장음표시 사용
501쪽
pisset:moram passo debere praestari. na si ei restituisses distraxisset,& precium lucratus esset.
VTique autem,etiam mortuo homine, cessaria est sententia propter fructus,&partus,& stipulationude euictione. non enim post litem contestatam utique αsatum possetar praestare debet. Non est in eulpa si quis utatur re ad eum usum, ad quem est δε-
Culpa non intelligitur,si nauem petitam tepore con ruo nauigationis trans mare misit,licet ea perierit: ni- minus idoneis hominibus eam commiserit. Possessor tenetur defacto eius cui vendidit flaut desuofacto. vel se: Re perempta insubsidium tenetur possessor amone negociorum
gestorum ad Perium eius,licet non habuerit titulum lucrativi mori contra per entem pote)ὶ esse tans itum Bar. XVII. VLPIANV s lib. x v r. ad edictum.
IVlianus libro septimo digestorum scribit: si homine,
qui Metui j erat emero a Titio: deinde cdm eum Maevius a me peteret, eundem vendidero, eumque emptor occiderit: aequum esse,ine precium Maevio restituere. Idem Iulianus eodem libro scribit: si moram fecerit in homine reddendo possetar, & homo mortuus sit: etiam fructuum rationem usque ad rei iudicatae tempus yectandam esse. perem a tenetur possesso, post moram ad pM A c, ad --
Idem Iulianus ait: non solam fructus , sed etiam on nem caussam praestadam:& ideo & partum venire in restitutionem , & partuum fructus. Vsque adeo aute hae caussae veniunt,ut Iulianus libro septimo scribat, si per eum seruum possessor adquisierit actionem legis Aquilia: : restituero cogedum. Quod si dolo malo ipse possestar desierit possidere. & alius hominem per iniuriam
occiderit: aut precium hominis, aut actiones suas praesare cogetur: utrum eorum voluerit actor. sed & fructus, quos ab alio possessore percepit,restituere eum oportet. Lucrum enim ex eo homine , qui in lite osse co peri facere non debet. sed fructus eius temporis , qx
502쪽
possessus esset ab eo,q ut euicit, estituere no debet. sed . quod dicit de actione legis Aquiliae: procedit,si post li-φ tem cotestatam vincepit posse x : quia plenum ius in cipit habere si pendente iudicio itu actoria perimitur tabsque facto suo exfacto rei,peruenitur ad condemnationem Viperemptum non ess et: cautiones adinvicem praestabuntur par. XVII I. CAIVs lib. v i I .ad edictum prouinetiae.
SI post acceptum iudicium possessor usu homine coe
perit debet eu tradere,eoq; note de dolo cauere. periculu est eni,ne vel eu pignorauerit, vel manuini serit. x I x. v LOANus lib. x v i .ad edictum.
ipsi quoque reo cauedum esse Labeo dicit, i I s R E-BVt RECTE P R Aa s T A R i : si sorte fundi no mine DAMNi iNFECTI cauerit. Quimid seruuspenitus ruontio est, vel ex eo natum est, venit in remistione. r. xx. CAIus lib. v I i .ad edictum prouinciale.
P Raeterea restituere debet possetar, & quae post acceptum iudicium per eum , no ex re sua adquisiuit: in quo haered . tates quoque,& legata, quae per eum se uum obuenstrunt,continentur . nec enim sufficit corpus . ipsum restitui, sed opus est,ut dccaussa rei restituatur,id est,ut omne habeat petitor, quod habiturus foret , si eo tempore, quo iudicium accipiebatur, restitutus illi homo fuisset. Itaque & pari' ancillae restitui debet: quam-ς uis post ea editus sit,si matre ςius , post acceptu scilicet iudiciu , possessor usuceperit, quo casu etia de partu,si-ςut de matre &traditio,& cautio de dolo necessaria est. Re perempta vel perdita post litem contestatam miν tenetiui possessors doliu iei culpa ei imputari noupsit.Bar.
SI a bonae fidei possessore fugerit seruus: requiremus,
an talis fuerit, ut & custodiri debuerit. nam si integrae opinionis videbatur, ut non debuerit custodiri ab-go luendus est possessor: vi tamenisi interim eum usu ceperit,actionibus suis cedat petitori: & fructus eius temporis,quo possediti praestet. od si nondum eum usu cepit: absoluendum eum sine c/utionibus , ut nihil caueat p.
