장음표시 사용
331쪽
i Non omnes dicit cicatraces in corpore nigras esset non enim id ex toto verum est: sedeatissam quaerit diuersitatis carum quae in reliquo corpore immutantur ab illis, quae immutantur in oculis, illae enim nigrae redduntur, hae autem albae. Dicit igitur illas quae in ocu - llis fiunt, ideo albas este,quoniam cicatrix morbosum quiddam est; morbus autem partem l deducit in statum contrarium, ac prius erat: oculi autem pars, in qua fit cicatrix est nigra, aut talis apparet, si cnim in cornea, quae nigra plus minus apparet: merito igitur a cicatrice in contrarium statum parte illa d ducta alba reddetur. Haec autem ratio, quae satis communis, Ac longinqua est, ex ea re proximius videtur posse confirmari. Nam cum vnaquaeque pars sana, alimentum,quod trahit in colorem sibi smilem, conuertere solit, pars in corpore carnosa, de alba, ubi fit cicatrix quia debilis est, Si prae morbo non potest ali mentum perfecte concoquere, de assi initare, oc ad albedinem propriam deducere, cica trices in ca nigrae evadunt, de in oculo similiter, cum ratione eiusdem imbecillitatis ad co lorem, qui oculo proprius est aut niger, aut nigro proximus, trahi non possnt, albae. Est enim cornea in qua hae cicatrices fiunt, coloris propositi, quemadmodum dicit in praesen tia Aristoteles, de v. de Πncratione animalium capite primo, de alibi. Verum sicuti haec ratio possit approbari, quod petiinci ad cicatriccs in reliquo corpore, SI consona sit iis, quae ab eodem Aristotele dicuntur problemate x I. ita quod pertinet ad oculum salso nititur fundamento, nec video quomodo ab anatomicis recipi possit, quibus cornea ex te mi ni me est nigra aut alius coloris, sed alba, vel potius diaphana, Sc pellucida, sicuti cornu:l unde illi nomen; S color, quem in ea videmus . illi sit ab vuea tunica subiecta, quae sola
pars in toto oculo est colorata. Quinimo si colorata esset cornea, visionem recte fieri im pediret. Igitur non transmutatur in ea alimentum ad colorem nigrum, cum est sana. nec ex immutationis desectu candida apparet cicatrix. Valeret ea ratio si una cum cornea vulta
nerata forte esset ad circulum iridis uvea, de in hac fieret cicatrix: At de corneae etiam cicatricibus quae tales semper apparent, loquitur Aristoteses. Haec ideo proposui frustra alio quin prolata, quod ex iis, quae habct Aponensis in commentariis ita videatur Aristotelis ratio explicari Wconsimari; cis Aponcnsis confuse satis,& obscure loquens ut saepe alias, mihi quidem rudi ingenio viro, nec ex toto vera asserens, non omnino explanet eam sentatentiam Vidit enim fundamenti fustatem Aponensis, δe corneam ex se minime esse nistram, manifeste dicit. Igitur Aristotelis rationem communem, fle remotam, qualis est, si cui pleraqiae alia hoc in libro accipiamus: dc oculorum, seu corneae apparentem colorem, de quo loquitur Aristoteles, verum, de proprium requirentes, minime dimittamus. Nam i & Aristoteles idem, quanquam de oculorum coloris causa non ita senserit, memadmis dum anatomici, ut apparet cx libro quinto de generatione animala una capite primo ubii eorum colorum diuersitatem ad copiam, aut inopiam humoris reduxit, similitudine ex ἰ mari sui apta: qui enim multum habent humoris, illos cile nigros, ut profundaniaris. seui altorum gurgirum apparent: qui parum caesos:& sic pro abundantia aut paucitate humo
i i is, ex horum mediis coloratos corneae tamen colorem, quem videmus, non vere illim et
inesse, sed apparere, ut in mari si aperte ex similitudine adducta significat. Igitur ex apparenti colore deducitur ratio, quantum qui letu potcst. Hac autem color cum mulo moriat boso, de sano contrarius esse debeat, qua parte morbosus est; si sinus niger apparet, mori bosus, qua remanet cicatrix apparebit albus. Ad problema si aliquid praeterea asserendumi est, dicerem, cum alba, lucida 3e perspicua si cornea oculi tunica, nec vere in se colorem illum contineat, quem in ca videmus,sed ab vitea subtus posta illi insit quoties ob cicatri l eem duratur, Se spissescit, iam non posse amplius colorem illum 6stendere, quippe quael non amplius lucida, de peruia sit, unde color ille albus, aut albo similis, quem ex se habet, iam in ea apparet: cum etiam nutrimentum ad eandem conssuens, quod pituitosum est, &albidum, non possit ob partis imbecillitatem, sicuti antea concoqui, & immutari. Porris Alexander priani libri problemate Cx m. cum eandem quaestioncm pertractaret non oculorum generatim cicatriccs albas fieri proposuit, sed eas tantum, quae sent in pupilla Extra pupillam enim, in parte ctiam nigra, tales non seti: quod dictum Aristotelicis hisce non est omnino idem. Sed de idem Alexander aliam problematis rationem reddit , sumptam ex spiritu visuo, qui cum per pupillam tantum permeet, ubi illius meatus ex cical ttice obcci cati sunt, de egredi non possit, ibidem cogitur, adaugeturque: adauctus autem, i cum maxime lucidus, ec luminosus sit, pro sua copia cicatricem illustrango reddere albam
