장음표시 사용
191쪽
quando, . inta. per se, ut secat Galenus loco primo ex iis quos citauimus, etsi Leoni rex si in tralatione de suo addiderit vocem, concuιιι-. saepius autem additur αδε σέα, ut fecitidem Galenus alio loco quem citaui, aut ι - , aut oti it .vi alicubi Aristoteles. Verhenim est destitio magno assici Ae impetu trahi, cinuscunque rei ille impetus sitidiciturque etiam aliquando de inanimatis, ut de plantis Ac de terra, sicuti Grammatici d cent i quorum tamen in hoc loco citare sententias abuti otio eae solutionem autem problematis ex stmilitudine adducit Aristoteles homines enim quum illo naturi impetu haud incitantur, 'eluti naturae stirpes esse dicit, similiterque ac illas asscit in iis autem euellem dis eum nullum ab ipsis nobis praestetur auxilium ad evulsionem illam recte perficiςndam, alterutrum ex incommodis his sequitur, ut vel auestatur aliquid quod non deberet a ii, vel abscissilin seu abstractum aliquid relinquatur opere non persecto. Vtrunque aurem in commodum est, Si laboriosum. - .se γῆς -- 4ύοις quibus euass fortasse melaus aia
dit utrumque ex propositis esse incommodum & molestum: Ac primum id quod seeundo loco propositum erat . abscissum seu abstractum aliquid relinqui: quodcunque enim tale est, ut tolli debeat, illud si relinquatur Meta, seu mιnMum. ut interpretatur Theodorus, hoe est mutilatum, re abscissum, opere inchoato, & non perfecto, labor gignitur, molesti ac dolori turbatur enim Si diuexatur natura ex ea commotione a quippe inepta materia ad eonuellendum nihil natura adiuuat, dolor safie si sensile, fle doloris capax stibaectumst, labor & noxa si minime capax, ut arbores & stirpes. Hac autem in ratione illud aliquantisper est molestum quod Aristoteles dicit: quodcumque tolli oporteat, si relinquatur
mutilum, & abscisum, laborem creare, eum problema fuerit propositum negatiuh, nimirum, cur non oporteat motus illos ciere qui dicti sunt, nisi vehementer appetente natura r quomodo igitur dicit hoc loco: quod oportet tolli, si non tollatur, sed abstissum seu distractum relinquatur, laborem creari 3 iam non de euacuatione molienda, sed de non molienda agatur Respondemus facile. Aristotelis rationem procedere, quia supponiturl aec propositio quae vera est: noxiam omnem materiam euacuandam esset Aristoteles autem in problemate agit de tempore de occasone euacuationis; nimirum non omni temporo esse euacuationem illius moliendam, sed eo tantummodo quod commodum est, &quum appetit natura. Igitur si materia noxia quae tollenda est, commouetur quci tempore non debet, quum scilicet natura non appetit, tunc vel abstrahetur alienum, vel relinque tu discissum & abstractum , quod laborem creabit. Eam ob tationem praecepit Hi pocrates primo libro aphoris. loco quem paulld ante adduximus, cocta esse mouet til.i non cruda, nisi turgeant. eadem voce qua hic Aristotcies utens cum enim vel cocta sint, vel turgent, naturam habemus adminiculantem: nec commouenti ire solἡm,sed persum ei Vcuantur humores τε ές mr αλ αιον. - s quid ahena e/mmotumst. Alterum in eommodum explicat: quod enim sede sua, Se proprio loco in nostro corpore stum et illud quiescit, nee molestiam exhibet, si vero commoueatur, alienamque sedem acquirat, quod fit cam non opportuno tempore illiu euacuatio tentatur, molestiam exhibet multo tempore . nimirum donec aliena sede fuerit, nec aut propriam ianuo acquisierit, vel opportunius extra eorpus fuerit depullum. Aια m νηπ- Θαρα-ιῆ ἐ- οἰ πόροι πινiamsi οἱ oth dii As 1 MMΛου ras diis Hia; bc γ ατε - m δεξειας δε λ ω - - ου D Asia πλημα ουems Παχ ἀφροδισναύειν.
Cur ieiuni e elerius concumbunt 3 An quod foramina corporis ieiuno in niora , repleto autem plena habentur: itaque impediunt, ne humor seminis
genitalis valeat permeare: quini latissime in vesica patet: hac etenim plena,
nunquam celeriter concumbere possismus. . .
