장음표시 사용
301쪽
Quid est, quod nonnulla ex iis, quae auditu tristia nobis occurrunt, Vt inhorrescamus essiciant 3 ut serra cum exacuitur, & pumex cum secatur, lapis cum mola frangitur. Quae autem notae affectionum patent aspectui,haec genera affectionum ips1 in nobis creant: aentes enim stupescunt, cum aliquos rem acidam edentes aspicimus, & plerique cum hominc, laqueo suspendi, vel aliter strangulari viderent, ipsi defecerunt. An quod vox Omnis, genusque omne strependi spiritus est, qui nostrum subiens sensum, iDouere nos selet: cumque suum motum, vel magnitudine vel pulsu vehemeiati're ampli scauit, aliquid ex iis, quae nostro in corpore latent immutat, Z saepe interimit: ergo spiritus, qui quamuis magni, lenes tamen adicrunt , i sedem ipsam commouent sentiendi, a laetitia os eam rem nos asciunt. Asperi autem , quoniam ictum inserunt vehementiorem, sedem utique illatii concutiunt , longeque pro ictus sui facultate se porrigunt, quod idem res quoque frigidae faciunt. Frigiditas enim, vis quaeciam est: sed hanc horrorem inuehere posse ictum iam est. Asperitas vero, quod pulsu frequente initium pilorum concutiens, in partem pellit aduersam,essicit ut pili se sigant: pulso namque initio, cacumen pilorum se transferat in partem aduersam necesse est. Itaque fit, ut pili exurgant, omnes enim dcorsum procumbunt
spiritus quoque, qui per aures corpori se insinuat, de summis assima su dosert. Ergo cum soni, quos modo diximus, asperi sint, horror utiqi se ob talis. sani praedictam moueri potest. Sed euenit, ut caeteris partibus potiust, quam in capite moueatur: quoniam ut pili partium caeterarum imbecilliores tulit, lse affectus hie imbecillus occurrit, cum vero sensus audiciadi, quam videndi lDi iii sed by Cooste
302쪽
COMMENT. IN VII. SECT. PROBLEM. 1 7
obtusior sit, affectus quoque hebetiores per summa errant, qui ab eo ipso
prosciscuntur Horror autem talis est, quamobrem multis, ac variis causis existit. Sensus videndi vero, cum omnium exquisitissimus certe sit, euenta
quoque ipsa pro sua praestantia solet ingerere, quocirca efficitur, ut ipsi veri
assecius proficisci ex eo possint, quamuis vero leuiores. At in sensu audiendi ut ipsos minime, sc eorum expectationem nimirum horremus: rei enim tristis, & anxiae expectatio existit.
Inquirit caussam dissimilitudinis, ac diuerstatis, quam habet sensus auditus a sensu vi
sus, dum circa tristia quasdam obiecta uterquc corum versatur: nam ob auditum icuti ex serrae strepitu, aut stridore dum auribus percipitur, solummodo hortore assicimur, ob via sum autem eandemmet passionem incurrimus, cum illa, quam intuemur ut dentium stuporem, si quempiam acida comedentem videamus 3c strangulationem, nimirum quan
iam spiritus suffocationein si aliquem strangulari. Fraeastorius libro de simpathia, de antipathia capite primo, non dentes obstupescere ei qui intueatur acerba comedentem proponit r verum saliuam in os proslirer cuius rei rationem reddit eodem libro capite xx III. Cuius verba reseruntur a nobis in problematis sexti commentario ad finem σημ α F - ,.
