장음표시 사용
271쪽
alteram maiori fide tralaticinem proponete,hune in modum: In deseMendo autem quoniam ιοvus imiast deorsum versus. ongestuar matre naturam. ideo labreste quare eaι maxime inen δι. is quod concatιιών. hure laborem assen. Non omiserim etiam in propositione problematis adiiciendam particulam, maxime, quam non habet Theodori tralatio, sed habet Graecus codex, ac ita legendum: femora in ascendendo, adia /n Urena usa maximo laboranι. Theophrasti locus, quem paullh ante citaui, ita legitur in Basiliensi editione, in qua uberior aliquantisper habetur, quam in excerptis Hendi Stephani, ex quibus tamen haec eadem dum hus, aut tribus locis emendauimus, scuti etiam emendanda esse docet praesens problema
seruntur, 34are ιιιtius es asendere, qaam defendere. Haec Theophrastus. '
Cur iter longius tum esse videtur, cum ignari quantum si ambulamus, quam cum gnari, si i nodo res caeterae pares adsint 3 An quod nosse quantumlit, non nisi nosse eius numerum est,remque non determinatam pluris quam
determinatam rite perspectum est. Ergo quemadmodum, si nosti quantumst, s nitum id essenecesse cst: sic etiam s ignoras, quasi reciprocetur, animus cauillatus oberrat, infinitumque id esse videtur , quod finitum est. Quamobrem si quantum quodlibet determinatum non este putetur, veluti infinitum id esse videbitur, eo quod aptum est, ut sit determinatum. At si determinatum non sit, infinitum est. Ergo id quoque insilitum quodammodo videri necesse est, quod determinatum esse nequaquam videtur.
Qui ignorat, quantum viae sta peragendum si aliqud tendenti, ut cui longius iter via deatur , quam eiusdem via quantitatem notam habenti, inquirit in praesentia Aristoteles. Notiria autem haec, quoniam, de magis, & minus distincth haberi potest i magis, & m,nilis ad eundem essectum valet. si enim itineris spatium sit nobis usu ipso notum, qui saepius illud emens fuerimus, iam asuetudine ipsa breuius admodum apparet, quod de ipsa experientia do ta ab alio vero edoctum, absolute nosse Genuam eunti tripinta millia passuum exempli gratia conficienda, recreet quidem aliquantisper magis, quam s omniano lacerto, & ignoto itineris spatio eodem pergamus: non tamen ita ac si triginta illa mili lia passuum conficiend , ita sint distincta, ut sngulis quibusque passuum millibus exem-l ph gratia peractis, subinde se ea perfecisse viator intelligat: ita enim acquiescit animus: cuius rei, distinctionisque gratia lapides nonnullis in locis figebant antiqui: ita enim finitionem, terminum, quod dicit Aristotelps melius animo accipimus. Reliqua porro
272쪽
COMMENT . INQU. SECT. PROBLEM. r.
l omnia ea in comparatione paria esse tabere, inquit Aristoteles, tum quae pertissent ad viamt iplam, eiusque conditiones , aequesitat cm, & Inaequalitatem,ama lassatem . asperitatem, pii lucrem, lutum,saxa: tiun qtim ad viatorem, robur, agilitatem, de alia . quaerem pollunti diuersam reddere: livi Cnim paria omnia s upponuntur, sola notaria,aut ignoratione quantitatis viae excepta. η - τὲ aisoru ab . An quod nosse quantumst. Reddit cliachis rationem, atque .ut: Qui novir quan viae iit pcragendum, ille num rum passuum, aut milliariorum nouari de rem nouit determinatam, ut puta decem millia palliis, aut plus, aut minus. iii veto ignorat, ille circa indeterminatum. dc inde finatum versarii 'indete marum, autem. δί indefinitum plus cit, quam desinamin: id vero quomodo contingata planius do cet Aristoteles q madmodum enim si nouit quispiam, quantii determinate via fit per- lagenda, necelle eit illud vix spadium determinatum este, cic finitum t alioquin enim quo modo illud sciat ita e contrario si non nouit, tanquam conuertatiiri esse infinitum: non quod ita res se habeati non enun si vero linam, quantum sit viae, ide5que spatium sit lini tum , ideo conuertitur, si nesciam, cile intumun: sed anima paralogigat, ut Latine etiam hoc verbo utar, hoc citi falso rati tum eique illud infinitum videtur cite quod non os , t quia nimirum non est desinitum, ec determinatum ad certam metam, cognitamque men- suram ι atque ideo plus apparet definito, α determinato. παν γίνuis - citra M. Guamobrems quantum ρ- bet determinatum πω esse putetur. Theodorus non agnoscit quae lproxime ante haec in Graecis omnibus cxcitiis exemplaribus leguntur, Sc ab antiquo etiam interprete redduntur. .a νδ πισον ceae iam. e τι com MD -αν, id uli: praeterea quantum omne determinatum est, est determinata n quanικm est. Videntur autem ex vi particulae impra- terra, nouae rationis cite initium 2 at ex Theodori tralatione.quae proxime sequuntur ia rioribus cohaerent: δί sime non diuersum a superioribus videt ut rationis fundamcntum; possiimusque illic sine detrimento carere reundem autem Theodorum ante illa etiam, εαν- a λινψμν, apparet punctum adhibuisse, ερ testile ita re, ut quidem locum reddit: ted quoniam haec ea dum proxime habuimus, videnturque hic posita de iis non
amplius quaeram ut laborabo : locum tamen totum,quoniam Theodori tralatio tum noni omnino fidelis, tum etiam aliquantii per obscvisor initu visa est, aliter conuersum proponere placuit. Au quoniam Je quamum est,numerum it sim nesse ea, esplussemper est mutiremi. at-, qtiam determinatum. ciuema modum Uiosi nouerat, quod via tanta es. sinuam ese ne res est sesi mrM. tamquam conuertaturam in ratiocinan o Zerapitur, O videtur via i iam
vitae e . Praeterea quantum νωne est determinatum. cst determinatum est quantum. Sa 1 ιαν non videatur esse determinarum; tamquam infim/um videatures quia aptum sis, vi Lurminetur: sautis non sit determina m. esse insinuam: quare cum Appareat, non determinan,ncte pe apparereatiquo modo in nuum.
