장음표시 사용
161쪽
transmovetur oculus, seu pars oculi, per quam visio st, ita contingit in ebriis: nam ob , i, lni calorem, oculus aut visio in eis eodem modo mouetur, ac in sobrio,cum ita oculus premitur. De hac oculi suppressionc per quam efficitur ut rcs geminatae appareant suauissima etiam habemus Lucreth carmina libro I v. de Rcrum natura, quae ita laguntur:
.At si forte oculo manus uni sebditasubter Prest eum: quodam finsa sit, retati videantri r
omnia, quae tuimur, fieri ram bina tuendo,
Sinu lucernarum uerentia lumina flammis, Brnaque per totas aedeis geminare Appellax: Et duplices hominum scies,'corpora bina.
Caledus libro primo de Ampi. causis capite ii. hunc eundem essectum quo res geminatae apparet in medium attulit,cum de humoris c stallini morbis pertractaret,inter quos transferri & a propria sede dimoueti, instrumentalis morbus eidcm est, atque hunc esse-ctiim parit de quo loquimur in praesentia, si modo dimotio fi t Quum vel deorsum quem
admodum ipse ait his verbis. porro si ad Hieram angulam , mes maiorem veImrnorem contientasar, Latia ιι a notatu aegna noxa sitieeedet: si is, o vel ad superiora, mei ad inferiora deetineruam
quisqaid cernatur, id duram esse mirisar. Copiosus autem de cadem re idem Calenuς locu tus est libro x. deusti partium capite xii. ratione adducta, cur si tu latus alterutrum distrahatur pupilla, effectus ille minime contingat, sersiam aut deorsum retracta contingat. Sed & Aristoteles ipse eandem similiter rationem affert sectione x xXI. probi matu XVII. quo huius accidentis caussam inquirit. Quare autem ob vises distractionem res geminatae appareant, habemus rursua ab Aristotele propositum problema sectione xxxi. estque illius lectionis undecimum 1 sed de eadem de re vitellionem etiam videre licet Rh, U cpisci ἐ- - visit ανῆ δὲ riis a iF. nihil enim interes τιomappresso is an aspectim commiserti.similitudinem apte sit se allatam ostendit: Quamquam enim in ebrio illa vitionis, aut vi dendi instrumenti pressio non fiat, idem tamen subsequitur effectus, quia cadem similiter exoritur caussa, nimirum visionis commotio: qui enim oculum sepprimit,visionem com- lmouet ; de in ebrio a vino commouetur visio; non igitur ratione causis proximae disserunt. Ita videtur accipere Thsodores, ut quidem conuertiti verum vi prosuram quod sentio, Graecis vcrbis mihi aliquam videtur inserte vim, quae ita sonant, nihil enim Hssert, u Amsiupprimamus, moveamus antem myonem; unde licet etiam fortasse dicere reddi ab Aristotele rationem exempli de si vilitudinis, nimirum ideo in sippressione oculi geminatas res videri, quia in ea commouetur viso, quod fieri in ebrio docuerat Micuti igitur in illa res apparent geminatae, ita etiam incbrio. Suspicio etiam incidit fortasse legendum. itii mrare*i viis δὲ . hoc est, nihil enim isserest, ii non supprimas, moueas tamen, nimirum, nihil interest, etiamsi non supprcsseris, dummodo commoueas, quod fit in cbrio. Iustinianus illud β transponitio 7 4Boς' D. a. into . κ re τtrum emri rem an rntrinsecus. Eandem similitudinem confirmat: nam vitoque modo commovetiir viso: hac re solum differunt, quod ibi principium cst extrinsecus a manu vel alia re, luc intra uisecus a vini calore : idem tamen subsequitur essectus, quia utrovis modo idem patitur visio , de rus obiem non videtur quiescere, sed moueri. e τα πόρφα -ον. atque citam metu quae procalases. Atilioteles in huius accidentis causti explicanda, codem modo progrcditur, cun-dcmque seruat tenorem , quem superius in problemate ix: nam & ibi reliquam communem rationcm adduxerat, eam magis particulariter ad illa quae longius posita sunt his ve bis applicuit mi I ivgis &e. s M. et aenis h. -ταῖτα Oileiadit autem ideo minus videri remotiora, quoniam magis porrecta & cxtensa visione, res olNc- ista minus ab ea comprchenditur 31 obtinetur,viso autem per illam comprehensionem fit. e γ-- άκ Prapin3aliis et am ilia mouenssi amphus ad extremam asse luere interuastum potes. Horum verborum quae satis obscure vi misit videtur trastulit The
dorus. hic senses est: motio illa quae in oculo seu visione contingit, cum proxima cst rei visae, poscit 3e absoluit spatiium de interuallum illud magis ad extremum, id est magisl pcrscclesiam longinquitatem itineris debiluatus oculus haud ferre potest. Posita autem ni illa η ε. γυι αιυε αν- Iea moiis prepe, quod Theodorus vertit lupinquitas mouendi, pro ieo quod est,uilio quae fit circa rem prope existentem. εα, θ σφοδεα ainc . itemsaeqnabιMMmi vehementia suasam aeostiri ase cruo agi es. Haec ad verbum conuersa, sentcntiam soletas lemagis explicant in hunc modum. M assem vehementer moueatur,staqaab mer Fur sim o
162쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM
l deestim. Rem autem magis sub incle declarat, alia de alia addita conditione Pri ἰim gene-tatim edocuit, quare ebriis Oiunia videantur movcri , tum conditione sumpta ex re obiccta, quar circa magis r Ora ad magis patiantur: nunc sero alia proposita conditione ex oculo ipso , idem ostendit: si enim oculus vehementer moueatur, &a auabiliter sursumi ac georsum id quabiti. vehementia transtulit Theodorus minus obtinere poterit, quod i longinque erit politum motione scilicut impediente, quae etiam hic magis emcit si sursum deorsum aequabiliter fiat, quam si aut sursum aut deorsum non aequabiliter, sed solumi ad alteram aut ad alteram partem: variatio enim iure perturbationem A confusionem p l rit: minus igitur ob hanc caussam rem oculus cernet: hoc enim est rem obtinere, eique dominari. αταντα I vi: τεα ιυμ να κυκλω ι 0. deducia autem tircunsem omnias vi metit P.