uis avitem notae asserunam. Tristia illa obiecta seu passiones quae visui offeruntur appellat Aristoteles signa de notas passionum, quoniam ostendunt nobis, fle patefaciunt passiones, quae intus existunt, scuti libro ἐρ--M ad initium, dixit voces esse signa, de notas passionum, quae sunt in anima. eam homines laqueo sessenda, avit alueν ranae
iam fiderem. Aristotelis dictio unicum tantum verbum continet, ', id autem strangulationem significat, quae tum a caussa externa, vi laqueo, tum interna vi humore, aut adia re viam spiritus occupante δc obstructite contingere potest. η δ am μνιι α --. An
quod vox omnis, genusiae amnesvenssi Irimus es. Explicat, quod quaerebatur. primum aut tem horroris caussiun affert, qui ex eo stridulo sono gignituit tum explanat,quae ad visuml pertinent. Vult autem horrorem fieri ob asperitatem soni, qui editur, dum illae res ita mouentur: id autoch quomodo contingat, liquidius explicat. Ait enim vocem omnem 3c sol num omnem spiritum esse, qui corpus nostrum subiens commotionem facit. Est autem vox species soni, cum sit sonus animalis, ut dicitur libro secundo de anima: sonus autem est motus aeris, scuti eodem loco dicitur, essicitque in ipso aere circulum fle undationem, non secus ac lapillum in aqua proiectum circulos de undationes emcere videmus. Hic autem spiritus, aut ventus qui nos intus mouet, id varie praestare solet, pro eiusdem spiritus modo fle conditione. Nam vel ob magnitudinem suam, vel ob ictus vehementiam, -- iovcm parit commotionem, aut faciens, aut immutans aliquid eorum quae intus in nobis sunt. Si igitur spiritus aut venti non magni sunt,sed lenesi ipsum sensus loeum,3e audiendi m stramentum tantummodo mouent, blande nimirum, Ac mediocriter: unde sinues de naturae grati accidunt, proportionatim etenim sensui, ipsum motione demulcent. At sas per sonus si, prae ictus vehementia, iam non mouci sed quatit locum ipsum sentiendi de percussionis vi longe se se porrigiti nimirum sonus ille, si v aer ille motres lono intus se se diffundit, essicitque frigid)tatis modo, ut a circumserentia ad centrum sat motus sanguinis de spiritus: ex quo horror percipiatur, quomodo mgida facultas cundem horrorem
producit. Estque sano etiam ventus ille, aut aer motus frigidus, ob quam caussam etiam frigiditatis meminisse Aristotelem puto Sonus igitur ille asper, seu aer ille motus crebris percussionibus, seu tepercussionibus feriens, ac tundens radices pilorum, quae sunt in cu-ic, pellit in contrariam partem, ac prius crant: pulsa autem radice, necesse est cacumen in aduersam partem transferri,atque ita ipsos erigi: nam cum antea deorsum recumberent, motus autem aeris si ex parte, quae est sursum ad eam quae est deorsum, cum ingrediatur per foramen aurium,de expandatur super quintum par neruorum cerebri,descenaendo pernemi ramiscationes utrimque, sicuti dicit Aponensis ad hunc locum, tandόmque ad cor ex Aristotelis sententia perueniens quemadmodum idem Aponensis addit, fit ex huiusmodi motu ut pili erigantur, 3c horror contingat. Sane autem ad hunc de sonis locum qui de quamobrem suaves, seu ingrati auribus accidant videre licet,ea, quae Fracastorius agere libro de sympathia,*antipathia capite xiv. γ -- o. τώ ed . Sed euenat, τι einem pandvis politis. Caussam reddit cur aliis potius corporis partibus, quam capite, sat ut pili erigantuti de ait, id contingere, quoniam pili aliarum partium sunt imbecilliores,l capitis autem validiores: at passio ob quam eligantur est imbecillis, imbecillum autem ab
303쪽
imbecillo pati potest, validum non potest. ἡ β α--Iam Cum sera si μου aussie nis expla-l nat alteram partem problematis, quae ad visum pertinet , de caussam reddit diuersitatis,l quam initio proposuerat. Ait igitur sensum videndi esse multo magis exquis:tum, A spiri-l tualem, ut aiunt, quam sensum audiendi; hic autem eo obtusior 5e magis materialis: iuret igitur fit, ut passiones quae ex auditu contingunt, superficiales sinticia iusmodi affectus ho tor est i qui etiam ideirco facile, de prompte ob varias caussas contingit. At sensus videndit cum exquisitissimus sit obiectaque non superficie- tenus , sed euidentissime percipiat, cadem proportione etiam qui ab ipso