Quaerit eur facilior 3c expeditior sit venerit Muε ieiunis, qMam cibo repletis; nimiruml ut tum promptius, tum etiamsi ius sicuti eximino, illi quam hi semen emittant. Iounost autem uitelligit, non diu antea inedia macerato li enis veneri haud sutarunt. sed qua
192쪽
COMMENT. IN IV. SECT. PROBLEM. i s
ne antea pasti, cibum bene concoxerunt: hos enim ad venerem expedivos, neque pM iratos esse ostendit, ex illa ratione quae sequitur, quδd hi eo oris meatus inaniores, & pa- ltentiores obtineant, ibis autem repleti, repletos& occlusost meatihus autem apertis, hi miditas ex cibo.antea asti mpto genita, quae est seminis materia facile ad seminis loca pe vidit. A in semen transit,copioso autem existente semine, facilior, & celerior veneris usus est i s autem occlus sint, ob nimiam ciborum copiam ingestam, humidorum non potest fieri transtus,nec augeri semen: unde actio tardescit, ae diminuitur. Idem Aristotcles libro de genera animalium cap. X V III. nonnullos homines esse ait, qui ubi per habitum corporis homun carnulenti aut pinguiores euaserint, minus semen emittunt, minusque rem veneream expctant,& capite subsequenti, pinguia minus seminis habere, quam macilenta itidem scribit: cuius rei sane caussam licet eam esse dicat, quod materia in corpulentiam , & in pinguedinem abeat, Cum eo tamen meatuum etiam occlusionem coniungi puto: in pinguibus enim illi sunt admodum angusti. Meatuum igitur reseratio, tum seminis copiam auget, tum verbgenito seminc facilem reddit expulsionem, locis omnibus seminis transtui patentibus: occlusio contra: ut vescae lotio repletae exemplo docet; qui enim illam repletam habent, ij in venere perficicnda, semineque emittendo laborant, &cunctantur,vesca enim semanis meatus comprimens, gustans,ic occludens illius exitum moraturi quod similiter fieri vult s aliam ob repletionem viae fit meatus itidem occludan tur. si, a δ εἰς τι απρο . Itaque amperiunt ne hamorseminis nitatis malos mearerien- sum quem proposuimus exprimunt facilius A liquidius Graeca, quae ita pene ad verbum conuertantur. Proh sem stior humissarem an semen periransire. Possimus autem haec etiam Theodor ad eundem sensum trahere hoc modo : impediunt ne humor seminis genitalis, id est, ex quo semen genitale fit, valeat permeare: si modo haec fuit Theodori sententia demensi atque hanc pluris semiras generationem in Aristotelis verbis agnouit,quae magis ex ipsus tralatione solum per corporis meatus eiusdem seminis faciliorem transitum expia-mere videntur.
Cur adolescentuli cum primo concumbere incipiunt, quibuscum fuerint congressi, eas re peracta, odio habeant λ An quod mutatio summa extiterit, sequentis tristitiae memores, eam fugiunt ranquam fontem; ad quam sese
applicauerunt. satis manifesth inquirit Aristoteles hoc problemate, cur mulierem illam, quam primo
concumbens inierit aliquis, re venerea peracta, io postmodum prosequatur. Quam reni breuiter,ut pleraque ali tetigit etiam Ρlinius, non mulierem tamen, nec odium, sed coi tum & poenitentiam dicens libro Y.cap.IMI.his verbis: mmini santum primi esum pone t/a, a guria curet visa a paenuenda ongrue. Nec vero dissicilis ab Aristotele redditur ratio Ait enim eo tempore ,eaque actione, summam contingere in adolestente mlatatione. Nam ut habuimus superius problemate I v. 8e legitur etiam lib.v.de generato animat .vII. v de acuta fit grauis,& nuda quae fuerant,hirta redduntur, immutanturque meatus semin les. Venerei enim usus tempore,potissimumq; adch ipso usu haec contingunt. De qua etiam mutatione pubertatis tempore, quo primum coire incipimus, tum viris, tum mulierisus ei leniente, habemus apud Alexand. libro I. problemate cxx m. mulieribus enim ampliari mammas, sedem adaugeti coxarum viris pectus& domum amplificari, testes ampliores reddi, colem insignem accipere magnitudinem, totum denique corpus iisdem ipss laxari At dilatari, quod vel morborum murationes, absolutionesque indicent. plurimam tamen partem,quae ex venereorum usu primo aduenit mutatio pemiciosa esse soleti vi ostendunt Galeni verba ex Sabino adducta comment. I et i .in v I .epitam. III. quae ita leguntur, ut nos Latinh eonuertimus: ratinus quidem mensa ciue inopsentitas hae ipsa acci re triau. rimum enim quia magna mutMisis peregrinuas in cor resis ,se enim i Umbit, ob qtiam peragrinita i , Ase es inmaasionem an3πιι accidere ipsis morbum eominatim renam misia, alioseque disturnos morbos. Adolescentuli autem de quibus institutum est problema mutantur et in circa an
193쪽
I mum, ut mox apparebit: At mutatio omnis ,&praesertim magna, ut hac dicitur tum abi Aristotele tum a Galeno, res noxia, grauis, Ac molesta est, sicuti habuimus sectione primal problemate m.& i v id autem quia mutatio ex natura sua, de veluti mutatio, via est ad m- 1 teritum: piaesertim autem liac, qua ut plurimum corporis vires debilitantur ut ostedimus,l Λ: animas elanguescit. Re igitur venerea peracta,turpitudinis recordati,quae eo in actu ap-l patuit, cuiusque merito a se ipsis ita immutati sunt libentur enim οἰηουιαν, rav/ιaamem seu deformi/aιem interpreter hoc loco, quam significationem ei voci nonnulli tribuunt )seu te- eoidantes,animoque voluentes molestias ac fastidi quae ex illo tempore perserunt, pruri- ltum multum,ac morsuo , ob seminis salsuginem atque acrimoniam patientes: quod inter il mala quae coire incipientibus accidunt, memorat Sabinus loco quem modo adduximus, llamotisque passionibus plurimis exagitati, libidinumque incendiis inflammati,quibus non aeque ac anteado in inari potest ratio: sed ipsis illi parere coguntur; eam quae talium mal
