장음표시 사용
251쪽
sensus afferri ex problemate XXIx. candem rationem huic loco accommodando sed verba lhuiusce problematis aliter, quam secerit Theodotus, necesse esset interpretari: ita vero ille cum verierit locum, & codices Graeci, ac antiqua tralatio, eam particulam habeant, lfacili. & expedita via, quid salebras quaerimus3Aponensis praeter Aristotelis rationem duas lalias affert: quae autem posteriori loco adducitur. mihi eadem videtur huic Aristotelicae quomodo igitui Aristotclicam acceperit, videat si cui Aponensis dicta curae sunt.
Cur ascendentes genibus, gescendentes se moribus elaboramusὶ An quoniam dum ascendimus, corpus sursum iactamus, distensionemque corporis, genuumque movemus, ex quo genibus laborandum est. Procliuis autem locis, eo se moribus laboratur, quod iis ipsis enixi crura submovemus. Ad haec omne quod praeter naturam nt, laborem, doloremque mouet. Est autem secundum naturam genibus, ut ante sectantur: femoribus autem, ut retro.
At locis acclivis genua retro sectuntur, nam inniti, firmarique volumus: procliuis autem femora ante coguntur .corpus enim se pronum,propensum
Quod hic dicitur, ascendentes laborare ngus, problemate xxiv. dicitur, silist nimiarum tota pars, quae est a genu ad pedem, non statim articulationis pars laborati ac tibias
etiam dicit Theophrastus, cum hunc eundem locum tractat. Videntur autem ex Τheodori tralatione, problematis solutiones duae: unam veris tantum si dicamus esse, quae constinetur ad illa verba, cior vim ν γ -ἀ φυο ν. quae Theodorus vertit: ad hae omne. quod praeter naturam se. fortasse non erremus. Laborant igitur in ascendendo genua, & tibiaet in descendendo femora, aut coxae: nam in ascendendo. corpus sursum vi iacimus,& cleuamus:
illud autem natura graue deorsum labitur fit igitur ob violeti motus contrarietatem multa corporis distractio,& diuulso, facultate erigente sursum, pondere serente deorsum: haec autem distractio, & diuulso circa genua potissimum contingit: illa enim sunt, quae totam molem sustinent, & sursum serunt,quibiasque reliqua omnia innituntur: distractio autem,& diuulso est eaussa doloris, & laboris: a continui enim solutione ille fit. Qua parte igitur maxime diuulso contingit, ea maximE laboratur. Porto Theodorum puto legisse non im , sed insit, qui vertit, distensionem ae , ita vero si legamus, melius sit eam vocem reddere, intentionem. Sursum enim dum vi iacimus corpus,multa ut sat corporis intentio, seu contenso, aut rigiditas, ut ita dicam, ut corpus rectum maneat, nec relabatur, necesse
est, quae nisi eum multo labore fili hic vero labor smilitur ob propositam rationem circa genua est. Existimo tamen eundem locum in Latinis codicibus esse corruptum, in quibus legitur. Astensionemque revisis, gensumae movemus. Quid enim profecto sit,inouere disten- sonem i sortasse autem legendum: a lens onemque eo'oris enuumque mouemviri nimirum in mouendo patimur distensionem corporis ,& genuum. Melius tamen etiam hoc modo redda stistenιioneque eorporis ad verbum autem locus ita sonat: Es disraesu seu intentioJmuisa eorporis, or a genibuι , fit. c. o ma x praetitiis ariem Iocas, eo mo=isu, laborasar. Alterum membrum explicat. In locis declivibus, in quibus descendendo gradimur, quia gestamur a cruribus innixi femoribus, ideo femora laboranti pars enim illa in motu praecipue laborat, Cui altera innititur: semper enim quod mouetur,d bus ad minus organicis utens partibus mutationem ciscit, ut altera quasi comprimat, altera vero comprimatur, scuti dicit Aristoteles in libro de animalium incessu capite tertio; quod igitur comprimitur in descendendo, se mora sunt: haec autem ratio liquidius apparet problemate dixiv. ill id antea adnoto, putare me legisse Theodorum non tri , ut lia- lbent
252쪽
COMMENT. IN U. SECT. PROBLEM. 239.
1 bent omnes vulgati codices, sed γῖς μηba, sicuti manifeste apparet legisse antiquum interpretem, M si hi reponat Iustin amisi & ita legendum puto: atque ad verbum locum
ita esse reddendum: In deestasias aurem qa submouemina eransus. femoribus inmi, Meo hisia ramus. Nomine autem crurium, seu potius minam, non intelliguntur, quae tibiae
modo diae sunt, sed coxae, di tibiae simul, hoc est, quod ab osse coxendacis usque ad pedem est ita enim declaratur haec vox ab Aristotele in primo de historia, capite xv.At libro,
cui titulus λαγωγηη Amoc, hoc est. Inιroavictu . vel Medicvir quod igitur ait-m mctram. ac Theodorus vertit, crara submovemus, est ac si diceret, movemus corpus, seu nosipsos movemus descendendo 1 quo tempore innitimur femoribus seu tibiae , quae dictae sunt, innituntur femoribus, Ex quo semora ipsa magis lablatant --- ώ-ipisti. ad hae omne qώod praeternasti m fit. Nouam rationem dicebam his vetbis non asseret, sed allatam confirmarit particulam igitur tint, quam vertit Theodorus. - hae; si, ut dixi locum accipimus, i si non male reddi, ita quae enim de motu contra naturam scinorum, AI ρο- l. nuum dicuntur, illa confirmant rationem propositam. Fis enim hic motus contra nari)l tam ex quo labor est, quia corporis moles gestatur, modo innixa magis semoribus, modol magis Guribus, quae prima ratio filii, atque ita ad eandem haec recidit. Verum aut alauasit, aut proposita confirmetur huiusmodi est. Quod praeter naturam fit, dolorem, At labo-l rem creat et dum ascendimus, genibus accidit motus praeter naturam iure igitiis ascenden do fiet illis labori accidit autem moriis preter naturam genibus, quoniam genua secundum naaturam flectuntur ad anteriora, sicuti si in pedibus anterioribus quadrupedum:in ascendendo autem, quoniam corpus totum eisdem innixum fulcitur, ut possit erigi, meliusque firmari, nec telabatur, flectuntur ad posteriora; ita enim eorpus intentum magis persistit Ze erectum femora similiter secundum naturam in partem posteriorem flectuntur,
cuiusmodi euruatio est crurium auium: in descendendo auxem eadem semora contra naturam curuantur in partem anteriorem: nam cum in descendendo corpus pronum , de
propensum ad terram si, nisi semota flecterentur in anteriora, corpus super ill ,haud posset iustineti erectum, sed Deile prolaberetur: fulcitur autem, & bene nititur ita flexis femoribus. De hac crurum flexione ad anteriora, aut posteriora, seu ad onuum, SI con
cauum habemus apud eundem Aristotelem libro de animalium incessu capite duodecimo.
