장음표시 사용
361쪽
tibus, 3e voluptuosis viris, quales erant Sybarit quos huiusmodi animaleulis acuti etiam pusionibus ex hominum genere se oblectare solitos, Athenaeus testitur libro duodecimo De p)gm is ita serabit Atli teles octauo de historia capite undecimo : Est autem hie loem, et ea qaem premaei hasitant: non ensm hae fabula est, sed re mera est gentis aoddam - άbiiunt paulltim sam homini. tam e viram. Plinius de eisdem libro septimo capite secundo. Sura ses
ιο enns M, ese otiorum putamimbus construi. Haec Plinius. Strabo & pygmaeos, Ac omnia illa fabulas esse dixit libro decimo septimo: neminem enim umquain sde dignum pygmaeos vidisse: libro autem secundo eorum longitudinem memorans, trium spithamarum simili ter ut Plinius dixit: est autem spithama quam Plinius loco modo adducto dodrantem in terpretatur, idem ac palmus maior, nimirum quantum extensa manus spatij capere potes , qui sunt pollices duodecim. Erunt igitur pugnaxi longitudine trium palmorum nostratium, seu pollicum digitorum triginta sex. Finem faciam huiusce problematis expositio ni, si addidero, quae omnia hic de pygmaeis eorumque causis ab Aristotele proponuntur, eadem fere ad verbum adduci a Cillio Rhodigino lectionum antiquarum libro tertio capi te decimo deprauata tamen aliqua ex parte, sed quod stomachum magis faciat, magistri Aristotelis nomine praeterito. Atqui, & eruditissimum Dalechampium in annotationibu ad Plinium cum ea Rhodi gini ei taret, Aristotelis & ipse nomen, unde illa pene flato desumpta erant a Caelio, retiavisse, magis utique mirandum.
Din. τοις 3 μέζρ ,- - , e , Ic Q. Cur in animantium genere alia maris, ac foeminae coitu creantur,alia. concretis quibusdam proueniunt, similiter atque primus eorum Ortus exciterit3 lQuemadmodum qui de natura docent, primum animantium Crium, mutatione, dimotioneque mundi, uniuersiq; orbis ingente, disserunt extitisse. Et quod nunc, si rursum ortus eiusmodi futurus si, tales motiones aliquas
praecessse oportebit. Principium enim rei cuiusque maximum cst , quippe l
quod rei dimidium st. Semen autem genitale principium csse, certum est. Ergo minutorum animalium quorumque Ortus, nullo agi mutuo concubitu solet e causa cur ut principio extiterunt, creari nunc etiam possint; seminis exiguitas est ; rei namque minoris, minus quoque principium esse conuenit. Quamobrem huius etiam saeculi mutationes, semcn animantium minutorum gcneri satis contrahere possunt, quod saepius usu euenit. Tum enim maxime oriuntur, cum mutationes temporum incesserunt. Maiorum autem
genus, mutationem quoque pro sui magnitudine desiderat ampliotem.
Duos proponit animas tu generationis modos,alter cum animalia ex se inuicem gignum tu ut homo ex homine equus ex equo quae generatio univoca a Philosophis dicitor: alter cum animalia ex concretis quibusdam oriuntur,ut hie dicit Aristoteles quς alibi ab eodem Philosopho dicuntur oriri sponte, Grece ain G, seu, 'Mά si Δίιτομάτου, ut hac eadem se-lctione problemate sexagesimo quarto,& libro septimo primae Philosophiae capite nono: ac tertio libro degeneratione animalium capite undecimo: Haec.autem sunt . quae absque
362쪽
COMMENT IN X. SECT. PROBLEM. 33
animalis semine gignutur ex materia putri ut dicitur tib primo de generatione animalium capite primo, nimirum alia humo, aut stirpe putrescente, ut complura insecta, alia in ania malibus ipsis,& ex partium excrementis,ut scribit idem Aristoteles, tum loco citato primo de generatione animalium, tum libro quinto de historia Mimalium capite primo: atque haec a nonnullis philosophis dicitur generatio aequivoca. Inquiridi igitur Aristoteles hoc
problemate, quare ex animalibus nonnulla eo modo, nonnulla hoc postremo oriantur Primum autem etsi non valde reserat illud circa Theodori tralationem obseruo cum non fideliter prima verba reddidisse, sensum tamen explicuisset nec enim mas, aut siemina ab Aristotele nominatur: sed ita prorsus Aristotelica Latine sonavi: cur ex animatilis, alia quidem exse miscem renunt- , alia avilem ex Pibasillam emerem, non scias atqtie aι muso ' s/Hisu generasto p Quin autem in Theodori verbis est simu usque operarum sane puto Diste
erratum, licet quotquot Latinos codiees mihi videre contigerit, ita scriptum habeant 1 legendum smatito asque, uti nos etiam excudendum curauimus. Mρυ-ως ianua Ἀπαρεάe . sortiter vique primus eor- ον ου exti enι. Non simpliciter in secundo
membro proponit, quare alia sponte gignantur, sicuti problemate sexagesimo quarto huius eiusdem sectionis: sed haec addit quae olfendunt,qualem hic putauerit Mistoteles fuis se ab initio eorundem animalium ortum, cum primum genita sunt. Fuisse enim his ali j quando aliquod primum initium hic diserte scribit Aristoteles. Id autem, ut puto, dicit,
quoniam liaec eadem animalia , quae sponte nascuntur, generant de ipsa, ut scribit idem Aristoteles libro primo de generatione animalium capite primo ; sed genus diuersu in , ut ibidem ille quidem aifirmat ; Atqui, 't experientia in nonnullis animalibus docuit, idem specie licuti in muribus,qui ex putredine in naui orti,deinde coeuntes breui totam nauem muribus repleuerunt. Orta igitur, Ac ab initio sunt illa animalia, AI sequentibus temporibus denub genita ex quibusdam concretis , hoc est talibus simul contractis unitis, quae
tale principium ad ortum idoneum habent; ita enim scribit quinto de hi storia animalium capite primo, ubi quod hic dicit συγ-um eis, ibi dicit , altili , ac tertio de generatione
animalium capite undecimo appellauit anti ματ is, hoc est ston am cotierationem.