l rum caussa fuit merit , auersantur. aeogio prosequuntuI. Dicit autem re venerea peracta, quia dum instat furiosus ille impetus ne dum eam auersentur,& re hiant,mille vero osculis Ac amplaxibus iunguntur de haerent. ω si συιω-να ς υ --μεμνη οι. seqaentis ινιμι ae memeres. Haec Theodorus non ita conuertit, vi sensus quem nos expressimus facile
pateat: sed ille a verbis nimium discedit. Ita igitur verbum verbo reddamus: eontingentis enim pol tinus iuvἱ iuris aut tristitiae,seu molestiae J recordati . melata caussam . eam as quam se si anticui rum , fastum. Theodorus vero adverbium, polenus, iunxit praecedunt i participio, comin ηι is, atque ideo conuertit :squentis; verum non est necessu. possimus enim etiam referre ad aliud participium quod subsequitur, recordasι; scilicet, recordati postea deformitatis, de turpitudinis peractae, seu molestiarum quae ex illo perseruntur, eam fil- lgiunt cui primδ se se applicuerunt. Caeterum Aponensis in commentariis ad hunc locum, lcaussam etiam e contrario reddere conatur, cur tamia a maxime diligit eum virum a quo lde uirginata, de cui primum venere iuncta est. Dicit autem esse quia scimina res est impe secta, vir autem perfectus, quod ostendit Aristoteles libro II. dc gen rat animal capite m. de quarto eorundem cap. v i. persectum autem si imperfecto applicetur, imperfectum redditur,scuti linperfectum persecto perfectionem acquiriti unde de illud ex Aristotele citat primo Physcorum, materia appetit formam, sicuti foemina marem, ac turpe pulchrum. Enimuero perspicere no possumquam persectionem a viro accipiat virgo, quae ei primum commiscetur, nisi si deuirginari, pollutoque corpore, pulchrum de intactum florem mi tere, persectioncm acquirere est. Atqui 3e notum, quanto studio eundem forem ipsae custodiant, quam amissum doleant, ac lugeant, δά vi ereptam quam sevcre aliquando, sua 8e et ipientium morte ulciscantur. Cum etiam Thebana fuerit, quae captiua legitimo non solum coniugio sed etiam regno ac libertati, ac vitae eundem florem praeposucrit,Nicano re repudiato, vitroque morte accersia. Chtimanas enim virgines omitto, quae solis illius consimandi gratia, saeuillima etiam immanium tyrannorum tormenta ltro oppetierunt, de perpessae sunt, quando illae pro coelesti regno, aeternaque beatitudinis corona adeo inuicta persisterent. Sed vero quaelibet virgo a viro cui primum commiscetur, quid magis haurit, & sbi habet, quam vel decies enixa 3 igitur non minus cum diligat haec quam illa. Quid ergo virgini proprium constituitur 3 Quae vero etiam haec perfectio,quam mulier in commixtione a viro acquirit 3 Sane quibus partibus illa manca est, ac mutila, quibus mas laesus,& imperscchus dicitur,non video eam post concubitum exornari: sed si inam, scuti de antea existere. Quae asseruntur ex Aristotelis libro primo de Physco auditu, materiam appetere formam ut foemina marem,non de virgine itidesed de luauis muliere pro Iumtiantur : nec magis ad cam quam ad pollutam, vel adeo incretricem pertinent: Atqui nec ex illis necessari h colligi putem, ex concubitu, qua concubitus est, foeminam a virope ectionem adipiscar materia enim a forma acquirit ipsum esse, sicuti dicunt, quae persectio est cum enim illa sit potentia seu priuatio, ad actum seu ad esse serniae benciicio redigitur, quae ex eiusdem materrae sinu a generante educituri ita Remina marem appetit,ut ex eo grauida facti, in prole ita diutius conseruetur, ac perpetuetur, quae persectio est: hoc autem sine, iam quaecunque quemcunque congredientem diligat. Illa adhuc mamini quae Petrus Bembus Asilanorum se onum libro secundo Cismundum facit loquentem, de mulierum manca de imperfecta persona, cum hominem aut virum quinunt,sui dimidium,dd integritatem quaerentium, ex Platonis conuiuio desumptat Hominum enim olim fuisse genus androgynum dichain. manus quatuor habens, totid c inque crura, facies irem duax, tereti creuice connexas: hosque homines, quoniam prae summis viribus insolentes, diis, bellum infern conati sunt, a Iove fuisse in duas partes dissectos , Apolline que ministro,
194쪽
v niuscuiusque vultum dc micis dinucia 1 111 cam partem conuersum, qua sinus cileti l quo facto cum unusquis luc sui dimidium desideraret, Concurrisse nouos illos homines in ter se, circumactisque bi .iclauii osse inuicciri complexos esse; sed inanirer .mutato deinde illis a Ioue senitalium lqco, molitum eum fuisse hoc modo mutuam inter se generationem : tuncque nati tuu innatum esse homi uitrii S aianorem priscae naturae cociliatorem: quique anniteretur unum ex duolnis emccrc. Est igitur unusquisque nostruit .ait ille, hominis collatio,&quasii dimidium, 'ise a disiccatus, Quemadmodum inscioili illi qui Psettie vota
enim ob sectionem teri ex illis imi scaph dimidium sui, hoc est persectionem urer que quaerit , cur sciemuram magis quam ' irum ex mutuo congressu persci dicimi curve magis ex illo.acquisitie persectioni S cro,s zmina marem , qtiam mas scini nam adamabiti quae res adhuc etiam magis,cx plurimis quae apud platonem eo loco' leguntur, ac liquiditi, si opus est rota patescit ecum Plato, dia qua .ex viris alij sint in mulieres admψdum proni alij in mares,& si minae kidem cur alice fuminas, aliae viros appetant, sinstis; uimirum sui dimidium quaerentibus, ex liac tabella rationcm reddat. Ego veriorem propolitae quaestio nis rat ditem' non prius iisquiram, quam ex titulierum plutios, Hridicisque responsioni- l bus,tὰm ita ine certius didicero.
Quare qui equitant, assidue libidinosiores evadunt 3 An caloris agitationisque caussa eodcm assiciuntur modo , quo per coitum. Quocirca aetatis quoque accessione membra genitalia contrectata , agitataque picnius augentur. Quod igitur semper eo utuntur motu qui equitant, nil fluentiore corpore, praeparaetoque ad concumbendum euaduhi.
