장음표시 사용
431쪽
pergulam, horreum, armarium seu officinam conducens,ibique distraxit, vel egit: defendere se eo loco debebit. Rutioire condia las celalnatiper alium,quis sortitur ρε --B r. Apud Labeonem quaeritur. quid si homo prouincialis seruunt institorem vendetam mercium gratia Romqhabrati& ait: quod cum eo seruo contractum est,ita habendum esse, atque si cum domino contractum sit. qua re ibi se debebit defendere. Illud sciendum est: eum, qui ita fuit obligatus,vi in Italia solueretur : si in prouincia habuit domicilium, utrubique posse conueniri, di hic & ibi:& ita Iuliano,& multis aliis videtur.
O Mnem obligationem pro contractu habenda, existimandum est: ut ubicunque alius obligetur, &cotrahi videatur: quavis no ex crediti caussa debeatur. In confestum nou sferenda seruentia: sed dada es ei dilatio ad
SI debitori meo velim actionem edere: probandum erit,si fateatur se debere,paratumque se dicat soluere: audiendum eum, dandumque diem cum competenti cautela ad soluendam pecuniam . neque enim damnum magnum est in mora modici temporis. Modicum autem tempua hic intelligendum est, quod post condemnatiori reis indultum est. Qui agi cogitur se deses deae Bart.
XXII. PAVLVs lib. I II .ad Plautis .
QVi non cogitur in aliquo loco iudicium pati: si ipse agat,ibi cogitur eaecipere actiones, & ad eunde iudicem mitti. Quod per litis contestationem accidit non accessorium ad primum: n dicto iudicio non menti sed noua isseantia opus est. n.
N Ton potest videri in iudicium venisse, id quod post 1 iudicium acceptum accidit: ideoque alia interpeti
ratione opus est. Nx π i r i r. 3DEM lib. X v I II .ad Plautium.
On alias in eos,quos princeps euocauit, inq Potit
432쪽
petit actio,quam si hoc tempore contraxerint. Legati ex delictis in legatione commissis coguntur iudicium Romae pati: siue ipsi admiserint,sive serui eorum. Sed si postuletur in rem actio aduersiis ictatum: nunquid da-da st, quoniam ex praesenti possenione haec ectio est lCassius respondit,sic seruanuum: ut si subducatur ei ministerium,non sit concededa actio: si vero ex multis seeuis de uno agatur , non sit inhibenda . Iuliamas sine distinctione denegandam actionem ait,merito. ideo enim non datur actio , ne ab officio suscepto legationis auo
possessione praesenti talente mitium tempore legatientsp testeo-e, iri lituus legaιione dua ante. art. XXV. IVO AN Vs lib. I . Digestorim. SI legationis tempore quis seruum , vel aliam rem merit,aut ex alia caussa possidere coeperit: non iniquὸ cogitur eius nomine iudicium accipere . aliter enipotestas dabitur legatis sub hac specie, res alienas domum auferendi.
DE eo autem,qui adiit haereditate, Cassius scribite
quamuis Romae adierit haereditatem,non comp tere in eum actionem,ne impediatur legatio: ct hoc est verum. Sed nec legatariis datur actio: licet, nisi satisd tur,mittantur in possessionem rerum haereditariarum. quod & in haereditariis creditoribus dicendum est. XXVII. IULIANV s lib. I . Digestorum.
Vid enim prohibet,legatum publico munere fungi, & actorem custodiae caussa in possessionem rerum haereditariarum esset κXVIII. P A v x v s lib. x v II I .ad Plautium.