fiunt effectus de accidentia contingent: unde non horror, sicuti circa obiecta auditust sed ipsmet veri affectus ex illo otiuntur, licet leuiores: in sensu autem audiendi nequaquam veri contingunt; quoniam non ita corporis partes intimas possunt huius obiecta peruadere callas afficere, cum sit magis obtusus, Ac material lis, ut dictum est, Se facilius quidem, ae promptius, sed superscie-tenus moueat: undet non sollim obiecta ipsa actu existantia, sed futura etiain. Λ: ipsorum ex chario horroremi inducit, cum superseialis motio sit, quaeque facile, de prompte contingat: Inducit autem l horrorem, quia est cxpectatio rei tristis,& doloriscam tristitia autem horrorem patit. Mul ἰλοιο-. immutas, osse inierimis Licentiosius Theodorus conuertit verbalAc, nec mal gis fideliter alia nonnulla. Ncis igitur, qui in expositione minimum a verbis Aristotelis,l plus a tralatione Theodori tecessimus a vi expostionis ratio constaret rudiorem, sed fide
Cur oscitanti saepe in oscitando respondemus:& cum mingentem quem piam videmus ad mingendum movemur Quod iumentis praecipue accidit. An propter memoriam: movemur enim ea ipsa parte, quoties meminerimus. Hominibus tamen, quia sensu praediti sunt faciliori, ita tim ubi viderunt euenit ut moueantur, reminiscanturque: iumentis autem vidisse non
satis est, sed alio quoque sensu opus est. Quamobrem addito etiam olfactu, mouentur: quoniam sensus hic in brutis mobilior est. Unde fit, ut eodem
in loco sequentia mingant omnia, quo primum e minxerit: tum enim praecipue movcntur, cum olfaciunt: olfaciunt autem posteaquam appropinquarunt. Iterat primum pmblema de oscitatione, idem praetcrea de mictu, tum in hominibus, tum in brutis quaerens, quod de ostitatione problemate primo proposuerat. autem so- illutio eadem sermh, qua problemate primo adducta fuit 3 ob memoriam nimirum scri lcommotionem mouetur autem pars praesertim, quael illa autem mota, motaque materia, quae ibi continctur
respondet ei, quam astici videmus; l, seu vapor sit, ut in oscitationc seu l
304쪽
COMMENT. IN VII. SECT. PROBLEM - . 1 s
i humor . ut in michionc , sit excernendi appetitus, cui statim musculi obediunt. Ostendit li l autem disserentiae caussam , quae hac ipsa in re hominibus cum brutis intercedit, dicens l γ.e - mili mΘem muc, hoc est: Heminibus tamen quias supressismavisae hori. e. Homines ni i j mirum faciliu & promptius solo visu, bruta autem tarditis, ut etiam olluctus necessarius li sit comimoueri. Id autem seri tradit, quoniam homines sensus habent mobiliores quique
facilius alteremur, ratione t petaturae, ut cx carnis mollitie apparcit bruta autum mi
l nus in obitos. Non igitur commotio ex uno solo sensu per se his suis ciens est: sed ex duo bux necessarium est illam scri iste cx illo sensu praesertim, in quocirca mobilitatem homi ui assinia , de suntlia bruta sunt, hic autem cli Olfactus. ψ Ἀγ. Vnde Ν τι eodem D, Aeo. Corcillarium, quod deducitur ex ratione proposita: Ostendit autem praeter quae si initio problematis quare bruta, licet non vidcant ming ntem socium, mingant tamen eo l co, quo praecedentia minxerint: Id autem scri dicit, quoniam ex olfactit, qui sensus satis mobilis in ipsis est, cum appropinquauerint loco, ubi alia minxerint cxcitatur memoria, parataque materia, ut doctum cst pramo problemare S secundo , excretio prompte conti git. Alexander libro primc problematum, idem quaestum proposuit; cuius verba, etsi nihil plus sed aliquid miniis, quam Aristotelica contineant reserenda putaui. Ita aurem le
ex memoria trinasia r idem appetιsus, irim emm omnino fit: mn ιιιών autem non arienent sus nobis facta memoria, aduersemitas aurem non m scitur, phanta a Meum mQtante. timi ueror edente alio acerba quaedam memoria is, cr 'petitus con rhum 2 omnis autem anethus an
Quamobrem cum secari quempiam, aut uri, aut torqueri, aut aliqua re tetra assici videmus, animo vicem eius doleamusὶ An quod omnium communis natura humana est: ignoscimus ergo, cum tale quidpiam inspeximus, propter naturae consortionem, or familiaritatem. An quomodo nares , 5 aures delibationes quasdam rerum obductarum pro sua facultate conci
piunt, sic etiam aspectus asscitur, & a re delectabili, & a tristi.