503쪽
ueat petitori de persequenda ea re . nihilominus enim petitorem pam rem persequi posse: quamuis interim,duin fuga sit,usucapiat 'nec iniquum id esse, Pomponius ii rbro tricesimon ono ad edictum scribit. Si vero custodie-dus fuerit, etiam ipsitus nomine damnari debere : ut tamen , si usu eum non cepit, actor ei actionibus suis ceri data ulianus autem in his casibus,ubi propter fuga se ui possessor absoluitur:& si non cogatur cauere de per sequenda re tamen cauere debere posscssorem,si rem nactus fuerit,ut eam restituat: idque Pomponius libro decimoquarto lectionum probat,quod verius est.
Vod si dolo possessoris fugerit: damnandum eum, quasi possideret. Ε
IN rem actio competit ei qui aut iure gentium, aut iure ciuili dominium adquisiit. Loca facra,item reli'. giosa,quasi nostra,in rem actione peti non possunt. Si quis rei suae alienam rem ita adiecerit, ut pars eius si ret: veluti si quis statuae suae brachium, aut pedem alie num adiecerit , aut scypho ansam vel fundum , vel candelabro sigillum,aut mensae pedem : dominum eius t
tius rei eum effici,vereque statuam suam dicturu dc scyphum, plerique recte dicunt. Sed dc id,quod in charta mea scribitur,aut in tabula pingitur,statini meum sit:licet de pictura quidam contra seliserint, propter prectu Fpi Ei urae. sed necesse ost ei rei cedere id , quod sine illa 'esse no potest. In omnibus igitur istis caullas, ex quibus
mea res per praeualentiam alienam rem trahit,meamquci
efficit: si eam rem vindicem, per exceptione doli cosar precium eius,quod accessit,dare. Item quaecuque aliis iuncta siue adiecta,accessionis loco cedunt:ea quamdiu cohaerent,dominus vindicare non potest : sed ad exhibendum agere potest,ut separentur, & tunc Vindicetur: scilicet excepto eo,quod Cassius de serruminatioe scribit. Dicit enim,si statuae suae ferruminatione iniunctum
brachium si, vilitatu id maioris partis colami: & quod semel alienum sit, etiam si inde abruptum sit, redire ad priorem dominuim non posse. Non idum est in quod adpluna-
504쪽
adplumbatum sit: quia serruminatio per eandem mate, viam facit confusionem, plumbatura vero non idem cnficit. Ideoque in omnibus his casibus, in quibus neq; ad exhibedum,neque in rem locum habet: in factum actio necessaria est. At in iis, quae ex distantibus corporibus essent, costat singulas partes retinere suam propria speciem: ut singuli homines , singulae oves. ideoq; posse me gregem vindicare,quamuis aries tuus sit immistus : sedae te arietem vindicare posse. Quod non idem in cohae-xentibus corporib' eueniet. Nam si statuae meae brachiualienae statuae addideris: non posse dici brachium tuum esse, quia tota statua uno spiritu continetur. Tignum alienum aedibus iunctum nec vindicari potest propter, legem duodecim tabularum, nec eo nomine ad exhibε- dum agi,nisi aduersus cum, qui scies alienum suis aediabus iunxit: sed est actio antiqua DR TIGNO IvNC T o,quae in duplum ex lege duodecim tabularum descendit. Item si quis ex alienis caementis in solo suo a dificauerit: domum quidem vindicare poterit, caemε-ta autem resoluta prior dominus vindicabit: etia si post tempus usucapionis dissolutu sit aedificiis, quaen a bonae fidei emptore possessum est. Nec eni singula cetinenta v-sucapiuntur,& si domus per temporis spatiu nostra fiat Consultius sare possessoriori m petitoris. Bar.
x XIIII. CAIus lib. v r i .ad edictvinprouinciale.
e I S qui destinauit rem petere, animaduertere debet, I-aliquo interdicto possit nancisci possessione : quia longe commodius est ipsum possidere , & aduersarium ad onera petitoris compellere st alio possidente petere.
Is qui se obtulit rei defensioni sine caussa, cdm non possideret,nec dolo fecisset, iub minus possideret: si
actor ignoret,non cst absoluendus,ut Marcollus ait,quq sentetia vera est, sed post lite cotestata.caeterii ante iudiciu acceptu non decipit actore,a se negat possidere,cuvereno possideat: nec videt se liti obtulisse, si discessit.
