sumus, totumque illud corporis spatium haud madescat. Duas autem assere rationcs. Prima est, quia locus ille, seu pars, supra quam iacemus, ob reliquum corporis pondus, quod ei incumbit, 3c etiam ob contactum rei calidae super quam iaccia magnopere incalescit: nimius autem calor sudorem exsiccat: resoluit enim materiam insensibiliter, neque permittit, ut ad exteriores partes per si idcires exeat, ex nimio igitur calore desumitur prima haec ratio, altera autem ex contrario furi-l damento : nimirum ex frigore: ait enim quδd pars corporis, supra quam iacemus & quil in ea est sanguis, ob situm 3e positionem illam atteritur, Ad comprimitur: compressus aut rem sanguis diffunditur, hoc est ad alias partes refugit, quo facto refrigeratur, qui exi sanguine incalescebat locus,quemadmodum contingit in stupore, qui refrigeratio Mael dam est: nam tum stupore affecta partes, tum quae comprimuntur, refrigerantur, ab illisque sanguis aufugit, unde& albicant ;vt s quispiam aut manu valide comprimat, auti vincitio arcte deliget partem aliquam corporis,statim videbit sanguinem retrocedere partemque illam albicare. Fit autem hitiusmodi passo,aut ex ictu , quo compressa parte sanguis diffugit, aut attritione, qua similiter diffugit, ut ua eo, qui declambens sudati; atteri-
tur enim pars quae subiacet: quod etiam contingit indiuturna se monet presertim duro sedili, aliisque modis, quibus pars atteritur, de ideo refrigeratur: ex refrigeratione autem impediri sudorem, pluries antea dictum est.
Quare qui dormiunt, magis sudantZAn circum obsistendi ratione euenit. Calor enim parte interna colledrus, potest expellere humorem.
Haec eadem quaestio proponitur iterum problemate di xvii. quamquam autem sundamentum utrobique idem est, caloris nimirum copia intus exissentis; eandem tamen copiam ex antiperastas pendere indeque rationem deduci apparet , fle exprimitur hoc loco, non ita exprimitur problemate x x v ii. Ait igitur Aristotcles in somno colligi, At uniri ealorem in pratibus internis: ob alitiperistasim, quod Theodotus vertit ei cum obsistenῶ ν tisiis, melius autem fortasse sit, Graecam vocem iam Philosophorum auribus tritam retiancndo , id seri dicere, per antiperistasin. Igitur eonim, qui vigilant calidiores sunt externae partes, internae frigidiores, dormientium contra; quod scripserat Hippocrates vi. Epidem: de Calenus comm. I v. rex. x iv ad eum locum. Calor igitur, qui somni tempore exteriores partes desertiit, Sc ad intimas confugit, ei unitur, qui intus exsistebat, vitibus itaque auctus, impetuque mox facto, humorem aut sudorem foras pellit, di id a periathiss est Sudores igitur iri somno no initio sunt, nec de somni initi accipiendum est problema, quo tempore calor ad interiora refugit, sed mox, cum pr cedente somno calor collectus & vnitu iam simul est, superataque de attenuata materia, eam foras pellit, Porro
de caldiis retractione quae in somno si. qui plura cupit Aristotelς adeat libro de somno, Ad experrectione ei rei dicato, atque etiam Alexandrum Aphrodisiensium quaestionum natu- talium libro prin1O capite vigesimo.
Cut facie maxime sudemus, cum in ea minimum carnis sit 3 An quod expeditius illa sudare postum, quae humida, laxaque sunt. Caput autem tale