ιι . Nunc proprie probare aggreditur, quare non solum moueri, sed moueri circulo, ebriis res videantur. Est autem sumptum argumentum ex iis quae paullo ante adducta si int quod magis remota Ac longius porrecta miniis videantur, manus enim obtinentur. Ait ij l ttit quod huiusmodi res quae longius porriguntur, ut sagittae, 61 missilia omnia quae alicu-l bi appensa longius dimittuntur, alla circulo mouentur, nimirum ob debilitatem: alioquin enim recta progrederentur: Vnde in iaculorum omissione videmus, quae cu magno impetu per aera iaciuntur,esian impetu destituta qui ea iecit,dcorsum labuntur Sc prope terra sunt, i eirculo agitari.In visone etiam idem contingit,vitaque ii militer idem patitur extenditur enim es longe porrigitur cliam illa:dixit enim paullo ante, Ararina αενχέ'οψεα ι, iure igitur circulo mouetur, quippe quae a vini copia debilitata admodum sit. Si autem longius posta obtinete minime potest, nec illa comprehendere;nuinerare sane nec poterit,quod in problematis secunda parte crat propositum. δ ερει-ουπιν F ι-ὼν κ νειε, η γ em -ον nihil autem interest, m sum an rem visus obiectam comm e s. problemate Ix eadem sententia, sed verbis
paulisper immutatis propositae it ibique a nobis explicata.
Quam ob causam, quod uniuersum raptimque bibitur, ventrem id miratis humectat, cum tamen ab humore copiosiore plus humectari conue-11iat 3 An quod humorem multum, ac uniuersum, venter superare, non potest, sed locum adire suum indomitum patitur.Locus autem crudi humoris, vesica est, exiguum vero facile vincit & concoquit: ex quo moram hic diutius trahcns, vcntrem porro humificare potest.
Comparat potionem multam uniuersim S raptim bibitam seu potius ingurgitatam, cxigua pcdetentim detente ingestae, de quaerit cur illa minus, haec magis ventrem humectet, cum a maiori illum plus humectari par sit.Soluit aute ra ideo seri dicens, quia quoties assutim ingeritur humor aliquis, ille a natura detineri de concoqui non potest: coctio enim pederentina si nimia autem copia affatim ingesta obruit naturam, quae ab eo mune-l te abducit se, unde humor ille crudus remanet, de crudus fertur ad vesicam, qui propriust apsius locus est; illuc autem eo delato, eodemque alui priuatae, siccae remanenti Quod vel io potionis exiguum est, illud vincitur, superatur, de coquitur a natura, quare pcr vescam non ita excernitur,sed intus in ventre romanens, de absorpta cum humectat. Id porro
j exemplo etiam pluuiae possit facile ostcndi, quae si placide, lente, & sensim, minutisque
stillis labatur, penitus terram irrigat, si verδ praeceps SI conscietini, illissuit penis tota nec a terrae sinu absorbetur, aut retinetur. Siccos autem remanere ventres ex humoris delationei ad vescam, ex illo etiam Hippocratis aphor. est conspicuum, qui quarto libro legitur his vcibist a auo mcta planma confingens paruam ιν eas deiectionem.
163쪽
Cur magis crapulam sentiunt qui dilutum bibunt, quam qui merum 3 An propter tenuitatem Gain in plures locos dilutum penetrat squod in vestibus contingit) dissiciliusque educi potestὶ Aqua quidem, partibus constat tu nuibus, sed quae facile queat eauci. An quia meri minus bibitur, t tantum enim non potess) facilius euomitur. Praeterea meruin ut reliqua, sic se ipsum
concoqu it. Tertium iterat problema, cuius duas easdem affert solutiones, pauculis quibusdam,
quae nihil sensum euariant immutatis. Ob quam rem fortasse desideratur in nonnullis codicibus Nobis tamen tum proponendum esse, tum pauca quaedam ad illud asserenda visa, sunt. Ex eo autem inprimis apparere potest, quam mistionis rationem aut modum in temtio problemate Aristoteles intellexerit, cum ἔ--ον dicat hoc loco quod inibi dixit avi τε mi:quid vero ἐυκρατο, si patuit problemate XIX. Θαα- αν τοκ qtiema odam m 63 memti. Hanc similitudinem in tertio problemate non habuimus. Vult autem modice dilutum vinum vestes magis penetrare, quam ex toto merum, 13que seri ob partium ipsius tenuitatem, de qua tenuitate diximus ad tertium problema. ψ ετ, σι' ad .Lehisa.m af i ii M. Dissicilius educitur, quia ad intimiora & magis remota penetrauit, ab illis enim quae longius recesserunt difficilior eductio est: Aqua autem facile educitur unde nec vomitum facit,sicuti superius problemate rax dictum est non ita vinum modichdilutum η δ --An qaon am minus. Altera solutio, quae eadem prorsus cum secunda problematis tertij quam ibi declarauimus; quae autem adduntur et αυγ δῖ εὐ-sa, ι - Λιm quatrio; si Aristotelis verba sunt innuunt problema tertium, quod cuin proposuerit de vino quod appellauit, ait idem esse huic, in quo eadem res subi Oe Me nomine proponitur. Exis imo tamen haec ad oram libri ab aliquo qui meminerat idem problema antea fuisse propositu adscripta,&deinde librariorum inscitis in textum irrepsisse.