Cur femora magis, quam tibiae fatigantur Utrum quod propc absunt ab
ea parte, quae excrementum continet: itaque ubi ea pars agitata nimium recaluerit, se mora expeditius, ac plenius attrahere possunt, quam tibiae. An quod se mora continentiore constant natura: laboratur enim praecipue propter continui distractionem: quippe cum etsi nullo excremento substante felli sumas, tamen femoribus, ac lumbis acrius laboramus. An quomodo in guina per imam oriri nouimus, propter venarum , & neruorum societatem:
ita etiam lassitudo potius in femur incumbit, quod quidem ab initio propius abest. An quod femur ead cpi habitus ratione sungitur suo muner c magis, quam tibia: quae quidem res laboriosior etf. An quod se mora carnis copiam
suistinent. Itaque res affatim in his in eth, quam naturae rationi tribuimus.
273쪽
superius pmblemate xm.α Hrv. laborem , qui uarie sustineretur a femoribus, ac tiabiit ascendendo, Ae deseendendo considerauit, de quid de eo ipse sentiret, ostendit: Nunc autem generatim εc absolute earundem partium laborem tractat nulla ascensus, aut descensus habita talionei sed in omni motu, ac etiam flando i eum de ille quoque non leuis labor sit. Nec tamen ea quae hic generatim dicuntur, illa de medio tollunt, quae magis secundum partem de labore in ascendendo, fle descendendo superius proposim sunt. Igitur ab iura & generatim proponit hoc loco femora magis laborare, quam tibias, eiusque rei quinque assere rationes, quarum prima tacesti Femora sunt viciniora partibus, in qui ial bus excrementa continentur,nimirum thoraci . ventri, vesicae, utero, 3c mesenteno: quml ties igitur ob motum incalescunt , facilius 3e magis expedite prae vicinia pollunt ab illis
trahere, quam tibiae, caloris enim vi attractionem fieri iam notum est: te plata igitur, de onerata semora illis supersultatibus, magis laborant ais τι συ--, μὰλει εδ μκράρ An . mafemora eammenι ora constant nas ara. Altera ratio. Dolor fit ob continui diuisi
nem, aut separationem: at haec magis locu labet in semoribus, quam in tibiis, iure igil tur magis laborant. Minorem propositionem probat, quia τὸ συμφυu, id est, eonnatum efisesmis, seu partium continuitas, magis accidit semoribus. Quoties igitur diuisio, aut separatio contingit, necesse est, ut maior sit, cum maior esset continuitas. Id Theod i tus reddit: femora ιontinensura consans natara. sentire igitur videtur Aristoteles semora li habere partes magis contanuas, de unitas. quam tibias. Id quomodo sat eso quidem noni video; camosas enim, Ad membranosas partes ita continuas, fle unitas in tablis exis uno ac in femoribus. An de ossium articulatione intelligendus locus est 3 nimirum arctiorem esse articulationem femoris cum isthyo seu coxendice, quam ad enarthrosim illam, quae diar-l thiosis species est, reserunt anatomici, quam femoris cum tibia, quam ad nnglimon 3 At ij intra ab eisdem anatomieis discimus,laximimain esse atticulationem ischn,quippe omni-ll bus motibus mantiaste moueri, de quoquo versus circumagi ut Galenus x II dc usu par- ltium capite v. nos igitur id sensisse Aristotelem, aut Theophrastum, qui de eadem re non dissimiliter seripsi facile existimemus. Sane tamen quid aliud esseram non habeo, de alimrum potius expecto sententiam: non amiserim Iustinianum reponere, Me, M Q. Os e dit autem hanc rationem magis esse efficacem priori, cluamuis enim nulla adsint in iam ribus excrementa, unde superior ratio petebatur, adhuc tamen vi cum lumbis videmusi ea magis , quam crura laborare. a uiae ei ειαν ι γνον- -o m. An quomori Ingu
l na ν ictim oriri nouimus. Tereia ratio. Si quispiam percussus iuerit abquem pedis digitum, oritur ei in inguine tumor, qui bubo dicitur quemadmodum si digitum manus in ala,idem tumor accidit: sicuti vhetius explicat Galenus libro x iit. method1ό de secundo dedi s rentiis febrium. Id autem sti quoniam partibus illis quae percussae merunt, prae dolore qui ab ictu oritur ad se trahentibus excrementa per venas, de neruos, nimirum per vasa dese Prendo apta; inguina aut alae, quae in medio positae sunt, percussis lite partibus sociatae, amnexae , 3c alligata i id enim ploprie signiscat vox. - , , quam pro Mim, ex Iustiniano reposuimus, per Ndem communia vasa fluxionem illam recipiuntiquod ab earum imbecillitate nascitur, sunt enim alae , de inguina partes glandulosae, glandulae autem, vim in xime imbecillam missident, ita, dicit Aristoteles, si in praesentia. Nimirum plus laborantia mora. quorum partes inguina sunt, quam crura, quoniam sunt proximiora si vit quel principio, hoc cit, partibus principibus, ex qua bus excrementa descendu nt, vi cacor brum, hepar vcntriculus, &aliae. η n ιλλι, eo et, emis An quod femών eaAm