ἡ υει- οι - Παι λεο s. An quema odam gai de nasura docem. Editio Bosiliensis noni habet particulam quae solutionein inchoare solet, , an, nec eariagnouit Theodorus,ia antiquus interpres: Addidit illam ex aliquo antiquo exemplari, ut put doctissimus Cab saubonus. Erant autem in illis exemplaribus laaec apta e superioribus, uectiunen minus sensus constabat. Haec autem siue cum particula, η, aut absque ea legantur, continent tum explanationem eorum,qviae in postrema parte secundi membri addidit caussam nimirum quare limc animalia ab initio sponte naturae genita sint, tum etiam ampliusAex opinione nonnullorum Physicorum, quare omnia animalia ita etiam fiterint genita ab initio ortus ipsorum t ac ex illis deinde solutionem problematis deducit. Inquit igitur suisse non nullos Physicos, qui dicerent, cum ab initio extitit alumalium generati MMitisse ςam ob
transinutationes,dimoti nes admodum magnas muncii , totiusque uniuersi. 4tque si nunc etiam contingat, illa denuo exorienda esse, corruptis nimirum rerum omnium singulis speciebus; necessarium similiter esse, huiusmodi quasdam motiones, id est, admodum magnas,& quibus totus dimoueatur mundus, prae dere: Sane vi multi suere Ph)sici, qui dixerunt Mundum fuisse genitum, veluti Empedocles Agrigentinus de Heraclitus Ephesius ut testatur Aristoteles libro primo de civi atque alij;ita quis ex ipsis hoc pi eipuum dixerit, animalia fuisse per illas nugoas dimotiones, atque eo modo genita , non habeo dicere. Plutarchus libro quinto deplacitis Philosophorum, de eiusdem Empedoclis
opinione quod ad hane tem pertinet, ita seribit: Empedoties primo amori M plansas nquaquam ιntegro oria otitisset sta membris,qua nandam eoaluissenι: dcinis paries coasiis, ita vi se an formam compages referret: tenium ortam sisse ex his, quis vuι ιm nascunt ν: qaarium non iam res libus, ut ex terra, aqaa; sed proinde vicissim, eum almentam ae oram eis ι densa-Iam ials mul erum forma venas .ia incitamennia mutendi seminis a fuisse . Sed de eodem l co, paullh ante is quae modo attulimus Anaximandri de eadem re opinionem his verbis recenset idem Plutarchust Anaximanser prima ammadra ιn hamore nasa Porauibus emunt
stinossi aciuti, ora ariem faeti Misistitaiem desisve revisseretice, non mutio tempore sepem-xisse. Archelaus etiam, qui Physicus dictus est, memoratura Diogene Laertio , censuisse animalia de limo nata este nimirum ex terrae calore,quae limum lacti simillimum ad escameliquauerit,& sic etiam homines natos. Quin &qoaeelimque de chao, confiiti se illa,&tudi mole a Philosophis & 1 Poetis, quia Philosophis ea desumpserunt, dicta sunt, illa huc
omnia, ut existimo pertinent, quamquam non sine efficienti caussa idem chaos, sicuti alij
363쪽
aliam materiam proponerent. Porse hanc opinionem qua de loquimur, animalia etiam perfecta, de hominem ipsum: omnia denique quaecumque ex semine oriuntur,etiam absq; semine oriri posse, non videtur refugisse Avicenna libro xv. de Natula animalium capite primo quam tamen multis rationibus impugnauit Auermes secundo Metaphysicorum. Sed & nostris temporibus Avicennς opinionem secutus Andreas Caesalpinus vir subtilissi mus quo ego olim in medicina praeceptore usus sum, Averrois rationes soluere conatus, quae Avicennat fuit renouasse, & multis argumentis comprobare conatus est libro quinto quaestionum Peripateticarum. Porris Aristoteles ex eorundem Philosophorum opinione vi existimo,rationem deducens, unde problematis solutionem colligat, ait iure fieri ut ad animalium perfectorum nimirum,generationem, magnae illae requirantur mutationes,quae dictae sunt i illae enim mutationes sunt principia rerum ex illis gignendarum, principium autem est maxima pars rei, nimirum dimidium, ut dicitur etiam quinto de Republiea e pite quartoi murationes igitur maxima pars sunt rei gignenda; quae autem dicuntur de principio, illa eadem intelligenda de seminet est enim hoc principium quoddam; igitur prout se habebunt mutationes, ita etiam se habebunt principia, & semina: at rerum paruarum, ut eorum, quae non gignuntur ex inuicem semina, & principia sunt parua principia enim,& ea, quae ex illis sunt, proportione sbi inuicem respondent. Iure igitur parua mutationes, quas Aristoteles appellat meo halin nimirum aeris ambientis, quas