Ex aliorum tormentis SI cruciatibus quae oculis usurpamus assici nos dolore, nemo est, nisi humano aspectit fera si, qui non sepius fuerit ipsemet expertus. Huiusce rei rationes duas affert Aristotclest sed antea illud aduertendum, quod Theodorus transfert, aliqua re retra, melius transferri aliqua re uti cu, molesta, autformiastis. Prima igitur ratio ita habet. Natura in omnibus hominibus una communis est: quare socictare si consortio ipsus,l illi ita iungit litur inter se, vi veluti partes, & membra unius, omnes homines sint, vci potius unus homo cuncti. Vna igitur parte laborante, aliam compati consentaneum est; vel potius ipsemet laborante, ob semetipsum dolore assici neccsarium. Homino autem naturae accipio quaecumque ad ipsius constitutionum conueniunt, quor am alia magi ilia mi-M m 1 laus
305쪽
nus remota,elementa, humores, partes, instrumenta, denique anima ipsa; quae quo magis
assinia Be similia sunt, eo magis effcacia ad effectum illum producendum. Quod si praeterea aliae societates, A smilitudines interueniant, aetatis, sexus, studi), morum, & similium, adhuc validius emergit effectus:denique pro caussarum portione. Quod autem Theodorus vertit, gnosiimus ergo, quomodo sumat verbum. ignositimus, ut rei propositae conueniat, lnon video. Graece est est e dolei, aut dolore alptitar, nimirum natura nostra aut condolemus, seu dolore assicimur, s versionis modum sequimur, que proponit Theo dorus. an At in Altera ratio aut lutio, quae proximius rem attingit: sumitur autem a s militudine sensus visus, cum aliis sensibus, scuti est auditus 5e odoratus. Quem- ladmodum enim hi sensus iuxta proprias facultates hauriunt defluxus quosdam ex propriis obiectis, dum obiecta illa percipiunt; nares enim odores, qui sunt emuxus quidam, aures sonos, qui emuxus sunt hausti e remota hἱque defluxus, aut laetitia, aut tristitia assi- lciunt illos sensus, prout hcti,aut tristes sunt i eodem modo in aspectit contingit: ex re enim lvisa emuxus perueniunt ad oculos qui veluti sunt aut laetisset, aut tristisci, modo laetitiam, modo tristitiam afferunt. De his autem emuxibus , per quos sunt sensationes habemus apud Lucretium libro quarto & multa ingeniose apud Fracastorium libro de sympathia, es antipathia capite quinto:in quos emuxus a singulis corporibus procedentes magnorum etiam effectuum caussas reiicit. Porro quod Theodotus vertit, delibat ones quasdam raram obductarum prostia facultate ι-eipium, melius, ut puto ad verbum transieramus: defluxus lga Iam Mariam iuxta proprias factitiales
Cura tabe& lippitudinc, de scabie capiuntur, qui appropinquarint: ab i
aqua autemntercute, aut febre, aut stupore attonito, aut aliquo ex nulla ero
caeterorum malorum cari Dequeunt3 An a lippitudine, quoniam oculus nars nostri corporis mobilissima est, ac caeterarum maximc omnium rei sibi obie
ctae similis reddi potest, quippe qui facile moueatur ab eo, quod moveat: l
itaque fit, ut cum perturbatum obspicit oculum, facile ipse etiam pcrturbetur. Tabis autem contagio ideo fit, quoniam spiritum vitiat grauemque reddit. Celerrime autem omnes, morbis arripiuntur iis, qui spiritu corrupto proueniunt, quale est omne pestilens genus: qui autem appropinquarit, ta- llem prose ad spiritum trahit, qualem aeger ille reddiderit. AEgrotat igitur, quia morbi serum est, quod spiritu trahitur. Ab uno autem morbum excipit, quoniam unus ille sic spirati caeteri secus: cundem vero, quia quo aegrotarit, hoc non aliter spirat, quam fuerit affectias. Sed scabies magis, quam lepra, caeteraque vitia generis eiusdem asscere potest : quoniam pro summa corporis errat, & humore manat glutinoso: genus namquc prurientium omne tale est. Itaque id ipsum, quia per summa oritur glutino itimque est, nimirum idcirco attingere potest: caetera nequeunt, vel quia non per summa proue
niunt,vel quia persistere suam ob siccitatem non possunt, quamuis per sum
Dichium cst antea, tum prima sectione pmblemate septimo, tum liac eadem paullo su- l
306쪽
COMMENT. IN VII. SECT. PROBLEM.
