장음표시 사용
311쪽
ut apparet ex nuper dictis n. 7 et sus ostensum est in tractatu de substantia corporea c. ΙΙ. er hanc igitur determinationem singulae unitates, quae sunt in multitudine, singulis aliis devinci .untur per mutuas actiones et passiones eamdem legem sequentes, et sic considerari possunt tamquam multitudo actu unitorum ad constituendam unam naturam substantialem compositam. Dete minatio, qua parte connectuntur in unum totum reale ac
physicum, pendet a numero, specie, proportione elementorum mutuo agentium, immo etiam a diversa illorum collocatione relativa, ut alibi exposuimus unde diversa erit natura compositi pro diversitatibus circa haec omnia occurrentibus. Ex diversa autem natura compositionis sequuntur diversae proprietates compositi, quae etiam dicuntur qualitates quarum aliquae pendent amodo compositionis partium cuiuslibet moleculae, aliae pendenta modo compositionis unius moleculae cum uia vicinis, aliae pendent ab utroque simul, ut ex infra dicendis apparebit. Natura materialis composita occupat plura ubi distineta, et dat locum pluribus relationibus ubicativis in omnem sensum, quarum complexus in confuso apprehensus tamquam sub unica ratione sensibili, dicitur spatium occupatum a corp e, vel loeus corporis. Hinc apparet, quomodo ex relationibus distantiarum fiat transitus ad repraesentationem voluminis rima secundum
longum, latum et profundum. Termini ubicativi, quibus limitatur compositum materiale, determinant extemam ram compositi relatio autem ubicativa figurae ad aliquod ubi vel ad aliquem locum arbitrario designatum, dicitur suus. Haec est genesis accidentium in substantia materiali.
De origine aeridentium in substantia spirituali. 11. De accidentibus substantiae spiritualis secundo loco loquendum, licet spirituale nobilitate praestet materiali nam ex natura sensibili accepta sunt nomina quibus designantur accidentia pleraque et ideo prius et cum maiore proprietate conveniunt
312쪽
a alantia materiali, quam spirituali, ut quaedam competunt metaphorice tantum. Nihilominus in substantia spirituali, ut iam videbimus, habentur, etsi non eodem prorsus modo, ea omnia quae invenimus in materiali et ala eodem sere pro asu inveniri poterit genesia Meldentium pure apiritualium. Itaque in substantia spirituali, seu intellectiva habemus tria ementialia 1 prinoipium actionis, quod ut albi intelligibile ae- tua cognitionem aut esse 2 terminum intelligendo productum, id est ipsam cognitionem inii esse: 3 amorem sui eas cogniti
necessario resultantem ex conspiratione cognoscentis et eomiti in unitatem substantiae. Haec tria pomum , sicuti si vocare
principium aetionis, priseipium paratonis, principium multitudinis.12. Si vero attente inspiciamus substantiam spiritualem, alia tria inveniem Q 1 quod sit subiectum durationi virtualia seu habeat quando 2 quod sit terminus intelligibilitatis, quod est habere tibi: ' quod sit principium unitatis. Quae nune declaranda sunt.
Et primo spiritus habet suum quando intrinsecum et absolutum. Habet enim actum substantialem quo actuat repraesentationem sui, quae quum sit semper substantialiter eadem, ut patet, illud quando intrinsecum non habebit prius et post ratione sui; et sic non erit relativum, sed absolutum oportet autem ita eas etiam ex alia ratione, quia videlicet omne relativum supponit absolutum. Sed hoc quando intrinsece permanens potest aequirere denominationem extrinsecam fluentia a fluxu terminationum quibus actus intelligendi terminatur ad diversa obieeta, vel ad eadem diverso modo et sic Piritus potest habere suum quando relativum, accidentale, quatenus potest actus intelligendi
habere pro obiecto aliquod intelligibile, ad quod accidentaliter
13. Secundo spiritus habet suum tibi absolutum. Nam tibi substantia spiritualis dicitur ille terminus intelligitilitatis obiectivae, secundum quem cognoscibile actuatur in cognoscente et quamvis hoc ibi ait metaph eum, nec dicatur is ni pertimilitudinem, valde tamen convenienter dieitur; nam ita se
313쪽
habet materia in puncto actuat ad extinhionem virtualem vatii, laut se habet intellectu actuatus uno intelligibili ad extensionem totiua intelligibilitatis obieetivae, quae virti insit complectitur omne intelligibile. Hinc ubi absolutum et substantiale spirituum est terminua actuationis a stantialis intellectus, seu proprium esse intelligibile, quod primo per cognitionem est in cognoscente habente necessariam et invariabilem eonscientiam de suo esse cognoscentia. Intellectu autem passivus sic primo actuatus diei adhue potentialitatem extrinsecam, quatenus cir se eas actu cognomensem potest fieri accidentaliter et relative diversum extrinsece ob diverintatem intelligibilium, a quibus ulterius actuari potest passivitas intellectus, et ad quae terminabitur actus intellectima. Evidens enim est, quod scire se erae actu es arentem habet a per modum determinabilis ab extrinseco, quum de ae non reseratur ad unum obiectum magis quam ad aliud tam enim est in potentia adscire se eas actu cognoscentem quadratum, quam ad seire mesae actu commeentem eis iam, sicut elemento habenti suum ubi intrinsecum, seque eontingere potest quod illud in denomi netur Min vel denominetur trista, prout diversam eontinebit relationem eum aliis. Itaque tibi spirituale absolutum et intrinsecum habetur in quantum cognoscens per cognitionem sui esse terminat extrinsece