Theodorus ex- lpositoris potius, quam interpretis munere tangens, huius μοί, interpretatui est, possunt lsemen talium paruorum animalium gignere, illaque procreare, sicuti & contingit: huiuscmodi enim animalium prouentus in mutationibus ipsis apparet, calidi, humidi, sicci, quae certis quibusdam anni temporibus fiunt: huiusmodi enim mutationes intelligit Aristoreiales, ut apparet ex problemate sexagesimo quarto, ubi tempora ipsa nominat, atque etiam lquarto de generatione animalium capite undecimo, quo in loco hanc materiam uberrimhpertractat. Dieit autem ibi, quod in animalibus persectis, calor ex alimento operatur, id in hisce operari caliditatem stati temporis, quae in ambiente aere continetur. Muscarum igitur, culicum, & aliorum plurium, ad aestum mutatione prouentus existit. Salamandrahisimagnis imbribus haud prouenit, ait Plinius libro decimo capite sexagesimo septimo, ω mures nisi magna siccitate ait Theophrastus libello visi τά9 in φ- - ζώων.Idem Pliniux libro adolicto rapite sexagesimo octauo: aiadam unantur ex non genisu, quacamque in avi ter, τώmque rempus anni generam: Quibus verbis hane qualitatum in temporibus mutationem mani ste signifieauit. Sed & in AEgypto deturgente Nilo, quod stato quodam tempore sit, exiguos mures reperiri inchoato opere genitalis aqtiae, terraeque,tam parte corporis viventes, nouissima effigie etiamnum terrena, ait idem Plinius libro nono capite sexagesimo octauoi ptiam post ingentem illam mutationem, quae aecidit ex diluuio quod sub Deucalione fuit, diuersa animasitim genera,quae numquam visa silerant,orta esse, Constat tum ex aliis, tum ex his Ouidij versibus
, Olera daesi testus animahis formis Sponte seu peperit,postquam metus umor ab igne Percaluit fias, cam que, vilatari, piaudes
Intumuere aesta. - εγὰ 3 auem, V . maiorem autem genus. Animalia maiora, & persectiora euiusmodi sunt, quae inuicem generantur, maiores desiderant mutationes, quam quae modo in ambiente dictae sunt, eorum enim semen maius quiddam est, aliasque conditiones Λ maiorem apparatum desiderat, si enim non aliud, ut dicitur problemate. xxiv. maius ad e rum generationem tempus desideratur, iam alia anno, alia decem mensibus perficiantur, sed & elephantem duobus annis utero gestari, vidimus antea.
Cur animantium alia partu sunt numerose, ut sus, canis, lepus: alia non, ut homo leo An quod ala a vulvas,sue uteros cotinent multos totidemq; formandi loculamenta, quibus impleri percupiunt, quibusque semen genitale
364쪽
COMMENT IN X. SECT. PROBLEM. 339l diuidendum, inserendumque est: alia contra se habent.
l partus animalium,quod pertinet ad nummum prolis, triplex est aliquando enim multi j pariuntur, qui vocatur Graech et λυ--, Theodorus vertit . paνι- na era , BI tale ania mal , mastipa -- ; aliquando pauci qui ολ m , idem Theodorus vertit, pavie re fle animal pauerparuami aliquando unum tantum patitur, quem idem Theodorus vertit par usim gaiasti, de animal vn parum: Hanc diuisionem habemus libro quarto de generatione animalium capite quarto. Hoc autem loco animalia diuiduntur in multipara, & quae talia non sunt,atque caussae quaeritur diuerstatis multi para loco exempli proponuntur sus canis, lepus non talia homo, EI leo. Sues multi parae sunt, quia pariunt etiam vicenos, ut scribitur sexto de historia capite decimo octauo: canes itidem: pariunt enim etiam duodccim, ut scribitur eodem sexto capite vigesimo; ubi adnotandum, quod ibi vertit Theodorus, paruean. Lodecim complurimia Iccapi,tomplarimam quod Graech est in -,pro eo quod aliter
dicitur summam, vi extremum terminum significet: quod idem Theodorus eum de suibus loqueretur, dixit,plurimum, si ea significatione adverbium hoe loco accepit; s enim ibi illud acceperit pro eo, quod vulgo dicitur,mιptarimam, id est saepenumero, allitur omnino;
nos autem vertimus, pariunt etiam vicenos; possit quoque, ut existimo, pariunt ad vicenos, Ad, ut plurimos pariunt vicenos; quamquam enim adverbium τα πλειse, plerumque idem
significet, quod ἰπν--s, id est, frequenter, seu maiori ex parte, ut etiam vertit Plinius, &adnotant lexio, illis tamen verbis quae modis adducta sunt, manifes h patet, aliter sumi, cum ἱ-- subdatur, de idem significate, ac, a ammum, quo pacto Galenus usus est eodem , sed numero singulari mi πλει ν , atque etiam superius iὰem Aristoteles. Canis igitur