Cur in itinere media femoris parte potissimum fatigari solemusὶ An quod longi cuiusque, atque continui pars potissimum media laborat, cum scilicet stabilitum , fixit inque manet quamobrem haec prarii pue rumpitur , semur autem tale est, ergo partem potissimum mediam eius fatigare merito
solemus. Superiori problemate de semotibus illud singulatim proponebatur,cur in descendendo
maximε laborarent: hic autem alia ratione dilioluendum, generatim , Ec in uniuersum p ponit, cur in omni ambulatione, seu ascendendo, seu descendendo, seu per plana, s moris media pars potissimum laboret: cum enim varie laboret semur ipsum pro viarum Conditione, semper media pars iuxta illam rationem plus aliis partibus laborat: facili autem ratione quaestionem soluit I dicens cuiusque Iongae, M unius, aut continuae quantitaris , cui aliquid innitatur, qua que aliquam rem sustineat, aut regat, mediam partem p tissimum laboraret quod probat a signo, nam huiusmodi fulcimentorum media pars p tusi m rumpi solet, ut in femoribus ipsis, ac tibiis saepenumero accidere videmus,Mirpe parie illa prae maiori labore magis debilitata. Possit autem hoc etiam corollarium esse, quomodo hisce in pmblematis multae lententiae efferuntur: femora igitur sunt tale quidpiam adiicit Aristoteles pro minori propositione, femorum igitur media pars potistimum laborabit: esse vero femora continuum quiddam 8c longum iam sensui constat, dc partem habemus problemate xx t v. in ambulatione vero iis fulciri corpus, modo magis, modo minus, vidimus superius. Cur autem pars media longi, M unius existentis plus laboret reliquis panibus, non sanE videtur omnino exprimere Aristoteles: at significat tamen Illi,
253쪽
verbis, bo e μου I, quae Theodorus vertit, cumsiacusabιluum, fixumque manet, fortasse autem non male, quo tamen aliquiassetium cse ab hatur: particula enim , omnino per L men, exprimenda est. Ostendit nimirum Aristoteles cum longum aliquod, de continuum corpus alicui firmamento est, laborem potissimum fulcimenti in mediam eius partem incumbere e ad eam enim tamquam ad centrum undique onus irruit: in breuiori vero quan titate , seu corpore, res non ita videtur: quippe medium non ita distat, Be omnia sunt viruciniora vcluti centro, ac oneris partem ferunt. Quod autem dicitur de femoribus, putem etiam dici polle de tibiis,quarum partem mediam plus aliis laborare,eadem ratione dicem dum sit. Aponensis, hanc Aristotelis rationem ita accepit, tamquam ille diceret, femoris medium ita laborare, quia medium coxae, ut ipse loquitur, in corpore hominis mensurari, sit medium uniuersalis longitudinis unius existentis in ipso, atque hanc longitudinem tam esse in homine medium: mensuratum autem hominem dicit Appiaensis ut puto qui Graece verba autem, quae ipse Latine reddita habuit, non ita ad viuum sensum Aristotelis exprimentia, eum in hunc errorem deduxerunt: nam cum Graece facilis admodum , ac expedita sit verborum Aristotelis ratio, quam nos proposuimus tum vero holminis corpus dici unum,seu cotinuum si huius continuitatis femur statuatur pars mediaq: moris pars media totius esitinui;minus recte fle proprie fieri existimo sed de medium ho minis symmetri,non media pars coxae est,uerum umbilicus ipse,qui pro centro ponitur.
Quam ob caussam, qui humida constant natura, facile a labore, aestuque strangulantur 3 An quod humor concalfactus transit in aera , itaque aerius urit .Ergo cum ob nimietatem facultas submouendi non datur, refrigeratio nulla subsequitur, atque ita celeriter homo calore insito, & aduentitio exardescit. Quapropter uidor, spiritusque siccssio eos iuuant, qui se exercent, qui denique laboribus se dederunt, cum enim humor discernitur, atque extenuatur , spiritum inde enasci, necessariem est.
