장음표시 사용
371쪽
De Natura, ac Definitione orationis.
RATIO O dicitur apud Arabes,ut cap. I si scedentis ilibri dixtinus. Describitur automao apud Graianiaticos multifariam , hqc est potissima definitio ali Διιomvsiasmex duobus dictioni sperson xio'em.. . M scitur Irmio Empositum , in hoc enim differe oratio, uti με dictione sinplici. . . Dicitur secundo ex duabus dictionibus , non quod oratio ex pluribus cons ' 'ion possit, sed quia ad miniamum duas debet includere, uti seiunctas , ut Tuidus, vel coniunctas, uti exmi,vinthic per significatur actio exeundi,& per resertur agens , nempe prima persena,ut suo loco diximus. 'r, Dicitur tertio at Σι per conmxisnem , ut intelligatur noquodcumque compositum ex duabus,vel pluribus dictionibus orationem dici,sed peculiarem requiri modum compositionis, sime aggregationis illarum. 3Propter quo ciendum quod praeter nonnullas dictionum coniunctiones omnino inutiles,septem potissimum extant,quq
utilitatem aliquam afferunt. ii b. Prima dicitur alinata enumeratis , veluti cum dicitur Zaidus . Amrus , Bareus , Chiatam, Vei. , ut btial coelum, terra, ignis, aqua ia-47 i is Secunda dicitur cu scilicet, intercedunt particul.e coniunctiuς, veluti xt ut caelum, ct terra.
Tertia dicitur iacit Anneatio, de qua stpe loquuti sumus, veluti cum dicitur Mi seruus Dei.
372쪽
Quarta dicItur attributio, siuE appositio adiectivi, vel attributi,veluti cum sine enuciatione dicitatu tutiat . 1 Al
Quinta dicitur u eon matis,cum scilicet poli una cim, Hone adiungitur altera confirmans priore,veluti cum dicitura is . U Laidus issem i,vel il Drra tota , quae apud Arabes non sunt adiectiva, sed proprie sonant Laidus anima cius, terra totum eius, unde non per modum adiectionis , sed per modum confirmationis apponuntur . . Sexta dicitur U- eommutatio, siue cambium,cum scilicet postvnum nomen adiicitur aliud substantivum , quasi relicto priori,& quotamodo in posterius cornutato, ueluti ci. IZuidus f ater tuus, cum dicitur ex. g. integra oratione , t o I U me Zaiduis ater tuus, ubi Oiunt stater cum M substantivum non adiectione coniungitur cum . Zaido; sed veluti commutatur ex eo. He autem sex dictionum compositiones nullatenus orati nem perficiunt, ut patet, sed quae ex illis aggregata resultant , utpatris silum in oratione clauduntur. Praeter has ergo. septima compositio extat, quae uocatur a .l .i. connexio, sue admotio, quae proprie importat inexistentiam quandam unius dictionis in altera, quae si indicetur dicetur enunciatio, sitae praedicatio, ueluti cum per modum enunciationis dicituricitata I Laidus forni , sicilicet est, uel Zuidus pereusit,scii percussit Didus. Quae oratio dicitur
I ; Ieis enuntiativa, est l. omnium perfectis a.. Si uero huiusmodi inexistentia unius dictionis in altera, Imperetur ueluti I percutiat Laidus, oratio dicet ur Imperativa: similiter si exoptetur, uel interro tur,uel alio quocumque modo proferatur oratio denominabitur Optativa, Interrogativa, &c.