NAm si actor sit: tuc is no ab alto,sed a se decipitur:& ideo reus absoluitur
505쪽
SIn autem cum a Titio petere vellem, aliquis dixerit Dse possidere,& ideo liti sese obtulerit, & hoc ipsum
in re agenda testatione probauero: omnimodo condem
nandus est. Possidere autem aliquis debet, utique &litis contestatae tempore, & quo res iudicatur. QEodsi litis contestatae tempore possedit, cum autem res iudicatur, sine dolo malo amisit possessionem et absoluendus est posse r. Item si litis contestatae tempore non possedit,quo autem tempore iudicatur,possidet:prob da est Proculi sententia,ut omnino condemnetur, Ergo&fructuum nomine, ex quo coepit possidere, damnabitur.
Casin superueniem excusat post rem a Meilente culpa Bar. ESi homo petitus, dolo posses ris deterior factus sit, deinde sine culpa eius ex alia caussa mortuus sit: aestia matio non fiet eius, quod deteriorem eum fecit: quia nihil interest petitoris.sed hoc quantu ad in rem actionem.legis autem Aquiliae actio durat. Sed & is, qui ante litem contestatam dolo desinit rem possidere,tenetur in rem actione: idque ex senatusconsulto colligi potest, quo cautum est ut diximus ut dolus praeteritus in haereditatis petitione veniat. cum enim in haereditatis petitionem,quae & ipsa in rem est,dolus praeteritus fertur: non est absurdum,per consequetias & in speciali in rem actione dolum praeteritum deduci. si per filium aut Fper seruum pater vel dominus possideat,&is sine culpa patris dominive rei vindicandae tempore absit: vel topus dandum, vel cauendum est de possessione restitu
Bona fidei possessor sumptus per doli exceptionem recuperat. It expensi actas in ad cado de nouo recuperat is actor deducti
In re petita si possessor ante litem contestatam sum .ptus fecit, per doli mali exceptionem ratio eorum haberi debet,si perseueret actor petere rem suam,non redditis sumptibus. Idem est etiam, si noxali iudicio seruudefendit, 3c damnatus praestitit pecuniam : aut in area, quae fuit petitoris,per errorem insulam aedificauit: nisi
506쪽
taineri paratus si petitor pati, tollere eum aedificium. A Qudd & in area uxori donata per iudicem , qui de dote cognoscit,faciendum dixerunt. Exposc ad rei visi te facta quae deductionem non patium tur , recuperantur a possessore in tribus castas bis expresis: alias
Sed si puerum meum, c inpossideres, erudisses : non idem obseruandum proculus existimat: quia neque rere seruo meo debeam,nec potest remedium idem adhiberi quod in area diximus. xxviii. CAI v s lib. v i i. ad edictum prouineiale.
Fored quὁd pictorem,auilibrarium esse docueris: dicitur non aliter iudicis ossicio aestimationem habe B ri posse:
xxx,c. ν o MPON i V s lil. Ψx I. ad uoluiium. NIs si venalem eum habeas, & plus precis consecuturus sis propter artificium. xxx. CAIus lib. VII. ad edictum Ouine tale. AH si anto denunciatu sit actori,ut impensam solueret & eo dissimulate,posita sit doli mali exceptio. x x x i. p A v L V s lib. xx r. ad edictum C Aeterem cum de fructibus serui petiti quaeritur: non tanti,in pubertas eius spectanda est i quia etiaimpuberis aliquae operae esse possunt. Improbo tam erigeliderabit petitor seuctus aestimari, qui ex artificio ec ius percipi potuerunt, quod artificium sumptibus ponsessoris didicit. xxYII. Moti EsτIN vs M. vii I.Disserentiam; 4da si artificem fecerit : post vicesimumquintum Minum eius,qui artificium consecutus est, impensae factae poterunt pensari. Possessor tenetur adfructu perceptos , qui percipi potuerci: O ideo eum dei Ἀ-tposse percipi absque se eulpa, Minde definis ileberi: e- coeperint pose percipi ab quesui eulpa, abinde incipia
FRuctus non modis percepti, sed & qui percipi po
tuerunt,aestimandi sunt.& ideo si dolo aut culpa porsessoris res petita pertexit r veriorem putat Pomponius
507쪽
Trebatil opinionem, putantis eousque fructuum rati nem habendam,quousque haberetur,si non perisset: id est ad rei iudicadae tempus,quod & Iuliano placet. Hac ratione si nudae proprietatis dominus petierit, & inter
moras ususDuctus amissus sit: ex eo tempore, quo ad proprietatem usiasfructus reuersus est, ratio fructuum nabebitur. x x x i III. I V LIA N V s lib. VII. Digestorum.