Duas caussas proponat suffocationis, aut strangulationis in corporib s humidis, nimi rum astum,&laborem eorumque rationcm inquirit. Proponit autem particulat in cortara humida, quoniam de iis magis dubitari poterat, cum suffocatio oriatur a calore, calor autem in corpore sicco ciscacius operetur, quam in humido. sunt aurem: quas proponit , caussa: dua diuisae de distinctae: nam tum a labore, cum vehemens est, absque Diu tum ab aestu, cum summus, absque eo, quod laboret quispiam, suffocatio fit. Dicit autem Aristoteles caussam esse, quoniam humor ille, quo h ahundare dicti sunt, ob calorem, seu ex labore, seu ex aestu genitum, in aera, seu substantiam aeri similem transit, sique maiori copia, quam antea esset, attenuatur enim a Glore, maiorique adeo copia excrescit ex
aqua enim aerem seri habemus apud Aristotelem libris de clementis.& de generatione, &corruptione: de ex uno pugillo alia seri decem aeris Philosophorum sententia est, ex se cundo de generatione, de corruptione r aucta igitur ealida illa substantia magis adurit. In Theodori tralatione omittitur hoc loco vocula, quae omittenda non cst, quippe magni momenti ao, plus: dicit enim Aristoteles humor excalfactus.aet fit, de adurit magis,
plus existens 8e maiori copia, quam antea; ex trans mutatione enim augetur sicuti diximus. Hic igitur cum transmutatus, & auctus est, nec ob copiam potet a natura expelli,quae magnae adeo multitudini haud dominari potest, diffunditur, de loca omnia corporis, ac pr. sertim partes spirituales replet, unde clavss viis respirationis, nulla sequitur cordis refrigeratio , quae per respirationem str ex eo autem euenit, vi ceteriret homo exardos alii duos enim intus calores continet, naturalem, qui refrigerio priuatur ob desectum respirationis, AE acrior euadit, ascitatium ex labore, aut aestu ortum. Iattuor autem calores ad hune i eum inducere, quod facit Aponensis , superflue curiosum arbitror; ad eorum enim alteru
254쪽
trum, quos nomi uit Aristoteses caeteros omnes quicumque a nobis fingi possunt, palam est reduci: particularcs autem diue s rationibus, vel adeb plures fingi pollini. Ex dictis corollarium insere Aristoteles. Clim aer ille, seu spiritus ex humore genitus tantam possit sua copia inferre noxam respirationi, fit ut in iis, qui exercitationibus utuntur, & generarim in omnibus, qui laborant multam urilitatem afferat sudoris excretio & exitus spiritus: fit enim sudor, distatuto , dc attenuato humore illo , qui morbum a1 rebat; codemquc dissoluto de attenuato fit spiritus, quibus e corpore recedentibus, iam cessat morbi caussa, nec suffocationis imminet periculum, refrigeram cordeinc undique ventilaro calore.
Quare corpora, quae modice constant, temperataquc sunt, in morbum sepius incidunt, & facilius curantur Θ An utrumque eadem de caussa euenit.
Est enim aequabile, quod modicum est. Quod autem aequabile, id coenpa tibilius est. Quainobrem ii qua eius pars laborauit,protinus totum collaborat: immodicum autem contra, utpote quod seiunctius sit partium suarum vitia minus haurit, mimisque consciatiens est. Ergo saeptiis id in morbum hac de caussa incidit: facilius autem curatur, quoniam malum partium commune omnium est. Eo namque debilius redditur, quo se in plura digesserit: itaque curabilius est. Immodicum vero illud, ut quod rem communem cum Ipartibus non habeat, minus quidem aegrotatsed dissicilius curatii quoniam lmalum vehementius Vr es.
Quod Theodoriis dicit, revora qua Masu tensunt, temperalaque sant, Graece uno verbo est μζ-κα ς corpora autem symmetra dici, quar & ου - ου, hoc est, bene temperata sunt,& media aliquo in genere, aut species habemus apud Galenum secundo de temperamen iis his verbis, ut Trincauellius reddit: Unumquodques navim genus, vel Oeerem non modo e Iidam . fixigam, humidum ,sciumve id erram magnum , paruam, eriere, tarsium, ahagae id genus, ιane nominan, cum sepra me Oere, messiumque β: verbi gratia.an aleatidiam, eum se pM mediam tempore β animat equum eatriam, cum supra mediam temperies sevam. Porro itiquoque genere ,speeirae mea sam ea, quas raris dbeumare quippe a summis in ιο genera os Gelefinibus aquatiter Uans. Ae genus quidem es animal secies ηι - , hos, canis, mediam tem me in toro an maliam genere homo es: tu enam inseqaentitas demonstrabuών. Is editim mera, it in hominam stetie est, quem Graece resarcon, is eae 1- ωocant f Latine puto quadratum J : is porro es, quem nee gracilaem dicere, me era sum possis,sed nec calidam. nec 'triam, nee ahο qaotiis nomia ne ex iis, qua Gressam, de amis md eam, appellare. Au qui vo h e fueris, is prorsus eal dior . ' πιδον, humidio .setis e est. Adnotandum autem ad illa verba: ia evsareon violant,agdidisse nos,o eueralon, ita enim puto corrigendum etiam in Graecis exemplaribus Galeni locum, siti in eodice, qui eiusdem Iustiniani suit ex antiquo exemplari correctum habeo. In Latinis autem eodicibus, qui ex Iunctarum officina prodierunt, a margines militer pro easertos, legendum esse eaeratos admonemur. Non tamen ego putem, eusanos, delendum, Ac eaeratis, solum retinendum: nam cum utrumque vidcam retineri in codice, quem modo citaui,& eusarcos, alio codiccs habeant, cur alterum deleamus, caussa nulla est: eum euiarcos dictas esse habitudines, quae sunt in medio extremorum,& debitam partium symmetriam, speciόmque inculpatam obtinent, ac sequuntur mediterica, Z nulli vitio obnoxia temperamenta, habeamus apud Galenum libro I. de sanit. tuenda cap. v. ad finem, symmetrum igitur dicitur, quod in messio positum qualiter ab extremis recedit. Hoc autem quod de uniuersali temperamento effertur, ratione singularum partium euenit: nam ex temperatione cuiusque singularis membri, totius resultat temperatio. Tunc