potest, id autem nulli ex aliis partibus contingit, quia ad nullam aliam spiritus ille allabit tur. Haec de oculorum cicatricibus. De aliis quae in toto corpore sunt illud repeto, non omnes ab Aristotele nigras dici: non entin hoc verum i quia exiguae reliqua carne albidiores
332쪽
COMMENT. IN IX SECT. PROBLEM. 3o
diores mihi quidem vidcnturr nigrae autem maiores, quae ex substantiae,At earnis deperdi-ltione relinquuntur 1 omninoque pro conditionum varietate illius,qui vulnus patitur, ni-lgriores, aut minus fiunt. In iuuene enim sano, boni temperamenti, 8e vegeto calore, ei-catrix ex leui vulnere vix apparebit nigra, aut ne apparebit quidem. Contra in sene lienoso, ex vicere magno,& diuturno, praesertim in cruribus, ob diltantiam, quae illis est a e loris fonte valde nigra, & in Aies magis talis. Vnde problemate v. de limosis speciatim Mae I .de viceribus eodem loco saepius existentibus eandem proponit quaestionem. Ρora cicatricibus nigris, quae possint restituere candidum colorem medicamenta habemus tum a Galeno, qui libro vii .dh simplicium medicamentorum facultatibus calamintham, seu nepitam huiusmodi facultate pollere tradit,tum etiam plurima alia a Plinio,qui 3 6 luestremoermum eum felle bubulo,& satiuos lupi uos ex aceto coctos,& sevum asininum cicatricibus nigris candidum colorem restituere variis in locis scriptum reliquit, scuti etiam ad albas oeulorum in libro de virtutibus Centaureae huius herbae succus commendatur. ουι αάδ. Eo mi veram lamen neque in eo=pore. Quae simpliciter proposuerat, ea limitibus quibusdam comprehendit, ne simpliciter acceptis, ipse aut erroris coargueretur, aut alius in errorem induceretur. Ait igitur cicatrices, siue oculorum, siue aliarum corporis partium , non semper esse vpius, de eiusdem coloris: nam quae in corpore sunt non statim, S ab initio sunt nigraesed albae potius, cuius rationem non redditi sed ea duci potest ex iis, quae dicentur problemate v. nec quae in oculo semper nigrae,aut etiam albae; sed procedente tempore, aut ex toto,aut maiori ex parta alij colori redduntur Ain m . in κυκλω G-το ο μεοον,-π--
Cur ferula oras , sue ambitum plagae rubigum, medium album facit)Utrum, quod sanguinem pellit ex medio, quod maxime serit, quia in orbem se colligit, & rotunda est: An ea quidem de caussa sanguia em deinde redire
oportcret3 rubedo autem, non nisi concursus sanguinis est, sique in eum locum, qui ictus est.
Quod hie de serula proponit Aristoteles, id latius explicatur problemate sequenti, in
quo tum idem de serula, tum de ligno contrarius proponitur effectus. Nomine autem forulae, quae νάρειε Graece dicitur, intelligendus est bacillus, leuis, & rotundus, cuiusmodi scapus est illius plantae, quae proprie ferula dicitur, seniculo similis; cuius etiam scapus u luti arundo, de similia, eo nomine hic possiant intelligi. Huiusmodi enim bacillo si pars ali qua percutiatur, medium quidem eiusdem partis percussae album, extrema autem rubida effieiunturi euius rei illam esse eaussam dicit Aristoteles, quhd ferula dum percutit, sanguinem premit, de pellit ipsum de medio a medium enim illud est, quod maximε ab ea ictum percipit, quia nimirum ferula est rotunda, δά circularis, nec aequE partes omnes iulius Ioel, ad quem cadit, ab ea tanguntur, ἔκ percutiuntur: sed omnium maximh medium. Inde autem pulso sanguine, merito pars illa alba redditur, cum a sanguine rubidum acciaperet colorem. Extrema autem ad quae tendit sanguis rubentiora. η ita ἐπωπια . An ea qMaem de ea a. Videtur ea reuocare in dubium, quae proposuit, si enim ideo medium est al-hum,quia illinc ictu serui; pulsus est sanguis, portet quidem ob hanc caussam At nisi aliud asseratur, sanguinem denud redire, & medium denuo rubescereὲ rubedo enim aliud non est, quam sanguinis concursus, sanguinis autem concursus est in eam partem, quae percussa fulti inde enim discessit, fle hie eius erat locus, ad quem ipsi reditus meritδ st Huic po tb dubitationi non satisfacit in praesentia, sed problemate sequenti,caussam a serens, quare sanguis non possit iis, qui ferula icti sunt ad eundem locum tedire, possit autem illis, qui percussi sunt ligno.