multi para est parit enim ut plures,duodecim maiore ex parte quinque, aut sextiam enim flevtium aliqua peperit:Laconicae vero magna ex parte octo lepores etiam inter multipara numerantur libro quarto de generatione animalium capite quintor quae etiam, & supersim tant, ut scribitur libro sexto de historia capite triges mo tertio, cuius ratio redditUr .eodem quarto de generatione capite quarto. Haec de multi paris. Non multi para proposuit hoc loco , hominem leonem de homine quid sentiret, notum fecit exastius libro septimo de historia animalium eapite quarto his verbis: Mahiplex'Meiendi tempus, parienati Laesam homiru dalam est. Et eiam MasiniuAs pariant alia piares enas hamanam is ane'rιι est. Nam gaia larimum, cir locis lammis ' ι ur,maturris alas fistula parium: se an o Leis prensa minas
censuit hoc loco inter illa quae plura non pariunt, est enim potius ex pauciseris, de eo autem ita scribit sexto de historia capite trigesimo primor rere parit, o mat pane geminas: sed ea pian os sex. nonnamquam etiam inamari paullis post de leonibus tertie sγriae: aea m ales uua pariam, primam quinque. pos in asinae pMeiares, demis flentes degunt; quam rem, eaussa reddita,iterauit tertio de generatione animalium capite primo, de leonibus uniuerse non de Syriacis ita scribens: me eadem semo ea se Ieanis etram es, miseritisvi: --
sngatis minas uno postremo nullam. Atque haec de numerosis, partubus, & qui tales non sunt, eorum animalium,quae loco exempla Aristoteles proposuit:caussam deinde affert. ἡ - - - ανο ἰή μωκαι. An quod aba maia ου Causam resert tum in locorum aptitudinem, tum in naturalem cupiditatem; animalia dicens, quae multos pariunt,multas etiam habete
matrices seu locos, nimirum spatiis distinctos,quibus fretus gignuntur, qui loli omnes praecupiditate naturali repleti desiderant, quare semen trahentes singula singulos diuiso semine concipiunt, adest enim habilitas ad diuisionem, cum multa sint loca, aut cellula distinctae, adest etiam cupiditas, quae diuisionem operatur: Quamuis autem omnia exemplaria, quae uiderim, habeant si , legerim libentius ex quarto de generati ne animalium capite quarto, sicuti etiam exposui, id emim magis videtur quadrate sensui: quomodo enim, typus, id est, effigies, s lachram, aut μι ι ada st in utero quod enim Theodotus vertit, fis anaa locatimensa, ex ingenio facit, ut eandem lectionem, quam & ipse habuit, aliquo modo exprimeret. Upus enim loci signiscationem minime continet. sed de pto , eviquod Theodorus venit, ιMidem. Iulliolani codex ad oram habet, α , quae lectio faciliorem exhibet sensum hoc modo: An qaoniam aha mastas halem ma races est locos. quos, cir κρουνι de fuerant,ct is vos semen amιάιιών. ita enim fideliter & verbum verbo reddamus;quod tamen l
365쪽
saepius negligit Theodorus: s portd legamus quod Tlieodotus vertit, ιMidem, hoc ita
erit accipiendum, totidem esse locos, aut cellulas, quot scelus progignuntur. Pored sciendum est, quo bonem hic propositam de copioso. & paucifero patra. pluribus agitari libro quarto de generatione animalium capite matto, ibidemq; alias caussis adductas, tum seminis copiam, riam corporis magnitudinem spectantibus, lianc de pluribus locis, aut cellulis rationem tanquam nihili explodi his verbisaut Τheodorus vertit: Semen i ιar trabs a locis
ro homirili habuerunt etiam quidam tradiores Anatomici, ficuti Mondinus , eandem opinionem: Atqui explosa iam pridem fuit,qui enim gemini concipiuntur,illi non cellulist sed membranis propriis distinguntur.
Cur homo inter animantes oculorum minimum pro sua magnitudine habet interuallum Z An quod omnium maxime naturali solertia homo constat. Sensus autem contuendi partem versus priorem natura posuit: id enim conspice te oportet in quod nos ducit ratio mouendi. Quanto autem oculorum plus discriminis sit, tanto magis conspectus vergent in latus: qui si secundum naturam sedem debeant obtinere, quam minimum cse interuallum Arte oportet. Sic enim partem versus priorem ingredi maxime possumus. Ad haec cateris animantibus, cum careant manibus, despiciant prorsus in latera, necesse est: itaque plus eorum oculi distant inter se se, & maxime ovium, eo quod maxime prono capite ingrediuntur.