255쪽
enim temperatus dicitur Ioannes: cum caput cor, iecur, ventriculus, 3c caletae partes bone erunt iuxta qualitatem, quae cuique debetur, temperatae. Itidem enim, quod dictum est de uniuersali temperamento ia intelligendum etiam cst de singulas partibus: pars enim illa dicitur temperata, qua est media eo in genere, seu specie: ut caput quod inter capita qualitates illas moderate habet, quae capiti debentur: vi iam politum dicatur in excessu, aut Iesemi, quod aliqua qualitate ab eo deficit, aut illud excedit. Haec autem me3iocritas isque modus varius est in singulis partibus , alius enim alla parti requiritur pro varietate tinctionum, quae parti obeundae sunt: caput enim etiam temperatum frigidius. 3e humi . dius est, eor calidius, fle fccius: illud autem temperatum caput est, quod in frigiditate Λ: miditate mediocritatem habet dicunturque haec temperata ad iustitiam: temperamen tum quippe nam,quale earundem naturae pro suis actionibus, ut dicebam iure debitum est. Ita san E corpora *mmerea accipit Galenus , nec vero aliter Aristoteles hoc loco,sicuti existimo, cui costus symmetriam est, hoc est aquabiti sane quod Theodotus vertit,l aequabile quia modicam est: clarius reddatur 1 avabile quia ea temperaIam: aut Graecam etiam vocem retinendo, Latinis auribus non inusitatam , fmmetram. AEquabile igitur Aristoteli est corpus, quod s3mmetrum dicit, fle citius partes omnes, singulae singulis ita respondent,
ut cum temperie ad inuicem similes, δe aequales sint omnes, quippe omnes temperatae,nulla sit excedens: quomodo enim temperatum caput est suo in genere, temperatum itidem in suo cor ventriculus: ex quo totum corpus uniueris symmetrum, δά temperatum : ac
aequabile ; in medio enim postum aequaliter distat ab extremis, siue spectes totius uniue late temperamentum, siue singularium partium singularia, quomodo paullo ante diximus. De tas igitur corpore,ae ita temperato duo inquirit hoc problemate Aristoteles, tum cur saepius laborare, 65 in morbos incidere, tum cur facilius ab iisdem remoueri soleat. Est autem quod proponitur valde dubium. Galenus enim in libello de optima nostri corporis constitutione capite secundo, corpus temperatu aut symmetrum optimc ad una van-lque se habere actionem, & difficilius quam extera omnia corpora morbis superari dicit: quam rem sequenti capite pluribus ostendit, ut apud ipsum videre est. Non enim totus li-1ber, qui nulla alia de re est, hue nobis est transferendus. Aponens s dubitationem eandem lproponit, non tamen ex caleno; et, quam solutionem ipse asserat, apud eundem videte Ii liceti mihi satie eius solutio multa, dissicultate, pati videturi sed illa nobis excutienda non l l sunt: proponenda autem, quae ad dubitationem occurrunt. primum, si dicamus hac in te ldissentire Galenum ab Aristotele iam nobis dissolutus, aut disiectus sit nodust nec vero ita loqui religio sit Tum quod ait Aristoteles. -- m Mn ιι, an fortasse non de aegritudiis- lbus, sed de labore, vel potius de lassitudine intelligendum verbum est 3 Sane enim hanc notionem eidem verbo inesse pluribu exemplis vulgaria lexi ea docent: sed enim respon- lj sionem, lianc tollit Galenus, qui eiusdem libelli capite tertio , ut in Latinis codigibus ille ii diuiditur,corpora temperata minime a lassitudine laedi seraptum reliquit Graece his verbis: l
Iisiaine Masar, eris morbia a s iussitast me obnoxiam. Quod igitur de morbis,idem de lassitu-l dine sentit Galenus Concedit verδ temperatum corpus,seu medium aliqua re vinci ab intemperato , quod magis ad alterum ex extremis vergit, cum ita scribit ad finem libri, ut quidem vertunt Latine 1 sed qua paullo pias ista fientis eatidiora: non tamen mutior frigidis
256쪽
gradam. Haec ita Galenus:non tamen ex his ad colligere, aut deducere licet, quod expresse habet in praesentia Aristoteles: temperata intemperatis facilius morbis laborater etsi enim quod ad unum contrarium pertinet, intemperata validius tesistant, ut excedentia frigore morbo calido, reliquis Omniuus resistunt minus quam temperata . de minus quam med eritet, quomodo restare temperata dictum est. Si igitur plura sent, quibus temperata r stant, quam quibus intemperata,quae uni solo contrario; iam frequentius laborabunt intemperata : Quibus enim cum pluribus Ae fortioribus negotium est, saepius labi, At vinci