virtutilitatem intelligibilitatis obiectivae infinitae. Quotiescumque vero terminus intelligibilis distinctus ab ipso eas cognoscentia
imprimit vestigium sui in eognoscente, propter quod cognoscenascit se esse actu cognoscentem Me vel hoc, habetur tibi spirituale accidentale, extrinsecum, id est ab extrinseco denominatum, quod nihil est aliud nisi ipsum auri substantiale diversas induena connotationes relativas. Addemus hie obiter, etiam voluntatem habere suum tibi spirituale intrinsecum et absolutum eo circiter modo, quo diximus de intelleetu est vero terminus primae volitionis necessariae, substantialis, immutabilis et hie terminus eat pae cognoscena et amans se ipsum in quantum cognitu et amatus a seipso.
314쪽
3m D accIDENTIBUs. CAP. I. De qua re non videtur necessarium iterum dicere, ne similia
repetantur ae addi potest, quod adsequatum tibi spiritualis substantiae resultat ex uticatione intellectiva et volitiva simul, vel potius, quod ubi intelleetivum non est ultimo completum, nisi ad ipsam etiam passivitatem affectivam pertingat. Concludemus, quod ubi absolutum substantis spiritualis non est accidens eius, sed attributum comitans invariabiliter et essentialiter passivitatem intellectivam et affectivam et quatenus est in potentia ad varias denominatione relativas extrinsema diei possibilitatem omnium ubicationum spiritualium accidentalium eiusdem substantiae.14. Tertio, quum in substantia spirituali intelligibilitas proprii esse det esse intellectui passivo et consequenter communicet illi etiam suum q-ndo absolutum, intellectus vero passivus compleat intelligibile in esse intellecti et constituat illud in suo tibi absoluto iacile concluditur, idem ubi spirituale et idem quando convenire utrique intrinsece et absolute, saltem materialiter.
Nam ubi spirituale non convenit intelligibili ut est intelligibile,
ed ut est intellectum et quamis non convenit termino intellecto, ut talis est, sed ut complet actum intelligibilis attamen utrumque convenit utrique in quantum sunt una substantia et unus actus completus spiritualis. Quia ergo intelligibile et intelleetum habent idem quamdo, revera coexistunt, et quidem unica existentia, quae est ab intellectu ut cognoscibili sibi ipsi et quia habentidem ubi spirituale, revera sibi inexistunt, et quidem in unico tibi quod est imago sui sibi cognita. Quare intelligibile et intellectum, seu actus et terminus substantialis intellectivus habent necessitatem mutuam coinexistendi sibi invariabiliter et sis necessitas est ratio cur idem actus et terminus conspirent necessario in unitatem substantiae. Haec ergo conspiratio ad coin- existentiam mutuam non est accidens, sed attributum essentiale substantiae spiritualis, et principium formale unitatis substantialis in ipsa et quatenus est in potentia ad varias denominationes extrinsecas ex variis ubicationibus ac quandeitatibus extrinsecis quam trahere potest ad ioinexistendum in in-
315쪽
tellectu, dicit possibilitatem omnis unitatis relativae et aecidentalis inter quando et ubi spirituale relativum iii eadem substantia: sicut autem unitas consequens conspirationem intelligibilis eum intellecto ad coinexistendum dicit amorem sui necessarium et substantialem, et constituit voluntatem actuatam primo circa proprium esse, ita unitas consequens conspirationem eamdem ut denominatam accidentaliter ab extra, seu unitas relativa et accidentalis, dicit amorem contingentem et accidentalem, et constituit voluntatem secundo actuatam circa aliquid distinctum
15. andem advertendum est, spiritum, praeter ubicationem illam intermino cognito et amato, quae illi convenit per se ut est substantia intellectiva habere posse aliam ubicationem alterius speciei secundum quam denominatur praesens corporibus, quae insormat, aut quibus imprimit motum. Haec ubicatio est terminus spatii relativi, sed est ubicatio corporis moti, magis quam spiritus moventis, et praecise est ubicatio secundum quam recipitur virtus moventis. Non ergo est ubi tio spiritus nec virtutis eius motivae, sed ipsius actionis, quae recipitur, et quatenus recipitur in corpore est ergo ubi in quo corpus recipit actionem.