l perius, morbos esse, qui contagione assiciant, corripiantque appropinquantes. Modo igitur ex illis nonnullos proponit, de propositis aliis, qui contagione haud insciant, quaerit cur in illis contingat contagio, in his non contingat. Quod autem Theodorus conuertit, melius putem transferri, HIN F, retenta voce Graeca, iam Latinorum auri-hus usitata. Nam cum tabis nomen, qtio utitur Theodorus de tribus aflectionibus, teste Cornelio Celso libro tertio capite x x II. dicatur: una cum corpus non alitur, altera, quae caeli exi a Graece dicitur, tertia quae phthitis cum ulcere pulmonis, sola hac contagione asscit , de de hac sola inquirit Aristoteles. ψ mramis, of ibin, intelligit febres summi a
doris. exiguae autem putredinis, cuiusmodi din synochus iacida putrida, de similes quae contagiosae non sunt. In pestilentibus autem quae contagione insciunt, magis attenditur putredo, quam calor febrilis, qui multo minus nocet insigni illa Si excellenti putredine. Febris autem cum vi nominis sui magis calorem denotet,ideo febres,quae cum multo calore, absque tali putredine corripiunt, hoc loco intelligit de excipit Aristoteles, MI pore rutonito. Ap plexia, morbi nomen eis Latinis medicis valde usitatum: Appellarunt illi tamen aliquando hoc morbo correptos, atton Ios, ut Celsus libro m. capite x x v i. stuporem autem attonitum, sicuti vertit Theodorus, isse ab eis dictum morbum illum, non
memini me legissae. D. M.ν ex ΔΛ Aat ahqas ex Miamreo ealerorum malorum. Ad verbum. Ne
que ab alv. Non est autem dictum hoc uniuerse accipiendum, nimirum a nullo alio mo bo praeterquam a propositis hominem contagione assici: cum de dvsenteria aliquando, A
pestilentia, de qua idem Aristoteles prima sectione problemate v it. de sebre pestilente vi
contagia assiciatur: sed particii laris cit negatio, non corripi per contagionem ab hydropc, febre, apoplexia, 3e aliis; alios nimirum intelligens qui contagios non sunt veluti Aiceret
& ab aliis quibusdam : de ad hune sensum trahenda sunt Theodori verba si fieri potest, sui
miniis corrigenda. η κ β ι α πια. An a lippitudine. Aggreditur propositorum morborum causas singillatim exponere , quare contagiosi sint i te primum ophtalmiae ; Ait igitur ophtalmiam ideo contagione acciri quoniam oculus, cuius pastio est hic morbus, pars est omnium nostri corporis maxime mobilis smilitudinesque omnes, de omnes impressiones prompte recipit, cum facile a re quae mouet, moueatur; prae humiditate nimirum,S mol-l litie substantiae ipsus Unde si oculum conturbatum aspiciat, a quo ipte aspiciatur, fit ei si milis, eandemque turbationem recipit. Non diuersa ratione soluit idem problema Aleia xander, primo libro problemate x x x v. cuius verba retulimus paullo ante ad problema iv. 4 3 ira m. Tabis avitem cantat o Phthisis ideo contagione assicit, quoniam ab eo, qui huiusmodi morbo laborat. spiritus redditur prauus de grauis morbi aute omnes qui sunt cu huiusmodi spiritu corrupto quales sunt pestiletes, illi celerrime se se insinuant eis, qui aegrotis appropinquant, sicuti subdit. ο , v j obri adii autem appropmquaris. Docet qucmadmo dum corripiatur, qui appropinquat: quia nimirum spiritum trahit prauum .dc corruptum, qualis ab aegroto expiratur, qui deinde pulmones ipsius inficit di deprauat. Porto Theod rus aliter legisse videtur, quam vulgata exemplatia habent, nimirum hoc modo: mn, αν Ab si oιον esto ποῶ. Sed vulgatae lectionis quamquam breuioris, idem c si sensus. α ὐν. A rotant τιιών. Quae hactenus dicta sunt, ea poterant esse abunde ad quasti nem dissoluendam: quae autem modo proponuntur ea de dissicilia ad natelligendum sunt, de quid faciant ad rem propositam non video; Aut, quod potius puto, verborum sententiam non assequor. Theodorus hic de suo addidit illa, quoilhuma ιrahitur. Graece enim so lum eis: Age rotat i Iur quia morbosum. In iis etiam quae sequuntur, valde discessit a Graecis nec tamen quid aut iuuet sententiam Aristotelis , aut potius quae sit iplius Theodori sen-ltentia; omnino assequor. Graeca ad verbum ita sonant: Asolo autem quia Miserat, agrarat. Theodorus igitur addit illa, quae multum sententiam immutare postulat, unus iste. 8e, seratque videtur ita interpretari verba,tamquam Aristoteles declaret, quare a solo eo morboso cui appropinquat aegrotet, non autem ab aliis, de quare eodem morbo corripiatur, quo ille prius assiciebatur. Aponensis ita explicat quasi Aristoteles doceat ordinem contagio nis, ut ex primo inficiatur secundus a secundo tertius Se se deinceps: sed vcrba quomodo huic sensui ad aptentur, ego videre non possum: ille vero, quia Graecas litteras ignorabat, Se antiquam tralationem habebat, quae erat ad verbum, aliqua aliquando immutare, Λ inuertere S saepe diuinare cogebatur, quod de facit aliquando: hoc igitur loco, quod erat in antiqua tralatione, at autem aluer, quae Graecis respondent μ' . ,-- i sunt enim, qui postremum verbum ita legant, de ita etiam legit Theodorus, non ii ρονὶ ille inquam pro albur legendum putauit, taluer, quasi alis taliter secundum cuingeni morbum disponantur, licuti prior ille erat affectus. Habet etiam antiqua tralatio Se hanc vocem,seun-M in i dum