par est. Intemperata autem, cum unum tantum hostem imbecillum habeant, oppositum scilicet contrarium a quo non ita timent, reliquos omnes habent praepotentes: iam igitur
dubitationis crescit dissicultas; ad quam prius quam aliquid dicam, ipsum Aristotelis pro
blema libet explicare, ex eo enim fortasse aliqua conciliationis spes exorietur. η-eteranua 1 . An/isrumae eadem de eaussa euenis. Vtriusque partis problematis causam eandem
esie dicit, tum quis d facile morbis laborent temperata, tum quod iisdem Acile releuentur: linc autem caussa, aequabilitas est totius corporis: nam cum partes omnes sint codem tenore, iustόque temperatae, nec aliqua excedat, si mutuus partium consensus, vi de alial qua parte laborante, aut affectibnem aliquam sentiente, reliquae statim simili assiciuntur, ac ita totum corpus simulassicitur: mutui enim consensus ea est vis, ut alterationes, non solum partibus varius eiusdem intricem communicenturi sed vel etiam distatilibus eodemi modo temperatis Unisseno ei im in cithara tacto, inquit Fracastorius,moueri, εἱ aliud uni sonuira videmus, quod ne prope etiam st. Igitur in re presenti,consensus ratione, latius,&uniuerse per corpus propagato malo, iam totum laborat. Quod malum iii parte solum corporis exiliens nec ad alias distri horum; non ita vDiuersale percipiatur,ut ea ratione corpus laborare dicaturi quoniam autem partes multa sunt, multis in locis fit, ut affectio contingere possitra ex illis ratione ciusdem consensus ad alias propagari, unde multiplici existente occasione, qua totum ipsorn corpus laborare possit, multoties etiam laborate solet. In intemperato res non ita habet: nam quoniam inter partes non adest mutuus ille consen
sus: quippe illae dissimilcs, δά inaquales temperamento sunt: nec dissimiles dico, aut inaequales, quod altera talidior, altera sigidior sit, id enim necessarium esct paullo ante proposui: sed quod suo in genere tales sunt haec presecto dissimilitudo caussa est, vi non re spondeant sibi inuicem partes, quippe veluti seiunctae, de semota, quod aliis fiat nihil aliael sentiunt. Rem, si opus est, declarare liceat exemplo Rcipusticae, aut alius societatis; qual bene constituta patrumque, id plebis, aut aliarum alio nomine partium consensu ad libertatem, aut publicum bonum defendendum conspirime,si externus hostis aliquam partem teiitet, iam reliqua, aut reliquae timore percelluntur, ac si alicui detrimentum contingit, aliae paritet eode se assici existimamin: veto assiciuntur Noo sic in discordi ac dissentiente: patres enim tentari,cum ab iis dissidet plebs, nihil plabem moueat. Iam vero ad propositam dubitationem quid respondemus8Rcspondciuus,qubd dicitur corpora a caussis laedentibus magis assici, seu caussis morbi scis minus resistere, dupliciter intelligi posse, hoc est ut vulgo in scholis loquuntur, intensiue aut extensive: possunt enim corpora intense, & valide, ac velicinenter ab assectione aliqua prehendi, quae intimius eorum etiam substantiam penetrando eandem labefactet e possunt etiam ita prehendi, ut cum per summa tantum, sed
late extendatur affectio,iculter corpora attingantur, non autem penitus substantia immutetur: illo modo morbi scis caussis res sterc corpora temperata dixit Calenus in libro de optima corporis constitutione: hoc autem eadem corpora saepius laborare dicit in praesentia Aristoteles: nimirum bene temperata non saepe vincuntur: sed saepe leuiter assiciuntur. Dixerim id ex Galeni mente: eodem enim in libro, ita de optima illa constitutione locutus est, ad initium scribens: . 9 m ρα ας iuisa τ νοσωδαμ metuis quae ad verbum ita sonant: Et non faede amosi eis lausis et mea. Interpres autem illa reddit: e sensi mouorum A as fueue obnoxias. Eo autem modo intellige da ctiam illastitit paullo post τι sis ρ-- αλι- i. hoc est odio tilius mortis corripι: corripi enim morbis ex loco superiori est vinci. IE superarit atque etiam, quae deinde voces ad hanc rem fgnificandam de eodem cor
θ -i. Quae ad eundem sensum trahendae sunt: nec enim repugnant: sed potius coadiu. uant. Concedamus igitur corpus temperatum saepe,& secise attingi, de alterari, hoc est te
uiter immutari, quod in praesentia dicit Aristoteles, nec tamen sit haec lassitudo)ob caussam ab Aristotcla allatam ex mutuo partituti consensu: pati autem a inbinis, hoc est, vinci, & superari, diffieite: quod ob actionum praestalitiam fieri dicit Galenus. Vtrum autem huiusmodi exiguus, &leuis motus dici morbus possit, alia quaestio sit. Nec veth Aristoteles
257쪽
Porth autem frictionis usu augeri eo ora, fle carne repleri, copiose habemus apud Gale num lib.II de tuenda ualetudine, ubi illam Hippocratis sententia diligenter examinat, quael Ithro GY' his verbis efferturr . MEHic λυ λάλαμ--- , μυ- σ β σκλη- -δῆσαι, - -- λυσα , η ---- - , it hoc est. Fractu potes suaere. t
gare, earnem augere, mi ere, iam Iigare, molia saluere, mad a minaere . moaerata re seserere.