La. J Lius ratione. Quarta ratio se mora in ambulando eadem figura magis manent, quam crura. quae figurationibus, Aeposituris magis variis molientur sta' enim videtiit significaret Aristoteles, athoe minus laboriosum in , illiid magis, vi paritit problemate decimo. V l riatio tamen illa figurae, quomodo magis in crure, quam in se te accidat non facit E intelligo: nam quod de laxitate iuncturarum, de de duobus cluribus assere Aponcnss, non video de cruribus magis, quam de semoribus dici posse aut magis altera quam altera ab ea re adiuuari. ηοh -ρκώμ. An quod femora ea is evase Asymena. vltima ratio. Ideo semora magis laborare,quia carnosa sunt quomodo uero h e res labore astita paucis sed obscutist verbis significat scribensa o πολυ i. U . quae Theodotus ita verrit: uaque rasa sim m- μυη- natara rarunt Inia--.Verum quado verbis aded recedebat, sententia saltim plana redda disset. AEque enim obscura Latina ae Graecar ad verbum hae est interprctatio: quare humili-HMUetadum natariam se habet in ipsi o Fortasse sit Aristoteles eum
mora multam carne possideant,quam a natura sortita sunt, mi in ips secundum natu ra se.habet,ita enim a natura costituta semota sunt:quoties ob motus maiores, in impar sit,
274쪽
249 quique eam a statu naturali deducant,accidit Libor eum maiorem seri in eis, quam in cruribus,quia in re maiori damotio st,c im maior sit earnis copia: qua ratione etialia hominc scarnosiores in motibus magis laborare vidcmu quam tenuiores,dc graciliores.Non est autem haec ratio eadem illi, quae secundo loto est adductat illa enim a maiori partium continuitate,& ex eo,quod illae simul magis essent unatae ducebatur. haec autem a maiore copia, lseu mole earundem partium. Aponensis hanc rationem explicans tria adducit, ratione quorum femur magis laboret, quam crus.Femur est carnosum, non autem crus, sed Ossuo- lsum, quod autem carnosum est, facilius lintimi propter eius debilem compositione. Item est magis sensitiuum: propter quod dolor accidit.Tertio: quod est carnosum, plures colligit superfluitates. Nam cum a membro carnoso multum resoluatur, multo eidem opus est nutrimento, ad quod multa consequuntur excrementa, quae dolorem SI laborem creant. JHaec autem vi vcra omnia rite possint, ita quod maxime optassem, non video illis Misso. telis sententiam explicari: Theophrastus eum hune eundem locum tractaret,cx his rati nibus primam ι de secundam attulit, quas de miscuisse visus est, ita scribens: δοn 3 πιιι ι - η -ς κ μ inmo, Tu τ αμεχ,c- πα- 'ης ο ὐσυμ pia 3Oω ο ιυ ρω ο ψ ητ νά -υ serum' ab G - is ιγμερώ ζ το- φ ori
ῶΘααλ s. etiam. Id est: diuod autem femora, magis quam filiae fas gens Hs es, quoniam i
Quam ob caussam tubercula, &vlcera nonnullis ex labore proueniunt3An corpore i inpuro motus concalfaciens , excrementa alia etiam cum sudore vaporatim destringit, quae crasa, & humore prauo, hoc est, acuto, aut amaro , aut salso contenta secerni penitus suam ob concretionem non queunt. ItaQue pcr carnem intumescunt, atquc exulcerantur propter amari
humoris violentiam. Quod Aristoteles hoc loco proponit de ulceribus ex labore, aut exercitatione impuro
corpore prouenientibus, suerat etiam antea scriptum ab Hippocrate, At a Galeno congr-matum tertio aphorismoruin xx. quem locum adducit cliam Apponensis.Hippocratis au tem verba leguntur coinmentario quinto v I. E demiorum in hunt modum : ME L/-- ἰώ, ανανηera, hoc est: phrea exoriuntuν, s nos purgatus Iaboret. Ad quem locum ita Galenus Latine: In Lboribus Me es exercitationibus, calorem auctam ex profarado ad cuIIm succos euocare a atque d calere, ahL d die mus. Auanas luar Gusun torpora hi viris temto tisant, aeramenta tutem erodant, arque misera eo me qaemadmorim, cisis o s. latinosis hamores sum. recur renesque obseruum, in eave autem affectivi eum tumore me I s. Idem autem Galenus ad xx. aphorismum tereti libri. quo loco Hippocrates non ε εα , vicera, sed ea is mει invitatu, hoc est. Usissentiae theras habet, quod genus affectus vcrno tempori adscribit, in commcntarias haec habet: Til quiadam vere tomis flaiae ιn mensaston bus esemre via m. Den m ha quoqu sint saluberrima. Verum s hominem vel pitalia, isIsa
275쪽