Quam ob rem qui ante extenuatus, merum inde multum hau serit, morte occumbat :& plerique vero bibaces, cum se nihil extenuarint, multo tamen , uniuei sique meri haustu sicci essiciuntur Quaerendum enim hoc est, quandoquidem vinum calidum suapte natura est, & ut vita calore contineri apparet, sic mors refrigeratione accidere. An, ut ex cicuta, sic ex mero intereundum est, videlicet dum proprius calor paulatim extinguitur, modo tamen diuerso. Cicuta enim calorem frigiditate sua extinguit, humoremque indurat: vinum autem tua caliditate calorem macerat naturalem. Et quomodo ab igne nimio, aut Sole exiguus ignis extinguitur, sic intimus corporis calor a vini caloresi nimius est, superatur, atque extinguitur.
Duo proponit, vini pietuum usum spectantia: quorum alterum ad extenuatos homines pertinet, quos si deinde copioso meri potu utantur,ex eo mori ait: altorum ad eos bibones, qua extenuati nondum sunt, quos ex copioso mero affatim ingurgitato non mori sed marcesccm, dccxsiccari dicit. Caussam autem horum effectuum perquirens, dignam csse inquit considerationercm; cum S vinum suapte natura calidum sit,& vita calore sinraliter contineatur, mors autem frigore.Quomodo igitur non potius a re fit faciente quam ὶ calcfaciente mors oriatur soluit autem quasionem, de dubitationi satisfacit: mors enim contingit
164쪽
contingit in iis qui antea ext uati, merum nimia copia ingurgitant,non secus aciniis qui l li cicutam, vel ipsius succum hauriunt:quia nimirum in praeextenuatis, calor nativus qui cxiguus est, ob nimis vini usim extinguitur, quamuis alia de alia ratione in vino Ad cicuta sat. Nam cicuta sua extrema frigiditate extinguit tum humorem, tum calorem innatum:quod nimirum illa denset, concretionem, & congelationem in eis essiciat, nec sinar per corpust mouet 1, 8e diffundi, quae res vitae tuendae necessaria cst: loquitur autem de humore coniunctim una cum calore, quia nullus humor sine calore est,sicuti scribitur quinto de generatione animalium capite tertior extinguirur igitur calor, induratur s vi vertit Theodo rusὶ atque exsiccatur humor, ac inde ex cicuta mors. Vinum autem non stigiditate, sed nimia caliditate, cum multa copia assumitur,tabefacit 3c absumit calidu iunatum, quippe illo validiusta maiori autem calidi rate miscirem absumi habemus apud eundem Aristote lem, tum in hisce probIematis asibi, tum aliis locis: hic autem ostenditur exemplo ignis de Soliq. porro solutio haec propius quidem εἴ proximius primam problematis partem videtur attingere, compraehendit tamen etiam alteram: eosdem enim effectus in illis parit vitanum εἰ quos in his, licet non adeo valide, quia praeextenuati non sunt; imminuit enim calorem natiuum, de humidum exsiccat, non secus ac cicutae usu seri dixit, quamquam diuersa ratione, ut explicvit; claritae enim similitudinem ad hanc etiam soluendam partem, quando initio proposita est, trahere debemus. Vinum igitur etsi calefaciat, extinguendo tamen calorem natiuum, restigerationem inducit, quae mors est, atque ita dubitationi est satisfactiam.
Cur vinolenti sunt ad lacrymandum propensiores ὶ An affectuum huius cemodi omnium eadem caussa est, quam repressio, quae scilicet agitur per summa, afferre potest: vinolentiam enim locis consistere capitis certum est.
Haec pars est admodum compta, de confusa, tum in Graecis, tum in Latinis codicibus,l quos ego vidi nam quam hic Theodorus proponit tralationem uerborum quiet solutionem problematis continent, ita nullo modo exprimunt Graeca Aristotelis verba quae in excusis leguntur, atque ita sonat Anustria ealias sumiaque ηιρ debilis rei utat ita a. 'Me ex paritis moti mar post quae absoluta problematis solutione, in Graecis alterum problema propo- nitur, quddiisdem verbis omnino legitur, quibus proposita est secunda pars problematis duodecimi, pro cuius soluti ne in iisdem Graecis eademmet afferuntur quae problemate xii. allata sunt; in Latinis autem isthaec eadem verba problematis x ii. subiiciuntur hic sta tim pio solutione prasntis quemadmodum in problemate proposuimus, omissis illis quari in Graecis codicibus extant, qua ue paullo ante Latina seci de proposui, ex duobus igitur problematis unum facit Theodorus, Ac pro solutione illa assere scuti dixi quae problemate
xii. proposita sunt Nos vero Theodorum hoc loco dimittentes, Graecumque eodicem secuti, quem similiter sequitur antiquus interpres,& Aponensis, illius verba exponemus. Ait igittit Aristoteles ebrios ad lacrymandum esse propensiores, quoniam sunt calidi de humidi nimirum ex caliditare Ze humiditate vini: tale enim dictum est antea problemare x v ii. superiori tamen problemate ab eo extenuationem 3e exsiccarionem fieri dividi Ad hane autem dissicultatem quamquam puto me aliqua tetigisse problemate primo, non omiserim tamen quod hoc loco succotrit. Primum non esse vinum omne unius generis,sed aliud alio generosus de validius, ac siccius: tum vinum considerari, quod etiam notat Apone sis, & sicuti nutrimentum, M scut medicamentum a sicut nutrimcntum humidum est,huiusmodi enim est quodcumque nutrit i ut medicamentum autem exsiccat quod est generosum. Praeterea non eodem modo ex vini usu assiciuntur sngulae corporis partes, sed ex eo cum videantur humiditates augeri, morbique humidi existant ut alibi diximus, solidae tamen partes magis exsiccantur, 3c ande fit macies aut tabes,sicuti in superiori problematet dactum est. Vinum igitur &humectat&exsiccati quae fuit etiam sententia Haly primo li-bto suae praeticae capite octavo, ubi cum de vini usu loqueretur, de eo primum dixit. Mui. νι melanetitiam resamone o humectation M. Tum vero paullo post noxam proponens,l nev vorte DV Mere ebrietari. earra It rem meum, aΔώριι timeam angium creat νm, Acc.