Vetum si multa Hippocrati carnem minuit,quomodo absolute Aristoteli praeter ventrem reliqua auget ac si eidem Hippocrati moderata carnem auget, quomodo Aristoteli abs lute ventrem extenuat An de moderata accipiendus Aciliotelis locus quippe vittatior, tamquam media, extrema enim non ira in usum veniunt. Sane autem & de ventris extenuatione ex moderata, blestionem videtur Aristoteles vidisse aedx propositae rei veritate
dubitasset quate & mox corrigit quodammodo & Coarctat quod proposueratidicit autem An veth haud est absolute die dum, ventre extenuari a frictione quae fiat M Qv-αγγῆς, nimirum, quae rite, de recte adhibetur ab exigua ad maiorem ascendendo: sed illius usu,t carne etiam venter augetur: hoc enim in . quod dicit i aut , aut οὐχ misi, ut nonnulli habent, nimirum spissor,& vegetior venter fit. Hesychius enim vocem exponit πιπιοι, aetati,n.Hinc sensum, qui Aristotelis vertis cist, sicuti existimo, benes h expressit Theodorus: sed paraphrastes potius, quam interpretis munere fungens, illa
extrinsecus de suo addite Permia eprati e velement ore erae Mar a liberantem breuius lsed fideliter locum lactori proponere, ut quod dixi, etiam Graech nescientes possint faeilh l
ur venter hunc enim necessario resertai nil ex frit ne patiliatim aves do facta L attenuatur Jstaspi νωρ Corrigens igitur fle coarctans propositionem Aristoteles, subiicit
id vero lices concedaturi mempe ex huiusmodi tactione densari uentrem, non amminuit non tamen s militer atque caro. Ita enim ad verbum sonant, quae Thodorus vertat et sed nonaque proficit, atque carae nempe utrobique rem non eodem modo se habere. Igitur problemati adhuc Iocus est ; idque est quod quaerinuis ait Aristoteles : cur omnino, de in uniue sum ex eadem exercitatione, fie eodem labore maxime extenuetur venter, hoc est promptius de expeditius, quam aliae partes. Diuerstatis autem caussam refert in pinguedinem, qua praedirus venter estutia estim ob frictionis calorem liquata, extenuatur venter:pinguedo enim, si Edessat, liqtiescit: AE ed magis sistiri partibus, quae natura tenduntur, id est In
partibus, quae osse careant ularum enim cutis tendirer, de laxatur, scuti in ventret quod factum est tum ratione alimenti, quod partem illam eleuat, ne tumori impedimento stitum verό in foeminis praecipuὲ ratione Mius, ne illius incremento obstet, quemadmodum docet idem Aristoteles secundo de partibus animalium capite I X. quae autem tenduntur eorum pinguedo facilius, de promptius liquescit, quoniam ob frequentem tensionis Ae laxationis motum, non ira potest affigi 55 adhaerere, sicuti aliis partibus quarum substantiam magis ingreditur. pinguedine igitur liquata, extenuatur venter: aliarum autem partium caro non ita prompte liquescit, sed calori, qui ex seictione gignitur, magis resistere potest. atque ideo potius augetur, ut mox patebit. Illa porto, quae Theodorus vertit, aues intensa suapte natara sui. melius, & sidelitis, ut puto conuerrimus i qad Maria insemion habent, id est quae a natura ita construct sint, ut tendi, fle laxati possint: Graechenim est ricari Illa etiam, -mreainem cauures,desiderantur in Graecis tulgatis exemplimbus, nee habet antiquus interpres. Utrum de suo adda detit Theodorus-sensum magis explicandum, aut legerit in exemplari, quo utebatur, non est facile diuinare: ίλά-το -- Ses enim, quoὰ Serio celerrime vi Har. His verbis puto Aristotelem obiectioni occurrere Si enim ita factse,ut dictum est,eolliquator,&ub limitur ventris pinguedo,quid ita venter semper pinguius reperiturὶ respondet id seri quia celem inh etiam impinguatur; licet igitur qua in ventre est pinguedo liquescat, alia tamen subinde noua celerrime generatur, atque it inguedine nunquam vacare perspicitur, Dis ala quo tabis co morbo laboret. Quoil veth adeo cellariter, de prompte pinguescat venter, caussa est propinquitas alia menti, sicuti habuimus etiam supersis problemate quinto. A. - η - 4cta at M .
o I ιων omnitas pingue res propria natura MUL Pameula, δ, i ιών, sumitur transtrue i senim illative aut eollective accipiatus, difficile est videte, ubi id, quod de pinguedine dicitur, non ine a natura, fuerit superius postum. At tianiit me iam manifesto est noua rati viro autem modo sumatur,'eadem dicuntur, idemque rationis est m mentum. Cum pinguedo, inquit, non si omnino a naturai dicit autem omnino, quippe naturalis res est pin guedo, scilicet a natura formata non tamen omnino,quia haud necessaria ad corporis perfectionem, ita enim in praesentia eam vocem accipit: cum igitur a natura minime sit pinguedo:
258쪽
guedor sed res aduenticia, cui facile; vel absque corporis detrimentoaccedere, dc recede re licet, iure fit, ut ita a natura non custodiatur, sicuti aliarum partium caro, de qua haec illo modo dicere non possumus ; unde ob motiones,exercitationes, ac fricti es,quae Cal rem inductim, liquescit ἔα inde aliis partibus distribuitur alimentum. Aliae enim partes, quae solidiores sunt, calefactie melius amabunt, quod igitur illis demitur, his apponitu ex quo hae pinguescunt. illa: Extenuantur. μου - da . quam odi rem si M. Corollarium. Cum propter motus, dc frictu,ne ea rari ne quae dicta est extenuetur ventur, mera a rem membra inguescunt, merub fit, ut sedile e confrario ventrem saginet: quippeo v cinia alimenti , quod ad illas primum assidue desertur , diutiusque moratur. nisi motione alio trahatur ι reliquae aucem corporn parces extenuantus, quia. desectu modiolus ad eas
minimhredundat alimentum, sed ad ventrem mouetur,d dictum est. Vetum desedili, tirhoe eius impinguanda effinu , propriom proponit plobinna initio sectioiustiuae.