Cum ergo in definitione dicitur a Lia. Yι pre connexionem, uae importat totum id, quod explicatum est,manifeste excluuntur sex dictionum aggregata priora , quamuis illa alic ius utilitatis existant. Porro , At connexio hqc ad minimum inter duo nomina, vel inter nomen, & uerbum intercedere potest,ex qua id,quod . 1 substat,
373쪽
substat,uel cui connexio fit dicitur Acta. i. miconnexum .ii, & hoc semper est nomen, vel quid illi diuiualens, propter quod hic inter nominis proprietates posita est c. 3.precedentis lib. Id uero quod conneetitur dicitur simpliciter
connexum , quod tum nomen, tum uerbum etiam esse
potest. Cum igitur hac ratione dus uniuntur dictiones,tunc compositum dicitur oratio flammae si enim compositum hoc ita persectum,& integrum fuerit, ut audientis Minimus acquiescat,veluti sciens, uel Iereufit raudus, dro oratio, siue sermo. Si uero aliquisti tercesserit,ut integrum sensim non reddat, nec acquiescat audiens nisi compositum aliud apponatur, non dicetur i. sed summa, ut G - - ii Zaidus si honorauerit merhoc enim compositum , quoniam includit Ulconnexum,nempe honorauerit me , de id ces com xum est,nempe U Zaidus, idcirco dicitur fiamma. At uerbuoniam apposita fuit conditionalis sy, non diciatur oratio, nisi integretur per aliam summam,uer. gratia honorabo ea, ut nepe dicatur il Taidusiphonoraue it me,bonorabo eum. Itaque summa dicit compositionem dictionum per connexionem,abstrahendo tamen ab omnimoda sensus integritat oratio uero supra summam includit persectionem sensita, ac proinde omnis oratio erit summa, non tamen omnis summa diacetur orat o. Verunitamen aliquando summa cum oratione . confundiciu ,acsspe ipsarum una pro alia sumitur. 1
374쪽
IVIDI TVR Oratio, siue fiuntna genericesuinpta in simplicem, quae eadum est ac una D summa; &i in compositam , qine scilicet pluia
implς duas obtinet species. Prima dicia
tur i nominalis, cum scilicet Uiacit co-n xum, siue enunciatum est nomen, siue substantivum non annexum, ut O , - .L-Yl homo animal, siue siubstantivum an . nexum,ut I Zaiduis uus Amri, siue substanti-uuna adiectivo affectum, ut itata Zaidus vi ciens, siue adiectivum non annexum,ut itali I Zai sciens, si ue annexum,ut Zisi spercutiem tui,Vcitiauis.
Secunda dicitur verbam, haec autem est illa, in qua tal est verbum praecedens, veluti Helis Zalius. Dicimus autem quando connexum est ver in prae-'cedens nam si verbum subsequatur; timc summa non est simplex, ut insta patebit. Praeter has duas summae simplicis species , nonnulli duas alias sub eadem collocant. Primam dicunt summam localem, vel Ot ad uerbum dicamus continentialemo, qualis est illa , quae loco enunciati continet nomen aliquod i cale,quod dicitur emtimns.veluti cu dicimr ces in o. ILaidus apud cvel OPol θ -s Midui in platea. Secunda
dicitur currens cito sis lis; haec autem est, quae loco enunciati continet nomen aliquod cpntramim
liqua cotractionis particula,ut cum dicitur l. ' - Y y a Zaidus
375쪽
das ex bonorum vel - Laidus ex HEM. Verumtamen haeduaesiimmae, vel non disserunt a duabus prioribus, vel pertinent ad orationem, siue summam compositam, de qua insta. Etenim si iuxta quosdam Austores dictos subintelligatur in ipsis nomen Liata exi iens, siue quasi diceretur Scine cuia Zaidus ex se flens apud D, dg al Zaidus rati hoc est existens ex bono iis, inc hae summae non disserunt a sunma nominali superius explicata; si vero iuxta alios authores dictos
quod verbum sebsequatur nomini, cui connectitur, inebunt ad eandem speciem , ad quam spectare superius diximus summam compositam ex praecedenti sebiecto, & ὶbsequenti verbo,prout clarissime etiam explicabimus insta de huiusmodi orationibus agentes. Porro siunma verbalis diuiditur ulterius intres species. ειυ