165쪽
Quin & nonnulli ex ipsismet macilentis de rabidis vitanque patiutur, siccitatem dc hum ctationem qua iidem nonnullis in partibus dissitiunt,quamque non pollunt retinere,sicuti eisdem ebriis contingit, cum enim sint imbecilles ; quippe Ivnniditas debilitatem parit, robur autem Zc retentricis validitas siccitate consistit 'l humiditates quae lacrymae sunt, promptae fluunt, dissolutae enim Sc loatae partes. Vnde lacrymae emittuntur, istas haud continent, sed leui quacumque de caussa motae facile esabuntur.
Cur vinolentis se innus oriri nequeat An quod ad somnum creandum calidum adeste humorem opus est: hic enim concoqui expedite potest. Qui si deest, exiguusque humor aut concoctu dissicilis inest, somnus non oritur3 qua de caussa post cibum, ac potum somnolenti mini fieri ob calorem sole-inus. Melancholicos vero, Sc vehementer aestuantes insomnia tenent:alteros, quia refrigeratus humor penitus est, alteros quia nullus aut minimus extat. Ergo rationem utriusq; affectus inde esse petendam palam est.
Dixi ad initium expostionis problematis superioris, problemata nonnulla hoc loco es.se confusa& corrupta; quod uel nimium hic etiam pateat, tum Graecum tum Latinum codicem consideranti Ego vero ea de re non addam plura: hoc solum, me qua ex Latinis, qua ex Graecis distinxis. dc ein edasse ut potui melius.Ea igitur omisi hoc loco quae scripta in Graecis abundabant, repotita ex problem xi .ut paullo superius dixi quae vero in eisdem Graecis desiderabatur proposito huiusce problematis, illa ego verbum ex verbo reddes ex antiquo interprete ut potui transtuli, quod fle dico, nec mea pro Aristotelicis obtrudo. Quaerit igitur in praesentia Aristoteles, cur ebriis oriri non possit somnus t quam sententiam de valde ebriis accipiendam este, scribit Aponensis ad hunc locum: ebrios enim m derate, aut semiebrios, in somnum prompte incidere quotidie videmus, quam dubitati
nem aliis etiam argumentis cons mare licet; sunt enim qui post merum epotum non solum dormiunt: verum somni beneficio, ebrietatis noxa liberantur. Aristotele libro de somno fle vigilia a vino dixit Gmnum procreari quia cuaporat Galenus coment. secundo in primum prorrh. in textuxxxx. Ex liberaliore vini potu soporem nasci dicit, eundemque paullo post eodem textu caton appellari posse concedit: de libro ii. de motu mus lorum cap. tii. ebrios dormientes memorat, atque steriorem, dc oris hiatum, de supinum stu in praeterea in medium affert. Avicennas etiam libro tertio Dii prima trach ivivbi de caussis somni agit, ita scribit. Et quandoque Giam accidui proptereansam hamectan rem minament perrarianum substamiam se intus, o oppilantem υιam eius.-laxante abstans iam ne νamo laterιoram, ese most eaιio quam seqvitur oppilatio se cooperimentum . quae prohibent θ risumi penetrare, quonι stiritin ιpsius Iussi ιμ ιam est in ossa opertariata, o quoniam Ins mensa eiis tam sant corrula proprer tam auaum Iastatem eorum simia. sese essemninebrietatis. Apud Stobaeum capiteucx III. laaec itidem habemus. γκ usum i οι - βα-l Gu δι- άφοειι, α νωδεμ. hoc est, Gnosis aues fani somni profundι. os eisnus. Appareat igitur a vino de chrietate liaud impediri somnum, sed potius conciliari. Dicen dum , primum ab Aristotele non de vino simplicito hoc loco, verum de ebrierate verba serii illa autem non idem sunt: tum somnum dupliciter posse sumi, vel morbosum vel non morbosum; de non morboso verba facit in praesentia Aristoteles: de morboso autem Stobaeus, talem enim ex vini immoderato usu induci affirmat quod non negat Aristoteles. Haec ad Stobaeum, & ad loca de vino, si quae etiam alia soni. Vbi vero nominatim propo nitur ebrietas dicimus vel de moderate ebriis cum Aponensi accipiendam esse sententiam, vel propolitionem Aristotelis non esse uniuetialiter intelligendam sed indefinite sicuti proponitur: est cnim ubi vinum facit somnum, in ubi non faciti ratione enim rei subiectar l& quae patitur, diuersos esse qui ab eo cUntingunt cinctias, habuimus etiam antea cum i
166쪽
COMMENT IN III. SECT. PROBLEM.
