장음표시 사용
51쪽
em appellari distincte volunt, quae praestantis imum illud Dei optimi Maximi Numen , &xcellentiam diuino cultu veneratur; pietatem ero nominatim eam , quae in eodem Numine
itae nostrae principium, & sontem, unde ma lauimus, honore prosequitur; quia tamen haec tuae cogitatio segregat, usuipsb separati, iecer-iiuue Vix pollunt, nomen ambiguum pietatistic ego non reseco curiosus dilhutando: sed labeo satis id verri ac merito confirmare; tamam, quae Deo auctori vitae nostrae, ac Princi ii cultum reddit, quam quae patribus ipsis, alitibus secundum Deum accepimus vitam , im-ertitur officium , ij silem definitam muneribusirtutem elle, communique nomine appellari. ietatem . Hinc quippe consequens est , illud aeriti pondus omnium videri .grauissimum , Saaximum, cui, non alia satisfacere possit e tam ruitis, variisque tultitiae, partibus virtus, nisitiae Deo, vel debitum retribuit, vel obserua iam praestax . Multae sitnt a Platone similitudines excogiatae sapienter ad parentum in nos promerita,&ieneficia declaranda. Facit eos creditoribus si-ailes , quod ipsis non' vitam modo , sed vitae tuoque singulas actiones haud minus debeamus, uam deberent opifici statuae, si viverent, ac Iollerentur . Quemadmodum enim Phidia
gna, si alia quaepiam opera sacerent, Phidiae
52쪽
profecto facerent ipsi, a quo faciendi poteth
tem accepistent: sic eae, quibus fungimur,acti ness parentum opera Platoni videntur esse , atque ad eos reserenda genitores , a quibus Vit amixit,omnium plane kns, & principium actionum. Facit aequales dominis, & ijs qui sito sibi iure vindicant rerum, quas vel industria pa- rarunt, vel effecerint artificio, possessionem. In quorum enim potius este manu, ac dominatu debeamus, quam eorum, quorum, & satu nascimur,& beneficio malis p Comparat eosdem cum opitulatoribus, & auxilium sita voluntate
ferentibus amicis . comparat cum caeteriS, quibus in vita debemus aliquid, ijsque prorsiis omnibus parentes, & parentibus ossicium debitum anteponit. Quia tamen haec nomina quantumuis ampla, leuia Platoni esse, minusque signis' cantia videbantur, confugere coepit ad Deos, quibuscum existimat tantummodo genitores debere conserti. Videbitur ataui, vel ab hoc. alienum loco, vel abhorrens a Religione , quod
de hoc in parentes ossicio persetuendo ausiis est ille pronuntiare liberius ; sed tamen si recte res intelligatur, S absilrda non erit. & omni carebit impietate. Quid ergo Non dubitat vir sapientissimus assirmare, parentes esse secundos,ac terrestres Deos, adeoque pri ter loci propinquia talem & consiletudinem, qua nobiscum assidue
53쪽
Dijs honorabiliores . Quapropter nullam tantam grati animi significationem inueniri putat , quae possit eorum beneficijs aliquRex parte r έpondere : nisi si ijsdem plane colantur honoribus , quibus ipsi propemodum coluntur, & afficiuntur a mortalibus Dij. Iubet itaque Parentes Deorum loco ducendos esse,eonim praeseretim, qui Lares, Tutelaresque ab antiquis ideo dicebantur, quod tutelam rei familiaris , ac t rius patrocinium domus habere crederentur. Quin admonet grauissime filios,ut in paterna adomo, tamquam in Fano aliquo esse se putent aedituos, & sacςrdotes , ab ipsa consecratos, &initiatos natura, ut parentΗm eommoditatibus
praesidentes , tamquam starisieijs quibusdam operentur assidue . Dicuntur haec sine dubio
magnificentius, quam oporteat, & adipsam au--gendam orationis vim exaggerate et sed tamen
angustius, & parcius ea diAa putabinitis, s non
tant patres, liberosque inuicem sibi debentes , quam vestrum in nos, & totam Christianam Remp metitum obseruatὰ,ac diligenter intue mur,Sacerdotes: Vos enim singulis visam datis, S lucem : non quidem eam , quae corporis artus informet, sed quae animum ipsem, qui vita vitalis est, spirantem prope reddat, ac vivum: quae beatitatis aeternae semen habeat insitum, quae in ipsis fluxi corporis occasii gloriae pariat ammortalitatem. Vobis tamquam Tutelaribus,
54쪽
S custodibus vitae nostrae , vobis' tamquam Laribus, α domesticis Diis , flores, coronasq; debemus immortales imponere : quorum officio seruamur, quorum quiescimus excubijs , quorum prouidentia, non modo tuti esse possit mus , sed securi. Nam, si tantiun est vinculum illud , quo patribus adnectimur, quia nos genuerunt interituros , atque in hoc aerumnarum conceptaculum omnium abiecerunt , Quanto