Ex equitationis usu veneris appetitum, & frequentiam incitari, norunt qui autea equi stationi haud allueti illud motionis genus deinde frequentius experiuntur. Rationem rei affert hoe loco Aristoteles, eodem modi, equitantes assici dicens, ac coitu vientes: nimitum utraque in actione moliuntur x incalescunt eaedem partes; renes SI coxae praesertim. Sicuti igitur qui venere saepius utuntur, patresque illas agitant, illi magis libidinosi assidue evadunt: ita enim si, ut quo saepius ea viarisbaepius eadem uti velis: quam rem ab aquila absumpti A subinde renascentis iccinoris in Titio exempli antiqui docuere ; sta in equi tantibus contingit; quo enim frequentius cquitant, maior veneris insurgit appetitus. Rationem autem explicat adhuc melius Aristoteles: sed antea illa proponit, τῆ --ήλ ίαι GHδι , ipsi α διαραψω ταώoροαπιυύγινετ . Quae Thcodoria vertit. circa Ialisquoque accessione membra genuas a coisrecrata, agitar vieptimas nanentur. Ille vetδnon videtur agnoscere participium , & illa contrectata, agitata rue, quae magnum
momentum hac in te faciunt, de suo addit, ut sensum quem putabat exprimeret: & s me verum fortasse assecutus est: nimirum appareret posse quod modδ propositum erat, viros que eodem assci modo; quia procedente aetate virἱsque partes irae augentur, & maior sfiunt, ratione scilicet motus 5 caloris, suae utrasque accidere eisdem locis dicta fiunt. Iu stinianus pro iam mis, reponit ἱππdΘωtis: & fortasse de solis equitantibus hae in ludis tui, hoc sensu: quia equitantes ita assciuntur ut coitu utentes, contingit ut ex equitatione,aetate genitalia magis aligeantur, sicuti nimirum re coitu fit etiam in non coeunti bus, quam rem dixit huicennas i i. Fcii III. canonis his verbis: Usus et eris consertae hoe membram, er fatιι ipsum laurusum, o ingressat, misso aalem θρα facit ipsum, is rares it Tum concludit Aristotcles rationcm liquidius explicans.Quoniam igitur aequirantes motu illo assduo utuntur,qui partus genitales calefacit ac dilatat; pertis mestibus, lubrico S fluentiore corpore, attracto semine augctur libido, viaque facilis de expedita struitur ad
195쪽
Quare concumbendi facultatem dari per aetatem cum coeptum est, corpora male olent: prius autem ante pubem non ita olent, nec viri nec mulie res ὶ An quoniam quae incocta sunt, tum sapores habent deteriores:aut enim acidiores,aut salsiores, aut amariores: tum odores reddunt foetidiores.Contra quae concocta, maturaque sunt, sapores aut dulces, aut minus amaros,lfc odores suaviores praestant, aut certe minus insuaues. Patet hoc in omni bus tam terrae stirpibus, quam animantibus ipsis. Detractis autem quae matura , concoctaque sunt, caetera cruda relinquuntur:vt & in cinere, portione dulci consumpta, puluis amarus relinquitur. Et sudor quoque salsus eadem de caussa est. Calor autem naturalis semen genitale concoquit: quod quamquam exiguum est, vim tamen Obtinet maximam : quippe quod ex multo admodum, tam exiguum constitutum sit. Quamobrem ubi id seces lsit, resoluimur magna ex parte vehementius, atque refrigeramur : itaque lhumores incoctiores redduntur, pMefactis meatibus propter seminis excursum: quo fit, ut sudor ob cruditatem & salsior, & foetidior tunc sit, quam in puerili aetate. Quod si cui sorte talis natura sit, ut partem subs dentem sutal doris habeat scelidam, huic magis, magssque res innotescet, ac praesertimi eisdem in locis, quibus & exteris maxime consistit, velut in alis.
Gravis odor de quo in praesenti probleniate loquitur Aristoteles, ut a Graecis παρις, itari l a Latinis hircus, caper, & capra dictus est. Fit autem cum primum per aetatem concum here posse adolescentes incipiunt, scilicet pubertatis tempore, non ante ipsam. Est autem sicuti scribit Censorinus libro de die natali capite iv.in secunda hebdomade incipiente tertia quo tempore etiam illis vox fit crassor,& mqquabilis. Appellantur autem eo tempore adolescentes hirquitalli, & hirquirallire dicuntur, seu a voce, quae non absimilis hircis tunc redditur, ut docet Alexander libro ptimo problematum cxxvi. in quo huius mutationis vocis caussam reddit,seu a graui hoc odore de quo propositum est problema quod tunc corpus hircum olere incipiat, ut ibidem ait Censorinus: id autem a Graecis dictum est is, , quod nonnulli LatinE , hircire reddunt. Aristoteles libro vii. de ii istor. ania malium cap. I. AI quinto de generatione cap. via. a voce verbum deduci arbitratus est non ab odore. Atqui cum vno Ac eodem tempore haec contingant, ut 5 vox immutetur,& gr uis odor halare incipiat, iure ad utrumque referatur. Cur igitur eo tempore grauis hie odor apparere incipiat, non ante, quaerit Aristoteles in praesentia.Caussam autem omnemri. refert in humorum cruditatem, quae eo tempore, non antea viget. Primum igitur docet, incocta omnia seu cruda, tum sapores habete deteriores, tum etiam odores:quippe odor affectio est a sapido prouenien unde lapides inodori quia inspidi ligna contra odora quia saporem continent: odores igitur saporibus proportionalcs a quae omnia leguntur apud Aristotelem libro de sensu, & sensili capite v. sedMapud Theophrastum eadem habemus libro vi. de eaussis plantarum cap. I. cuius haec verba sunt: ἐ-ν αυρο -λέτη e οσμης, cim Eo τοις virum s D-τερον. hoc est eadem fermes porti s odoris asperio essea Maiis et em
196쪽
COMMENT. IN IV. SECT. PROBLEM. is, Ti
ia diram a bas mu-όσμει. hoc est, quod odor aviodammodo a sapore sis, neque ab istos paratus s. lHaec igitur maioris propolitionis locum habent:Incocta peiores habent sapores de Odores tum autem minoris loco subdit; aetatis tempore dicto incoctos esse humores, ex quibus facilis colligitur concluso, iure eo tempore peiores esse odores. Maiorem autem propositionem probat inductione, grauiorum saporum generibus in medium adductis: acidiores enim, salsiὀres , At amariores tales esse , quia incocti r tales etiam odores scitidiores.