333쪽
Quare cum membra a ferula vehementius seriuntur, medium carnis album, orae rubrae redduntur:Ligno autem contra, medium an litis rubet An
i quod ferula luam ob leuitatem, ubi vchementer percussit, sanguinem re si dentem per summa dissipat. Itaque unde sanguis defuerit, mox ea pars alba existit: quo autem pi emus fluxit, hic rubor ambit. Cumque plaga intumuit,
sanguis cito suam sedem repetere non potest, quoniam & exiguus est, &relationem per acclive agat, necesse est: non enim nisi copia, magna referri potest contra naturam. At ictus, quos dura, corpora inserant, affigunt, colliduntque ponderis sui ratione, ac robore. Assiictum itaque medium cauum rcdditur, collitum autem raro cxistit: collisio nanque, dissectio,& disti actio leuis est. Quod cum cauum, collisumq; reddatur , sanguis ad id suminis de oris undique fertur: nam & aptus ferri deorsum est, &laxa expeditius subit, qtaod ea cedunt facilius, ubi autem sanguis co ipse se collegit, essicitur merito , Ut in dium rubore tingatur: orae autem, quas deseruit, albedine deco
. De serula idem quaerit, quia superiori problemate 1 cur fit ea quispiam vehementius percutiatur, medium percusta carpis album, edittema rubracificianturi de ligno contrarij effectus caussam, medium nimirum rubidius. Ligni autem nomine rem intelligit solidam,&grauem, ferulae sane hisce qualitatibus contrariam . Caussam autem eam reddit, quod ferula ubi vehementer percussit, sanguinem, qui est in superficie dispergit, de ab ca parte, quam vehementius attigit ad alias pelliti unde autem sanguis abit alba apparet ea pars illare destituta a qua rubescebat, quo autem tendit rubidior, maiore rubefacientis rei copia repleta u -camque plaga initimuit. satisfacit dubitationi superiori problepihate propositae cur sanguis non possit eundem locum repeterer duo autem recenso impedimenta a a terum quod sanguis pulsus,sit exigua quantitate, non enim a icui re plurima copia possit protrudi: alterum,quia per ardua, ge acclivia seratur, necesse et , cum in parte 'tuarior existat;hufusmodi autem latio praeter naturam est admodum difficilis sanguis enim sua natura gratiis. deorsum potius vergit: non possit itaque viam infestam . de sirrsiam ten- dente repetere, ius nulla copia iit, tunc enim multitudine oppressiis,ui adigitur ag crumpendum ; qui vect hi Cpropos rus est sanguis, ille est exigua quantitate.Theodorus sensum leundem voIuit exprimere, sed& Obscurius D ininus Latine vi puto per illa, relationem per arabae agat, necesse es: cuni Graeeis uesbis nihil sit magis perspicuum, si verbum verbo ita reddatur: Eoomam, est exiguus est is titio ad acchue. Quod autem sequitur melius etiam vetriato iciferatir enim latione eontra nataram, qua os multisadinem mi Migilum r m Mois. At usus 3 an Ara corpora Aggreditur alteram partem .Quae percussiones inseruntur a re solida, fle dura. sicuti lignum est, illae ob pondus, ac robur quod in se continent, comprimunt, de contundunt, seu eollidunt carnem, quod autem Uomprimitur, cauum redditur cedit enim rei comprimentis: quod autem contunditur, seu collidiciar, rarum evadit: Colliso nanque; alii ebntuso, est dissectib qnae8am 3e diuisio, seu distractio mollis, de leuis: quae autem diuidimr Ac distratilin pari,illa procor dubio. rara existit, cum partes ipsius alterae ab alicris Magnis distent. pacta igitur concaua, de rara parte illa, quae medrum occupat, facile ex locis, qui circa sunt & in ambitu, sanguis in superficie residens ad eam defertur, duo habens ad hanc rem ad minenta, unum ex se, alterum ex parte, ad quam fertur: sanguis enim n j tura sua deorsum serri aptus est, quippe grauis, in concalium autem locum delabens deo lsum sertur,& pars, ad quam tendit, plompta est ad recipiendum, quia laxa, de rara est, fle, facile cedit impressioni. Nos porct vocem θλῶν, , reddidimus, compresiorum , quod puta
334쪽
l COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM. 3os
remus clariu &euidentius exprimere illam membri passonem, & continui solutionem,l quam intelligit Aristoteles, quam voce, amictionis sola, qua utitur Theodorus, Θ σνς au- l tem, collisio vertitur a Theoὰoro, possit etiam taurum. Quid autem ea sit, cum habeamus: Aristotelem interpretem, stultum sit ab aliis auctoribus petere, qui tamen multis verbis i eam explicant. H' ιυλ. usi autem sanguis. Conclud ita Sanguine collecto lea parte quae medium occupat, illa merito rubescit: a sanguine enim rubor extrcma au- l
tena,vnde discessit merito alba, destituta nimirum eo unde rubescebant.
i Cur nigrae cicatrices hominum sunt, qui vitio lienis tenciatur ξ An quodi sanguis corum corruptus cst, propter admixtioncm morbosi, dilutique sans guinis, qui a liene proceditὶ Cicatrix igitur cute praetenui, summaque consi l uit: sanguis vero ille, quia ut dilutus, & calidus sἰt, niger est: cicatricem nigram transpectus utique ostendit, & quidem saepius. Hae eadem de causal cicatrix nigrior st: sanguis etenim cutis imbecillitate frigescit, & calore
leuaporante atrior redditur. Senioribus etiam pari ratione cutis magis nil grescit, 3 natiuae cicatrices atriores, quam iunioribus habentur: est enim quas vibicatum corpus eorum totum, non ob aliquam cutis tenuitatem,sed quod calor defecerit. ii Quod superius problemate secundo propositum erat de cicatricibus, qux in corpor