ΙDem est,& si per alluvionem pars sundo accesserit.
LX diuerso,si petitor lite contestata,vsumfructum legauerit: ex eo tempore, ex quo discessit a propri tate, fructuum rationem non has dam, quid , recto
putant. si actor deelaratur dominus etiam per errorem, debet tandem. nari reus infructibus. Bariolus.
Vbi alienum fundum petii, & iudex sententia declarauit meum esse: debet etiam de fructibus possesser c5dcinnari: eodem enim errore & de fructibus condemnaturi non debet enim lucro posses ri cedere Ductus. cani victus sit:alioquin vi Martianus ait nec rem arbia trabitur iudex mihi restitui.& quare habeat, quod noncilet habiturus possessor, si statim possessionem restituisset Ei qmfluit litis aestimationem camposiet restituere rem petitor
de euictione cauere non tenetur. Baristi .
Petitor possessbri de euictione cauerono ςogitur ei' rei nomine,cuius aestimationem accepit . sibi enim ponsessor imputare debet,qui rem non restituit. l. Eorum quoque,quae sine interitu diuidi no possunt,partem petere posse constat. . X X X V r. C AI V S lib. VI ria ad edictam prouinciati. Vi petitorio iudicio utitur: ne frustra experiatur: . . requirere debet,an incum quo instituit actionem, posses r sit,uel dolo desierit possidere Si resperiit culpaposse 1 Ormeius uomine condemnabitur. Ban i in rem conuenitur, etiam culpae nom ne conde-hatur. Culpae aute reus est possessbr, & qui per insidi si loca seruum misit, si is periit:& qui seruum a se petitum
508쪽
tuin in arena esse concessit, si is mortuus est. sed & qui 1 seruum fugitiuum a se petitum non custodit, si is fugit:& qui nauem a se petitam, aduerso tempore nauigat uinmint,si ea naufragio perempta cst. Qui ab inisi uis bιnae expostfacto mal deifiat quod aedificauit potest to : non autem expensas porest pri doli exce
ptionem retinere. Bariolus. XXXVII. v L p IA N v s lib. xv K ad edic7um.
IVlianus libro septimo digestorum scribit. Si in area
aedificassem, euius bonae n dei quidem emptor fui, es autem tempore aedificaui,quo iam sciebam alienam: videamus,an nihil mihi exccptio prosi t,nisi forto quis di- eat prodesse de damno sollicito. Puto autem huic exce- ptionem no prodesse.nee enim debuit in at ienum certus ordificium ponere. Sed hoc ei concedendum est, ut sine dispendio domini arcae, tollat aedificium, quod posuit. recuperat expensas a domina ,s dominus erat se rus
IN sendo alieno,quem imprudens emeras,si aedificata aut coseuisti,deinde euincitur : bonus iudex varia ex persenis caussisque constituet. Finge ὀd dominii eadem facturum fuisse.reddet impensam, ut fundum recipiat: eΘ usque dumtaxat,quo preciosior factus est: & si plus
precij sundo accessit, solicin quod impensum est ' fingo talia, Iaio pauperem,cui si reddere id cogatur,laribus sepulchris- δε ti
que auitis carendum sit. sufficiet tibi permitti tollerem his rebus,quae possis dum ita ne deterior sit fundus, quam si initio non foret aedificatum. Censuimus Verbi ut si paratus sit dominus tantum dare, quantum habitu rus esset possessor,his rebus ablatis : sat ei potestas.' ne que maliciis indulgendiim est: si tectorium puta, quod induxeris,picturasq; corradere velis,nihil laturus, nisi ut officias.Finge eam esse personam domini, quae receptum fundum mox venditura st. nisi reddat , quantum prima parte reddi oportere diximus: eo deducto, condemnandus est. Qui adiscat in alieno ex eaussa tantactunis,transseir dominima. eis in dominumsoli. Mautas.
