De gratia Christi : commentarius in primam secundae S. Thomae

131쪽

Et non solum donum, Sed magnum per antonomasiam Dei donum diconda est haso adominalis persovorantia l). Magnum plane donum, quod Secum fortis eotivam salutis notor-nne ΟΠSeoutionem Magnum donum, quod iis solis datur, quos seu praedestinavit conformos sori imaginis Filii sui, quosque vocavit Vocatione illa do qua totum est Sino oonitontia sunt dona et vocatio si Magnum denique donum, suod non fuit concossum homini in paradiso, Sed nune per Christum concoclitur oloctis, o tanto illlistrius, quanto dispare utriusque Status conditionos inveniuntur et rimo ita quo homini, qui in eo bono quo factus fuerat reotus nece- PorntPOSSe non peccare, OSSenon mori, poSs ipSum bonum non deserere, datum est adiutorium perSΘVerantiae, On quo fieret ut perseveraret, sed sine ito per liborum arbi trium perΗΘVerare non poSSel. Nun Vero, Sanctis in regnum. Hi or gratiam sei praedostinatis non talo adiutorium

ante Sint. . . Pro his igitur interpoliant Christo no oficiat fidos oriam, sino dubio non os olet isquo in finem, nec eam nisi mansentem vita huius invonio finis. Maior quippo

libortas si uocossaria adversus tot et tanta tentationes, qua in paradiso non fuerunt, Ono porsevorantia munita atquo firmata, ut eum Omnibus amoribus, terroribuS, erro- ribus suis vincatur hic mundus hoc sanctorum martyria

docuorunt. Doniquo illo Adam), et ferrente nullo, et insu per contra Dei orrentis imporium liboro usus arbitrio, non sistit in tanta solicitato in fanta non occandi facilitato.

Isti autom non dio torrent mundo, sed neVientem Sta-

l Trid. Sess. 6 cuti. 16: si Si qui magnum illud uAque in finem er- Se orantiae donum e certo habiturum, absoluta et insallibili cortitu dino uxorit, nisi hoc ex spectuli revelatione ili dicerit, a. S. D.

132쪽

rent, steterunt in fide cum videro illo bona pra0sentia qua fuerat relicturus, isti futura qua accepturi fuserant non videront Undo hoc nisi donant illo a quo missericor diam consociati sunt ut fideles essent, a quo Coeperunt Spi- ritum, non timoris quo perSequentibus cederent, sed Virtutis et charitatis et continentiae, quo cuncta minantia, uneta inVitantia, cuncta erue inutia superarout Id ergo Ada o) Sin peccato ulli data est, eum qua Onclitus est Voluntas libera, et eam fecit servire peccato. Horum vero eum fuis-c et Voluntas Serva peccati, liborata est se illum qui dixit: Si vos Filius liborauserit, tunc oro libseri seritis. Et accipiunt tantam per istam gratiam libertatem, ut quamVies, quamdiu hic Vivunt, pugnent contra ConcupiSeentia Deecntorum, eiSque nonnulla Subrepant, propter quae dicant quotidie dimitto nobis obita nostra, non tamen ultra Serviunt pee

Cato quo est ad mortem. . . Hui peccato ultra non er-

Viunt, non prima condition sicut illo Adam libori, soci per secundum Adam se gratia liborati, set ista liboratione habenises liberum arbitrium quo SerViant Deo, non quo Capti ventur a diabolo Liberati enim a peccato servi facti sunt iustitiae, in qua stabunt usque in noni, donant sibi illo Q perSeVerantiam, qui eo praeSeiVit, et praedestinavit, et Q Secundum propOSitum Voca it, et iustificavit, et glorifi- QRVito l). 43. Verum etsi perSoVorantiae donum nec in nostra Sit pote- State, nec sub ullo noStro proprie dicto merito adere possit, adhuc tamen per instantem rationem potest certo a Deo impetrari Generalis enim Christi promissio est, Matth. VII, 7-S, IOan. XVI-23, etc. nos certo impetraturo quidquid petieri-