i nigrae apparent; id euidentius, quam in aliis, in lienosis conspicitur, eam ob rem separatimi modo illam quaestionem proponit: lienosos autem scu-, Galenus libro nono det compositione medicamentorum feeundum locos capite secundo appellat cos, quibus diui licia obduruit, Ac talis adhuc perseuerati atque etiam libro de definitionibus medicis sextos autem aphorismorum x xi II. iidem tum a Galeno, tum ab Hippocrate dicuntur cui R e. Hoc autem in loco Aristoteles minκνι ι sunt, quibus lien vitio aliquo ita assicitur, ut is,nguis in eo existens contaminatus, & eorruptus fiat: est autem huiusmodi sanguis prae li vitio illo aquosus, A dimuens, nec eam nactus crassitiem, de consistentiam, quae huius- l modi sanguini naturam suam obtinenti, est necessaria Cum igitur is tinguas per reliquas si corporis partes dimisus, misceariar ath, qui in venis AE; At niger sit, quippe aquosus, ca- llidus,hoc est putredinosost humidus, At calidus calore extraneo, destitutus autem calor , lge spiritu nativo, eundem inficit, 3e ad summam cutim, ubi consitant cicatrices, pcruc-ll niens, efficit, ut talis inde appareat cicatrix. e . χλιο εκιή. o quidem saeptus. Haec iuxta lf Theodori interpunctionem superiori membro adhaerent: sed melius annectentur sequenti, ut habent Graeci excusi codices, At antiqua tralatio. Est autem hoc corollarium, seu potius confirmatio eorum, quae dicta sunt, cicatricem nigram fieri natiui caloris desectu. Eadem, inquit, cicatrix inlienosis nigrior procedente tempore saepius fit: debilitata enim cute ex ulcere praecedente, sanguis, qui ad eam nutrimenti caussa deferturaestigeratur ac sidue magis, & idcirco nigrior fit, deficiente nimirum magis natiuo calore, qui sylendo-rena, & colorem proprium rei conseruat, indeque cicatrix nigrior de ipsa hi.Idem seniori- lnas contingit, qui aetatis ratione lienosissimiles sunt: unde corpora, id est carnes ipsorumi nigrior s sunt A: cicatrices congenitae id est ipss cognata: A non secus ac carnes inutal tionem sequutae, nigriores, quam iuuenibus, eisdem sunt. Cum totum corpus ipsurum,l quasi vibigibus notatum, & si miliatum appareat: idque non ob subtilitatem cutis, quod li in iuuenibus dictum est. sed ob natiui caloris desectum. Theodorus omisit duas illas vo- li Culas ta Mim quas nos exposuimus,m e Gem heno s, quae non crant omittendae:locus igitur i
335쪽
iuxta lectionem Graeci exemplaris typis excusa, ita conuerti potest: in savi in eo cieaιriss
Vtrum quaecumq; rei eiusdem caussam obtinent, vim habent eandem ad agendum, an non Uerbi caussa, cum vibices discuti, & ab aere, & a
radicula, & a faba commanducata, & a pulmone, S: ab argilla , & ab aliis huiuscemodi possint, singulane vi eadem hoc essiciant an diuersa 3 An ae; lideo tollit, quoniam rubiginem prae se seri, quae pro medicamento accipi potest 3 faba vero & pulmo, & argilla, co quo o ad se attrahunt propter sui l
corporis raritatem, caetaraque praedicta aliis ex caussis idem faciunt. An vl ltimum quidem in his omnibus idem est Quod autem antecedit, hoc discri
mini re, nihil est, quod prohibeat.
Cum res nonnullas inter se diuersas videre liceat unius & eiusdem es thias esse caussas seu eundem essectum a rebus inter se diuersis prouenire: quaerit Aristoteles an illa omnia, quae inter se diuersa sunt, eundem gignentia effectum, eandem ad agendum habeant si cultatem, an non Exemplis autem declarat, quod proposuit I & quinque enumeratis rebus, unde vibices, aut suggillata tollantur, aere, radicula, faba, pulmone, & argilla quaerit utrum eadem facultate haec omnia liuores illos tollant, an diuersa; Et cum ad finem pro blematis quaestionem dissoluat, explicat interi quomodo unaquaque ex rebus propositi; deleat suggillata aut vibices, liuores scilicet illos, qui Graecis ita mα dicuntur, de cuius nominis significatione dicetur problemate I x. Ere igitur eos inprimis tolli assi at ratione rubiginis, seu aeruginis, quae ex ipso est medicamentosa nimirum re. Quae caussa,etsi lnon admodum proxima videli possit, tam late patente medicamenti nomine, quando ta- incn res in medium veniat comparatione radiculae, fabae, & pulmonis, quae comestibilia lsunt & argilla,quae exiguum, & obsciarum in medicina usum habet, cum aes, seu potius ilia i lius rubigo, quae aerugo dicitur, & alia, quae ex ipso sunt, aded validas, & manifestas obti-
neant vires, iure non absona videatur adduci ratio: cogitandum enim est, nomine pharia lmaei illud intelligi, quod adhibitum eius naturam, cui adhibitum est immutat, quod ve- lnenum apud Latinos dicitur. Cum tale igitur existat aes iure poterit naturam priorem im- lmutando, quod liuidum erat album facere, id autem de aliis quattuor, quae mitiori natura constant, haud quaquam poterimus simpliciter proserre. Vt denique idem seth st diceta ire aes ideo suggillata tollit, quia aeruginis ratione medicamen, ac dicere, quia aeruginis rata ltione admodum ex calfacit, & exsiccat, ac discutit; unde & dicit Avicennas, quod exedit li callos, & attenuat. Ο au. , ε ο ωνκτριαν , e 14 α φλω. faba vero o palmo, edi argilia. lTria ex propositis, qua nomine recenset, fabam, pulmonem, At argillam, ideo vibices tolia llere assirmat, quia cum snt substantiae corporis, raritate & laxitate praesitae, eisdem admo- lta, facile trahunt ad se, & recipiunt quaecumque attrahuntum extracto autem sangun)e tollitur suggillatio. Porro in veteri tralatione duae latum ex rebus propositis enumerantur,sa ba. At pulmo, omissa argilla ; & Iustiniani eodex notis compunctam habet illam vocem, tanquam ab exemplari abesset, ex quo Aescribebat. Vnde cogitabam, fuisse sorte eam vocem suspectam, quod nimirum argilla omnis haud esset illis annumeranda, quae prae raritate,& laxitate corporis attrahendo vibices tollunt, nec eiusmoda suhstantiae raritate eon- istaret. Pro qua dubitatione illud occurrit, csse inter terras, atque adeo inter argillas alias ratiore alias densiore cons stenti quhd docet Galenus, qui etiam ex grauitate, & leuitate elut rei argumentum ducit; terrae enim inde leuitatem prouenire, quδd larga, & copiosa in tota cius temperie aerea insistit substantia, ibidem scribit quare M Samiae rerrq cssentium magis quodammodo aeream,quam Lemniae eodem loco esse assirmat. Vnde si admitteta l