509쪽
REdemptores, qui suis caementis aedificant: statim caementa faciunt eorum,in quoru solo aediscant. Creditor qui habet iuspi Pisi is quod excluditur, ius,indendi non balet. fi lin. Iulianus recte scribit libro septimo digestorum: mulierem,quae intercedens,landum pignori dedit: qua uis a ereditore distractum,posse in rem actione petere. Qx x. c A i v s lib. v i I. ad edictum rouinciali. Via nullum pignus creditor vedidisse videtur. x L I. V L P I A N V s lib. x v r. ad edictu . SI quis hac lege emerit, ut si alius meliorem coditi nem attulerit, recedatur ab emptione : post allatam conditionem, iam non potest inlaem actione vii. Sed si eui in diem addictus sit fundus : ante,quam adiectio sit facta,uti in rem actione potest: postea non poterit. Qui emit ab eo baber potestatem a domino: habet actionem
si seruus mihi vel filiusfamilias fundum vendidit,st tradidit,habens liberam peculij administi ationem: vii in rem actione potero. Sed & si domini voluntate rem tradat,idem erit dicedum: quemadmodum & cilin procurator voluntate domini vendidit, & tradidit, in rem actio mihi praestabitur.
x Lii. PAVLV s lib. xx r. ad edictum.
SI in rem actum sit,quamuis haeres possessoris, si non possideat, absoluatur: tamen si quid ex persona d functi commissum sit,omnimodo in damnatione veniet.
XLIII. IDEM XXXVII. ad edictum.
. Vae religiosis adhaerent. religiosa sunt.& idcirco nec lapides inaedificati, postqua remoti sunt, vindieari possunt. per IN FACTUM autem ctionem petitori extra ordinem subuenitur: ut is, qui hoc fecerit,restituere eos compellatur. Sed si alieni sine voluntate domini inaedificati fuerint, & nondum finito monumento in hoc disiecti erunt, ut alibi reponereturi poterunt a domino vindicari. Qui,d si in hoc disiecti Grunt,ut reponerentur: similiter dominum repetere eos posse constat.
510쪽
F R ictus p dentes pars fundi videntur.
Bona Mei possessor a te iam Giuestuam tenetur de do mala mei da culpa: bona fidei post litem contestatam tenetur etia
SI homo si qui post conuentionem restituitur: si quidem a bonae fidei possessore, puto cauendum esse de dolosito debere. Caeteros autem & de culpa sua: inter quos erit & bonae fidei possessor post litem contestatam.
In soluentem tuis a limationem ι sensis dominium rei praesentis,' Hlposisa ad praesentiam venientis. Bartorus. XLVI. PAVLvs Id. x. ad Samum. a U Ius rei,quae per in rem actionem petita,aestimata est, quanti in litem actor iurauerit: dominium statim ad possessorem pertinet. trasegisse enim cum eo &decidis se videbitur eo precio,quod ipse constituit. XLVII. aDEM lib. xv ri. ad Plautium. Hoc si res prisens sitisi vero absens: tunc,cdm pocsessionem eius posses r nactus sit ex voluntate sectoris.& ideo non est alienum, non aliter aestimari a iudice: quam si cauerit actor AEuod per se non fiat, posses sonem eius rei non tradituiri. Bonodetpossessor doli exceptioneexpensas recuperat: nis computentur cum fructibus. Bai tota C XLV III. PAPINIANvs Id. ii. Restonsorum.
SVmptus in praedium, quod alienum esse apparuit, a bonae fidei possessore facti: n ue ab eo, qui praedia
donauit,neque a domino peti possunt:veri im exceptione doli opposita, per officium iudicis aequitatis ratione seruantur,si mactuum a lite contestata perceptoru summam excedant. etenim admissa compensatione, supe fluum semptum melior' praedio facto dominus restia tuere cogitur. x L I X. C E Lxv s lib. xv r i t. Dirastorum. Solum partem esse aediu existimo , nec alioquin siibiacere, Vti mare nauibus. Meum esse, quod ex remea superest,cuius vindicandi ius habeo. Exstantula assiue traditione nou quaeritur dominium,nec ius . . B -ndicandi.