clat Aristoteles, liquidius oras larcit uberiora enim sent . Urain Arutores; ια rem magis dillincte docunt: & quamquam non eadem penitus Aristotelicis non ara tam niust idcir-tia, ut non secile illis conuolare possint. Ium igitur ita explicat Aristotclest lilaboret quispiam corpore impuro, hoc est, excrementis abundante ita puro enim non cit, ut loquatur,cum nihil praeter naturam in eo motus excito at si impuro fiat motus gignitur in eo cx motu caliditas, ac sit ludor, qua extra corpus ei fluit: cum eo autem humore, per Vap res etiam, & per halitus multa excrementa resoluuntur; illa nimirum . quar magis rcnula sunt. At quae sunt crassiora de continenon se liumiditatos prauas. & vitiosas , Cmul modi sunt acutae; Sc falsae, licati vitiosae pituitae genera dc amarae .licuti bilis crassioris quaedam speetes: houismodi cum ob crassitiem in halitus, de sudores resolui non possint, per carnes impetu facto attolluntur, atque ob pravas qualitates quibus praeditae sitiit amariciem,acil-tiem, & salseruirem:quamquam amaritiem sbluminodo nominet Aristotcles quippe communiorem, cutim crodunt, dc ulcera gignunt. Atque hic quidem Aritti telis verborum, facilis, Mobuius sensust ex Theodori autem tralatione non ita: non clama tenuium cxcrementoriam a crassis apparet in ea distinctior illaque vaporasim deium ι, mihi quidem non omnino arrident. Sic igitur cum fidei de pene ad vcrbum reddo: Cur nonna Lupolim -
rauerant, ulcera enaserunt in t an quoniam Gr corym i u Warinn extiterat, motus meast aliens laba quidem excrementa una cum fusare simiam mvorem re instet qua autem crassa excrementa lsent, se Fureos obDnem vitisses. Muros, amanti e alses, excerm quidem ob cras imm mnpoimit, attestantur autemper tarnes, ct iacera genam ob amaritiem humoris.
Cur non protinus ab exercitatione, aut in silicamento cpoto cibus assiimi debeat 3 An quod adhuc corpus purgatur, nec dum a labore quiescit, ex
crementa excita redundani3 . . ' Quod proponit Aristotelix hoe loco 8e e ibo , quem minime offerendum esse. statim ab edicteitatio fid thape in1x itidem apita Calenum sexto Epidomi uim commentario tertio. textu secundo i quo loco , Erasistrati etiam, δc aliorum i dicorum aqui de tuenda valetudine libros consciipse tum , auctoritateis affert: verba aptean Latine in hunc mo
gerati Funs: nam cir hoe in iis, , subrisu, Mahνι, Eras gras raro resiae δι - di isti. Et paullo post ad eandem sententiam, Aliscitra Hippocratsi 'cro hane nos explaMare totas. quies post exercitationes multam interponi yebere, ipsum pr. t ut diremiis. Crtersim Aristoteles huius rhi illam assert rationem, quoniam etsi quiet: erit ab exercitatione quispiam, nondum tamen cessat dabor 5: astitatio, quae iἡ eorpore sit sed remanes adhuc: spiritus enim, qui carenini test, non simulae substiteris, resti cire potestti dicitur problemate xv. laborat igitu , etii non appareti , homo& vi Husdem caloris adhuc visentis, sit adhuc excretio purgatio sit perfluit illini ne cape tot meatus: lcmpore autem , quo purgatio sit, & corpus laborat, ac agitatiir , oneretidus cibus non est,sed tempore quietis:vnde Aponensis ad h)ne rei, fac telii Dari sceni aphorismum citat hi
verbis: In nimis exertis ops iis, ante tisam partim quis tera oriet in otio vero partim τι texer
menso volo. Illud autem siti medicbriini librἱ & omnla tufiix doeeri pLesertim cum exhibita medicamenta valida sunt: nam de pti sina pia hi statim exhibito pharmaco dat Hippocrates secundo de ratione vict*s iii aciniis x i i'. ii nes , ut loquamur : illaim enim lcibi gratia haud ex habet, sed abstersonit casissa, M ad ea commoda quae: in commentatio
276쪽
COMMENT IN U. SECT. PROBLEM. Mi
asseti Galatius. Igitur epoto medicamento sicuti cibum non statim exhibe inedici, sic ratione , qcias hoc loco videtur Aristoteles afferre, ad eam rem minus videntur facere: quid enim statim epoto medicamento a cibo abstinendum eme dicamus,qui d adhuc piu-getur corpus , si nondum incepit purgatio, ne dum alicui videri possit perfecta: Quae autem subiiciuntur, nee iam a tabore quincis, dr en ista maeuantur, illa s ensum sequuntur praecedentem. Si enim purgavo persecta non est; nondum successerit quies, atque exere menta adhuc educantur, An serte non det tempore,quod 1uico succedit m dicamenti as lamptioni, intelligendus locus est, sed cum ex assumpto medicamento, purgatio persecta videtur non enim ad offerendum cibum praeproperi esse debemus : quippo nondum for tata omnino perfecta purgatio est, qua persecta videtur, & nobis haud ςΝuumantibus, aliquid naturae remanet expellendum: quin id intus, Ex purgatione durat adhinc motus,&agitatio , cibus autem quiescedribus offerendus est i iam vero si locum ita exponamus per vocem piam fmmων, non me inrem18Mmnem, sicuti transtulit eodorus, & vox vid tui significare; sed ex ipsa potione, quae sequitur purgatio erit accipienda, postquam non statim offerendum esse cibum, ob rationes, quae dictae de exercitatione sunt, ad pira gationem sunt traluserendae, docuit hoc problemate Aristoteles. ii XXIX. UI
Quam ob rem currere, quam ambulare dissicilius est 3 An quod plus oneris fert, qui currit: is enim elatus, ae pendens onus super se totum sustinet; atqui ambulat, parte insistente vicissim sustentatur, quasi parieti admo