336쪽
COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM. 3ii
ea vox , quam sane recipit sodorus, de ea, quae leui constantia est praedita erit accita lpiendus locus. Et seM Crito in compositionibus, quas recitat Galenus libro quinto de icompositione medicamentorum secundum locos eapite primo, ad suggillata tollenda vii-tur simiae Plinius etiam libro xvii. rapite vii. leucargilli, seu leucargionis speciem quam dam seeundo loco numerat,quae subrufa est & vocatur rapnum arms,quam leuitare,quam terae dimidio minore esse dicit; unde & Dalectimpius se habere manuscriptum exemplar testatur, in quo non, eum πυτν Hed e numargo legatur, quas laxa, Λ nara. De hac igitur,de et smilibus si locus accipiatur,omni carebit difficultate o I Faba mero.Faba ad suggillata recipitur in multis compositionibus veterum medicorum,quas recitat Galantis libro quinto de compositione medieamentorum secundum locos capite primo. Archigenes enim uritur faba fresa, eaque cruda, ut exponit Galenus in cataplasmate, nec mi-lnus eadem commanducata cum melle, & imposita; atque etiam cum cerussa, S: argentilspuma ad Grati formam vino quoque maccrata, donec teneta sat, de trita spleni) modo imposita. Apollonius etiam utitur eadem heia, At fracta in cataplasmate. Crito similiter libro tertio ge Orpatu ad eandem rem utitur farina sabacea aliis multis immixta. Quin S
Dioseotides libro secundo candem cum melle & farina se nuneci scribit suggillata dissol
uere. Et Plinius libro xxti capite x x v. eam dicit livoribus mederi.-o emae υω, or palmo,
3e hune etiam ad tollenda suggillata adhibuisse medicos, se antiquiores resert Galenus lo- eo quem mod3 adduxi; Archigenes enim porci pulmonem calidum imponendum dixit:& Crito ex Aristarcho pulmone caprinovsto una cum aliis permultis utitur. Et eode etiam seu raptino, seu agnino seniliter usto cum aliis multis ex cerato rosaceo exceptis. η ψωλο . Cr a*issa. Crito utebatur semia terra una cum tordyllio, exceptis aceto,& mellis exiguo ad suggillationes, quae profundae erant. λα 3 λ ἐώρνή. Ieiaque ν ά . Hoc est ra diculum seu raphanum, Ac alia, quae nomine haud expressit margillam ipsim s superiti, omissa suetit. Raphano porth, nimirum eius radice ad suggillata uti medicos eosdem, qudis superius ex Galeno nominaui, Archigenem, Apollonium,& Critonem,ex ipsorum compo stionibus a Galeno recitatis eodem loco videre licet. Dioscorides etiam libro secundo capite cxxxvra .radiculam cum melle suggillata tollere scribit. Porrδ autem quomodo singula ex dictis suggillatis medeantur non explicat ubique Galenus genus, & qualitatem meducamenti ei initio satis est proposuisse, quo assemis tollatur. His enim initio statim libri quinti cum de suggillatorum curatione ageret apposuerat verba: Moiso a se sisne latim fitinans medei, prissetiam sanguti denigrescas ,suam medendi habentes. Usanguis distitia ri
stioni respondet. Ea dicens, quae proposita sunt SI eis similia, partim quidem eadem facultate,partam autem non eadem essectus illos inducere. Si enim extremam illam actionem,& operationem, qua ab eis res effecta redditur, confideremus, illa eadem est in omnibus, terminus ille nimirum ultimos actionis a facultate prodeuntis,a quo curatio absque medio perscitur. Hie autem nee ab Aristotele exprimitur, nec proprio nomine exprimi potestinam quae vi sua immutant, quae aretrahunt. quae extenuant, quae adstringunt, haec tandem in ruratione absoluenda qua vibices tollunt, ad eum terminum perueniunt, qui in omnitas idem est. Sed nomine caret ι.eandem autem rem in aliis medicamentis, quae eundem effectum gignunt,extremo affectionis termino considerato affirmare nihil prohibet si a tem eo Meremus ea, quae praecedunt, nimirum operationes, seu apparatus praecedentes extremum terminum inionis, illa nihil prohibet esse diuersa, quod confirmatur a maiori per illa uum s eri α -τις, multa enam eidem effectui producendo apparatus tatione idonea, contraria sunt inter se scuticalidum, & frigidum: igitur diuersa. At hae e dem seu eorum actio cum in eo iam res est ab iis producenda, ut absoluatur, tunc in idem redeunt ex Aristotelis sententia. Nou ignorandum autem haec extrema, quae confirmati
nem eontinere diximus, desiderari in Latina Theodori tralatione, habeti tamen tum in lon L eodicibus
337쪽
codicibus Graecis exςitas, tum eti m in tralatione antiqua: sed ciun illico, legerentur post l
Cur caeterae cicatrices nigrae, oculi albae consistunt An quod cicatrices colorem contrahunt contrarium parti in qua ossiciuntur. At in parte oculi nigra fieri solent: ergo albae cssiciantur necesse est.