SEd ct si restituatur ei haereditas ex Trebelliano, sectio in eum non dabitur: siue sponte,sue coactus haeres eam adierit. commodius enim est, reddi quidem ei haereditatem: perinde autem habendum , ac si ipse adis set haereditatem . Contra si legatus tempore legationis adierit,& restituerit: datur in fideicommissarium actio, x ij nec Tr
433쪽
nec Trebelliani exceptio obstat ex persona legati: quia personale beneficium est. Ex quibus autem caussis no cogitur legatus iudicium accipere: nec iurare cogedus est,se dare non oportere: quia hoc iusiurandum in loculitis cotestatae succedit. Aedium nomine legatus dani insecti promittere debet, aut vicinum admittere in possessionem. Sed & si dies actionis exitura erit: caussa cognita, aduersus eum iudicium praetor dare dobet: ut iis contestetur,& ita in prouinciam transferatur. In venιre in dulio praesumuntur esse tre ideo ia natus pro pracria haereditatis tantum iriterim poterit rem miri. Bar. Si paterfamilias mortuus esset,relicto uno filio, & Σ're praegnante: non recte filius a debitoribus parte di midiam crediti petere potest, quamuis postea Vnus na- . tus sit: quia poterant plures naici, cum per rerum naturam certum fuerat unu nasci. Sed Sc Sabinus & Cassius dicunt partem quartam peti debuisse,quia incertum esset,an tres nascerentur: nec rerum naturam intuendam, in qua omnia certa essent,cum futura utique fierent: sed nouram inscientiam aspici debere. i x. io EM lib. v i I i .ad Plautium.
XXX. MARCELLV s. lib.I. Digestorum.
Vbi coeptum est semel iudicium,ibi & finem accipere debet. Sicut interhaeredes diuiditur actis, ita istantia puper actione in
SI petitor plures haeredes reliquerit, nusque eorum iudicio egerit: no erit verum,tota rem, quae in pri ei iudicio fuit,deductam esse . nec enim quisquam ali nam actionem in iudicium, inuito cohaerede, perducere potest. Tempora appo sta in prima delegatione idetur repetita inpe Anam eius qui in locum primi est delegatus. Bait. XXXII. VLPIANus lib. v.de ossiciis proconsul . SI iudex,cui certa tempora praestituta erant, decessserit, & alius in loco eius datus fuerit: tantundem ex integro temporis inpersonam eius praestituta intellige
434쪽
mus, quamuis magistratus nominatim hoc insequentis . datione non expresserit: ita tamen,ut legitimum tempus
non excedant. xxxi II. MODESTIN vs tib I I I. Regularum.
Non videtur in iudinem consensisse: qui edi sibi genus actionis apud euin iudicem desiderat. Insuccessorem tran is instantia tua debet ierminari in eodem lo
SI is, qui Romae iudicium accepWat, decessit: haeres eius,quamuis domicilium trans mare habeat, Romae tame defendi debet: quia succedit in eius locum, a quo haeres relictus est. a Trasitasfuturi temporis nonspectat ad iudicrii. r. x xxv. t D E M lib. X. tmςολῖμ. Non quemadmodum fideiussoris oblitatio in pendenti potest esse, vel in futurum conchi: ita iudicium in pendenti potest esse, vel de his rebui, quae postea in obligationem aduenturae sunt. Nam net inem puto dubitaturum , quin fidei utar ante obligationem rei accipi possit: iudiciu vero ante,ssaliquid debeatu,noli possit. Ex caussa potest iudex dilationes prorogare. Bari
INterdum ex iustis caussis,& certis personis sustineh- dae sunt cognitiones : veluti si instrumenta litis apua eos esse dicatur,qui reipublicae caussa aberiit. Ideo diuifratres in haec verba rescripserui. humanum est propter fortuitos casus, dilatione acci Ti: veluti cu pater litigator filiu ,vel filia,vel uxor viru,vel filius parente amisit, ct in similibus caussis cognitionem ad aliquem modum sustineri. Vbi quisn siit negocium, ibi debet se defendere non Obstantes si iligisfori.Bart. Senator si negociis alienis se obtulerit in prouincia,no debet iudicium recusare negociorum gestorum: sed actionem eum excipere oportere, Iulianus respodit, custa sponte sibi hanc obligationem contraXerit.
xx X v II. IDEM lib. V .Cognitionum.
435쪽
SI de vi ct psiessione quaeratur : prius cognoscendum et de vi, I de proprietate rei,diuus Hadrianus τῶ κοινῆ aτωμ ρεοσοίλων rescripsit. Species debet solui rubi est: quartitas Gil elicii si aliud acta it.I.
x XXVIII. LICINIVS Ru FINVs lib. I I I r. Regularum.