tus requiestat. Solutio huius problematis, satis facilὸ ex iis patet, qua ex Aristotelis libro de anima lium inceri superius etiam ad problema xix. de xxiv. proposta sitisse puto: semper in motu mutari id quod mouetur innixum ad id, quod illi subiaeet: & qui minus innititur
eundem magis laborare, quod iacit ille qui currit; hic enim non ita humi nititur,ac ambu lans r laborat autem magis, qui sere plus oneris, ut inquit Aristoteles: nam qui innititur cuius pedes humi firmantur, ille a te, cui innititor adiuuatur ad sustinendum. Est autem corpus onus quoddam Inam cum natura sua graue sit, & pronum ad labendum georsum, a spiritu per vim sustinetur erectum: id autem grauius,difficilius fit inter currendum, quoniam spiritus minus adiuuatur a sulcimento: qui enim currit sepius pedes attollit, eo autem tempore nus totum ipsi incumbit, cum non fulciatur ab aliqua re. Isitur tum longiori tempore onus seu, quippe diutius elatis pedibus, de minori tempore humi firmatis, tum etiam plus oneris, & ponderis, quippe eisdem pedibus minus firmatis, fleuiter entes figunt vestigia quo tempore figunt cure tes) minus habet sulcimentum a qui autem ambulat, diim alterum, pedem eleuat, alterum firmiter humi fgit, eidemque tamquam parieti innitituri firmatur enim pes ille, & immotus interea tantisper manet, ut nisus commode fieri possiti hoc uerb progressionis caussa deinde moto firmatur alter eodem modo, eidemque similiter tamquam parieti rursus innititur ambulans, Sc se successive progrediendo fit. Semper igitur sulcimentum aliquod stabile toti coipori subiacet: non ita in curiarente, ubi ob motionis celeritatem, At frequentiam, non ita firmiter figitur pes: sed leui bus insistens vestigiis, maloti ex parte corpus subsime & pendens est: atque ex eo grauitas atque onus toti incumbit, & maior fit labor,atque difficultas.
Cur non protinus ab exercitatione esurire incipimus 3 Vtrum propter colliquefactionis residua, dum penitus concoquantur Z An propter spiritum, quem labor ex humore subdito inouet ὶ An propter sitim, quam laboris ca
lor inducit: haec enim accidunt omnia. . Theo
277쪽
l .l Theodori n e say, per . , sed - ,1 im per ει legis e manifestum in t Uiarue enim, quod reddit inm- est, non tamen legisse antiqtium interpretem ex illius re latione apparet, qui de podii locum interpretatur, de quo etiain eundem, licti mis Insulsel si saepe consueuit, exponit Aponens si mihi autem Theodori tralatio magis arridet; cum rationes, quas pro distolutione adducit Aristoteles, quamquam aris obscura, breues, &concisae sint, ei magis conuenire videantur: immo quae postremo loco adducitur, vix lectionem antiqui interpretis, ae ite vix quidem ferre potest siduae alitem priores eam ferunt, litati ostendemus.cur igitur noli protinin abeYercitationi huc est, ab ex inritatione pe acta. non anceptat finem enim, non initium exercitationit intelligit, se ei problemate xxb Ilii QR do dxercitatione , i & medicamenti hauta eandem quaestionem proponeret,
ricis vreob ia rationes aliae atque aliae snt csir inquam noti l otinus perfecta exercitationdes a Patit sitiant i quod enim dicitur, bibant, idem hoc loco) tres reddit rationes, quariun prima lixe est Disin exercitatio fit, seu dum labor corpus edi ercem colliquatio fit . id est singularum fiostri eorporis partium humiditates commouentur, 3e liquescunci meexercitat mn cessandi, nondum tamen cessat fili demeiasiquatio 1 tie supersunt adhuc colliquationis residua aliqua, quibus cum veluti cibo vesdatur nostri corporis calor, eique illa sint alimento quam rem proposu mas etiam problemate quinto primae sectionis. lnon si cibi indigentia, nee in ventriculi ore suctio , quare nec esuritio oritur; donec rcli-q.iae illa stat concoctaei tunc enim nou e Ante amplius in corpore cibo, quippe qui ob icoctionem in sua guineui sit conuelsus, requirunt partes, Ac illinc esuritio fit. si autem de potu locus accipiatur, dicendum erit, humida illa colliqua menta cum per singulas corporis patres dilabantur de fluant peruenire ad os ventriculi ab eisdemque illudiuis in in humestari, cum salsa, aut mora, aut id gener non siint, atque ideo sitim minime se i, absumptis autem humidis colliquamentis, iam sitim fieri. Altera ratio est: Intellas orandum ex humiditatibus corporis gignitur spiritus, quemadmodum latissime vidimus in sectione de sudoribus i spiritus autem hic replens os ventriculi impesit suctionem, qua media fit esuritios aut sensum eiusdem hebetati atque ideo non esurimus, vel non stimus. Tertia autem,& vltima ratiy,s de fame locum intelligamus, haec esse potest: In laborantibus si sitis, qhia in eis mouetui