Cur peracto longo itinere avx cursu,siquisse super summos constituerit digitos, calces pedum conquatiuntur, pronsque deorsum labuntur An pro
pter continuatum, vehementeinque motum concitati nerui, nondum r quiescunt. pit enim saepe, ut animus euincere corpus totum possit: membra
autem singula inhibere non possis, ubi se quendam in modum commouere Non enim cor, ΠΟΠ penem, excitum, residere animus cogere potest. Ratio autem rei, quam quaerimus est, quod multum spiritus circa neruos dentitur,
quod non limul ac substiteris, refrigescere potest. Is igitur ψiritus concutiens, veluti subtrahendo suo motu deducit, fiatque ut pars romotistima
minime contineatur. Itaque calces tremiscunt, quemadmoduiminuin labbrum hominis irati. ' i De quodam effectu inquirer qui post langum peractum iter, aut cursum ambulantibus leuehite solet. Si enim longa quispiam emenius itinera, non dui post,perfecto cursusupex extremos pedum digitos se conitituerit, illisque totus fuerit innixus, crigens se, is iam ital erectus minime consistere possitised trementibus, 3c concussis Calcaneis praeceps deorsum trahatursicut toti plantae aequaliter niti necesse habeat: huiusque mussam inquirit Aristo telas. Quod verb Theodorus - mσωγε, Rut , ut reponit Iustinianus, reddit :pram deorsum in auar: minus fideliter facitiquid enim si supine labantur nec Arias oteles dicit labi, sed trahi hoc est vi ad inseriora moueri. Quod si, tala, quo Theodorus utitur, accipiam non pro eo, quod est, in terram decidere sed super totam plantam, si 'cuti nos exposuimus, iam illud, num, non possis hoc loco admitti, ad alictam enim par tem potiti inclinantur, qui ira labi intelliguntur. η ἀὐ ---, E Noos n- ἡ κώ--c. A. rvter continuatum , vehementemque moeam. Caussam redditi dicit autem eam es se,quia ob motum, seu impetum vehemens, Ee continuatum impressum neruisae musculis ab anima seu animae virtute, dum concitate mouentur, licet quieuerit anima, non tamen quiescit pars illa ised quatitur adhuc, dc conuulsionem patitur: res enim mira contingit, ut cum saepenumero totum corpus regat, de Contineat anima, non possit tamen interdum partes aliquas continere, Cum certo quodam modo Commotae sunt, sicuti cor
8e penem: fit enim, ut graui aliquo periculo imminentc velit audax animus resistere timori, Oec paueret nec tamen cordis sinum, audrremoremGlla re possit: Βc cessante periculo, menteque prouidente nullum amplius adesse,irenis tamen adhuc, vel auima inuitaeor. Pulchrae itidem, de lasciuae puellae conspectu erigitur ntibi , vel inuitis penis: quod euenit quia motus illi voluntarii sunt. Caussam autem hanc liquidius adhuc explicat Arii
259쪽
istotelest atque ait, rem ita habere & concussionem illam seri ratione spirituum Nimirumi inter currendum multi spiritus ad neruos, & musculos partesque mouentes confluxerent,l ibique accens, & inflammati sunt. Hi igitur licet a motu suieuerit, substitetitque' ambulans non tamen simul testigeseunt, sed adhue in motu existentes quatiunt pariem &l veluti furtim deorsum trahunt, eo enim tempore spiritus minime se accommodat . aut i consentit animae dominanti, quae iam quieuit. Aponensis, ut rem hane adhuc mananiti rem faceret, ad hunc locum similitudinem adduxit ex Aristotele libro de communi ani malium motu, ubi spiritum hunc animae praecipuum esse instrumentum, aut ministriana ad singialas animae partes mouendas, chm anima ipsa in corde resideat, nec singulis ipsa inia tersit ea similitudine docebat. Praestat autem ipsa. Aristotelis verba ex Leonici tralatione proponere, quae ita habent Eι ujmandam presian es, eonsare anima τι ciuitatem bene ti-obias ιν iuram, in Ias erre 36squam semel ordo tonsueriι mhilopas est sicreto aute quem mgulis, quae geruntur interesse oporteas sed quiaque vi mandatum es, quoa ause pertinet, agis, o alitans alitia e suriti e effutium In animalibus aviem his ipsitim natura usiotario quonIam
unamqao uelis const stiloram, assa exequenda man a natum est,etis mi Iopus sit unitasque anι- lmam inuresse , sed eum illa in uno corpori. cons Nar principis , alia quidem τι- re, q-θαι annexa, proprium avilem opus esseere per nasuram. His autem verbis nihil aliud ostendere voluit Aristoteles, quam spiritum , de quo loquebatur instrumentum esse animae, aut mi nistrum, ut dicebam, qui spiritus ad singulas corporis partes demandatus illas mouet, anima ipsa in cordis arce ut Leonici eiusdem utar verbis in commentario ad hunc locum ltamquam in peculiari regia, motrice manente , & residente, quae tamen, ut rcs postulat virtutem Omnibus facultati mque assatim suggerit &dispentat. Igitur ivlultaciebam ad id ostendendum, quod proponit Aristoteles hoc loco, inuita anima, moueri partem aliquam IA cum videret Aponensis, similitudinem Aristotelicam adauxit,de suo, re mini- lme significata, malos elues adiecit, principis imperio haud parentes, citiusmoda sunt fures,& homicidae. quos ais mitisse partibus quae inuita anima mouentur, visus est: verum nos, sicuti Aponensi debere fatemur pro iis . quae de suo dat; ita quod pro Aristotclicis, quae Arastotelis non sunt, proponit, nolim Philosophorum magistro eam largitatem fieri, nec eo modo propriis rebus auctoritatem conciliari. Sed Aponensem dimittamus. De inii luntario cordis, & pcnis motu habemus apud eundem Aristotelem libro, quem adduxi mus de communi animalium motu ad finem: ubi inter omnes alias animal is partes, cur eae duae praecipue huiusmodi inuoluntarios motus conspicii h edant, caussam Acit esse, quod utrumque ipsetam,tamquam seiunctum A: per se animal est ut ibi ostendit: quam sententiam depromptam esse a Timaeo Platonis, ubi non sol sim de virili, scd etiam de muliebripu/endo idem assirmatur, adnotauit etiam I conicus in commcntario a i hunc locum. -