Hoc probIema seriptum etiam fuit supcrius hac eadem sectione secundum, eoque loco a nobis expositum : dc de eadem materia pertractatum fuit problemate v. atque denuo etiam agetur problemate xI. Quare hoc loco alia adducenda non sunt.
Cur linis ferulae doloreis amplius mouet, quam aliquod duriorum 3Ita
enim deprehendetur, si quis cum verberat ratione c siderad, cuin inmenichum durioris vehementiorem esse ratio potior exigit: acrius .enitu ferit,
quod durius est. An quod caro non solium cum percutitur, sed etiam eum reia percutit, dolet. Igitur a duris percuti tantum potest: cedit enim propter eorum duxitiem. At vero a ferula utrunq; sanc accidit, ur& percutiatur, & rei percutiat, propter ponde is leuitatem,c m scilicet. non cedat, tcd rei ux/tur,
Comparat ictum ex re dura, ligno puta quercino, aut similiallatim , cum e qui zK remolli,ut ferula aut viminea virga infertur. Et caussam quaerit, quam ob inm hoc ma L fiat dolor, quam ex illo, si tamen rei propositae veritas adhibita ratione consideretur, non illicoenim parere, quin videri contrarium, cum a re dura magis rationi. onsnuum vide tuc. maiorem excitari dolorem, quam a te molli, quia ictus est maior,& maiori pondein rit. Illa autem, cri Πων τ se P- -μ τυ μι insta conuertunda sunt, si verborum propriaes obseruamus significationes: RAEMn mmma ρυε- num via a , ω- durioru esse m o Gorificum, qui seru Hismenrtus nota quomodo ortit
Theodorus Satisfacit autem dubitationi AristQteles, Ac qia aestionem soluit pet illa, quae sc- qu intur, ἡ ωn-. n quod caro non solum. Ideo ferula perculsi cato tota dolet, quata a re dura; quoniam a ferula incussi ictus plures numero sunt, quam a re dura, virus unim, Msimplex ferulae ictus, duplex redditur, quod non contingit in inu eram duin i atque isse rutae Ictus omneu duplicantur. Idautem ea ratione fit, quia cum fetulast res leuis, iriimus enim de catNulli fruticum leuitas maior in magno pondere ferri non potest unde Cato, in
338쪽
COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM.
ab ea percutitur, prae serulae icuitate non cedit,sed contra renititur,in renuc autem verbe .rat serulam ipsam, Λ ex eo alter accidit clolor. Id cum in surgulis ici ibus coruvigat, linguli ictu ex eo singuli dolores duplicantur, quod non contingit in ictu ex re dura, quia rei durat caro cedit, nec renixus accidit,aum Percussio.Ita maius ad faciendum doloi em momentum habet iterata percussio, quam simplex vehementia, percutiente vi nimirum aeque valida existente, tum quaestrulam, tum quae rem duriorem carni incutit, id enim vel aliivitio supponendum cst.
Cur thapsa,& cyathus, quae contraria plane inter se sitiit, pariter vibices lpossint discutere, hic principio, illa posti Cyathus enim frigidus est quod
etiam Poeta inquit Homerus: -- gelido dentes defixit in aere. .
thapsa vero ealida, & vrcns: An quod ut animo d6scientibus aqua ,sic cyathus vibicatis occurrit. Obvians enim rcfrigeratio calorem prorubet educi et sanguine,qui per ictum ad summa conssuere corporis, atquc conetestere solet, ubi calor decesserit ; si enim, ut perinde, ac si extra sit, congelctur. cum sub cute est, hi opequc ab est, ut extra sit. At vero cum calori exitus acgatur, non concrescit, sed se rursum diffundit, & sedem, unde effuxit, repetit.
Quod idem thapsia quoquc pr stare potest,quippe quae caloris sui facultate prohibeat; ne sanguis gelascat.
Agit de h3popiis. quae Latine vibices, aut suggillata dicuntur, de quibus etiam tracta nenii pmblemate sexto.Hypomautem qua sint, nimirum Graece is α. rum in inedia &α ut τltima syllaba Halvas auctores omittam . maniseste pater o primis Galeni ve his libri quinti de compotitione medicam totum secundum loca, quae ita habente frictah σωπιώ, ara Σιμι. nomen apsam dicas: trimemmel. vetusorqati H ptialis iuerit quia ipse sub seudus i. Esaatem ex tenere essionum rechinamatum v stalarum. Anestant sta
uia nim ramiminatist eo citi Usangme, qui in multas emis paνtes iuster est disseminatis erat. Haec Galentis a quae nos Lat ine paullulum munirrauimus ab iis, quae Comarius versa eda-dit aequuti etiam lectionem, ream. vinata aliquantisper emendariorem. Sunt igitur Galeno hypopia, suggithara Latine sub cutis contusiones, temporis progressu nigresceti res: atqui etiam generalius qualiset corporis parte contusa, ae plagis suggillata sumi ea filiqucindo, sunt qui amment ali tes. Liuiditatem porro illis semper elle coniunctant cum ulterius protiectissunt rempora patet ex Xerbis Galent: Antea vero, alit itidem liuia dum, ut in nonnullis Eontingit auoctilentum; ant substitiunx, aut subpallidum esse colo tem daeit idem Galensis, re ex descriptione sitas Coni lare potes . Verum dubitationem ali quam paris unus Theopliraelii lociis libri totai capite ultimo, quem proponit Marcellus V irgilius in commentariis adripi se thapsia Dioscoridis: ibi enim apud Theopsuasitim haec habentur , verbat η αα α ἡ ἐπι δὲ α κ τάχη ,κσΘα res er α,α, 06- : δ-,urti 3 an τα πελι lacra ad in' uasti met , Hoc est: nam 4 δα mo
339쪽