caliditas, quae sitim tigniti cum sti autem non coniungitur fames, ut experi tia constat, dc ratione probatur, nam sitis est appetitus frigidi, 8c humidi ut dicitur secundo de anima textu xxviii. sames autem calidi, fle sicci, quae contraria inter se sunt, eontraria autem in eodem subiecto simul csse non possiant i ab ac sumpto tamen cibo statim sitimus quia cibus caliditatem gignit. Videtur igitur haec argumentatio: ah exercitatione sit sitis, non igitur fames. Si autem de potu accipiatur locus, iam talis expositio non solum absona, seg aduersa omnino st, ponit enim stim seri , quae lnegetur in propolitione, de verδ quid esseram, vi de potia stiam procedat haec ratio, sicuti lantea significaui non habeo. Nam quod facile dicit Aponensis: ideo non bibi protinus ab lexercitatione, quoniam laborantes bibunt propter sitim. quae fit a taliditate i statim autem circa principium laboris, aut exerciti j nondum aduenis: caliditatem, qua ad potum lincitcntur, recipi non potest, sibique contraria dicit Aponentis: iam enim non de initio llaboris,& exercitationis, problematum ille accepit, tum nos etiam similiter accepimus: fit
igitur ut lectionem, te tralationςm Theodori masis approbem.
Cur genitura in somnis iis prosuere solet, qui aut labore lassescunt, aut
tabe consumuntur 3 An quod omnino ita continentes sunt, qui natura calida, & humida constant: semen enim tale natura est. Quod aut tale est,m
iis qui tali habitu sunt potissimum profluit, cum calor somni accessiti quippe
cum corpora tantisper exiguum momentum desiderent, idq; antlinscctaq
278쪽
COMMENT. IN v. SEGT. PROBLEM. V3
non extrinsecus. Lassi autem , & tabescentes ἡta adfecti sunt: redundant fenim, & elassati colliquamentis calidis propter fatigationem, & motum, deltabefacti propter destillationemat calorem quem insammatio mouet. l
Duo hominum genera proponit, quibus saepe, & Acith in somnis genitura emuere so- lleti qui delassati sunt At qui phthisi, aut tabe ob destillationem in tactus, & pulmonem
correpti. Caussam autem totam reiicit Aristoteles in duas qualitates, quibus alio illa ho-lminum genera praedita sunt,caliditatem, & humiditatem. Ita autem ratiocinationem proponit. Illis maxime in somNs contingit seminis excretio, qui sunt calidi, fit luimidi phthi lsici autem. atque delassati tales sunt phthiscis igitur,& delassatis maxime illa eueniet Maia liore propositione posta, illam pluribus probat, antequam minorem adducat, quod facat ad illa verba. οἱ Ο imo, e quae Theodorus vertiti Lais autem, o rabs at s. iAdnotandum autem in Latina Theodori tralatione varietatem esse statim ad prima illa
verba, quae maioris propositionis subiectum continent: An qaodommno ua tonι κ Messent. lΑlh enim legunt tineontinentes alist adhuc emendant: in nocte pol uniar i & ita legendum lest: iis enim redditur Graecum quod illud valet. illi igitur maxime in somnis lpollui solent inquit Aristoteles, qui sunt calidi, & humidi: Dixit autem At sectione quarta
problemate v. corpus, quod concubiturum est calidum intus, atque humidum esse debete , seὰ de illud probat hoc loco Atistoteles: nam semen tale est: habuimus, id tum superius, tum constat ex libro secundo de generatione animalium capite seclando. Ratione igitur similitudinis, smile enim a simili facile prouenit, cum a calido, de humido habitu prompte effuat genitura, ex guo ad eum effectum, Ae leui momento indigebunt huius a lmodi corporat unde non ex ea stu extrinsecus, ut adueniat pollutio, iacccsse eritised vel ac lcesso caloris ex somno intrinsecus facta, commode ad eam sussicicit in somnis autem in- ltus augeri caliditatem,iam Ac sectionis quartae problemate quinto ,δe alibi vidimus Tum lprobat minorem propositionem Aristoteles:Ac quoniam illa duas partes habet, phthisicos, quos Theodorus vertit, tabesentes de Liassatos, utramque seorsim probat. Delassati enim ratione motus. &laboris qui colliquationem mouent cicuti antea vidimussali habitu redduntun nt enim colliquamenta calida, atque etiam humida: phthisici etiam similiter catalidi. 5e humidi sunt: humidi ob humorem distillantem in pectus, Se in pulmonem, calidi