ma dicitur L, At enimriatiua , secunda dicitur
emestiua , tertia dicitur randitionalis. Enunciativa est in qua verbum abseluia enunciatur de sente sequente,ut percutit diu. Exoritim vero dicitur in qua verbum non enunciatur dei agente,sed qvieritur, vel prohibetur in agente, veluti sunt rationes imperativae, deprecativae, prohibitium optatium M. veluti perra te, nν peremia/ avtinam Hre; irrem dc Dulla. γ
376쪽
1 Conditionalis vero, in qua verbum de agente enunciatur
sub conditione praecedenti,veluti shm
rabis metonorabo te. Oratio vero,siue summa composita,ut supra diximus, est il-Ia,in qua plusquam una simplex summa includitur: hoc autem dupliciter contingere potest. Primo cum in priori summa inuoluitur aliquid, propter quod animus non quiescit,sed expectatur omnino, ac exigiturumina altera, cum nempe praemittitur aliqua conditionis particula,praeponatur uel Sausalis la est , vel seu nomealiquod locale,uel rei Μγrale, uel nomen relatiuum complexum; ueluti cum dicitur
eis ri t mr Zaidui, percutiam eum; uel l . - taeum mortuus esset Taidui , flavit Alius eius , uel b prandos debit Taidus honorabo eum uel iaci ubis debit Laidus, uel sederit,
fBbo ego, uel qui bonoras, uel hono rauerit Zaidum, bonorat meri de sic dereliquess huiusmodi. Secundo autem modo accidit oratio composita, quando I co simplicis alicuius mebri eius collocatur, ac substituitur summa integra, veluti cum dicitur cit Midias mortuus es parar riui , vel Zaidin Atius eius putiber. Vbi . I Tridui est subiectum, siue primum orationis membrum , quod ut sequenti cap. dicemi dicitur mobiadaum, Integra vero summa tum uerbalis ini mortuus es pater eιus, tum nominalis stius eius pulcher vises gerunt uiciati, siue secundi membri, quod iuxta ibidem diacenda
377쪽
cenda appellatur Chabarum, atque ex ipsemet summa geret te uices enunciati, uel Chabari, &praecedent ubiecto , siti Mobtadao tertia quaedam totalis integratur oratio, quamuis a praedictis non distinguatur nisi tamquam totum inci dens a parte inclusia . Atque idem dicendum cum silmnia integra loco alioritim oratii is membrorum apponitur; que mox in sequenti capite cxplicabimuS Omnia .
De Constitutione Orationis in Genere,
ac Denominatione partium . componenti m.
GXPLICATA iam orationis essentia eaque 'diuisa in precedentes species, mox perquirenda sequitur congrua constitutio eius . In primis ergo sciendum, quod quamuis ad minimum duae solummodo dictiones , quarum substet una, connectit tur altera hoc est di tantat s in al co, quem explicuistis modo , orationem perficere ualeant; nihilominus tamen optimc stare potest, ut quamplures interdum dictiones ad unicam spectet orationem ac summam. Et quamuis hae essentialiter, ac in se pracise i spectae ad tria selli reuocentur genera, nempe ad Nomen Ver-hu,& Hliars, ut explicuimus; accidetaliter tame ad uaria munera in oratione conueniunt, diuersa eo antorationiS nien bra, uariasque subeunt appellationes ; sine quibus recte per ceptis congrua orationis stractura obtineri minime potest.. Huiusmodi uero membrorum, siue parti iam aliqua necessa .ria sunt, ita ut saltem bina illorum omnino debeant in orati ne concurrere . alia uero sunt accidentalia, sue accestiria, sine quibus oratio optime consistere, ac perfici potest;apponuntur tamen ad peculiares enunciati, uel facti circumstantias exm iplicandas, unde dicuntur aditincta, sue dependenti .
378쪽
Chilarum,sive Nunciarum. Actio, siue uerbum.
Modus agendi. IU . MExplicatio,siue specificatio.