Cuius rei hoc problemate rationem quaeris, eandem proposuit libro primo de historia
animalium capite duodecimo eisdem verbist in Ur .c r. μέο - δυ αν θνα- ω i r eis, hoc est, vi vertit Theodotus I Dinant o h hominis sibi interuallo propo tione magnitia nis, restreta caeterorum animalium minime. Illa porth quibus Aristoteles quaesti rationem reddit, uti sane conuertit Theodorus, mirum quam discedant ab Atistotelis Graecis verbis, quae nos quidem legimus. Est autem hic Aristotelis textus ferme ad ver bum : An quod homo omnium maxime secandum nasciram se haset senses autem ipse ad amenus natura es ad quam enam panem mssu es, hanc pressisere oportet i qtianιo autem ma st oeulorum imoaalgum eo metu ad latera most, ipse eo 'em si tarserandum nataram se habereaebet, quam minimam oporter esse muruasium: Puto tamen Theodorum initio huiu1 dictionis legille θ md, mi v e uti. -ν, hoc est: Sensius a Iem oculo me ita enim etiam legit antiquus iriterpres. Atqui eadem ratio est. Homo, inqu4t Aristoteles, omnium maximh an mantium, secundum naturam se habet, hoc est singulas corporis partes, ita fabrefactas,&locatas habet ut usibus,quibus sunt destinatae maxime possint inseruire; de interis animalibus , id minime negat, sed hominem aliis praestare vulti sensus autem videndi maximel sectus est ad ea A ratione illorum,quae anterius sunt: quo enim progredimur, id prospicere portet,progredimur auic,& movemur ad anteriora,anteriora igitur prospicieda sunt:qud lautem maius erit oculorum interuallum, magis ad latera erunt illi eollocati, & magis quae lad latera videbuntur,minus aiatem,quae ante pedes. 'Calenus etiam ratione morti , qui in partem anteriorem si, oculos suisse in parte anteriori locatos scriptum reliquit libro decimo de usu partium capite primo. H Q, mna is o c. Adhace teris. Aliam alteri rationem. C:rte ra animalia carent manibus, quibus praeditus est homo: manus autem inisterium i ad multos ustis est, de quibus abundἡ idem Aristoteles quarto de partibus animalium ca-l pite decimo. Illatum igitur ope, quae improuiso ex lateribus eidem inimica occumit,cumi proxima sunt, abigere, S: euitare potest, quae amica apprehenderet Hoc autem beneficio ob ma
366쪽
COMMENT IN X. SECT. PROBLEM. 3 i
ob manuum defectum earent reliqua animalia ; necessarium igitur suit, oculos magis ad latera habete colloeatos, ut longius, quae ex lateribus adueniunt sibi noxia, aut commoda prospicientes, ea longiori rempore commodius aut euitare,aut apprehendere possent: anerem probat exemplo maxime ovium, quae cum capite maxime mono incedant, illo oculorum interuallo ob usus dictos maxime indiguerunt.
Cur caeteris animantibus, partim numquam prosuso seminis per somnum incidere assolet, partim raror Vtrum quod nullum, homine excepto, resupinum cubare consueuit. Nullum autem, nisi resupinum, semen profundere potest. An quod caetera non pariter, ut homines somniant 3 Seminis autem per quietem illa profuso, non nisi cum imaginatione fieri potest.
Duas asseri caussas, quamobrem caetera animantia, alia quidem numqu3m, alia raro in seminis esulionem per quietem incidant, cum homo saepius eam patiatur: asa ducitur ex corporis sorma, quia enim homo dorsum habet latum, planum, potest commodὲ ea parte, de supinus cubare, amae veris cubair huiusmodi autem cubatio eum calidit tem augeat renibus, de partibus aliis seminalibus facile genituram mouer, atque effundit: qui vero haud supine iaccnt,illis profuso non contingit ; quod frequenter ita euenire i telligendum est, semine enim vasis genitalibus admodum repletis, etiam prono corpore profusionem seminis accidere, aliqui iam experti re ipsa sunt. Altera eausa est, quod si quentius , quam alia animalia, somniis homo stimulatur, ut scribit idem Aristoteles quarto libro de historia capite decimor Domo madiime ammatium smnias. In somnis autem fit seminis commotio,ob imaginationem a phantasmatibus inhaerentibus, praesertim earum rerum quas vigilani homo gesserit, aut cogitarit: quam rem pulchia expressit elegantillanis versibus uti assolet T. Lucretius Carus libro quarto de Ierum natura: Tum, quibus aetatis feta primitis insinuantur,. Semen ibi ipsa iura membria natura creauite'
6onueniunt simulacra fors e corpore quoque uncia praeclara et dius , piachrique coloris: alui eiet omium loca turgida semine multor
vi quasi transactu saepe Ommia resti pro undam
niaminis ingentes fluctus, memmque cruentem. Huc etiam pertinent,quae leguntur apud Horatium Satyra quinta libri primi
me ego mendacem stultis tu e que puellam
Ad medium noctem expector smnus tamen aufert, fitentum menerar tum immundo Iomnia missct octu am messem maculant, mentremque Dinum. XVII. .