dixit Aristoteles . pro moribus utentium se se vinum applicare: pro qua re vide etiam quae ex Plutarchi m. sympos attulimus ad problema secundum. Vbi igitur modice humectat somnum facit, quod etiam dixit Galenus secundo de locis assectis ad finem. de primo de symptom. caussis capite ultimo; ubi nimium exsiccat, vigilias, ut eodem loco primi de lsymptom. eaussis AI alibi. Ncque ab hac sententia Aristotelis solutio discrepat, qui in temulentis vigiliarum eaussam ostendit esse humidi caloris defeetiam. Ait igitur ad somnum conciliandum corpori opus esse calida humiditate,haec enim ad coneoquendum Deilis est: si vero somnus ut idem docuit Aristoteles libro de somno Se vigilia,in quo subtilius totam
hanc materiam pertractauit ex evaporatione quς ab alimento si dum ipsum concoquitur, ut ibi habetur cap. m huiuscemodi enim evaporatio primum ad caput tum e capite ad pectus Data occupat & cohibet calidum innatum, huius autem cohibitio segniciei sensibus eatissa est ut docet Alexander Aphrodixi ensis libro primo quaestionum naturalium cap. Xx. talis igitur humiditas si extet in corpore, facile conciliatur somnus, si cnim evaporatio:li aut m vel non extet, vel pauca, vel ad concoquendum contumax, scilicet vel dura & sc cci vel nimium frigida S flatulenta,vel etiam nimia quantitate corpus aggravet uchcmcntius, ipsam natura haud tentat, nec evaporatio sit, quare haud arcessitur somnus: puto l
reli omn/c, ut habuit antiquus interpres, & habet Basiliens s editio, sed ἀή πό-ι legisse videtur. Mihi cum molestiam exhiberet illa modi, Sc casuum variatio, eo m dc κ' metiat atqui post labores verum videretur fieri somnos, consimili ratione ac post cibum, re potum. Suavissime enim Luerctius libro quarto:
Deinde cibum sequitur somnus , quia quaestit ais, i
l Pit m multo soporistegrauissimus extat
Aristotelemque etiam viderem non solum lib. quem aὰduximus de somno de vigilia id
assirmare, sed etiam problemate xxxi. sectionis quintae ubi laborantes dixit merito laborum repleri calido colliquamento, ex quo evaporatione facta, non secus ac ab alimento somnum oriri par sit. Ciun igitur labores hoc loco essent recipiendi, occurrebat, molesta illa O MM .msc abigenda, tamquam otiosa, de grossema quoddam, retinere τὰς οπνους, ut habet antiquus interpres,de Basiliensis editio, de potum quem nominat Theodorus una eum cibis, voce stiria comptaehendere. Atque haec sine ut ad Aristotelis sententiam fortasse parum sic ad loci integritatem plurimum quidem faciunt. Igitur ut ad sensum redeam, post quam Aristoteles exposuit qua ratione somnus fiat ex his vel tamquam corollarium insiti cum ille a dicta evaporatione oriatur. iure illum seri post cibos & potus, de post labores, clam ex his illa oriatur;vel tamquam signo ostendit ex evaporatione somnum fieri cum sat post illa ex quibus oritur evaporatio: sicuti contra eadem ratione proponit melanch licos, de sicco calore aestuantes vigiles deseret est enim uterque illorum orbatus calido illo lhumore, seu humido illo calore, cuius beneficio somnus sit melancholici quide qub; in iam ille calor seu humor liceat enim utrovis modo dieere quoniam iuncta si1nt nimi. Jrefrigeratus est , atque ideo ineptus illi muneri: actuantes autem seu seco calore inflam- linati ac detenti, vel quia nullus est, quia suerit a nimio calore absumptus, de exsiccatus omnino, vel maxima ex parte, ut perexiguus fuerit rellistus. δ οτοῦ ως ταυτα βλε- lεον ras ' Ἀρον - , πώων. ergo rationem misi que assectus inae esseptiendam palam es. Ex il- llis quae posita sunt, non concludit definite Aristoteles qua ratione ebriis contingit ille vi- lgiliarium assectiis, sed ad caussas quae dictae fiant, inquit, respicientes nos niminum ad ni- lmiam resti rationem, priuationem seu corruptionem, aut ex toto aut sere calidi illius lhumoris, aut humigi illius caloris, al, excedenti alio calore, qui suocitatem summa ira. io- lducit, de utroque assectu tum somni, tum vigiliarum pronunciandum esse. Igitur variis rationibus ex ebrietate impediri seminum de induci vigilias existimo posse nos dicere: nam de pet se & per accidens, calefaciendo, exsccando, calidum innarum restigerando , hoc est, corrumpendo, ineptumque eum reddendo somni prouocationi, quae fere tandum j ni i/em recidunt, cum essectum gigncre potest ebrictas. Galenus libro secundo de locis an sectis ad finem, nimiam calefactionem de exsiccationem, quae a mero si causitan esse di-l xit, exemplum asserens de puero si ius grammatici qui vehementi sti cruciatus,ob aquae
