장음표시 사용
91쪽
potestatem l Si rem ipsam , si causam gratulae tionis huiusce consideremus attentius, intelligemus, non tam eius, de quo dicebamus,Imperij, quam nostrum ipserum hunc este Natalento :quem non modo collata cum caeteris diligentia, sed priuato pro se quisque studio colere de- beat, & agere cum iucundissimo sensit, atque animi pietate singulari. Hoc videlicet die in hicem editi verissime silinus,eum a Christo sonte luminis illustrati, noui cuiusdam caeli, nouaeque vitae spiritum hausimus . hac die crudelistimas, acerbissimasque praedonum effligimus manus : hac didi grauistimo' bellorum defuncti periculo , vitam accepisse videmur, quia vitam in tanto periculo nullam esse putabamus . Neque enim illam tantummodo diem, Natalem dicebant, & habebant antiqui, qua lucis huius useram accepissesidi, sed eas praeterea, quibus, ungulari aliquo beneficio suissent ornati. Au-muum Octauium hic ego testem producere habeo , qui quo die sespes, atque incolumis Athenis reuertisset in patriam; eum ipse,Reduci Fortunae ara consecrata,Natalem suu dici voluit,"annis summa Populi Romani laetitia se quentari . Habeo proferre Marcum Tullium . .ratorem : qui reditum ab exilio, non dubita- uit, suum appellare Natalem, atque in poste- .rtim apparatu magnifico decorare. Possiim comis imemorare alios, qui diem etiam illum, quo vi
92쪽
cto Iam,deuitas hostibus, reportassent, Natalin bus adscribere ferijs voluerunt ; quasi tum nati videtentur , cum praesenti erepti periculo, eam sibi gloriam, & nominis immortalitatem peperissent. Postem inquam hunc locum exemplis illustrare quamplurimis, quae demonstrarent,
nullum prope fuisse paulo cumulatius, communibus antecellens ab antiquis acceptum olim beneficium , quod Natalibus institutis, non traherent ad memoriam posterorum . Sed hane
- commemorationem, enumerationemque,propo
sitae rei satis est superqtie ratus ; illud dico po'tius, & quanta maxima possum, vocis coni n-tione connrmo, tanto nos insignitos elle beneficio , cum ab Imperatore Christo. recepti stimus, ut omnes causas habeamus amplistimas, cur hunc diem non diuini tantum in nos Imperii communem , sed priuatum etiam nostrum, ac proprium debeamus appellare Natalem.
id i requiritis in hoc beneficio reditum in patriam, aut aliquam longo postliminio reue sonem l O nostram illam a recta virtutis via stultam,& miseram aberrationem, Auditores. δexilium, o peregrinationem , is selitudinem' Uelicem . Vbi gentium obsecro vos, antequam ad hunc Parentem optimum reuerteremur, habit bamus 3 Nonne
patria, nonne aerrore digresti,ua Deo, nonne ab illa Caelitum nobis ipsis minatico quodam
93쪽
eramus, atque inter Barbaros, immo inter immania vitiorum monstra , inter ferocissimas cupiditatum belluas nostro iudicio versabamur pQuantam ergo fuisse gratulationem eius diei putandum est, cum ad carissimi complexum Pa Ientis reuertimus; cum eiurare, iniquissimi pos sessoris dominatu, in Christi verba sanctissime, religiosissimeque iurauimus, cum ab Angelis illis occurrentibus reducti stimus in patriam,quorum scimus incredibilem esse laetitiam , vel sit- per uno poenitentiam agente peccatore' Requiritis declinata bellorum pericula , profligatas acies, victorias ex hoste debellato reportatast Emquis est: tanta dicendi praeditus vi, tantaque coinpia , ut pro dignitate possit exponere, quorum tum inimicorum vitavimus impetum, quarum copiarum imprestionem sustinuimus, cuius exercitus vires, atque audaciam fregimus ' Reco . damini de tribus illis orbis terraium iniquissimis occupatoribus, & Tyrannis acerbissimis : qui nefario veluti triumuiratu omnia vexant,prouincias, & Ciuitates obsident, opprimunt communem mortalium libertatem. Corporis hic ego voluptatem intelligo, auaritiam, vitae superbiam, atque honorum insatiabilem cupiditatem:
a quibus aduersarijs ita dissicile se proripiunt
homines, ut eorum effugere manus nihil aliud videatur esse , quam a communi terrarum omnium incendio liberari. Horum tamen nos ea
94쪽
te fudimus copias; horum diripuimus castra, ψxum spolia cepimus , Deoque sacrauimuS,au-Mori victoriae, cum ad Christum iustistimum
imperatorem conuolauimus. Hunc vero diem insignibus notatum , honestatumque bene icit S non dicemus nostrum clitusque Natalem ,