sane debet esse propitor, atque interior ea de bili ratio, quae vobis mortales uniuerses obnoxios reddit; cum ij sitis , quorum beneficio an, mus noster, hoc est ipsa propemodi ina vivere videtur vita; quorum laboribus , & perpessione rerum asperiimarum caelo gignimur , & Deo 3 quorum procuratione, atque administratione
studiosissima cibarijs alimur diuinis, Sepulis
aeternitatem gloriae parituris p Magnum quidem est,quod a Parentibus hausimus,lenem usq; beneficium vitae, sed cum vestro collatum habet multa, quae beneficij minuant rationem is,
Quamquam enim illi corpus, atque accede te diuinitiis anima, hanc etiam ipsam , qua tantopere laetamur, vitae nobis usuram, & iucunditatem impertiunt, impertiunt tamen etiam asisectus, morbosque permultos , communicaut nobiscum incommoda, vivendique conditiones,
tam acerbas, S miseras,a et ipsi quoque tuisti
55쪽
eiores este videamur animantibus mutis,& agrestibus seris . Vestrum vero beneficium P P.integium est, nec ulla detractione partium imminutum; cum ea, quae per vos immortali animo vita datur, nullis exposita calamitatibus sit, nullisol rtuna o 'rbis, nullis incommodis obnoxia , sed valens semiper, ac firma, nec nisi nostra voluntate interitura ; sed aerumnis vacua , sed doloribus libeta, sed affectibus seluta,& quamdam
praese serens inchoatione sempiternae felicitatis. cum ergo Reges, cum parentes , quorum grauissimum est nomen,& in filios singulare promeritum, vobiscum contendere de ossicij grauitate non possint, videndum est tertio loco , via educatores,& magistri tam egregie de sum nis, discipulisque mereantur sitis, ut istam, quae promanat in Rempub. ex vestro munere, Vel vincant,vel exaequent utilitatem. Amplum semper hoc etiam habitum est praeceptorum,do rumqucimunus, & ciuitatibus, priuatisque non, utile modo , sed necessarium, ac magna prosesus mercede, pretioqtie comparandum. NOR enim facile fidem habeat oratio mea, si proser- re velim exaggerata illa stipendia, Romanorum Impetatorum , auctoritate doctoribus attributa,
uase salaria nominantur . Vt enim de Vespa-ano nihil dicatur, qui Graecis, Latinisque diacendi magistris, E fisco constituit in singulos annos sentena sestertia, mi Eumenio Rhetori J quis.
56쪽
quis autem hic erat, aut quantus Magister a Constantio Hincipe, sub Augustis Diocletiano, & Maximiano annua nummum sexcentat
millia data fuisse legimus in scholis illis, haud ita
magni nominis,Augustodunt. Nec abhorrentes a loco, quem tractamus illae sunt opes inamodicae philosephi moderatissimi Senecae,quibus est shpra modum omnem,& fidem a discipulo Principe locuplesatus. Sunt enim illae quidem,ut te, . inter dicam, Neronianae prodigentiae singulana quaedam exempla, sed ea tamen etiam sim quae significent . existimationem, & dignitatem eorum, qui disciplinas docerent, instituerentq; iuuentutem fuisse maximam, Sosingulare. Et sane si ratiocinari sapienter, ac recte velimus, una ei doctrina, quae intet omnia selicitatis humanae praesidia, locum obtinere principem debeat, re caeteris anteferri. Quid enim magnopere vita prosit a parentibus accepta, nisi litteris atqui i- erudition. liberalium artituri instituatur φ Habent quidem excellentes animi, mentesque mortalium praestantes ultro prouocantem ad virtutem , & laudabiles actiones naturam , sed nisi disciplinae consormatione poliantur, & quasi tractatione fingantur accedentis doctrinae, quicquid erat inchoatum in ipsis propemodum i cunabulis occidit, &evanescit. Habent homines ipsi per se impetus, & conatus quosdam ad probitatem acerrimos, nisi tame-institutia -
57쪽
ne promoueantur, & doctrina sapientium , ipsis istatim initio , eiusdem a qua sunt dati, naturae idebilitate deficiunt. Habet oculorum velut acie animus noster acrem , & vehementem, hoc est insitam rationem, qua rectum aspicere possit: sed nisi eruditione , tamquam ab aere circum' a uso lumen accipiat, in teterrima caligine , hoc lest in rerum omnium ignoratione versabitur . omnibus denique sundamenta dedit, & semina virtutum architedius uniuersitatis, S procreator animantium Deus; sed iacent abdita penitus, &retrusa , nisi ab irritante doctrina ex illis naretrae Iatibulis excitentur. Quo factum est,ut eoS,quorum labore doctrina traditur adolescentibus , &ea cognitio, sine qua frustra pulcherrimum illud
intelligentiae munus accepissent,haud minus lio, norauerint homines semper,quam paretes ipse auctoresq; vitae;a quibus ut viverent,essentq; morbe terrarum , e quatuor rerum initijs conre cretum, atque compositum corpus habuerunt. Multa de Sinensium moribus ex sociorum no