307쪽
duis eui respondens abhina Graecis, & caret particula, γ sera, vera, posh -υ ita eandem quam habuit Theodotus, 3e habent Graeca vulgata exemplaria tinu verborum illinctionis mentionum faciam, quae Theodoto de Aponens, seu tralationi, quam Aponensis iis quutus citi valde cvariat. Ego locum puto esse corruptum i ae; - ἰον - α Δcmese -- lbus maris. Tertium soluit, quod proposiictatricabiem dicens illis c ontagio iam esse, quo niam morbus est in corporis superficie constitutus, & manat tumore glutinos b.Quoniam enim superficialis in apertoin omnibus obuius ci , Omnium etiam in uiri is cxponitur;quost 'niam vero glutinosus facile adhaeret. Patet autem morbum esse superficialem, vi glutinose sum, quoniam pruriginosus in, Omnia autem pruriginosa talia sunt, ait Arithoteles, nimbrum superhetalia, Ae humore glutinose manantia. Obseruandum aut aliuodorum legisse η-μμομ,qui vertit, scdsAbus magis. quam lepra, in vulgatis autem codicibus
Graecis cst, ιυνον, dc ita etiam legit antiquus interprcs, qui vertit ,sabies autem Dium alorum . Porro scabies, quae Graece dicitur, de lepra cum ab eodem humore originem litalian ea re inuicem differunt quod scabies sit magis superficialis, lepra autem altius pe- lnetret . pruritum autem utraque habent, sicuti patet ex his Pauli Eginetae verbis libro l
t altivis Eire alaribusque er Ambus cutem ripas ι, cristium modo se mutis ex se remittit nisal merasti lia es Inmmam illam corporis catem exedri. marias figanti habens Haec AEgineta quibus li noti dissentanea de utroq; affectu seribit Actuarius libro secundo de dignotione assectuum lcapite vigesimo. τ in δε-ν. Caetera nequeunt. Alteram soluit problematis partem, quare morbi aliqui non fiat contagios: quia nimirum vel non sunt in superficie constituti; sed intus latent, vel quamquam sunt in superficie constituti, non manant humore glutinoso, lutrumque enim ad illam rem desideratur. Animaduertendum autem in Graecis exempla tibus deesse particulam negatiuam, quam habet Theodori tralatio in illis. quia nonpresum- lmavr me tuum, atquc etiam antiquaquam sensis quoque videtur desiarare. - . r e,Ab et M. Vel quiapeia realheodorus 5e antiquus interpres vitam hoc loco agnoscunt particulam negatiuam, quorum ille vertit, persperesaam ob sucisalem non possint; hic autem,quon am non permanens officinalem. Abest tamen illa a Ctaecis codicibus: milisque sane vita ldetur illasensum interturbare: commode enim sine ea nos docum cxposuimus: morbos nimirum aliquos, qui sunt in superscie non esse contagiosos, quia ob siccitatem,qua sunti praediti, aioli manant humore illo glutinosor sed sicci permanent, SI consistunt, nec poni sunt adhaerere, ciun lentore, seu glutine careant: Aponensis, qui tralationcm antiquam li habuit cum negativa particula, exponit hoc modo motbos, qui sunt in superficie nec sunt li contagiosi dco tales esse, quoniam humor ille est siccus. de facile evaporabilis, unde cum li non consistat, nec adhaereat, sed dissoluatur, non moest contagione inscere. Porro hoc lidem problema habemus etiam apud Alexandrum libro secundo problematiam . numera-lturque x LIM . cuius verba Latine ita leguntur ex Theodori tralationet cir Iabes. scabies, lapaulo, mala contat asent: aqua Insertus,ssris, vor totius e poris, em nomen apoplex a transere in alium namquam silenis Suoniam oeul- a rimo humidia, assi nus opportunus δε- le iis morbosis riprauatur rases, qui cum se nIti a h 1entis utiti profersiantur: ιabes astem expiran-άοροι rem aerem radiut. 3αι ratius ab s-ιnuans palisonem membrum se secus.uiti iuras, is corrumpi . Scabies quoque cum posumma torporis si, lentam samem emittat, faciles μι propagar caram . integri corporis uuiarapores citeri sane mors .atit posses imm cutem arsingere neqneunt,nustam e reddu I delabationem, τι qua intereus Usapis attonitus, aut cum pers mina corporis tenι, nihil tamen hamoris pra n m astia lentitare. eris eirare, es torpulentia, emittunt, ut assu. lgo, ut lepra; auι positi gaiam parte interiora sunt da θυοniam mhupcitilens, atque patresae res imitiana, sivium aliorsum Iro senis sere viritim non possunι, τι se es erismus o sota. Quoniamveth in hisce transserendis non minus sed adeo plus, quam in Aristotelicis milii lapsus vi- ldetur Theodorus; quid cnim, ut alia omittam,albugo, quae oculorum morbus est, luc faeiar, quum leuco st, seu vitiligo,quae ab Alexandro proponitur ex viscido,& glutinoso hu- lmore vitium, otium in corporis parte superficiali 3 faciendum igitur mihi omnino putaui, ut denuo problema, si non ita cleganter, saltim fidelius conuerterem, hunc in modum: Famobrem a phthisi os ab re,o I Nittiarae e re tamar, qai aediratis appropinquant, ab hisve l
308쪽
COMMENT. IN VII. SECT. PROBLEM.