Cur animalium alia caput moueant, alia non moueant 3 An quod quae
collo carent,ea caput mouere nequeunt:nonnulla autem carent collo. Manifesta admodum est Aristotelis ratio 1 illa animalia non mouere caput, quae collol carent, caput enim beneseio colli mouetur; illius siquide os cum subiectis vertebris com-' i mittitur, 3e illis mediis tum dextra, ac sinistra circumagitur, tum ante, & retro inflectitur. j l Carent autem collo inter animalia, omnes plerἔque pisces, nam cum pulmonem non I,
367쪽
beant, collo non indiguerunt, qua de re ita scripsit idem Aristoteles tertio de parti s ani malium eapite primo ex Theodori verilone: Cottam evasι subiacet in quae tu hab/nt anima Idus i non enm omnia habense sita ea tantam, quι ν sint parres illa, quarum gratra tostum e δ ιum 63 ι hoe es νιιών. o qua galia meatur. μιιur θ risus musia datum es, hoe em spristi, aniamasia Irasians, est Naauni, o rel=irando, o spiranda : qaamobrem qu e carens palmon olgo etiam earens, m genus pseram. Haec Aristoteles, quae similiter comprobauit, Si retulit Calenus octauo de usu partium capite primo,& undecimo capite octauo
Cur in animantium genere homo sternutare maxime solet Θ Vtrum quod meatus obtinet ampliores, per quos spiritus, odorque subeunt: his enim lspiritu repletis sternuimus. Indicium vero Aatos esse meatus homini laxio res, quod is olfactu minime omnium valet. Quo namque arctiorcs meatus lsunt, eo magis vim obtinent olfaciendi . fauces si in ampliores pluq humo tris ingrediatur, quo insato sternutamentum seri solet: tales autem genus hominum, omnium maxime animantium obtinet, merito homo solus ster inuete cepissime consueuit. An quod homo breuissimis naribus est,ita ut hii mor concalfactus celeriter commutari in spiritum possit, cum caeteris refrigescat prae longitudine, prius quam mutetur.
Blaede sternutatione quaestio iteratur hac eadem sectione problemate IIa I. pthiribu que verbis ibidem pertractatur. Multa eria de sternutatione affert idem Aristoteles sectio- lne trigesima tertia in initio. Hoe autem loco quaerit, cu homo inter alia animalia maxi- lme sternutare soleat dicit autem Neaxim , nam & alia animalia sternutant, non tameta ita frequenter ac homo huius autem rei cum aliae asserantur rationes problemate quinquagesimo tertio; hic dum adducuntur desumptae ex forma nariunt vult cnim prima ratione ideo saepius sternuere hominem, quia nares habet, seu meatus, quibus sternutatio st, quam alia animalia, latiora, &liora:secunda autem quia minora de breuiora. Cum igitur sternu- ltatio fiat meatibus illis repletis spiritu, seu flatu ι quo iidem sunt ampliores, commodius, A pluri copia replenturiatque hinc sternutatio frequentior: spiritus autem, seu flatus gi gnuntur ex humoribus vi caloris attenuatis,di lutis, oc in eam substantiam conuersis i qui spiritus veniunt ad nares, tum ex capite, tum etiam aliquando cum tussi ex partibus infe- .stioribus i non enim ex capite semper est hic sterniitationis motus, vi quidam dicunt istetiam aliquando ex humore a capite fluenti . si modis ille mordax est at si titilissimodi non sit, necesse est, ut in ventum conuertatur, sicuti scribit Galenus septimo aphorasmorum quinquages mo primo omnino; ad recipiendam materiam sternutamenti, narcs amplio
res sunt magis aptat huiusmodi autem hominum sunt, quod eo signo probat Aristoteles, quod illi olfactu minimum valeanti huius autem sensus praestantia est ob angustilas senste iij spatium. In quibus igitur exquisitior olfaciendi facultas, illis meatus arctiores, quibus minus exquisita. laxiores, ut homini a Hunc porro sensum homini non ineste admodum exactum, sed peiorem multis animalibus . scribit idem Aristoteles libro secundo de ania lina capite nono, seu textu nonagesimo primo his verbis: caussa est 34od sensem his, olfatactus isoti hase . exqvi utim matiti a natibus peiorem male erum olfacit homo, Me oci Ipsam stiarii M ol MLhbus . sea molesta, avi iucunditaιe, qairaesens ιemo non existente pes eri ius ex. l usu catio in loco hac de re multa dicunt interpretes tu Graeci, tum Latini. 2 ια An ii qkou homo Mea smis mansis. Altera ratio, itidem ex natium forma desumptat homo narest habet admo/um hrestes quod possit probari eodem signo,quo latitudinem earunde paullo ante probauit quhil minime valeat olfactu:tales cnim breues ustes sunt, cum contra quo- lrum nares sunt porrectae longius, ut catellorum Laconicorum , illae olfaciendi praestantia ladmodum
368쪽
COMMENT IN X. SECT. PROBLEM. 3 3
admodum polleant, quemadmodum scribit idem Aristoteles quinto libro de generatione ianimalium capite secundo. Igitur in naribus,quae breues admodum sunt, humor ex quo fit lspiritus, qui sternutationem ciet potest commode benescio caloris eum dissoluentis in leum spiritum verti,& stemurationem mouere: in aliis quae sunt longiores non ita facile pote quin prae longitudine partis,humor ibi diutius immorans refrigeretur, nec qui in eo est calor, tantum obtinet virium, quantitan ad spiritum perficiendum desideratur: nares enim arctiores & caloris plus continent, quia Coachior, & quia minor in eis est mora, quae cum eartilagineae sint, de frigiaeae, possunt quae in eis continentur refiigerare. Apparet autem hinc spiritum, qui sternutationem mouet in eisdem naribus fieri, quod scuti interdum ac eidere potest . ita etiam ex aliis partibus aliquando ad eas aduenire, superius ostendimus Alexander idem problema proposuit libro primo est centesimum quadragesimum quartiam; quem locum videre potes. ου Ταο in ιο. Et obscurε , S: miniis Latine ut puto, interpretatus est Theodorus, clare autem,& apte, avio infla
Cur nullius animalis lingua est pinguis3 An quoniam pingue unum quodque densum est. Lingua autem rara sua natura propterea cst, ut percipere possit genera saporum.