strorum litteris, qui in ea Regnorum septa pe- trarunt, nuper accepimus ; inprimisque de Titulis illis amplis , atque magnificis,. quibus in libello grafice scriptis unumquemque pro Ordine , ac dignitate cohonestant, quem honoris, ct officij causa conueniunt . Sed inter caetera ,
quae nouitatem haberent, accepimus etian
ill ud, selitus ijsdem plane nominibus liqnaei
58쪽
rificis ', vel excipere , vel comaenire magiagistros , quibus parentes appellant, & consultant suos. quin e ludo iam dimistbs, atque insignibus donatos litterari)s, Magistris,non modo
concepta verborum sermula in conuentu publico gratias agerom sed thura etiain adoler , atque odoramenta , lampades incendere, ac faculas, aliaq; ex eo genere ossicia reddere, quaeritu religiolis ubique gentium Deo redduntur in templis. CVippe id etiam intelligunt abstrusi illi, & contemptores humani generis Barbari , vitam qitandam hominis esse sapientiam , quae nos Caelitibus ipsis prope similes faciat, &'Deo'. quam quia discendo capimus a magistris,' honorem his , non modo parentibus parem, sed etiam sit pra parentum merita demonstrant expressa illa consalutatione, ac religiosa veneratione deberi. Non potam haec, neque iacilius exponere, nec illustrius ornare, quam Antonini philosephi,sapientissumiqite Romanorum Imperatoris exemplo: quem Frontoni praeceptori suo statuam in Senatu posuisse ; Proculum item Magistrum etiam secisse Proconsulem testantur historiae. In summa tantum uniuerse magistris, atque institutoribus suis honorem detritille , ve eorum, & imagines aureas faceret , haberetque
in domestico Larario, & sepulchra immolatis hosfijs , impositisque floribus exornaret Quid ni. ergo beneficij magnitudine certent, cum parein tibus
59쪽
tibus ij, quos Imperatores prudentissimi , quos homines instructi praeclaro iudicio, pollentesq; philosephia D ijs aequales esse , positis aris , revictimarum immolatione decretiere i Non tamen illa tanta sua dignitate meritum vestrum opinione cuiusquam adaequant PP. nisi aduersum vos ingratissimae velint esie nationes uniuersae doctrina veritatis imbutae, ac ditiina
condocefactae philosbphia . Neque enim alij, nisi sacerdotes , eius disciplinae magistri sunt, quae diuinitus e caelo delapsa, mortalium, non intelligentiam modo, sed mores informat, inciarat voluntates : quae ciuitates, ac Regna meliora facit, & castiora: quae non dicam in vitae ciuilis tranquillitate. ted in caelo ipso collocat
secta ores tuos . Intellexit hoc olim, atque is experimento comprobauit oibis terrarum 3 qui caeca rerum omnium inscitia consepultus, atquei Philosophis ipsis in fraudem perductus, en er- sit aliquando, Sex fallacijs euasit omnibus liber, ubi Sacerdotum piud eruissimas audiuit voces,&cum adprobatione diuinam eorumdem sapientiam est admiratus. Ac ne tam longe,tamq; a remota memoria repetamus huius exempla doctrinae, habemus ante oculos, quae nobis inspectantibus, praecepta beatae, sempitemaeq; vitae tradunt quotidie Sacerdotes: admonet asse 1idue nos India, admonent Insillae ilis orientis, occidentisque, admonet nouus ille terrarum
60쪽
orbis seinper ad nos aliquid asserens noui , quotam salutans doctrinae per totam peruadens , pertinensq; Christianam Rempublicam summa quaedam utilitas , & ratio declaratur. Et fuit hic annus, si unqliam alius, earum seracissimiis
frugum,quas sbcij collegeruit in omnibus quidem illis in Regnis, quibus India nomen secit, sed
potissimum in Iaponia: ubi sacerdotes olim nostri duce,atq; auspice Xauerio, uberrimam fecere sementem , S laboris & sanguinis. Qui prosectis de tanta selicitate nuncius commodum est allatus ad nos eo tempore, quo tempore ipsius
Xaueri j viri sanctissimi brachium illud augustis. ,
simum illatum est in hanc urbem,immensis Oceani spatijs non sine ingenti commemorabilis rei miraculo superatis . Cum enim dromone perem xiguo lana inde usque a Goa petitus talia magnuSamplusque thesaurus in oceano medio veheretur , ecee tibi nauis praedatoria longe maxima, passis carbasis, velisque plenissimis delata , instructa militibus, & tormentis a nautis repente conspicitur. Iamq; nauigiolo sic imminebat illa Pristis insana, ut velle subterfugium quaerere summa elle amentia videretur. quid igitur in rebus tam deploratis, ac perditis eia sertur inclusiim theca Xauerij brachium . pro' ponitur in puppi venerandum a nautis, a py' ratis aduentantibus, ut perabatur, extimescendum. Deo supplicatur enixe , ut quae hom