T 3 inopiam, Distii co by Corale
167쪽
inopiam, vino mero eoque antiquo liberaliter hausto. reliquo vitae tempore vigil omnino lpermaniat. Haec de solutione problematis. Porro non celarem lectorem absolutis in lime problemata meis qualibuscumq: hisce laboribus, reperisse me in editione Aristotelis ope nim Graeco-latina, quae ab eruditissimo Casaubono prodiit, proposItionem praesentis problematis per hac verba efferri.Δια τί οἱ μυθισοι Che -rio, ram, quae Silburgi codicem agno-lscunt auctorem. Ego vero codice illo destitutus quae potueram adstra pseram. De hisce tamen certior famas ,ut mea expungat, illa aulcm reponat, volui hoc loco admonere le- i
Cur ebrios tremunt, 31 eo magis quo largius merum hauserint 3 Cona vinum calefaciendi vim habeat, tremor autem ex frigore maxime proficiscatur: itaque qui rigent praecipue tremant. Attamen plerosque cum mero tantummo3o cibi gratia uterentur, tremores acres adeo inuaserunt,ut homines comprimentes a se Omnes eiicerent,& cum aqua calida persunderentur nul-l latenus sentire possent. Alij vero cum eo ipse agerent modo perfrictio nequc& carnibus in cibo uterentur, in stuporem attonitum inciderunt: quos tremor qui8em mitius, scilicet ob immobilitatem torquebat: dolor tamen acerrimus, A inquietudo iam inde exercebat assidue. Tremoris itaque cavs.la stigiditas est: nam & qui rigent, ea re pati ipsa videntur, ut dictum est, &qui admodum senuere, quorum virorumque alteri ab asseictu frigido , alteria frigida aetate urgentur Vinum autem calefaciendi vim praecipue obtinet, quocirca contrarius quidam ut proueniat effectus, ratio erigit. An nihili prohibet rem eandem a contrariis e sici, dummodo non agant modo eodem , sed diuerso. Exempli gratia, uritur & a gelu,& a calore, ubi gelu calol rem coegit uniuersum: itaque modo quodam a contrariis effectus proficii scitur idem, & modo quodam non nis idem producitur. Tremor autem obs in Opiam excitatur caloris, non cuiusque, sed proprij. Corrumpitur autem
168쪽
s COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM. tueue
ealor, aut marcore, aut extinctu, extinctia quidem a contrariis, hoc est frigido atque humido: marcore autem vel indigentia nutrimenti, ut lucerna cum so mite aut oleo caret: vel ab alieno calore, ut ignis in Sole, & lucerna apud ignem. Igitur qui ex frigore rigent,caloris extinctu obtremunt .Ex quo etiam fit, ut aqua offusa calida horror exoriatur. Frigus enam, cum intus includitur, atque circum obsistit, pilos erigit: & in febrium quoque accessione rigor ille eueniens, simili de caussa venit. In senectute autem calor alimen rode sciente emarcescit: humor enim alimen tu caloris est, senectus autem sicca est Ebriosi vero S: si qui ita assecti sunt alij, suo prorsus, emarcescente calore obtremiscunt: sed non modo eo dcim quo senes, sed tertio corrumpendi modo, vi proposuimus. Quod enim vino utuntur nimio, calor aduentilius superans aut extinguit, aut debilitat proprium calorem,quo valemus Fit enim
tum tremor, cum mouens quicquam rem nequit superare, quam mouet: ut
eum lignum quis longum, crassumque obtinere firmareque non pollet,lrc-
mit extremum: quod ideo st: quoniam aut suscepta res maior est, aut minor, iquae mouet. Ergo tremor, cum calor extinguitur, accidit: hic enim dum in- lteger, in utebasque manet, caussae animantibus esse videtur, cur mouere se l
valeant. Indicium autem, ebriosos, senesque ob frigiditatem assectos sic esse, quod tremor his fieri sine ullo rigore solitus est.
Iterat problema quintum, quare ebrios, & qui vini amore ducuntur, in tremores incidant, cum vinum excalfaciat, tremor autem a frigore oriatur e problematis autem eandem quam antea, eisdemque nixam fundamentis solutionem proponit, licet in Orati nis serie nonnulla suerint immutata di quam ob rem explanatione egere illa mihi visa sunt, omasas tamen quae antea fuere proposita. - ,πιρραῖ--, ut homines eamprimenses as omnes resuerans. In problemate quinto legitur serat sed At ibi cet
sere nos Theodorum smilitet legisse naia,A., in illius loel expositione diximus. ωροί.