Quando ergo talis ubicatio tribuitur spiritui, locutio est impropria fit enim transitus ab eo quod est effectus ad id quod est causa. Idem a sortiori dicendum, si supponatur spiritus aliqua
actione agere in spiritum Spatium enim, in quo solo concipiuntur esse et moveri spiritus est metaphoricum, nec est aliquid locale, sed ipsa intelligibilitas obiectiva rerum, cuius aliquem terminum virtualem extrinsece terminant et denominant actuatum, quando actu sunt cum eius specie intelligibili. 16. Sequitur ex dictis, in substantia spirituali, sicut in elemento materiali haberi tres terminos tribus terminationibus te minatos, alterius tamen rationis. Sunt autem 1 intellectus agens dans esse intellectui passivo, cuius terminatio est quisndo absolutum 2 intellectus passivus seu conscientia sui esse co gnoscentis, cuius terminatio est ubi spirituale intrinsecum et absolutum: a unitas substantialis resultans ex utroque, cuius
316쪽
propria terminatio est onspiratio ad minexistendum in eodem quando et tibi spirituali absolutis. Apparet autem, emper idem realiter diei, sive diem intellectum agentem dantem esse intellectui patienti, sive diem intelleolum passivum ab intellectu
agente actuatum, sive dieas unitatem a Mantialem ex utriusque eoinexistentia resultatem semper enim designatur sub diversis nominibus idem absolute spiritus, lioet tres illae denominationes ex relationibus oppositi sumantur: quod iterum locum dat Hevandi mentem ad divi a Persona et Ρersonalitates, ut supra
17. De generatione autem accidentium in substantia spirituali eadem sere dies possunt ae quae diximus de elementis materialibus. Si posset unus spiritus existere sine ullo obiecto cognoseibili distinet a seipso eognoscente, nullum accidens haberetur in eo, sed tantum ipsa substantia in se terminata per cognitionem sui esse intelligibilis et per amorem sui esse eomiti. Et sic in Deo, qui comprehendit in sua entitate sibi adsequate cognita omne in ,
telligibile, impossibile est haberi aeeidens. Sed si alicui spiritui
ereat offeratur obiectum intelligibile distinctum a suo proprio se immediate exsurget aetio intelligibilis in passivitatem intellectus, Maio seu receptio speciei, aetio seu intuitio obiectis undum speciem, paulo iterum in affectu excitata ab obiecto ut eomito per speciem, actio iterum seu adhaesio spontanea primo attingens obieetum ut in affectu est. Praeterea existet una eum specie impressa tibi spirituale accidentale, seu terminus quidam intelligibilitati obiectivae, secundum quem renitis actuatur, et propter quem cognoscens non solum scit se esse cognoscentem, sed se eam hoc eos aemum
determinate. Per hoc enim ara eos mentem, quod est quid absolutum, trahitur ad relativum per appositionem termini reseribilis ad diversa per intelleetum et si tibi absolutum induit rationem relativi adridentaliter. Si autem existant duo spiritus in suo ubi absoluto, seu in suo me cognitis sui, -- surget relatio quaedam distantiae intellectualis, ut si dicam, Quintervalli separantis utrumque terminum, undata in intelligibi-
317쪽
litate obiectiva, quam extrinsem terminant, Mundum quod haec virtualiter eontinet omne gradus entitatis eognostibilis, per quosa cognitione unius extremi perveniri potest motu intelleetuali ad cognitionem alterius.