QVod legatur si quide per porsenale actione exigetur: ibi dari debet, ubi est: nisi dolo malo haeredis subductu fuerit.tuc eni ibi dari debet,ubi petitur Srqtcrea quod podere,aut numero,aut mesura c tinetur: ibi dari dobet, ubi petitur : nisi adiectu fuerit, centum modios re illo horreo,aut vini amphoras ex illo dolio . Si autem per in rem actionem legatu petetur: etiam ibi peti debet,ubi res est. Et si mobilis sit res : ad 1 exhibendumagi cum haerede poterit, Vt exhibeat rem. se enim a legatario vindicari poterit. V alet quodsi coram iudice fusisse iovore pis babel dilucidis interualla rec potest furoris tempore pronunciare. r. xxx I x. P Λ PINIANV s lib. i i I. inaestionum CVm furiosus iudex addit: no ideo minus iudiciu G:it,quod hodie non potest iudicare: scilicet vi suae in eos effectus,quod sentetiae dixerit,ratu sit.neq; eni in ad 'edo praesentia vel scientia iudicis neeessaria est. Qui legationis caussa Roma venit,ex qualibet caussa Dei ubere potest: cu priuilegio suo, cu sit in Italia contractum,uti non potest. F
Non qui dud iudicis potestati permittit, id subiicit
furis necessitati. Iudex si quid aduersus legis praeceptu in iudicado dolo malo pretiermiserit,lege offedit. Qui tenemur ad diem vel sub conditioi- ,pos πιι eoi uiri a
IN omnibus bonae fidei iudiciis,cu nondum dies pr*standae pecuniae venit: si aliquis agat ad interpone
SI uxor a legato Romae diuerterit, dotis nomine defendendum Romae virum iure ressensim est. Qui
436쪽
promisit aliquid ceno loco,post moram' est ubique com
C Uin, qui insulam Capuae certo tempore stipulatus L est: eo finito,quociique loco agere posse, in id quod
interest, constat., Si iudicium contra plures inrepec potes rulectu ini sententiari,irasse tu aliorum disserat. Bauolus. x LIIII. IDEM lib. II. Responsorum.
Non idcirco iudicis officium impeditur, quod quidam ex tutoribus post lite aduersus omnes inehoatam,respublicae caussa abesse coeperunt: ci in praesentium &corum,qui no defenduntur,administratio discer-B ni & aestimari possit. Clim postea seruus apparuit, cuius nomine per procuratorem fuerat actum absolui debitorem oportet, quae res quandoque propriam domino litem inserenti non obstabit. atis danda est eae iusta caussa non aliter. Bariolus. x L V. IDEM lib. I i I r. Resim serum. ARgentarium, ubi contractum cst, conueniri oportet: nec in hoc dilationem,nisi ex iusta caussa, dari: ut scilicet ex prouincia codices adserantur. Idem in actione tutelae placuit. Nomine puellae tutoribus in prouincia condemnatis,curatores iudicatum Romae ficere coguntur: ubi mutuam pecuniam mater accepi . C cui filia haeres exstitit. Furis non tollit iurisdictionem, sed impedit exercitium. Bar. XLVI. PAVLvs bb. ri. Q Uisuum. IVdex datus in eodem officio permanet, licet furere coeperit: quia rechc ab initio iudex aditus est. sed quia iudicandi necessitatem morbus sonticus remittit: ergo mutari debet. Petitus a parte una, non est dandus iudex nisi fit causa. BM . I
Odseruaudum est,ne is iudex detur,quem altera nominatim pars petit. id enim iniqui cxenapli csic, ' diuus Hadrianus rescripsit. Nisi hoc specialiter a principe,ad verecundia petiti iudicis respiciete, pinittatur. QVi sunt tu maiori via i am, durante ossicio eoueniri nora
437쪽
synt. Bairoliv. x L v ii l. p A v L V s lib. ir. Responsorum. DP Ars literarum diui Hadriani. Tους-ω α, vi ourni, uu ειτι recyικηνι Παν. με τεό ιογκρίων, μου cpDγρντων,uητε α v tmetro τοι κ κουράτορες ει M. ἐπει α; ἰI9κη u ἀρχὸ, ω ἀυτοῖς προ τους ς μοντας δ pωγου τι προς αυτους ταγωγιρ ρυς ειρα τὰς Qui venit ad alium defendentam, imi potest a gaxe priuilegiumsui iudicis. Bariolus. X L I x. I D E M lib. I I ri. Rem Uomm. Enditor ab emptore denunciatus, ut eum euicti nis nomine defenderet: dicit se priuilegium habere sui iudicis. aeritur,an possit litem ab eo iudice ,apud quem res inter petitorem & emptorem coepta est, Ead suum iudicem reuocaret Paulus respondit, Venditorem emptoris iudicem sequi solere. Iudines a praeside dati,solent etiam in tempus successorum eis durare, de cogi pronunciare,easque sententias seruari.in ounde sensum etiam Scaevola respondit. Haeres no cogitur res odere nisi ibi est maior pams haereditatis.B.