quo die e desidiae tumulo redivitii , e sceleruimpcitati busto, nobis ipsis vivere coepimus , &Deo; quo die ab infelici, miseroque animorum nostrorum errore sumu, in patriam reuocati;quo proculcatis, obtritisque tam validis inimico-xum copijs, Ducibus superatis fortistimis , in simperatoris castia, opima sine dubio spolia re- pQrtauimus Ac de priuata gratulationis h uisce ratione sic diximus. Superest illa postrema causa, cur hic dies natalis, S dici debeat ,st haberi, ab antiquorum eorum dem petend consuetudine; qui Natales urbium, oppidorum,
coloniarum multo maiori, quam caeteros appax tu, ac specie peragebant. Haec vero illorum celebritas, quia, quemadmodum dixi, alias magnificentia , & significatione publicae laetitiae tracile vincebat,stippeditabit etiam orationi meae ad hanc nostram, non amplificandam dico, sed Lxponendam, similitudinem aliquam ampliorem . Quemadmodum enim ij nutusinodi colendo , adornandoque Nataliud haud dubie sequebantur, ut Ciues, oppidanique suorum Iecordarentur auctorum perexigua. illa oppi
95쪽
dorum initia memoria repeterent , e quibus ad eam, quam viderk nt amplitudinem peruenissent: sic illud agere voluisse maiores nostri hac instituenda Votorum instauratione videntur, Ut Societatis incunabula, & illosau cor es animo recoleremus, qui cum animis inter se coniunctissimis e disiunctissimis plane terrarum partibus aliquando coaluissent ; votis ad Diui Pauli in .hac Urbe Religionis magistia nuncupati S,Sodalitatem hanc, tam amplam, tam late patentem emittis propemodum initijs excitarunt. Quia vero nulla fuit in eo genere publicorum Natalium gratulatio maior , ampliorve, quam Vrbis Romae , quae stato anni tempore, repetendis Pali-lij s, siuae repetebat memoria Ciuitatis exordia',
audebo cum ea, nec arrogantius opinor audebo, Maostra haec, quae sic gratulabundi damus, Societatis veluti Natalitia comparare. Quanta enim - cum animi iucunditate putatis Romanos illos per eos dies memoriam usurpasic Pastorumis , quos habuerunt parentes,m conditores, cum reputarent, e mapalibus, e Iusticanorum tuguriis naram suisse Rempublicam, quae gradum iam secerat ad totius Impelium, & ditionem orbis terrarum ρ Videbari sua moenia, qtia' a
principio vix longiirijs , sublicijsoue dispositis
Palatino iugo suerant. utcumque circumduicta O,
non modo septem illos occupa se colles, sed ad duo, quadragiora iam producta milliaria , ,
96쪽
omnes prope finitimorum terras esse complexa. Videbant angustam illam Romuli possessonem, quae proxima Tyberis ripa coercebatur , ita slonge, lateque prolatam, ut in suo iam Imperio
septem,& triginta prouincias numerarent. Videbant perexiguam illam aduenariim,conuen Iumque manum, quae Palatium olim insederat, in tantam iam multitudinem excreuille, ut ciues suos Roma tam amplificata non caperet. Vid bane quinque illa suburbia in longinquas exte- IOIum terras excurrentia . videbant Capitolium prope aureum, videbant Fora, Thermas, Templa,Basilica Porticus collimnisInnixas immanibus ; vidcbant triumphales sernices , Theatra, Septissilia, propylaea; videbant ipsas priuatorum aedes in modum prouinciarum extructas : vid bant quae pro se quisque seruorum agmina duceret, quae Principes estunderent in ludos munera , quas alendis militum copijs impenderent opes , quas colligerent e gentibus uniuersis , populisque diuitias. Haec inquam intuebantur omnia, & simul illa tam parua, ita magnae Ciuitatis initia recordantes, adora ratione propemodum , & iuipore defixi, stiae Natalem gloriae reputabant . Hancine urbem e magalibus illis extitisse i hanc e .ituito illo, atque inconsulto peregrinorum conuentu coaluisse Ciuitatem tam ampla Principum , & priuatorum aedificia consecuta esse rundem aliquando post Romuli
97쪽
visas i tam splendida domorum instrumenta is , tam opulenta templorum donaria, tam magnas singusorum copias ex agricolarum natas vilissimo censu , atque ex errantium supellectili nisticanorum ' Respondet nimirum euentus vaticinio capitis humani, quod ab aperientibus fundamenta Capitolij repertum, ibi arcem Imperij, ibi rerum suturum denique caput esse portendebat. Dicebant haec 'illi, & iure quidem optimo dicebant, cum Vrbis suae Natalem agerent: erant enim singula incredibili quadam admiratione dignissima; & par fuit in tanto felicitatis cursu de ortu Ciuitatis immensiae , quasi de magni suminis exiguo capite cogitare. Sed quid nos agere , quid de nostrae Sodalitatis Natali sentire, ac dicere debeamus, non possum ita iacile, vel oratione proferre, vel cogitatione complecti. Si authores ipses intueor; video non
multum ab eorum obscuritate, ac paupertate