Econtrario eoctavi matura sapores aut dulces,aut minus amaros,odoresque aut suau tores,
aut minus insuaves praestarer idque manifestum esse ait tum in plantis tum in animalibus fructus sanε qui e plantis percipiuntur, maturos odoratiores esse intilibet manifestum es rquod similiter de animalium partibus, aut excrementis quibusdam odoratis dicendum est. Porro nobis hoc loco de saporum propos torum natura,accuratius agendum non est,quippe verborum, aut sententiae propositae declarationi haud necessarium. Copiosd autem de tota saporum Zc odorum natura agit tum plato in Timaeo, tum Aristoteles in libro de sensu de sensiti, qui Platoni diuersa asterit atque etiam Theophrastut libro de odoribus, de vi. de cauilis plantarum; in medicos omittam. Illud de odoris natura dixisse sussciat hoc loco , ex Aristotelis libro quem adduximus de sensu& sensili, odorem asiectionem esse saporosae siceitatis in humido. Fit igitur sapor mixtione sicci cum humido, quae mixtio sciati varih contingit, ita etiam contingit variari sapores N odores. Sanh maior ab Aristo rete proposita enunciatio, Theophrasti etiam verbis confirmari potest, quae leguntur ini - tio libri de odotibus in hunc modum, Turnebo inretpretet tar, ne mutia ,s aeolentiasum
omAra, gaesum cocta ,sultitia, mimme terrena, eumpraesertim in halus Ilias sι omnis odor, ma-tiouentia eon raria. Tum Aristoteles probat minorem propositionem illis verbis: ά ιμ--ου, Is r citatas, ne mi ritia . aer ais autem gaia malara eoncoctaque fint, ea- aera eradis reis viantam Tempore nimirum 'pubertatis vult abscedere cocta , relinqui Aeabundare cruda de incocta: haec autem amara de insuauia sunt, sicuti docet exemplo cineris , qui relinquitur ex lignis, combusto α consuinpto dulci, leni, de aereo, quod ipsis inerat: se exemplo sudoris, quem salsum ob cruditatem fieri,secunda particula abun/e via
dimus: quomodo autem pubertatis tempore abscedant cocta, de relinquantur cruda vit riux ostendit Aristoteles, nempe id fieri ob seminis e corpore exitum : semen enim etsi quantitate exiguum sit, est virtute maximum, continet enim in se calorem natiuum, ex quo coquitur, quique etiam alia omnia concoquit, facultatumque omnium dux de m delator elbdicaturque etiam nativus spiritus, teste Galeno v. de simpl. medicam. facultatibus t ex eo autem praeclara habemus apud eundem Aristotelem lib. secundo de generat avimal. cap. Ha. quo loco cum dicit respondere elemento stellarum 1 plurimaque itidem
apud Galenum pluribus in locis. Post quos, egregie admodum,qui illius mos est de eodem pertractauit Ioannes Femelius tum in libello ei rei dicato, de spiritibus de innato calido,
tum etiam libro n. de abditis rerum caussis, cuius libri capite m. propositam Aristotelis sententiam explicans, coelestem & diuinum illum esse ostendit. Liehi igitur exigua stillius quantitas, multum tamen posset, quia ex multo constituta est,nimirum tum alimenti copia , Ut mox problemate ori tum virtute caloris. Avicennas quod ad hunc locum pertinet, libro m. de Natura animalium cap. Ira. seminis ad sanguinem qui illius male ria est proponionem tradens,ita scribit: D qaania L homine exis frma, matrum discoloratuν is debilita . sam ereptis, magis Pam si quailragies exiret de suo corpore sanguis tantus: quansam μκ- est res habilDMa ad Danseundum in membra o eam exis auferiarnasurale nurrimentam is D Cum igitur in seminis emissione res decedat adeo essi caci, fle prestanti virtute praedira, iure fit ut exsoluamur,debilitemur, ac refrigeremur, humorcsque nostri corporis in cocti reddantur: aereo enim, leni de dulci emisso, cui facile patet exitus extra, quod ob seminis excretionem incalescente, fle rarefacto corpore patefiant meatus; siccum, durum, terrenum, interminatum, de crudum intus relinquitur, ex quo illa graveolentia, ut subdit. σμυώτεροι otio 13 oi Tetrix δων ia*ωγει. quo se ut sua, ab re διHem ossur. o f ιιδονι nesse quam in puerili aetate. Theodorus, ut ex ipsius tralatione constare potest,locum hunc ilegit cum panicula η ante οἱ p πυιλν, sicuti etiam nos excudendum curauimus: eam enim
voculam ad libit in mairine Iustinianus. Est autem haec concluso totius HIlogismi quod indieat panicula Mis quam apponit Aristoteles, lichi ea non fuerit a Theodoro expressa:M sed nox loeum ita ad verbum reddimus:sa Om Visuris fetidiore adores Mam qui pueraram istini, Ob eoiluatem. Absque vocula autem, , sensus quem exprimit Theodorus non con steti sed omnino contrarius, reique Se sententiae propositae aduersus, nimirum: sapores