L. V L P i A N v s lib. v I i. fideicommissorum.
SI fidei commissum ab aliquo petatur, isque dicat alibi esse maiorem parte haereditatis , non erit ad praestationem compellendus: & ita multis constitutionibus cauetur, ut ibi petatur fideicommissum,ubi maior pars haereditatis est: nisi probetur, eo loco voluisse testat λ- rem fidei commissum praestari,ubi petitur. Aes alienum,totum patrimonium resticis, nisi i adicia onus res
Tractatu est de aere alieno: si in ea g)uincia,ubi fideicomissum petitur, plus esset aeris alieni: an quas maior pars alibi esset,praescriptio locum haberet. Sed hic placuit, nihil facere arris alieni nomen: ci in non loci sit ars alienum, sed uniuersarum facultatum. Aes enim ali num patrimonium ibium minuere constitit, non certi loci facultates. Quid tamen, si sorte certis oneribus d sinatum sit id patrimonium t ut puta alimentis praesta dis,quae Romae praestari paterfamilias iusserat, vel tributis . et quibusdam aliis inexcusabilibus oneribus: an possit
438쪽
an possit praescriptio locum baberet& putem iustius di-Α et,locum habere. Sed & rescriptum est,ut illic fideic missum petatur , ubi domicilium haeres habet. Q ites autem coepit quis fideicommissum soluero,non potest hac praescriptione uti:
L I. M A R T i A N V s lib. V II I. Institutionum.
QVamuis haereditas ad eum fuerit deuoluta, qui domiciliu in prouincia habet. sed & diui Seuerus de Antoninus rescripserunt: si consenserit fidelia commissarius alio loco dari, necesse habere secundum consensum dare, ubi consenserit.
LII. VLPIANV s lib. v i I. Fideicommissi rum.
SEd & si suscepit actionem fideicommissi, & aliis de-
sensionibus usus hanc omisit: postea, quamuis ante sententiam,reuerti ad hanc defensionem non potest. Si ex quesita se rei relicta velperfnae eius cui relinquitur,pν ἀ- sumatur testatorem certo loco soluiseu dari moluisse: ibi haeresst defendere debet Bauolus. Si libertis suis tesseras Gumetarias emi voluerit: quῶ- uis maior pars haereditatis in prouincia sit, tamen Romae debere fidei commissum solui, dicedum est: com appareat id testatorem sensisse ex genere comparationis.
Sed & si proponas, quibusda clarissimis viris argenti vel auri pondo relicta. & sit sufficiens ad huiusmodi fideicommissa Romae patrimonium : licet maior pars t tius patrimoni j in prouincia sit,dici oportet Romae esse praestandum. nec ensis verisimile est testatorem, qui honorem habitum voluit his,quibus reliquit, tam modica fideicommissa in prouincia praestari voluisse. Si petatu pecies rubi est, vel petatur cautio, exceptio quod alibi
sit maior pars haereditatis, non obstat. Barto .