ob calorem, qui mouetur ex accensione eiusde humoris,qui motu incalesciti quod Theodorus dicit, ob calorem, quem infammatio mouet,ratione cuius etiam si,ut sabricitiae assidue laborent. Superius sectione quarta problemate i x. cum de eadem seminis prinisone in morientibus, atque iis, qui timore percelluntur , inquireret Aristoteles, eiusdem caussam similiter ad caloris increment m interius retulit. Nos autem ad finem commentari), re tentricis etiam facultatis imbecillitatem proposuimus, quod Ae hic facere licet, presertim, quod ad phthisicos attinet, maxime lain morti proximos seminis acrimoniam si addamus, non discedemus ab Aristotelicis fundamentis, haec enim etiam ab incremento caloris est Apud Theophrastum, quod pertinet ad defatigatos habemus eandem de genitura sententiam,cora a quidem,& imperfecte in Basiliensi editione, emendate autem, Ac integre in excerptis Hen. Stephani, apud quem ita legimus. ο--.. - διτ as κνόννα - συμ sa γοετα . - η I Υια--hoc est: su far,fasi sum, in somnis genitara postri flent, eo quod corpora eatida, est humida fiant ob eis, viatio. nemr ιalis autem habirussea assema semini fera est. His autem in editione Basiliens alia, sub
licitur ratio per haec verbat vinci 0 δε οπῖιοι M. δ i, time eo et eis που ανισον. pro Frusis enim quod corrupte legitur vinon legendum, hoc est: aetabanι autem sis ρim os striam ἁ4soLι mem, in hae aurem figura aut sta maxime malaamas est, 'adiasvisae assa
l Quam ob caussam crus suum sinistrum diutius perfricare , cuique dissicilius est quam dextrum Z An quod parte dextra laborare valemus: rebust autem praeter naturam proficiscentibus, annumeranda cruris sinistri frictio
279쪽
est. Fit unim dextra transuersa in partem obiectam : imae autem praeter naia
turam sunt, haec iactu sunt dissiciliat sinistia vero manu partem perfricando dextram, nil tale percipimus: quoniam haec neutram in partem apta, potensque est.
Comparat quod ad frictionem pertinet crus stnistrum dextro, atque inquirit, si diutius frictio duieto quare in sinistri frictione maior dissiculta Λ: labor contingat,quam in dextri. Dissicile tamen est videre, quomodo frictionem hanc accipiat: utrum crus immotum fit cari ab alio, An ab eodem quod moueatur fricari aliud intelligat, quod assticari dieimus
tum si immotum sticetur ab alio, quae sit pars frican utrum manus, an crus; virum dextra, an sinistrat si autem idem crus, quod moueatur, affricetur alij rei, iam erit aut externa, lapis puta, aut lignum: aut ex eodem corpore, ut manus itidem aut alterum crus His enim
modis omnibus videatur posse intelligi, quod proponitur. si Theodori tralationem attem dimus ad illa verba: femmdexHa transaesa in pariem obiectam , videtur satis manifeste ostendi, silcari manu dextra crus sinistrum, esique in motu & Dictione assi ari maiorem laborem contingere, quam si erus dextrum fricetur: sensus autem hic expeditus non est: a quo enim dextrum crus fricari intelligitur, vi sinistri stichioni comparetur, seu vi labores virique comparentur ad inuicem Adhuc autem, quod magis refert, non id sonant illa verba, quod Latine proponit Theodorus, licentiosius enim illa conuertit, cum alium sensum recipiant; & quem illis tribuit Theodorus, eum ab Aristotele reddita ratio non admittit , sicuti ostendemus. Primum autem necessarium puto, fideliter, A pene ad verbum problcma proponere, tum quae occurrunt subiicere,ita igitur reddor inuam ob remsinistrum ι b d pellitis a se ipso aeutias positi an poteti, qaam dexιrum ' An quomam dextris labarare possemus p Reram autem praeter naturalium ess muri cruris fractio inverso ordine facta, qua autem praeser nataram At. di elua sunt : a fra autem ad ea, qua derara sint, nisu tale appares quoniam neutram is partem valet. Enimuero illa, ἰή iam Theodorus reddit, suam. quid a tem vetet, sicuti antiquus interpres , aseipso, uti etiam nos fecimus ut possint referri non solum ad illum, cuius est crus, sed, ad eius ipsum, hoc sensu: quam ob rem distaficilitis est ut crus sinistrum a se ipso sescetur , nimirum ali i alij membro , aut etiam rei externae affrictum , quam dextrum Hic sanh sensus, qui a Graecis verbis recipi tur, vix a Latina Theodori huius partis tralatione recipiatur : nullo autem modo recipiatur ab illis, quae mox habet idem Theodorus, dum quaestionem explicat paullo ante a nobiis proposita, σι enim dextra ιν sitiersa in partem obiectam. At lux nos aliter conuertimus,co autem modo sensum quem diximus recipi haud negant. Et vero huiusmodi sensus omnium maxime fortasse locum habeat, ita enim sumpta frictio magis laboriosa est qui pe ita sinistrum crus mouetur, ει laborati omnino enim ratione labotis soluit quaestionem Aristoteles: atque ait, nos parte dextra laborare posse, non ita sinistra: quippe dextra magis valida Ambusta ad agendum a natura est est ecta : sinistrae autem partes omnes imbecilliores sunt, sicuti habemus apud eundem Aristotelem variis in locis, primo de historia