IN idiomate idem senat huiusmodi uox, quod inchoariun,
siue inceptum, est enim tiomen patientis proueniens a uerbo si l neboauit. Apud Grammaticos uero est nomen illud,cuius casus a nulla alia dictione regitur,ac regulariter in orationis iustio collocatur.Est aute hoc viplurimum Ul cui connexum est aliquid, hoc est subiectum enunciationis, ut Zaidus,cum dicitur icu Zaidussam, scilicet est stans. Aliquando uero est connexum , hoc est enunciationis
379쪽
praedicatum. Noe autem aecidit eum subiectum dualla,vel pluralis numeri postponitur praedicato singulari praepedente partisula aliqua negativa, vel interrogatiua , ut non Ram, i. non stantes sunt)duo mines, v l ί lnumsanti hoe est num stantes sunt i homines λ Ia his enim orationibus subiecta,nempe duo homines , Se o lhomines, ut Arabes aiunt,reguntur, atque Raph antur a prae
Vndς haee,non illa dicuntur Mobtadaum. E contra vero cum utraque concordant in numero duali, vel plurali, veta Hantra duo homines , vel num santes homine λ subiectum tune non regitur a diraeeedetipraedicato,ae proinde dicitur Mobtadaum. Quod si in singu Iari numero concordent, ut non Hans Zaidui, vel
num fani Zaidui cere licet utrumque, hoc est, Mod subiectum,nempe Zaidus non regatur, sitque proinde Mobta4aum ; vel quod regatur a praecedenti enunciato, ac proinde hoc sit Mobtadaum. Itaque adaequata ratio Mobta-dai consistit in hoc, quod sit nomen omnino independens quoad casum ab alia dictione, sitque vel orationis, vel enuncia. tionis subicctum,vel, si sit praedicatum, regat subsequens se tectum,quod contingit stante illa distordia numeri, vel eon semitate, quam diximus. Vnde describitur Mobtadaum s
380쪽
tirin ab agentibus prolatii connem ipsi iliquo mi attrianimi.
Aiis ad Guum cadens os particulam negationis, vel Him interrogationis eleuans me operativum cauis Raph-Q manife-so, siue nomini patenti. Ex qua descriptione non parua deprehendetur utilitas,s explicetur,plurimumque asseret luminis ad sequentia capessenda. Dicitur ergo primo l nomen, nam verbum , vel Hhars minimE possunt esse mobiadaum. Intelligitur autem hic per nomen non Qtum id, quod actualiter, & expressὰ est nomen, quod dicitur clarum a I Zaidus , cum dicitur. I Zaidiar Hans, sed etiam id,quod licet non sit nomen, tamen ςquivalet nomini, atque in nomen resolui potest, vi cuadhibetur verbum cum particula masdrali uil , qu)I,veluti ex. gratia ciliqood ieiunetis, cu dieitur cis quod ieiunetis bonum, scilicet est) vobis, quod proinde dicitur nomen interpretatiuum . Dicitur secundo ibadi denudatum sine solutum ab operantibus prolatis; siquidem Mobtadaum, quamuis non regatur ab aliqua dictione prolata, nempE ab alio nomine, vel ab aliquo verbo, participio. siue particula quacuque,quq dicuntur operantia prolata, vel ut sic dicamus prolatilia, tamen regitur ab operante quodam non prolato, ut insta dicemus, qualis est ipsemet carentia agentium prolatiliu, qui apud Arabes voca-
tur operanssigni alii, hoc est non prolatum, sed ex ipsomet orationis sensu desumptum. Dicitur tertio l--- eonnexa ipsi, hoc est existense. nunciationis subiectum,ut quod ieiunetis, in praecedentibus exemplis; hoc autem dicitur ad excludendum Chabarum, de quo insea, illud enim numquam in oratione subi jcitur, sed perpetuo enunciatur. Verum quoniam,& Mobtadaum quandoquὰ etiam potest esse connexum, ME enunciatum, idcirco ad excludendum omnino Chabarum additur, ac .