197쪽
i ιυν er μι dures ob eraduatem sunι puero madam,quomodo accepit Aponensis, tralati nem antiqui interpretis secutus, qui locum absque ea particula legit , ut etiam in excussomnibus legitur. Possit vero fortasse aliquis etiam sensus,problemati non omnino ineptus, absque illa particula, non tamen sine vi elici: sed quando tam manifesta lux ex ea litterula affulgeat, quid tenebras conis mur non video. e D--χη γιι mi ἡ φύοnc si . suod scui forte salis nasarasse. Corollarium, quo ea quae dicta sent, magis illustraotur. Adscribit enim ubi illa magis locum habcant, & unde nobis magis innotescera possint nimirum in iis in quibus sudoris lora ris ex natura furtida est: expono autem sudoris livpostasin, seu partem subsidentem sudoris, ut transtulit Theodorus, hq est partem illum humoris,quae subsidendo, de secreta ab alia humoris parte in sedotum: viuersa est, nimirum, sudorem ipsum: ita enim illum dicendi modum accipio 1 huiusnodi gutem, magis quam alij, esse solent, qui sunt praediti temperamento calido Z humidor lius enim pim Galenus stetere dicit, tum vero Avicennas stetidum habere sudorem, urinam, & foeces: In his. igitur magis res innotescere potest, quoniam in eisdem magis locum habet cruditas, seu putredinquas res in praesentia minimo distinguimus: sicuti etiam in illis locis in quibus eadem cruditas praecipue viget, cuiusmodi alae sunt, & alij loci arcti, & conclusi, minimeque respitantes: unde Catullus in Rusum, de alis:
Laesit te quaerim mala subula, qua ista fertur
mlh sub alarum trudi habitare Faper. Et de loco ob personarum frequentiam cόncluso Horatius:
Sehin res arctapreMuntosta conuiuia caprae. De quo etiam alam cetore proprium habemus eiusdem Aristot trobi octageavi ii. Porro non omiserim adhuc , illa usta ον-A γις -οιι α ρος, adnotam Iusti nianum ab isse a codice unde lectionum varietatem depromebat. Et sanc tantum abest, ut sensui necessaria sint, licet ea videatur agnoscere Theodorus,ut eum potius conturbent.
Cur si ex nostro semine procreatum animal est, prolem id nostram appellare solemus: sed si ex aliquo alio nostro vel excremento, vel parto prodiit, nostrum id esse nunquam fatemur 3 multa enim semine putrescente proueniunt. Quid igitur caustae sit, ut si quales nos sumus, tale fuerit, nostrum id sit: sin diuersum, id alienum sit: aut enun omnia nostrae sic oportet, aut nulla. An primum, quoniam quod cx semine nostro prodiit, id ex nostio eis: quod secus id ex alieno, scilicet quae purgamentis, excrementssique enascuntur. Denique nihil ex omnibus, quae animanti tribuimus, gignere animantem potest, nisi semen genitale. Quod autem nocet, quodque malum
198쪽
18ue est, id suum nullius est : nec quod alienum est, id suum esse potest. Haud enim idem illa ligniscant, suum esse, & alienum esse, vel diuersum,vel malum. Excrementa autem,& putredines, non nostra sed diuersi: alienaque sunt a natura nostra, non enim quaecunque in corpore extiterunt, corporis haec esse putandum. Nam & papulae saepe erumpunt, quas tollimus, atque excigimus: omnino quae praeter naturam constiterint, haec aliena omnia sunt: multa autem praeter naturam , vel rebus coniuncta naturalibus prodeunt. Quod si ex rebus nostris solo semine natum animans sit, recte quod ita prouenerit, prolem id esse nostram tantum putabimus: ex semine vero ipsos quid extitit aliud, vi vcrinis , ubi vel foris putruit, vel corruptum in ulcro est, ut quae monstra appellamus, prolem id esse nostram haud quaquam dicendum cst. Cum enim corrupto creetur semine, non insuper ex nostro creatur,sed alieno: quemadmodum quod excrementis constiterit , ut quoa ex stercore. Omnia vero huiuscein odi ex corrupto creari semine hinc indicatur, quod ex non corrupto creari tale natura statuit,quale illud est, de
quo sumin genitale prodierit. Exempli gratia, si de equo equus,si de homine homo, nec semen magnifacimus ipsum,nec aliquid quod inter generandum
confici solitum est. Tunc enim humor, & corpulentia quaedam, o caro consistunt quorum nihil nobile est,quoniam nondum natura obtinent destinatam: sea eatenus naturam attingunt, quatenus ita se habeant, ut ex illis tale creari possit, quale nos sumus, modo seruentur. Corruptis autem nihil tale enasci potest. Caussa est haec, cur nec alia cx re nostri corporis, nec ex semine ipso corrupto, aut imperfecto, prolem nostram Oriri arbitremur.