i mitoria: Θsqau eam continueril, tum seperitis, tum inferius parνι, qam'patis insores ulti. N, hquia auram facit, sed ean L. Dubitat igitur Marcellus ex hoc loco,quomodo thapsia faciat hypopia candita, eum ut ille ait, hypopium denotet sanguinis concursum ex tetit, lsu ve, aut aliqtia iniuria alia in aliquam corporis partem, integraque cute in eo loco ML lsantem, &quasi mortuum, indeque nigrescentem cutem, satisfacit dissicultati idem Mar- .cellus, rem ad thaps num colorem referendo, quem fuisse pallidum.At eo solitos faciam perungi, qui pallidi ,-valetudinarij apparere volebant, testis est Nicandri scholiastes in Alexipharmacis. Vt vocaverit Theophrastus hypopia candida, pallores ex thapsa factos. Verum hae in solutione inprimis illud molestum est; quod S: ipse Marcellus proponit, eum colorem non a thapsia herba, sed a thapso ligno fieri consueuisse, ut omnes auctores
testantur, indeque thapsinum colorem dictum.Deinde quod vocis cui virtute particula: εα, significatio augetur,scuti in εκmκεις, quemadmodum Budaeus ostendit, ut eandiaam, seu miense albam fgnificet, ipse s gnincationem minuit, ut vix album denotet, quale pallidum est. Tum vero quis a thapsa eiusmodi colore insci eutem, aut dixit, aut experientia probauit'quique a Plutarcho in phocione dicitur thapsinus colorquem etiam adgucit Marcellus talis erat mortuorumque similis, scuti eodem loco subdit Plutaret, usi Quod si ille erat a thapsa, male enimuero poterat eodem colore, nocturnis
grassationibus vcrberatam iaciem Nero dissimulare,quoὰ ait Plinius. Praeterea cum Theo phrastus hypoph nomine nil aliud sane intelligere voluerit, quam morbosam affectionem sponte & per se thapsae facultate genitam, quid enimuero pallores opera nostra productos
somniamus Aut cur nomine tam longinquo, 3e extraneo rem facit m implicare voluit Theophrastus 3 Cara aliter videtur legisse eum locum: Ita enim conuertit: ιha a Maiaeve horia es, os gau continuιι, ιam supentis, quam inferius purgas. Ad haec da tolsere potes: .spparaιiones tamen at in Galliatas βιιι. Videtur igitur legisse tum απυα 3ποιώ x, franimirum cum O, in prima syllaba, Ac υ in postrema. Huitis vestigia, ut puto sequutus Matthaeolus in commentariis Italicis ad Dioscotidem ita hune Theophrasti locum ea pite de thapsa Italite conuertit: La lapsa de vina radiu, ehese momisare. e Pandos ritiem, fapargara ius to, e risura ,sterne anheasa i h dii maeaasa non iumene atiane salu Manesi E. Vterque sanὲ male vocem . o. c., accepit, si vera sunt, quae paullo ante ex Budaro retulimus, cum Theodorus venerit,exalsics. quae vox licet forma Graecae smilis, fgnificatione contraria est. ex , enim hac voce, sicuti etiam aliis similibus. apud Latinos minuit, cum Graece augeat; Matthaeoliis autem, Bisach au. Deinde quid illud est, quod Theodorus, ait thapsiam stipputationes facete exalbidas 3 suppuratoria equidem facultas, haud inest thapsiae, quae summe calida, At caustica dicitur ab Aristotele: at suppurantia, siue pus m uentia, modcrate calida, &humida ex Galeno. Matthaeolus fortasse tem accepit de illo thapsiae effectu, quem tecitat Dioscorides his vethist sectam Gessis, flare debes nori ob-
aerius vento, πιρώια eam Les vritis est se a sarasitit, 3aoniam ob habius acrimoniam , faelesvehemenserintamesis, niariae torpora in a ripastalis Quam rem similitet ex Dioscoridescribit Serapion capite de thapsa. At durum videtur quae lite exprimutur vocibus ἐπαοιδε,&. φλine sui M, quibus tumores,& pustulae, & bullae, a t vescae comprehenduntur, e
dem intestigi pud Theophrastum voce i,miama, eum ille idem auctor Dioscorides, qui thapsam essicere tumores,& bullas dixerat,voces proprias usurpando, paullo post eandem tollere suggillata. & liuores dicat propriis itidem usurpatis vocibus,quae Quicinumα ; Quin & eundem thapsat essectum memorauerat antea Theophrasus libri noni capite nono eodem verbo . ,οιδ , quo Dioscorides usus Praeterea, quod albedinis vestial gium in hisce Dioscoridis verbis, qui videtur praecipuus Theophrasti scopus sed & quae
ex thapsa exciramur bullae, nonne potius coniunctae rubori, scuti apparet ex voceia in vir ,quae comprehedi inflammationem dicitur libro de definitionibus meditassio to Iacobus Dalecham pius libro sexto de historia plantatum capite x x 1 x. hunc de thapsia nodum breuiter expeciire conatus est, AIexandri gladio di luen dicit enim apud The phrasium legendum esse clinia, di r Id est, sex lusa alis iuba retati; quo mo do, ille sanh Marcelli Hubitationem sustulit, nodum tame omnem haud omnino disse vir quae enim illa sententia3 ciuin o luores tollirentes. Hrsu Iasa aha alla re u i Quando
idem sint πιλώμας de Uz-mα3ac si dicciret hucites tollere potest Al liuores alios albos res dii: quod si aliquid interest, generalius utique sit πιλα μα, quam 's: U--χ enim proprie sumptum liuiditatem sub oculis edi percussione ignificat, ut huc recidant illa verba ores ιοί re potes haeres abo tib M A. artis reduit: unde s contemiis locus est & aiasque antiqui exemplaris auctoritate immutare licet, quod sane aliquando facere cogimuri
340쪽
I COMMENT. IN IX. SECT. PROBLEM.