veluti sutrabenas sitio mota deducis. Qui spiritus dum quatit partem, ho motu illam reucL
motissima a sede , & domicilio animae, quod est eor; quaeque paria cordis virtute ultimo
ucatur, nullum alaum praeterea mouens, non si mirum . partem adeo longe mittam, non consentire principio, 3e moueri eo non amplius m tot quam rem liceret etiam similia tudine eonfirmare in externis machanis, ita adaptatis, ut priimun moucrct alicrum, hoc
tertium, S sc deinceps; quam rem manifestissume proponit Galanus libio de disiarentais symptomatum ad initium ibi enim primo cessante N: quiescente, vademus adhuc alia m uera i sed & quaestente sagulatrire mouetur adhuc sagitta. Simile vero aliud adducit Ar stotcles, quo problematis rationem concludit.Tale sane inquit, calcanei patiuntur an hoc esse , quale labrum inferius in iratisi hoc enim etiam ob similem caussam limitis hominibus quatitur, & tremiscit: confluente scilicet ad eam partem multo spiritu, talem enim caussam hoc loco significat qui spiritus non tamen quiescit anima etiam quiescente, ac pacata : id nimirum cuenit, quod mariaventis agitato: cessante cnim vento aliquandiu pe durant asstiue fluctus a vento commoti . Quod autem Theodorus vertitusaque taties libenti is dixerim, ea ies autem. vel , eatioso non enim colligit, aut deducit aliquid Aristote
les: sed nouum smile proponit Graece est, 3. nisi respexerat Theodorus distantiam craticaneorum a corde quam modo Aristoteles memorauit qua re conuenire illis Cum Libro videtur,ut ex eo similitudo fuerit deducta. De motione autem in serioris labri eiusque causa lin iis qui timore affecti sun habemus probi vir.sect xxxvii de de eadem re rum in easdem lium in iratis proxime antecedens sextu,quo loco cum uideatur Aristotcles in refrigcratio
260쪽
COMMENT IN V. LECT. PROBLEM. 13 ue
nem potius & caloris desectum causam reiaeere,nos ad esim locu quae occurrent dicemus.
Qua de caussa qui no concitate admodum currunt, numerose respirant3Vtrum quod numerus omnis mensuram certo recipit motu. Talis autem motus eu, qui per aequas agitur portiones, quem ad modum agunt, qui currunt leuiter. Ergo simul atque agere cursum inceperint,respirant ita, ut cum spiratio per compares vices propter parem metiendi motum reddatur, numerum Hue ambulationem possit continuare. An quod omnis spirandi ratio compari vicissitudine confici soleat,modo quis non retineat, sed tenori Ohendi a natura determinato utatur. Igitur cum sedemus , aut ambulamus, quod motus corporis mediocris numerus palam non fieri potest: cum item cursum concitate agimus, qu)d sensus consequi motum nequeat , Iam merum percipere respiranda haudquaquam valemus. At cum mediocriter nos ipsi concitemus, motus ipse mediocris modum respirandi sensibile prae stans, explicare numerum potest.
Quare inter currendum dum respiramus, modo cursus si moderatus, nec summa adhi. bita contentione fiat, percipiatur rhythmus quidam,& eficentus ipsius respirationis, inquirit hoc loco Aristoteles. Duas autem affert solutiones, quarum primam satis fucili argu mentatione concludit ex quadam rhythmi descriptione; tum alteram proponit. Ait igitur omnem rhythmu mensurari ex motu determinato, seu definito,hoc est mensuram recipere,& acquirere ex tali ac tali in mino enim quilibet motus rhythmum essicit. Sed qui hac. aut illa proportione eaeordinatus. Rhythmus igitur est ordo mensuram accipiens ex motuita atque ita habente; hoc est talem velocitatem, aut tarditatem. Huiusmodi autem ordo motus in respiratione ex moderato cursu existit, in eadem igitur iure erit thythmus. sanhde rhγthmo, eo inquam qui in pulsu est, multa habemus apud Calenum in libris de puls-bust respirationum autem eandem huic habete speculationem, traditur ab eodem Galeno in libro de dissicultate respirationis capite x x I. Nos in praesentia unum tantum, aut alterum eiusdem locum asseremus qui faciut ad rhythmi definitionem: quibus Aristoteli con sentanea proponuntur. Primus igitur est in libro dedisserentiis pulsuum capite v i r. in La tinis, qui ita in eisdem legitur e Comparata auιem iam tempore cum tempore quutis in νιδών rhythmus , qua proportio temporis est iam ad rempus quietis. Haim etiam admonaimm nimI vadhos isserre L medicos, quorum sententiam referebat J ictum vel a sentionem, vel molam die
re e me quietem vel interea tam . vel eo ι actionem. Et vera etiam pro Her preportionem remporis
ἀδε/ψιms is tam monis temptis AEdishmam esse, quidam OHinem Lxerunt: alij eonaenientiam Aoram esse temporum inter ictus eam inter Ex Alter autem locus apud eundem Galenum ita legitur: Rh ιμ- es mortis deseminatum qaendam orainem in Iemporibus olymos. Hic igiatur ordinatus motus apparet in illis,qui moderate currunt, tum in cursu,tum in respiratione, est enim hic motus thythmus, ut ita dica, quia fit, hoc est,ut vertit Theodorat per aquas pontanes e per aequas autem portiones, seu ex aequo, aut aequali factas, hoc est, qu i rationem parem,& aequalem ad se inuicem habet, te cuius una pars alteram longitudine aut breuitate non superat,extare autem in moderate currentibus ex eo ostendit,quoniam inci pientes currete respirant, seu respirare incipiunt, ita ut respiratio ex aequo respoudeat ino tui mensureturque aequali eo motu unde rh3thmu, aut nummiaressicit:hac autem aequatalitas quod ad respirationis motum pertinet,consideratur in inspiratione & exspiratione, ex quibus respiratio ipsa constat: materiam autem,quae est pulmonis humiditas,quae attenua