rentur. Ex ebrietate oriri tremorem propositum est in problemate, quam rem confr-uit tum problemate quanto, tum hoc loco , exemplo eorum qui tremore ad lum, comprimentes homines a se reiicerent:sed hoc loco praeterea exemplo quarundam aegritudinum stigidarum,& cum tremore accedentium, quae similiter ex vi vini oriuntur, illud comprobat. Dieit enim nonnullos fuisse qui eodem modo viventes, hoe est ut priores illi copioso mero utentes,& frictionibus praeterea, & in cibo ca ibus, ineiderunt in affecti nes apoplecticas,ob cibi nimirum copiam humores adaugentem,de frictiones quae eosdem commouerunt, de colliquarunt: ita enim ad cerebri ventriculos & neruorum initia delati, eosque obstruentes sensum S motum tollunt, quae apoplexia est: hoc tamen loco,non vera nec absoluta intelligi potest amplexia, quod paullo post apparebit. 4--δσia1νηδμ. quos eremorqvidem murus,scilicet os immobil lasem. In iis qui ita viventes ita assieiu-tur,tremores miniis contingunt, aut mitius, ut reddit Theodorus, quam in illis aliis quos dixerat, quia motus in eisdem maxime imminutus est; tremor autem est motus deprauatus: labor tamen & dolor vehemens contingit, neque illi requietem habere possunt; non enim sensus in illis resolutus aut obstupefactiis fuit: hinc autem dicendum esse apparet lAristotelem per in εκπικλαρ α , hoc est apoplecticas assectiones non intelligere veram apoplex iam, ut paullo ante admonui,sed morbos amplexiae similes At siritimos, de illius naturam sapientes: ob quam etiam rationem non amplexias dixisse existimo sed affectiones ampliaticas, in quibus sensus & motus non amittitur; in illis enim dolor locum habet, minime vero in perfecta& absoluta amplexi in qua motus & sensus omnino abi tus est; possunt vero morbi illi vafra 55 multiplices esse. De eadem te Macrobius septimo
sarii malium : quaecunque nimium algentibus,eadem contingunt ebriis sunt enim tremuli, graues, pallidi, &saltu tumultuantis spiritus ortus suos,& membra quatiuntur. Idcin cor-l poris torpor ambobus; eadem linguae titubatio: multis autem & morbus ille quem παρο-s Moti Graeci vocant, hic nimio vino, ut multo algore contingit. En - α τἀπια. tremoriae 1 ιιaque catissastigia os est si legamus , in ut habent vulgata exemplaria, existimetur merito luc noua
169쪽
haec noua ratio, quae talis non apparet: sed Iustinianus reponit Assii, Ac Theodotus habet, ιι M: melius est igitur ut dicamus, Aristotclam colligere Ac concludere ex dictis, ac dubι' lationem propositam denuo insinuare; quomodo ab ebrietate Oriri possit tremor , cum tremor a frigore sit, a vino autem calor Ire morem vcro a frigore esse, iterum cos at pro-l posto exemplo, tum rigentium, tum se ncctutis, quarum alterum est affectio morbosa, alia terum autem frigida aetas. ωσθ' Ἀπιναντίων. quocirca contrarius qu/m. Dubitatione propostam maxime attingit. Morbi frigidi, aetas frigida faciunt timores. quia nimirum faciunti frisus, vinum igitur quod est calidum,& eis quadantcnus contrarium, non eundem, sed assectum alium illis quadante nus contrarium iure pariat, a contrariis enim contraria pro-l fellei, meti. existimemus. η , λυει-ταυγ i5- ενα AM. An nisi preti t rem eam i dema rantrariis effι. Iam quaestionem incipit dissoluere, & rationem reddere illius quod propositum est i hactenus enim vel in eius confirmatione laborauit, vel aliquid in contrariam partem disputauit. Primum autem illud docet quod tamquam absurdum illatum est, i a contrariis eundem prouenire effectum, minime esse absurdum, Si nihil prohibere illud fieri, dummodo ea contraria non simili modo agant, quam rem gelu caloris exemplo ostendit. Nam , et is cinia. Lego e re ccx Thcodoro S Antiquo interprete. . πωνή oes F, ubi Ia calorem coegis uniuersem. Docet obiter quomodo gelu vra quia nimitu ratione contrarietatis cogit intus consertim calorem,ille autem coactus, unitus, & ideo auctus utere potest, quod etiam dixit virgilius illis verbis quae in I. Georgicorum leguntur - penetra te figus adant. ις, θ-- --ώτι αυαο, o modo quoaam ab eodem non nis idem pro dueitur. Qui effectu; Λcontrariis idem nascitur, non omnino a contrariis est, illa enim non eodem modo agunt: li sed alio atque alio; quare quodammodo a contrariis sunt, quia a prima caussa contraria, li quodammodo ab eodem, quia ratione modi agendi, seu ctiam caussae proximioris, ab eodem . nimirum mediate ut in scholis loquimur, a contrario, immediate non a contrario. .l 5 etesias γδε ζ 1 c ' coitia . Tremes autem ob inviam exestaιών ealoris. Postquam in uniue
i sum ostendit, non esse absurdum in eadem caussa oriri SI calorem S frigus, ut obiectionil propositae satisfaceret,quomodo fieri posset ut a vino oriretur frigus, cum sit naturae excali facientis, nimirum fieri posse ut viruinque gigneret; progreditur ad ostendendum qu modo ab eo gignatur se gus: verum antea gcneralius de caloris desectu, δ frigoris genei ratione nonnulla proponit i sed hac de re quoniam nos, vel nimium plura verba fecimus in commentariis ad problema v. nulla de ea hic praeterea addemus: sed alia quaeda tantum-l modo ad particulariu huius problematis locorum explicatione pertinentia tangemus. οἱ 3l Oa: ,γή μου υνοι, - - . ωκῶα -Ebri mera, o si qui isa esse risum. Proposuit varios modos quibus calor corrupitur,seu fiigus generatur,eosq; tum exemplis declarauit,l tu nonnullos qui a frigore gignuntur incctus, ad quem ex propostis reduceretur ostendit: i iam vero ad id quod problematis scopus est ostendendum accedit, quomodo ex nimii vini ni Vsi in ebriis gignatur stigii ac tremor: hos autem ideo tremere dicit, quia marrescci s tu propria caliditatu seims supcruenit, & inde tremor, ut paulld post ostendit: quomodo vero ob vini usum inuModeratum marcescat propria caliditas, melius explicat paullis post. --οι ἀγ-m otio,. Eis qua tia asse sam ali . Haec non expono quo sensu reddit Theodorus, qui alios quosdam ebriosis adiungit, eundem affectia patientes,quosi ad eandem caussam reserat incongruus enim sensust sed A ille verba haec, αα δ ομον, quael in omnibus excmplaribus leguntur, nulla tenus agnoscit: si vero a nobis recipiuntur, Aci vcrba exponimus quomodo facit Theodorus, necessehrit ita dicere 1 ebrios mera os qui ita Uectuunt al3 σι vinum, suopursis, &c. Verum quinam illi sunt qui cundem tremorisi affectum patiuntur ob vinum,& non sunt μοι. aut cbriosi Existimo igitur verba illa,l τ ρινον, lepcndere a superioribus, sty G o ML -, id est, ebriose tre-l munt martesense propria ealia late ob sinum, a umc cras. 6γ - um, id est, osa53 etiam qui ebrios non sent. eandem tremoris asinam pasi 'simi, nimirum ob aliam caussam, quam ob vinum,ut contingit senibus. Vel, M, etiam praeierebrasses Me pati Uint; nimirum illum natiuae caliditatis marcorem aut consumptionem, qui sunt iidem senes, licet alio modo int eis contingat: nam in senibus marcescit calidum ob desectum humidi , quod illius est ii
trimentum; in ebriosis vero ob tertium modum qui dichiis est: cum a calore alieno proprius corrumpitu corrumpi autem dicit, quia calor alimus seu aduentilius extinguit,auti debilitat calorem proprium di nativum. Porro hic refrigerationis modus ad quem ex pro-i positis reducatur, de quomodo illis congruat, quae dicuntor tum problemate v tum inlibello de iuuentute senectute copiose explacatum est ad problema quintum, verbum
170쪽
COMMENT. IN III. SECT. PROBLEM.