Quod ex semine nostro genitum est animal, id prolem nostram appellare nos solemus: existimaturque a nobis illa progenies nostra ; & liberi nostri qui ita nati sunt i s vero ex es,
qua alia re, quae in nobis si, ut parte aut excrementis; cuiusmodi, exempli gratia, vermes sunt illud nec ita appellamus, nec nostrum a nobis habetur. Quid ita fiat quaerit Aristotelesurietitoque se dubitare ostendit;cum illud interim contingete possit,ut ex semine etiam nostro quaedam oriantiar, quae prolem nostram minimE dicimus, ut ex semine orta putrescenter quidni igitur nostra etiam non dicantur, quum ex rebus nostris, haec similiter ortum trahant: unde aut omnia nostra dicenda fint, aut nullum; minime vero quod nos focimus . quod tale est, quales nos sumus, nostrum dicere, quod a nobis diuersum nequaquam.Solutioncm quaestionis affert Aristoteles. Illam verλ primum hac in re constituere videtur, quod illud quod aliter quam ex non corrupto semine oritur, non oritur ex re nostra : tum vero quod naturam nostram non habet, nec tale est, qualcs nos sumus, nempe formam aut figuram nostram non habet: non oriri autem ex re nostra probat: nam quaereantur de excrementis aut purgamentis, aut semine corrupto, ea ex alieno nascuntur, quae autem ex alieno,illa sane ex nostro haud nascuntur. Haec fere problematis solutio, cuius ramen probandae causa, cum alia ab Aristotcle asserantur, alia quaedam etiam expla- nutionis caussa attingere operae pretium cst, ipsis Aristotelis verbis nonnullis in locis examinatis, Theodorus enim mirum quam saepe longius discedat. γλυμ si ι ηδ α ρο εκ ου -ρμα . alsa emmemmepatrescenιeprauo M. Theodorum omnino puto legisse, γοὐ si ση, μειου ποῖλα-: haec enim ab eo conuerti videntur: sensum autem continere puto, quem paullo ante expressi: at vulgati eodices habent, isd)μ πο-6-Φ ι- κῶθ-,quae ad verbum ita sonant: Dant enim exputrescentibus matia, is exsistine. Haec vero duobus modis expono. Primum ut dicat non sol ἰim ex femine, sed etiam ex aliis quae in nostro corpore sunt, dum ea putrescunt multa fieri, hisque ostendi, quod in problemate modo simplum est, praetcrquam ex semine, ex aliis etiam in nostro corpore existentibus, generationem quorundam csse. Altero uero modo hic sensus est. Multa enim eorum quae putrescunt,fiunt etiam ex semine,scilicet co corrupto, quod mox apparebit. His veth confirmatur problematis occaso: Cur non igitur prolem nostram cadicamus 3 atque hic sensus illi videtur proximus, quem expressit Theodorus in tralatione:
199쪽
mihi tamen magis prior arridet; quamquam superius Theodori tralationem secutus, alte-l ri magis adhaes. ἐά, δι ά Aeιον ου. sn diaersam, alienum est. Ad verbum is a diuosum, neqvivaam. e ελας ουδν ν του μ ζοῦον γε- . Denique mLIM' Omn sin Pa animanti trisaial - , gignere animantem potest. Solutionem proponens dixit, quaecunque aliter gignunturi quam ex semine, ex alieno esse non ex nostro, quae scilicet de purgamentis, Λ excrementis enascunturti hanc rem pluribus declarat. Et primum quoniam ex rebus quaecunque in sunt in corpore animalis, nihil omnino animal gignere potest, praeterquam semen: liac nimirum propria, S intima animali res est, cuiusmodi s forent illa, animal & ipsa gignerent , nunc autem quando non gignunt, aliena sunt. Tum verb eandem rem probat quia singula praeter semen, vel sunt res moxiae, vel alienae a neutro autem modo alicuius propria dici possunt, quum potius defectum, & priuationem ostendant: Et quomodo propria ali cuius dicantur, quae sunt ab eo aliena, sua unicuique, quae aducria ipsa hoc genere sunt cxcrementa, & putredines: illa enim non propria corporis, sed diuersa εc aliena sunt a natura nostra: non enim omnia quae in corpore apparet, illius propria sunt, sed multa in eo conspiciuntur praeter naturam, ut papulae, & alia plura morborum genera: haec autem illi quidem insunt, non tamen illius propria sunt. Vnde probationem generatim concludens Aristoteles, inquit, omnino quaecunque praeter naturam sunt, illa omnia aliena sunt, quamquam rebus naturalibus coniuncta, vel ab initio ortus prodierint, cuiusmodi multa
visuntur, ut exempli gratia sextus digitus, 1 similia. υ ο- - μώ -- α -- ζωον. Σαοδ fl ex rebus na rosis semim natam ammans st. Iam ex iis quae ostensa sunt collil git quod probare satagebat, ex rebus quaecunque in nobis sunt, sola quae cx sumine pro deunt, ex rebus nostris oriri. Libenter autem quod Theodorus, qu)2s ex rebus nostris, red-dcrem ad verbum,sgitur ex resin nostris. ut ex vocula , i rari conclusio magis exprimatur.