Lingua est nostri corporis ea pars,quae sapores sentit, sentit etiam omnia, quae caro sentire potest, ut durum, calidum, frigidum, sicuti selibit Aristoteles libro primo de historia capite sexto, ad hunc igitur usum eam pinguedine carere necesse fuit; pinguia enim sunt densa. tu concreta, pinguedo enim a fiigore adstringente at densa non ita commode percipiunt sapores, quoniam parres sunt nimium cohaerentes, de simul adstrictae, nec saporum vis potest se illuc instruare; est igitur ad hunc usum potius rara, & mollis, atque ideo facile subeuntium saporum differentias percipiensi praesertim in homine, cui etiam inseruire debuit ad sermonis expressionem: unde AI quadrupedes, quae fle sanguinem habent, At animal pariunt vocem parum explanare possunt, quia linguam duram, crasam, de minime absolutam habent, vi serabitur secundo libro de partibus animalium capite decimo septimo, non tamen pinguem liabent, quomodo hic accipitur, talis enim nulli animali
Cui taminae intento corpore mingunt, mares minime 3 An quod sceminarum vesica remotius, tum profunditate, tum longitudine, sita est: iacet enim vulva earum interius sedem, atque vesicam. Itaque humor emittendus, Vim propter spatium vulvae desiderat picniorem, quae per spiritum corpore
intento acquiritur. Non defreminis solum humani generis: sed de aliorum etiam animalium sceminino sexu, inquirit hoc loco Aristoteles, cur intento corpore mingant, ita enim vertit Theodorus, quod Graece est o LM, hoc est, contentionis auxilio nixu , &quibusdam membris adductis, de distentis, quemadmodum maribus etiam contingit, si duriores faeces ex aluo excerni oporteat. Inquit autem caussam esse, quδd vesca, ubi continetur urina, longius abest,sue longitudinem,sue pro ditatem corporis spectes in foeminis quam in maribus, a loco unde e corpore proxime defluit urina; atque ob eam rem, quod excernitur maiore vi indiget quippe lonnus distans: hanc autem vim adhibet spiritus ipse, a quo fle partes intenduntur,& veluti rigidae sunt. Contentionem quippa hanc, quae Graece anc dicitur, V v a fle ipsi
369쪽
Se ipsi Grammatici, cum nomen explanant, a spiritu etiam inter alias causas fieri dicunt Est quippe spiritus ad omnes animalium functiones obeundas praecipuum instrumentum. Vesicam autem longius distare, ex ea re docet Aristoteles, quod uterus positus est inter eandem vesicam, S sedem, atque occupat spatium illud, quo ei cedens vesica longius re-leessit id autem signis uit illis verbis , N---- η , quod Theodorus
vertens, propter spatium mutua, haud omnino expressit a dicit enim Aristoteles. 4umor emittendus indiget maiori vi ob recessum a matrice, nimiru ob locuδε spatium illud ei cedens.
Cur sues hybernum pilum amittere non solent, cum caeterae quadrupedes lsoleant 3 Nam S: canes, & boues certe amittere solent. An quod sus calidi
stigias omnium est, partique calenti corporis eius pili adhaerent, quippe cum lpingue tale esse necesse sit. Caeteris itaque,vel quia humor refrigescit, pili de- suunt, vel quia suus calor alimentum concoquere non potest. Suibus vero non idem incidit, vel quia nihil humor interior assici potest, vel quia bene lalimentum concoquitur, nam & si quando caussa, cur defluant, sit, tamen pinguedo vetare potest. Oves, ac homines piopter sui pili tum densitatem, tum copiam non ita assici pulsu frigoris possiant: non enim altius refrigerationi subire licet, ut possit vel humorem gelare, vel calorem a concoquendo
se uocare. Quamquam de omnibus quaecumque non volant animalibus, proponatur uniuersequaestio, cur ea scilicet per livemis tempora pilum amittant, non amittat autem sus 3 esse tamen quibus id non eueniat hominem , Λ ouem ex eiusdem problematis verbis pater, quibus illius etiam rei caussa declaratur. Theodorus autem, quod nos verbum verbo reddentes daximus: E eamqae non valams, sensum potius insecutus transtulit, eaterae quadra peris. In iis igitur pilorum amissionis caussam quaerit hoc loco Aristotelesi Nec tamen etsi non volantes proponantur, eam auibus negari intelligendum est,cum eisdem illa con tingant , scuti assirmauit idem Aristoteles libro quinto de generatione animalium capite tertio; aues enim, quae certo tempore se abdunt, & latent, pennas amittunt. At de iis,qua non volant hoc loco quaestione proposita, cur sues hanc pilorum amissionem haud patiantur, inquirit, & ait caussam esse illius animalis caliditatem , quae insignis admodum est: ex