Ostendit quomodo extincto seu debilitato calore tremor in ebriosis oriatur 1 secte lnus enim frigus solum in eis succedere declarauit. Tunc igitur tremorem fieri dicit, cum illud quod mouet aliquam rem,ipsam non bene compraehendit, nec ipsi absolute do Lminatur, quod ligni exemplo deciarat: si quis enim lignum longum dc magnum ab altera
extremitate apprehendat manu, neque illud prae imbecillitate bene continere,firmareque possit, extremitatem alteram vibrari ac tremere contingit Non potest autem quispiam bene continere & firmare, vel qttia quod apprehenditur fit mouetur maius est, namorisquel pondetis, roboris, & virium, quain illud quod comprehendit ac mouet, vel quia quod
apprehendit Ze mouet, minus est, hoc est minus potest, vinciturque ab eo quod mouetur: debilitas igitur mouentis,seu robur rei motae haec causa est: licet igitur tamquam duo proponi videantur, re ipsa tamen una tantum causa est, duae autem ratione. mucidio, Α κεν ,- Δ τ λμώ. Ergo tremor eum erior extinguuuν aecidit. Haec est minor syllogismi propositio maior autem modλ proposita est,hunc in modum: Tunc si tremor cum quod apprehenditur es commouetur, validius est apprehendente & commouente e cui subditur minor extincto autem seu imminuto naturali calore, validius est quod apprehenditur &commouetur, extincto igitur naturali eatore seu debilitato fit tremor: in ebrietate autem hoc contingit, in illa igitur merito fit tremor. Est autem validius quod continctur S: mouetur quam continens Λ mouens, nimirum vinum quam natura ipsa, seu calor natiuust hinc enim fit ut vinum minime superante natura, eoque haud eo cocto, affectiones frigidae aetremores oriantur, quippe calore haud continente & rigente, membra illa labuntur & tremunt. Theodorum aurem non recte hunc sensum percepisse existimo; non enim hic concluditur aliquid nec particula igitur autpotiti ei respondens adest in Graeco exemplari, aut illa concinnh hic locum habet sed Theodorus fortasse diuerso, fle manco usus est codice
hoc in locor non enim etiam video in tralatione expressa verba illa , quae sunt in Graecis vulgatis με sereres. τά t m, quae ad sensum recte percipiendum mihi necessaria videntur vi contra illa, dum integer inuisurique manet, ut possint quidem subaudiri, non sunt sanh in Graecis expressa. Locum igitur iuxta vulgatam scripturam verbum ex verbo reddentes, ita lconuertere possiimus: Contingis auιem extincti e lora hae lenam eatissa esse animatibus Uiritanos moti m naiaram minimesuperare an ανευ ροωιγι ο τρου si ,quod tremor hic ferisne vilis ri restitus s. si cum tremore ebriosoru senum coniungeretur rigor, istimare possemus, agem1m aliquo modo a caliditate dependere, rigentes enim quamquam tremunt,
non tamen semper ob frigiditatem tremunt , verum qui sine rigore tremor est, ille sempera frigiditate ortum habet.
Quam ob caussam, qui leuiter a vino tenentur, magis peccant vel delirant, quam qui aut grauiter se se ebriarint, aut sobrij manent 3 An quod sobrius recte iudicat: qui autem penitus vinolentus est, quod sensibus intercepti onus sustinere non potest, nihil diiudicat, atque ita non peccat. At vero, qui leuiter se ebriavit, iudicat quidem, quia non multum hauserit: sed quoniam a vino detentus aliquatenus est, potestatem recte iudicandi amist, ut peccet necesse est. Quc madmodum quod Satyrus Clazomenius propensius admodum erat ad maledicendum i eius aures, cum accusaretur, penitus obstruxerunt, ut de re ageret, non in contumelias se prouolueret. Postea tamen cum cessante iam aduersario reserassent, & pauca dicente adhuc 1l
lo audiuisset, nequaquam continere se potuit, sed evestigiὁ maledicta