Item si intellectus ab uno intelligibili Meldentaliter eognito ad aliud proredat, mutabit suam ubicationem, et percurret quodammodo intem allum, quod separat unum intelligibile ab alio in ratione intelligibilis, et constituit differentiam unius ab alio:
quum autem habetur motus, eo ipse habetur q-ndo relativum et aeeidentale, tamquam terminus durationis auecessivae in qua fit iste motuS.
Motus intellectualis fit per rationes intelligibiles leui motus localia per ubicationes imprimitur ab intelligibili sicut motus
localis a vi motiva materiae est maior vel minor prout spectes persectius vel impersectius recipitur habet dimetionem ad Nimium a quo imprimitur, sicut motus localis fit in linea eoniungente agens cum patiente inflectitur ab uno obieeto ad aliud si magis ab hoc moveatur intellectus, quam ab illo, viam tenet
mediam si ab utroque seque moveatur, etc. secundum analogiam
cum legibus similibus motuum localium quod sincit generatim
adnotasse, quum non multum intersit . 18. Si vero consideremus unitatem substantialem spiritus,
Propter eos qui analogiis dolactantur, addam brevem eo arationem operationum mentis ad operatione quibus describuntur figuras in patio. Idea enim, qua quis et occupatur, comparari potest E in descriptae semotum impressum in quamdam dimotionem, ut diximus. in quem
admodum ex eo in duarum linearum in eo--- punctum exoritur
terminatio an si plam, ita ex duarum idearum convenientia in a quo eo vini habetur iudiorum torminatum Similiter si sit linsa, cum qua aliae duae communicent in in eius puncto, determinatur capaesta via --is existens intor duo bina so intorsecantia; et similito si h satur una idea eum qua aliae duae conviniant, habetur dotorminat o proxima dis otia materia. dea timis re a comparari potest linosa in iis, -- daria tactas ti parui laris ι--Ιta iudicium universias inis homo ει anima rationati comparari potest angulo plano compae homo inter lineas infinitas, iudicium singulam P trua εα rima risi eangulo plano eo rehenso intor lineam finitam et infinitam, iudicium particulare liquod nimia ea doctum angulo plano comprehenso inter
318쪽
evidens est, positis aliis spiritibus, resultare multitudinem unitatum distinctarum. Sed quamdiu plures spiritus non coniunguntur nisi per q-ndo, seu ratione simplieis omistentiae simultaneae quae eat relatio extrinseea), non habetur aliquid quo multitudo illa ita unificetur, ut sit una multitudo potius quam duae vel plures multitudinea. Μultitudo enim coniuncta per extrinsecam relationem non habet in se ipsa, sed ab extrinseco et per aliud posse aecipi ut unam de se autem est aliquid inpotentia ad sormalem unitatem, si superveniat nexus intrinsecus, quo unitates singulae vinculentur. Nexus autem intrinsecuseoniungens multitudinem spirituum in unum, . gr. in unum chorum, vel in unam hierarchiam, est vinculum commune societatis per mutuam et ordinatam actionum communicationem:
et multitudo si unita debet considerari tamquam formaliter et intrinsece una, quum habeat in ipsis unitatibus, quibus constat, mutuas conspirationes ad illam ipsam unitatem resultantem. Et
sic quod dicebamus superius n. R de legibus dynamicis, per
quac determinatae multitudines elementorum reducuntur adlinsam indinestam si infinitam, iudicium deterininatum secundum omni ut Petrus eri; hoe Deo anges plano comprehenso intor duas lineas finitas. Et notandum, quod Verbum ea non repraesentat ideam, sed conVenientiamidearim, sicut punctum occursus non est linea, nec aliquid eius. Quod concordat cum dictis in tractatu praee. n. 107. Tmnseundo ad analogiam ratiocinii cum volumine, tres temini prout sunt misereales, Vel particulares, o singulares tram lineis infinitis indefinitis, aut finitis comparari poterunt duo primnia e duobus planis Θintersecantibus por aliquid in quo communicant terminus medius lineae Mersectionis: Oneis ex praemissis dolor nata tertio plano resultanti in regione opposita intersectioni duorum priorum. Quod altius ad iudicia negatisa, negatio convenientiae duarum idearum comparari poterit negationi occursus duarum linearum porro duae lineae non habentes punctum commine possunt esse Vel semper aequidistantes, et tunc poterunt reprae-mniare duas ideas, quarum in neget alteram eo tradictoria, ut Her non Petrus; quia contradictoria semper aequaliter ab invios distant vel possunt duae linos illae non ubique osse aequidistantes, et tunc poterunt repraesentare duas ideas oneraria' ut homo, leo, Vel homo, arbor contraria enim magia vel minus distare possunt. Possent similiter modi et figurae syllogismorum quibusdam figuris geometricis comparari, etc. Sed de his nimis multa.