capite X v. tcrtio de partibus capite Ix. quarto eorundem capite viai.& libro de incessu animalium capite quarto,ubi cadem ratione, dextrum mouere sinistrum autem moueri dicit, natum esse: atque etiam in hisce problematis non semel: sicuti etiam apud alios auctores. Plato tamen libro v I 1 . de legibus, a natura ita rem esse in omnibus corporis partibus haud concedere videtur. Idemque Aristoteles sectione xxxi. problemate xii.& xm .per exercitationem, usum atque consuetudinem dextras tales esse assirmat. Verum consuetudo nat ra quaedam dicitur. Igitui cum sinistra pars laborat, nimirum in agendo; nam ad patiendum est magis apta,minusque ea in re laborat, quam dextra, vi patet ex nonnullis corum locorum, quos adduximus: sed cum laborat in agendo res quaedam fit praeter naturam: l borat autem dum assticatur: atqui res praeter naturam dissiciles,molestae,55 Iahomo is sunt:
illa igitur frictio dissicilis, &molesta erit. Non ita in dextro crure contingit, quod possit diutius affricari absque eodem labore de molestia. Quod igitur, ait Aristoteles, nos luterpretati sumus , inares ordine, Theodorus autem pluribus verbis, deαι ιυγsema in rem obiectam, illo putamus idem fgnificari, seu explanati illud quod dixit, ruler nafaram. Hunc autem sensum non recipit Titi odori tralatio, quae manum dextram facit laborantem; eis dextrae nulla in Aristotelis verbis mcntio sit. At veth quomodo Aristotelis ratio ita quidem valeat, ego assequi non possumi nec tamen iis, vel mediocriter acquiesco,quae a me proposta sunt; video enim talioncm allatam late adna dum generalem, & lonsinquam, nec minus cruri sinii tro quam brachio, aut alii cuilibet
280쪽
siniit e parti conu GD Quid igatur ile crure liniit Io solummodo proponi si, non vero genetatim la omni lini b. I parte illud idem Quaeritur. subit quidem non stinet alitis hoc
j eodens in libro huiusmo di nitiones nullic mi ductis: ia vero litiscultatem li iud tollit, aut secti pilluni de animo mellir: sed.& illa'hon minus to*us hesii bdit Aristotcles, jkH
γος, Ἀδις- έ, ni Mν: Si uistraver. ninnu partem pe*rihanlio dextram mitate perip 1 mm.Si enim haec ita vertenda sunt, quemadmodum Theodorus facit,& vcrba non sunt a j sona i videatur pene confirmari sensus de si ictionc sinittri cruris a manu dextra, quem Ib- pta expressi heodoni no utitoni re si iis nam & particula, aduerctrium quidpiam. priori sententiae videtur inmiere, & verba ipla ill id videntur significate, quis ita sonant: Asimam autem manu in de vi in parara nihil nisissum est tamquam a dextria in sipistrasi fuerit Mod antea manifestum Versim talib. iae subiicitht noli videtur eundem sensumi adiuuare: ω obscurillima illa est: quid enim, neutram in panis emat refinis m. ad probationem facit aut vero quid est vem ramo par ιρονἐ an fortasse,nec ad sticandas dextras,nec I sinistras, quippe ob naturalem imp.tcntiam ad vir inaquo ineptain i quomodo autem iam fi a sinistra in dextras partes nihil tale appareat Si enim a quo impotens ad viruinque, iam in stillioneseu ex linistra in dextra,scia etiam ex dextra in sinistiam appar*t cum dextra li talis non sit ; Aponensis locum exponit de ambidcxtris i serr aliquando dicens, ut hoc si- lnistrata dextra discrimen non appareat: 'qujs e aequi: facit E Didi ionem utrinque contini gere: quibus M alia etiam pro explicatione alior ab Aristofele propolim adiicit omninoi huic loco absonae neque enim Aristoteles habet, aliquando, sed absolute loquitur: quamquam aut illud .adverbiusn non habeat antiqua tralatio., qua usias in antiquus interpres t sunt tamen caetera, quar rationem continent vcrba, ita reddita, ut Graecarum littera rum ignarum diuinasse, omnino opus fuerit: at diuinantum talia proferre nihil mirum. Adhuc autem uti hi dubitasic facilla fuit, ita certi aliquid, aut non omnino ambigui at-l ferre, mihi quidem non licctaaec alium sensum diu cogitans his verbiscepcrire potui scri- pturam autem variare absque codicum a ' iijo, nisi admodum facile fiat, nunis audax, a querem arium istimo. :
Cur breues deambul. itiones laboriosiores sunt 3 An quod crebro subsistimus, neque aequabili incessu movcmur,cum flectimus, quod certe laborio
sum cst. . Hoe problema idcm est duodecimo super Xs hac cadem sectione ab Aristotele propositor quo loco etiam filii ab eodem uberius erplicatum. Nosnulcm illud in praesentia ite rauimus sequuti exemplariaomnia tum Graeca, tum Latina ια quod rba nonnulla, meadem non omnino cssent , scuta adnotasse me puto ad problema x II. licet caedent essent rationes ; erant illa apponenda, ut eo varietatis fiuctu minime lector fraudarctur.
ων, τ ιυρια γίν6 3 -υκει seo ς πω μανε rae Arri. Cur in Sole cum stamus, amplius recalescimus, quam cum movemur, cum tamen motusomnis vim calefactoriam habeat 3 An non omne mouen
di genus calfacit, sed est etiam quod tefrigeret, q d etiam in ollis feruen
tibus patet, quoties eas assiamus, aut versamus. At, quia cuin stamus calor permanet eis autem cum permanet, amplius calfacit, quam cum mouetur. . I i L Corpus