Cur dentium stuporem portulaca herba, aut sal toltcre potest Z An portulaca quia lentum quendam habet humo em , qui vel manducanti, aut man ualiquantisper confringenti patescit: haeret enim,ac trahitur. Lentor igitur subiens ire,a corpure cducit acorem, quipne qui assini rate quadam coniungi valeat, argumento saporis, quem acidulum reddit. Sal vero macerat, liquefacstque, atque ita acorem quoque extrudit.
trigeumum nonum 1 ibique a nobis, ut potuimus ita exposita, ut hoc loco nulla praetereatat quae addamus.
309쪽
Eorum quae ad rigorem, atque borrorem pertinent, THEODORO GAZA Jnterprete:
Qua de caussa liuidi qui rigent effciuntur An quoniam sanguis appulsu frigoris gelascit : gelatus autem nigrescit, propter caloris inopiam: albedo namque igni tribuitur : Quapropter iis maxime, qui aetate processerunt caro liuescit, eo quod calorem minimum
obtinent. De rigore SI horrore quaestiones in hac sectione proponi titulus ipse indicat. At vero destigore etiam quinque proponuntur problemata, tertium, sextum, nonum, decimum si ptimum, dc decimum nonum: de horrore alia quinquet octauum, undecimum, duodecimum, decimum tertium, & vltimum: reliqua autem de rigore. Quid autem rigor sit quibusque de caussis fiat, uberrimε a Galeno disquiritur, 3c explicatur, tum aliis in locis, tum vero in libro de tremore, palpitatione, conuulsione , dc rigore capite VI. quo in loco cum eorum opiniones rcfutasset, qui rigorem definiebant esse perfitctionem, aut per sesectionem validam, aut perfrictionem cum tremore: εc nominatim Platonem, qui idem esse putabat rigere, dc tremere i atque cum eo Athenaeum, Attalum; non etiam fatis esse putauit, si rigor definiatur perfitctio sensilis aut dolorisca t ita enim appellatur solummodo qui sanis accidit rigor. At morbidus liabet etiam coniunctium totius corporis praeter v luntatem , motum , turbationemque , seu maequalem concussionem, S agitationem:es que ab eo distinctus horror, M perfrictio, seu perfrigeratio.Si enim absque totius corporis m tu, dc concussione, ne cutis quidem inaequaliter moueatur, perstichio est, seu frigus: si autem cutis perturbetur, quatiaturque per quosdam insultu corpus autem totum non com moueatur: horror dicitur I ut hic sit cutis esse his, qualis rigor totius corporis: Ita de his affectibus Galenus: ut existimare liceat, eos quemadmodum dicunt in scholis, secundum magis de miniis inter se differre. Aristomi es autem ut de non morbido rigore necessarid videtur verba laceret sed generalius de omni , ita non videtur eum a perfrictione, seu perfrigeratione disiungere: Ec nomine rigoris, sicuti adnotauit etiam Aponensis, persigera-ltionem quandam intelligit i cum rigore enim semper perfrigerationis sensus coniungitur: quemadmodum scripsit eo loco Galenust licet illius caussa sepe etiam possit esse calida, cuiusmo
310쪽
COMMENT. IN VIII. SECT. PROBLEM.