vix enim dici potest,quam huiusmodi particulae apud graues auctores saepe faciant ad sen- ltentiarum, & verborum vim declarandam. At quoniam ex semine oriri etiam possiant quae nostra non dicimus,scilicet ipso corrupto, ut vermes ex ipso extra corpus,sicut dicit Theodorus , aut molae, varia alia monstrorum genera in corporibus mulierum i haec itidem neque ex rebus nostris oriri ostendit, quando ex eorrupto semine oriuntur: corruptum enim semen non nostra tes est, sed aliena, sicuti excrementum: quod probat; nam si non esset res eorrupta, de aliena, iam ex eo fieret tale quale illud est ex quo prodiit, ut ex homine homo,ex equo equus: cum vetὸ, tale haud quaquam oriatur, semcn esse, aut rem nostram minime dicendum est. Poria illa de verme, ibi MIs spmoit. a Gnaeco exemplari absunt, addita a Theodoro, qui ita sententiam accipiebat: at cogitandum num etiam fortasse intus ex corrupto semine vermis aliquis gigni posit, ut illa addenda non fuerint. o αυγ τε ου τμωνί υγ-Nee semen magni faeimis ipseM. Tantum abest ut quod ex com rupto semine ortum est, nostra proles dicenda sit, vi & semen ipsum , etiam minime corruptum, quae corporis nostri res sua dicta est, nee item aliquid aliud ex iis quae in homine gignendo eiscitur, aut terminatur, minime honoremus aut magnifaciamus, sicuti prolem nostram consuevimus; id autem quoniam semen, humidum est, tumor est, caro est; nimirum naturam nostram non habet ad quam destinatur, nec tale cst,quales nos sumus : nempe figuram nostram minimὴ obtinet, tantum veris naturae nostrae habet, ut dispositum sit ad eam recipiendam. Atque ex hoc problematis solutio magis apparet, ut initio dicebam. Obseruandum autem quam apte Aristoteles verbis illis, humidum es , --ον est, card s. terminos innuat, seu gradus per quos natura in homine esto ando procedat: Primo enim semen humiditas quaedam est, tum quidam tumor, hoc est vesicula, aut bulla, quam Theodorus corpulentiam dixit, &postea raro: Hae autem res impersectae adlaucsunt, & id tantum perfectionis, aut naturae nostrae obtinent, vi ex ipsis fieri possit, quod tale sit quales nos sumus, nimirum animal perfectum, fit figuram sicuti nos habens, quod prolem nostiam dicemus: Et ex his iterum colligit, atque concludit Aristoteles, quae in orationis serie probata sunt. Porro autem quod facere soleo, ne lectori Graecarum litteratiam ignaro, fraus aliqua fiat, nonnulla adhuc ad Theodori tralationem adnotabo. Conscissitam est Theodorus legit γε νων, quomodo habent excus: at Iustinianus reponit, m-
o Uzν, hoc est, terminari r sensus tamen idem est Tunc enim humorio eorpalen fa quadam. o caro consuant, Porum nihil nobile est, auoniam nona m ιaram obtinent des/naram. Hic de
suo multa addit Theodorus, quod patente unicuique si ad verbum locum reddamus: M-
rur, et ex ipso genera ν sale quatis nos se vis. Quae statim sequunturi modo feraemari abstine
200쪽
COMMENT. IN IV. SECT. PROBLEM.
sunditer ae Graeco exemplari. Videntur aurem respicere illa quae subnectuntur , terrapsu ui m. At si absint illa, haec reserenda sunt ad superitis proposita, in quibus de semine corrupto non pauca dicta sunt. i
Cur minus in aqua homines concumbere queunt 3 An quod res nulla in aqua liquescere potesΙ, quae ab igne liquefieri apta est, ceu plumbum, aut cera.Semen autem hominis igne plane liquescere videmus: haud enim prius s uere ancipit, quam per attritum recaleat. Pisces tamen sine attritu coire si
Quod ait Aristoteles, in aqua minus posse homines concumbere, tum de frigida, tumi de calida intelligendum esse dicit Aponensist quod si est,non aeque tamen ab utroque ad-l De ire impedimentum existimandum. Multo enim magis a frigida, quam a calida: a quat ut omnino tolli effectum eum non putem, facit quδd amisione calidae non flaccescere, sed arrigi penem viderim. Dixit hominus Aristoteles nimirum excipiens bruta quaedam, ut pisces i qui ut in aqua assidue degunt, tanquam loco proprio, ita in eo concumbunt: quai de re ad si em problematis; excipi elephantes,quod ait Aponensis, coituros enim ingredit aquam ut mas ab ea sustentetur,ne mode corporis Deminam laedat, verum sit, si qum afferti .era sunt: illa tamen apud aliquem non memini legere me. Illud memini Aristotele quin f to de historia cap.ii.s bere: coire eum in solitudinibus, praecipvh autem circa flumina, &i qua pasti solitum Caeterum Aristoteles illam effectus in problemate piopositi rationem l tradit minusque in aqua homines ideo concumbere posse affirmat, quia in aqua semen lial quescere non potest; eius autem liquatio in coitu necessaria est : non posse in aqua lique i stere probat, quia liquescit igne: nihil autem ab ea liquescit, quod ab hoc sit aptum lique seri,scuti cerae 3e plumbi exemplo δ et, cuius ratio ex libro iv. Meteorologicomm distendaest, in quo de liquatione 5e liquabilibus, deque iis, quae ab humido, & quae a calore liquantur, exacte disserit. semen autem ab igne liquari eo argumento probat, quia non ptius ab homine excidit, quam attritio ipsum excalfecerit: attritio nempe calorem gignit, eumque siccum ignis naturam referentem. Qiuod si abs e penis attritu excidat, aliquando, ut in semnis, aut ex osculo, aut attactu, non tamen absque attritione seminis, dei qua loquior Aristoteles, quae fit a spiritu, commoto aut ex osculo, aut tactuatit etiam co-l gitatione seu phantasia. Sutficit autem ea attritao exundante semine, quod dum illa quias clem fiunt, non possit non exundare. οι 3 -- γ et M. Pses ιamen sine aιινιιω ea re fas mi dtim δ' Sine attritu dixit non effundi semen : refellebatur piscium exemplo, qui sine attritu coeunt; eos itaque esse excipiendos docet Aristotelest quamquam de hominibus erit institutus sermo, de piscibus tamcn res quoque erat tradenda, atque docendum cui in aqua illi coire possint: quod enim propositit, potcstate propemodum ita est. Cur homi-l nes in aqua minus cocumbere possunt, pisces possunt Cum ostendisset igitur cur non pos i sint homines 1 cur lictat piscibus has postremis verbis declarare voluit; nimirum quia sinet attritu coeunt, verum incurrentes seu incidentescitissime absoluunt, ut habetur libro pri-l mo de generat. animalium Capite sexto.. XVI.
Qua de caussa res omnium suauissima concubitus est: Sc utrum necessi ate impel