differre, qui gentium hanc arcem intra pastorum tabernacula condide runt : si multitudinem
illam a tam distractis nationibus, longinquisque
petitam prouincijs, ex quibus initio conflata S dalitas est; ab ea non abhorrere intelligo peregrinorum frequentia , quae in hanc Vrbem recens a Romulo postam repente conuenit: si
rei domesticae difficultatem, si modum aedium, di praediorum peranguitum , si rerum omnium qgestatem , quam initio nacti stat parente no-
98쪽
diligenter attendo , euna mihi videre videor Romuli.murum, qui non eam Urbem, cuius in--na postea fuit amplitudo, sed pagum, eumque non ita magnum , ambitu sito, & descriptione pstrexigua complectebatur. Si de futista Societatis huiusce magnitudine oracula, & praedicta ς0nsdero, quae Ignatio Duci, atque Antes gnano, propitium illi se sere confirmans reddidit olim Deus;longe quidem haec maiora,quam quae rerum omnium Imperium fundato Capitolio pollicebantur, esse cognoseo , sed tamen quae debeant cum illis propter similitudinem haud iniuria comparari. Si denique rerum ip-' sem euentum,& propagationem Sodalitatis aspicio, eam illico reputare comparando cogor Romani amplificationem Imperij, . quae prout clas, & Regna populorum omnium complexa est. Nam quae terrarum ora possit esse , quae nationum sic inaccessa regio, quo vel nostri nominis fama non peruaserit, vel aliqua faciorum manus, & Colonia non penetrauerit i Pluresiana toto terrarum orbe huius ordinis prouincias intuemur, quam Condirures illi nostri commilitones, de sectos numerarent. Unum tantum esse video, alius causa nobiscum illi Romanorum auctores componi,& comparari non queant;
quod trecentos ipsi annos occupandis finitimis Italiae Regnis, veluti circa parentem ludenteT,
bello transege rint . nos ipse stilum initio, in ipisi a lacum
99쪽
incunabulis, aedibus, templis , Collegijs, tam quam municipijs, S conuentibus omnia Principum regna, terras omnes implevimus , notium etiam aperuimus mare , insulas prope trans orientem Solem,incognitosque populos, K omae, terrarum dominae, demoniirauimus. Qyid igitur eos in huius recordatione gloriae cogitare par est, qui hodierna luce caput illud , ac se tem memoria recolunt, unde nuxit tantula Olim illa , S tam parua, tanta nunc, & tam ampla Sodalitas i Quanta decet hodie nos imbui laetitia, quanta voluptate persundi, cum in eos Institutores, ac Duces nostros cogitationem inten-- dimus, qui numero q uidem haud plures, quam, decem , animi magnitudine infinitis hominum eopijs,& Ciuitatibus pares, huius iacere fund menta molis aus sunt ; S nobis, qui tanto post
tempore suturi eramus , verba ipsa, quibus nos , nostraque voveremus Deo, summa cum alacIi- , late praeiverunti Quin exclamamus admirabundi; δ Dei alienissimum ab humano sensu ,& cogitatione consilium ' inis unquam non dico proiiidere plane, ac intelligere, sed sit spicari tantummodo contectura potitiiset, paucissimos illos viros, externos, peregi m , Obscuros ,
nulla munitos gratia, nullis inlliuetos sortunae praesidijs tantam Breui ducturos esse familiam, tanta populis uniuerss,doctrinae, pietatis,sapiantiae, sanctimoniae lamin delaturos Et tamen ita
100쪽
ita factum esse aetatis praeteritae monumenta testantur,testabun tiuo litterae posterorum, prae
sent, admiratur memoria, nos ipsi, ad quos iustis veluti tabuliς haereditas tanta peruenit , honestissime , rectis Iimeque gloriamur. Vtinam id etiam gloriari merito possimus P P. quod eorum vestigiis diligenter insistimus, quod virtutem
aemulamur, exempla relegimus ; quod traditam haereditatem nouis semper accessionibus amplificamus. Verendum est enim , ne tanta sua illi probitate , ac sortitudine, nostram , si minus omnino degenerem, certe negligentem , S remis. sorem vivendi rationem accusen . An non ipsi,
cum in vos descenditis, & in mores vestros ipsi vos iudices, ipsi quaestores inquiritis, cum ad eorum exemplar vitae, castigat;s, & componitis vestram ; an non inquam huiusinodi voces 'obiurgatorias, atque ignauiam vobis exprobrantes auditis λ Hem nos, quoad licuit, facem praetulimus , & praeivimus stibsequentibus vobis. Quandiu in isto Theatro esse debuimus, primas egimus partes , & gestum secimus acclamante propemodum orbe terrarum, populis applaudentibus uniuersis. Nunc reducto velo, reposito spario, decessimus. vos ingressi pro
scenium estis: vos actores nouarum partium nOstrum occupatis locum: vos traditam a nobis
lampadem accepistis . Vestrum nunc dispositus in Cavea populus vultum intuetur, opperitur