enimuero potius vocem uallo superius retraheremM ita legerem: μα-
ά suggillam nimirum accipientibus nobis, minusvniue saliter, id est plInitum vestigia lauida sub oculis; tanquam lim 'cipue, generaliori nomine, quo antra vlus erat, haud contentiis , volucrit I heophrastus nominare. Gabin. Praeter loca quae modo adduximus ex Theophrasto, &Dioscoride, ad suggillata utuntur illapsia alii auctores, Ut Arelligenes Crito, & Heras, quorum compositiones apud Galenum videre licet. χ, οπι δή, o cνarhu . Hoc nomine significari vas, seu in mentum ex aere, p cI-pue contat ex eo. quem illico citat Aristotelis Homeri versu, atque etiam ex problematibus, qua sequuntur dcc imo,& duodecimo. Erat autem cyathus vas potorium, quo vinum ex cado hauriebaturvi postmodum sundebatur in calicem, sicuti constat ex Iulio Polluce libro sexto capite secundo ex Athenam libro decimo. Erant porro ex varia materia ibi dem cnim Athenarus ex Pherecratc in nugis nominat cyathum argenteum,libro X . ex Hellanico cvathum ex aere ius verbas In A πο-- ῶ-, mpelux est, phisia ex aere, παιων cx Me, G ext PM- columex aere Encus igitur cyathus hoc loco ab Aristὀtele intelligi tur. Quin Scopressum ab codem 1 tiisse aes suspicionem iacit uctus tralatici, quae habetur . aras Humlinodi igitur aeneo vase suggillatis appositio, seu assiicto liuidus ille color vulgo tollabatur icuta conit at cx Aristophanis interprete in Pace, illis super verbis
Omnes , j cyathis adiacentes. uo iii loco haeci rubet intcrpres: Oxi pis ex aere eonfiicantes suggiliara , O sciunt, υ --em t. huiusmodi enim re expletu ortas vibices ex restem. Qui Aristophanis locus citatur etiam ab Athenaeo libro x. his verbis: Hucρ miser, qvid Aristophanes movie au, Mollata nam μ luta eo ressa cyathis delentur, ac manesunt. Huiusmodi igitur remedii aere in cntia propolito, rationem ipsius quaerit Aristotcles, Misimul illapii , quam hypopiis aut admodum prodesse multorum luctoritate stipernis confirmauimus, quibus etiam illa ex Plinio adiici potest libro xIII. capite xxii. qui suggillatis ,& liuentibus remedio clic iliapli im ex medicorum sententia scriptum reliquit, δc clarissimo Neronis exemplo eo remedio valde feliciter usi auctoritate firmauit. Cum igitur contraria inter se sint cyathus,&thapsia,quomodo utraque eundem produciant effemim disquirit: contraria a tem esse ex eo probat, quod cyathus frigidus est, quippe qui cx aere, aes autem frigidumiliapiis autem calida: aes porro Digidum esse probat auctoritate Homeri qui libro quinto Iliadis, mortem Pedaei .i Megete intersecti describens,dixit Pedaeum dentibus aes frigidum recepisse. Ibi autem Scholiastes,pro aereiorum exponit: cx serro cnim gladii, ω enses. Selancearum cuspides. At Pocta loco scat aerc ipso cuius etiam ulus antiquior, ut ait Lucre
Et prior cras erat, quamferri cognitu/risus.9v t i solet. Mistoteles autem in praesentia aes nominat, Ac de eo loquitur, idque frigidum esse cx l Iomeri loco dicit. Homericus sane interpres, aes siue ferrum ideo fiagidum a Pocta eo loco vocari lcribi eu proprie quod frigidum sit M caloris expers, seu ab effectu, quia frigiditatem inducat, nimirum mortem, quae frigida dicitur.Quod autem scholiastes inquit proprie seigidum, non explicat tamen, utrum actu, in lacultate tale intelligati Lucretius etiam,quem modo nominaui libro primo de rerum natura aeris frigiditat cm,eunque summam ostendisse videtur, cum cecinit:
Tum glacies aera 'inna Lincta liquesit.
Si vera est lectio, quam Lambinus proposuu Nos sane in praesentia hanc atris frigiditatemata intelligimus, menim est, qua ad suggillata utimur: facultate tamen, seu potcntia λ-gidum etiam dixit illum Galenus libro i x. meth. medendi capite vltimo, Cuius haec sunt verba Latine: iapida smintia uani. -υ ρκου resema em, ostius es: μMemmosam aris, o ferri, o Rari,in a versa omnium. Pae ex terras vi corporum. Aponensis ramen in commentariis ad hunc locum, dixit illum esse olidum, Λ siccum in tertio gradu nimirum quod de atris flore scuti puto, dixit Avicennas libro secundo tractatu secundo adas ipsum trahens. Sunt enim & flos aeris , & aerugo, & arris squamma, S scoria, & aes combustum, omnia calida &sc , ars non item,scuti ex Galeni loco, quem adduximus, eonstat tris igitur frigiditas in cyatho,quo apposito, seu astricato liuores delentur,ea nobis praecipue