euiuii di humor biliosus, Sc acris, quod non negat Aristoteles. Quod igitur de rigore lhoc primo problemate quaeritur, illud cit. Cur qui eo corripiuntur liuidi appareant, quo lque sit illius coloris in rigentibus caussa. Est auterin color liuidus, qui Giucce in Mo dici itur, tella iplo Galcno xiv. methodi capit I X. medius inter rubrum, δί nigrum, cuiusmodi laicus color est: scii medius inter penitus nigriim,dc floridum, lioc est rubicundum aut flauum ut habet idcin Galenus contincto H. in libruin Hippocratis de seacturis textu xxxti. Hesychiux dicit hunc colorcin plumbi. Clim autem rigentibus fieri ob sanguinis concretionem, seu congelationem tradit in praesentia Aristoteles. Concrescit autem sanguis obfrigus, quod eo tempore patitur: cum rigore Cnim Pcrsrigerationem semper csse coniunctam paullo ante ex Galeno ctiam diximus.Concretioncm autem sici i a frigore habemus1pud eundem Arithotelem libro IV. MetcOFlogicorum, cisi criam a calore sicco: sed in praesentia a frigore : quod scripsit etiam Galcnus libro primo de si ficium medicamentorum facultatibus capite V. Quinimo a solo uchementi frigore congelationem fieri dicebat ibidem Galenus. Non tamcn proprie & cxquisito accipi pulcni ab Aristotclc in prae sentia congelationem, non enim in viventis animalis corpore scri possit, aut ferri adeo in gens scisus, ut congelationem pariat: nec vero in rigentibus ipsis sanguis proprie, 5 vere concreicit de gelatur: sed potius crasscscit: quae crastities sint liter ex eodem Artitotele fit partim a calore, partim a frigore: quibusque a frigore id cuenit, illa ideo patiuntur, quia frigus ab eis partes calidas Sc tenuiores singuinis exprimit, cum quibus humor citam cli citur.De hac aut cm congelatione loquitur idem Arithotcles sectione 1 x. problemate similiter ix. frigore itaque correptus sanguis destitutusque magna ex parte calore,cuius beneficio albedo constat, iani non rubens aut flauus appareat, scd liuidus fiat, atque ita ex co Colorata membra similiter. Nomine igitur ignis , calor in praesentia intelligitur, seu spiritus nativus, aethereus δί coplcitis, qui in semine continetur, de quo Artitoteles libro secundo de generatione animalium capite I II. Hic enim ab initio immixtus semini sanguinemque subiens, venisque per uniuersum corpus dii sus, praesertim capillaribus, quae puriorem, magisque defaecatu in illum continent, ad carnem Sc cutim abunde cissoruscens, albedinem illam rubescentem, vividumque colorem procreat. Hoc autem colore, aut spiritu plus minus priuatus sanguis, priuataque membra, quod rigciatibus a frigore clienit, iam merito liuida appareant. Ignis sane proprie, nec albus cli, nequc alium colorem habet: quod existimabat Empedocles. Est enim color proprie affectio corporis mixti,ut ab Ariastotele scribitur: albedo tamen illi aliquo modo tribuitur, sicuti etiam fit a Galeno i co superius citato H. de Dacturis, xxx ii . his verbis Vidio interprete: Saepe iidere licet, quae nigrasunt. quum incipiunt verti in pus, hin se ostendere, tum pol itim nigritis amissa ad ignis colorem auehulia, albidiora euadcre. Quamquam ignis ctiam alia ratione, alioque nomine nigredinem aliquando pariat,ut habemus apud cundem Aristotelem sectione x x X v I I r. problemate v I l l .m quo quaerebat cur ignis hominem nigrum non reddat, fictile reddat: id vero qua ratione fiat, ostendit eo loco Aristotcles. Nos vero in praesentia de spiritu, de calore inlicreo verba Aristotelis accipimus, sicuti etiam fecit Aponcnsis. At vero a frigore liuiditatem membris induci, habemus ctiam sectione sequenti problemate x. dc apud Aetium tetrabili secundae sermone secundo, capite Ix. ubi ex Galeno Sc Riiplici de melancholico humore agens ita scribi Comario interprete: Poreo nigrescit aliquando Me humor severealefacti . aliquanso super frigefacius. Nam quale qui aedam patiuntur earbones, dum uruntur, lacidi mi ob ammam exictentes,extincta autem nigresentes: tale quiddam circa Haru angulam referem stigiditas facit. Quae autem habet Galenus locis supcrius adductis de liuore membris euentcnte ex sanguine extra venas laso, Sc corrupto, ea his non sunt eadem,ne que huc faciunt: Nos autem Aristotelica in praesentia explicabimus. Auapropter dis maxμ me, qui aetate frocesserunι. Corollarium: seu etiam argumentum a signo, cuiusmodi multa alia in hunc modum prolata, quo probat a stigore liuiditatem produci: Senes enim, quia minimum caloris illius innati, ccclesiisque habent, paucosque spiritus, eosque crassiores, de minus lucidos, quippe qui exiguum etiam sanguinem habeant, minusque persectum, ideo carnem habent liuidam. Inde de Hesychius tradit a Cois, dc Epirotis senes, appellari πυώους, hoc cst burris; ab co nimirum colore, quo praediti sunt. Huius eiusdem caloris extinctione, qui M vitam continet, dc cum vita discedit, mortuorum cadauera adeo liuida , tetra, δc horribilia apparere 1 olcnt.