319쪽
unitatem quamdam naturalem, cum proportione dici poterit de legibus rationalibus ae moralibus, per quas multitudines quaedam determinatae spirituum reducuntur ad unam societatem. 19. Tandem, si consideretur spiritus tamquam virtus activa ad extra orietur actio illuminativa, vel actio motiva per locum, prout concipitur agere in alium spiritum, vel in materiam. Orietur et passio in recipiente actionem, ut patet et praeterea addendum, quod quando spirituale quod mensuratur motu spirituali, et visi spirituale, si spiritus movet materiam, denominari poterunt ex termino materiali fluente per suum quando et
tibi materiale accidentale et sie dici poterit v. gr. quod apparuit S. Μichael in monte Gargano, vel apparuit tali die et tia hora.
De Origine aecidentium in homine. 20. Superest, ut aliquid dicamus de origine accidentium in natura composita ex spiritu et materia, scilicet in homine. Sed quia, quando anima insunditur corpori in potentia vitam habenti, iam existunt in ipso corpore plurima accidentia, quibus ad vitam disponitur, non de his quaeritur hoc loco considerari enim possunt et debent ut praecedentia existentiam hominis, et vel ex solis viribus materiae vel etiam ex influxu vitali parentum oriuntur. Insus autem corpori anima habentur in homine tria: l ipsa anima informans corpus per seipsam 2 corpus organicum informatum: ' unitas naturalis individui, quae dicitur persona humana, nisi supernaturaliter alio persectiore compleatur. Et per haec tria habebuntur in homine, sicut in angelo et in ipso elemento materiali, tres termini exprimentes realiter eumdem hominem sub tribus conceptibus realibus res
live oppositis, id est sub con ytisormali, sub conceptu materiali, sub conceptu individuali. 21. Similiter inveniemus in homine illa alia tria, videlicet 1'
quando absolutum intrinsecum 2 ubi absolutum intrinsecum,3 conspirationem utriusque ad coinexistendum. Sed tria haec in homine sunt valde complexa.
320쪽
306 DE AccIDENTIBUη. CAP. I. Primo enim, quum quando intrinsecum et absolutum in rebus materialibus sit ille terminus durationis, in quo forma dat esse suae materiae, quumque in homine multiplex sit materia, et multiplex sorma materialis dans materiae primum esse, quando corporeum hominis necessario multiplex est. Sed quia forma dans corpori primum vivere et primum esse humanum, seu anima ess unica sorma uno aetu aetuans omnes partes corporis easque formaliter uniens in unum unicitate vitae; ideo illud quando informationis, quo actuatur vita, unificat omnes quandeiatates distinctas partium informatarum, et facit esse hominem in uno quando composito habente plura materialiter ratione corporis, sed redacta ad unum sormaliter per actum animae. Ipsum vero quando animae insormantis non est nisi eius quando spirituale intrinsecum et absolutum, non tamen absolute prorsus Onsideratum, sed quatenus denominationem accipere potest et accipit a termino naturali extrinseco composito, quem actuat et ideo sicut alibi distinximus actum substantialem ab actu naturali, et hune ab accidentali, ita hic possumus distinguere quando absolutum animae in se consideratae a quando absoluto animae ut actuantis corpus, dicendo primum substantiale, secundum naturale accidentale autem erit quando cuiuslibet actionis accidentalis subsequentis. Secundo, etiam Mi absolutum et intrinsecum hominis est multipliciter complexum, pro multitudine partium distincte ubicatarunt. Sed quum informati recipiatur in ipsis ibi distinctis, nec possit causare unitatem inter illa quia actus insormativus ratione sui habet quando, et non tibi, quod pertinet ad terminum informatum), ideo ubi illa manent distineta, et non fiunt unum ubi compositum ex distinctis ad hoc enim requireretur ut totum corpus in unum punctum conflueret. Quia tamen anima est unica in omnibus illis tibi corporeis insormans corpus, ideo omnia illa tibi, licet non materialiter, tamen formaliter coniunguntur, quatenus pertinent ad partes unius individuae naturae et subsunt actui unius animae. Est autem in homine et aliud ubi sui generis, quod nec est