qua fit, ut etiam pili loco calido innascantur, cutis namque, coi inhaerent, aliis partibus caliditate respondet: esse autem calidum suem, ex eo ostendit Aristoteles,quia pinguis est, pingue enim ea lidum quod habuimus etiam hoc in libro antea. Cum igitur aliis animali bus pilus decidat, vel quia humor, qui eos gignit, auget,'nutrit, refrigeratur, & redditur ineptus illis usibus, est enim humor pinguis, de calidus, vi scribit idem Aristoteles libro quinto de generatione animalium capite tertio, de ex nimia refrigeratione exsccator; insignis namque hoc loco supponitur restigeratio: alioqui enim ab eadem,sed moderati ri pinguedo gignitu vel quia proprius, & innatus animalium calor, a temporis stigore debilitatus non potest alimentum concoquere, nec is sanguis aut ea copia gigni, unde pilis sustinendis possit inseruire; ibus nihil tale contingit, nam benescio caliditatis. quae in lipss est humiditas , nihil ab externo frigore patitur , & bene alimentum concoquunt. Quamobrem quando etiam adueniat causa, cur pili amittantur, nimirum hybernum fit lgus, pinguedo eorum ob rationes dictas prohibet. Porro autem cur homines, A es cunt dem pilum non amittant . alia assertur ratio ex pilorum densitate, & copia desumpta; haec enim ericiunt, ut illi a seigore n patiantur, cum cutim, δί carnus ita vestiant, & muniant;
370쪽
niant a vi non possit frigus altius subire, & humorem, aut refrigerare, aut coctionem im- lpedire, quo facto pilum amitti necesse est. Porro in expositione sequutus sum Theodori lversionem, qui integriorem videtur habuisse scripturam hoc modo. υι I 8 ' γ μάς, -- l
siis ti eo in Mia. υ - , ηψά π made υθας etia et opta. Theodori etiam tralationis verba extrema haec: Vel calorem concoquendose care quomodo in Omnibus Latinis legebantur , putaui a librario, seu qui formis excusit, fuisse depratiata, cum Graeca qDat ad modum clara sunt, nec exprimerent, nec sensum aliquem idoneum continerent, atque legendum esse, sicuti nos reposuimus , VHeatirema eoneoquenrisu carer haec enim Graeca sunt, i κώ τ' His Q νυμα, hoc est, ver ne concoquat, proh bere taurem
Cur ovibus expilatis mollior pilus subnascitur, homini durior An quod
ovium pili summae cuti cohaerent, euellique ob eam rem sine ullo pollunt labore, cum initium alimenti integrum maneat, quod carni iunctum est. Meatibus itaque patefactis,excrementa respirare melius pollunt,vellus enim proprio carnis Vescitur alimento. Caro autem molli, dulcsque alitur pabulo. Hominum contra, quod altius Pili inhaerent per vim, summoque cum dolore evelluntur. Constat id, quandoquidem sanguinem secum detrahunt. Corpore igitur saucio euenit, ut tandem cicatrix obducatur: unde fit, ut vel
finem pili amplius promendi faciant , qui euulsi fuerint, vcl quandiu praete-
rca promere possint, duri extrudantur, eo quod omne valens alimentum carnis exhaustum est, nec nisi materia inutili,& superuacua pilus prouenit. Indicium, quod hominum omnium plagam inhabitantium meridianam, pili duritiem prae te serunt: quoniam calor exterior altius corpus subicias, alimentum concoctum facile absumat in vaporem : contra, corum qui sub
aquiloneincolunt, molles, laici usque funduntur,quod his sanguis,dulcisque sapor per summam potius flaitat formam: quamobrem his color quoque
Cur si ciuium pili evellantur, non forcipibus precidantur, ut moris est, molliores eis-dcm innascantur,contra homini duriores proponit declarandum.Ait autem loci differentiam unde utrique oriuntur, caussam esse. Ouium enim vellera ortum habent ex cutis superficie ex quo fit ut euellantur absque dolore, nec alimenti initium, aut fundamentum, qui est sanguis per eames diffusus subriis cytim vitiari, aut corrumpi ex evulsione contingat i quin immo ad molliorem pilum producendum beneficio est: aperiuntur enim meatus,vnde excrementa , quae humorum sunt dererior pars magis sicca,& terrestria, extra melius evaporant, quibus exeuntibus, vellus eodem, quo caro ipsa fruitur alimento, nimirum molli ,& dulci, tali enim nutritur caro, pilus itaque eandem retinens naturam , tener Si mollis subnascitur: contra homini accidit ; quia cnim oriuntur eidem cx altiori loco pili cum dolore velluntur, quod illinc patet,quia secum trahunt sanguinem:quamuis enim cxtra sanguis non prodcat,rubescit tamen locus ex sanguine de partibus altioribus ad cxtimiores attracto:facto aut cin vulnere inducitur cicatrix: unde piliscuulsis, i tandem nulli