si ea res,quae per fideicommissum relicti est, eo loetosi te dicendum est, noni debere praescribi ei, qui petit, quasi maior pars haereditatis at bi sit. Sed si non fideicommissum eo loco petatur, sed de fidei commissis satis, videndum est,an haec praescriptio locum habeat. & non puto habere.quinimo &si nihil sit eo loco: attamen iubendum satisdare . quid enim veretur: ci in si satis non dederit,mittatur aduersarius in possusnionem fideicommissi
439쪽
missi seruandi caussat In caussis qua tertinent adstatuin sciui : stibi tam q*a D
VIx certis caussis aduersus dominos seruis colistere permissu est: Id est,si qui suppressas tabulas t stamenti dicant,in quibus libertatem sibi relictam adseuerant. Item arctioris annonae populi Romani, & ccnsus, ac falsae monetae criminis reos dominos detegere seruis permissum est. Praeterea si fideicommissariam libertatem ab his petant. Sed & si qui suis numis redemptos se,& non manumitas contra placiti fidem adseue- εrent. Liber etiam iussus,si rationes reddiderit, arbitrum contra dominum de rationibus excutiendis rectd petet. sed & si quis fidem alicuius elegerit, ut numis eius redimatur, atque his solutis manumittatur, nec ille oblatam pecuniam suscipere velle dicat: contractus fidem detegendi seruo potestas tributa est.
PEr minorem caussam maiori cognitioni praeiudicia fieri non oportet. maior enim quaestio minore causisam ad se trahit. L V. I D E M lib. t lari de incisa es ninns Dictuim,quod ab antecessore datum est, in numero Firium edictorum connumerari Hebet. Planus licet ab antecessore numerus finitus sit: solet tamen successor x-num edictum dare. Rat habitio renen aiatur famnat iudicium agrisum ter falsumprocuratoinem. Bariolus. L V I. v L P i Α M v s.lib. x x x. ad edictum. LIcut verum procuratorem' in iudicio rem deduce re, verissimum est: tamen & si quis.ccm procurator non esset,litem contestatus sit,deinde ratu dominus habuerit: videtur retro res in iudicium recto deducta. Mortuo filio instantia m. ara cluneo transit ad patrem , licerea limis qualitas a teretur. L V I r. I D E M lib. x L. ad edici, m m
440쪽
TAm ex contractibus,quam ex delictis in stium sa-
milias competit actio: sed mortuo filio post litis contestationem, transfertur iudicium in patrem,dum taxat depeculio,& quod in rem et' versum est. Certe si quasi procurator alicuius, filiusfamilias iudicium acceperit: mortuo eosen eum, quem defendit, iudicii trans. latio datur. Φ
LVIII. PAVLus lib. X ir r. ad Sabinum.
IVdicium soluitur, vetante eo, qui iudicare iusserat: vel etiam eo, qui maius imperium in eadem iurisdictione habet: vel etiam si ipse iudex eiusdem imperis esse coeperit,cuius erat,qui iudicare iussit. ille qui delegat iudicem inte&gitiis' in loco solito delegare. B.
VLPI AN Vs lib. I i. ad Sabinum.
SI locus in iubendo iudicare non est comprehensus: videtur eo loco iudicare iussisse, quo solet iudicare sine incommodo litigantium-
LX. PAVLus lib. x x i i r. ad Sabinum.
Mortuo iudice , quod eum iudicaro oportuerat: idem eum,qui subditus estisequi oportet. In iudicis venit omne id quodsi petitisne vcstapotes c-
Solemus quidem dicere,id venire in iudiciu , de quo actum est inter litigantes: sed Celsus ait, periculose
ex persona rei hoc metiri: qui semper,ne condemnetur, hoc dicit, non conuenisse. Qii id ergo' melius est dicere,id venire in iudicium, de quo vel actum non est, ut veniret: sed id non venire, te quo nominatim actum est, ne veniret. Latrunculator de re pecuniaria iudicare
non potest. I. T I I. I D E M lib. xxxi x. ad edictam.
INter litis'ntes non aliter lis expediri potest, quam si altor petitor alter posse r sit. esse enim debet,qui onera politoris iustineat, & qui commodo possessoris sun