133쪽

Due pertinens, praetor quod nihil et potost in nomino Christi Salvatoris. Atqui nihil si magi pertinon ad salu-fom ita ueternae, quam porSovorantia finalis. Indo notavit Augustinus quod ipSa oration quae dominio nuncupatur, quia eam Dominus docuit, quando oratur a Sanctis, nihil pono aliud quam porsevorantia posui intolligitur l). Si ergo patres torroni norunt bona data claro postulantibus filiis suis, quanto magis Pator noster Coolestis dabit porsevorantiam in insem humilitori instanto potontibus sol Cui non frustra dicitur: Illumina oculos meos ne unquam obdormiam in morte, nequando dicat inimicu meus, praevalui adversus eum, Psalm XII-15). Non frustra dicitur Salva me ex ore leonis, et de manu canis unicam meam, Psalm XXI-2l). Non frustra dicitur Ne tradas bestiis animas confitentes tibi, et animas pauperum tuorum ne obliviscatus in finem, Psalm LXXII-l9). Non frustra dicitur Ne proiicias me in tempore senectutis, cum defecerit virtus mea, ne derelinquas me, Psalm LXX-9). OStremo, si multa Ommomorem, non frustra dicitur Et ne nos inducas in tentationem, Sicut ne frustra ipsi Christo quotidio di-

CimuS, aerOSanctum ita corpia a Sanguinem percepturi: Fac me tuis semper inhaerere mandatis, et a te nunquam Separat i permitta, .

Quanquam hoc ipsum quod est in oratione porSiStere cumdo bitis conditionibus ad exaudition om o sit offoctus gratiae officaciter nos moVontis, et Sompo maneat nobis incertum. Quocirca Tridontinum Soss. 6, cap. 13 Nomo sibi corti aliquid absoluta cortitudine pollio0atur, amotsi in Dei au- xilio firmissimam spem Collocare et roponere omneS debent. Dous nim, nisi ipsi illius gratia dosuerint, sicut coepit opia bonum, ita Hrficiet, Operans Velle et perfiCere'. Undo ultimo ducimur ad dictum apostoli 1 Cor. - 12 ui

134쪽

8 ex uia Hare, videat ne cadat, et iterium Philis, p. II-12 Ctim metu et tremore Stram Salutem operamini, Salva intorian consolation qua nobis tanquam filiis, 1 eir. - T, loquitur dicons Omnem sollicitudinem vestram proiicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobi*... Deus autem omnis gratiae, qui vocari nos in aeternam uam gloriam in Chri/to Iesu, modicum a8sos sue perficiet confirmabit, olidabitque. Ipsi gloria et imperium in aecula Saeculorum. Amen.

135쪽

DE GRATI QUANTUM AD EIUS ESSENTIAMDoindo votiiondum est ad Scrutandum ponitius intriuesecam gratia quidditatem, intimamque rationem. Et primo quidem dicondum de gratia habituali, deindo de actuali.

THESIS VII.

ART. 1-4). Gratia unoti lactans non QSt morus StrinsectummVor Dei, ne tegumentum aliquo OeoCatorum per imputatam iustitiam Christi, imo no Poetitulo formaliter Consisten in Declientia manctatorum, Se Supernaturale clonum animae infuSum et inhaerens, quo naturae clivinae vero oonsorte emctimur, et orctinamur a vituo aeternae Deatituclinem in vision Dei. Reetissime autem a theologi ctioitur qualitas a speciem balatius recluctencta. Reotissimo etiam a plerisque asseritur ala infusis virtutum aDititius reali- torruistiuota, non in animae potentiis, se in eius essentia Suhicotata.. .

Satis constat intor protoStanteS, OSque omne qU R ΓΟ testantici principiis pondoni, gratiam Sanctifieantem non osso aliquam realitatem anima infuSam, oique inhaerentem,sod si aliquid quod si in solo oo, ut fu Vor Seu beneVΟ-lontia ius vo iustitiam qua ipso Christus uestus est, nobis per quamdam fictionsem iuris imputatam Vel ad Summum, ipsa iustitia opora qua quis Xeroo Conformiter ad praecepta legiS. Primus dicondi modus fuit Calvini apud Bollarminum . de grat. C. Falsum esse contondo, ait, ullam iustitiae partem in qualitato sitam esse, si habitu qui in nobis reSident, Sed gratuita acception nos HS iustos uiues

136쪽

fundamentium se quibusdam votoribus apud S. Thomam do Verit. Q. T. a. 1 renovatum, idolia fuisso in hoc, quod gratia gratum faciones intolligitur illud quo homo est uoceptus D O Aeceptus aut in intelligitur porto acceptationem, qua Hquidem in ipso oo sest, sicut o dicitur quispiam neceptuS homini, non per aliquid quod sit in cooptato, sed per Receptionem qua est in eooptante. Quare, aliquem habero D si gratiam, se sesso in Do gratia, id unum significat, Doum nempe habere complacentiam erga illum, a per hoc gratia Sanctificatas nihil omnino in homino ponit, sed tantummodo dicit favorsem sese tonsentem e pari Dcti. S cundus dicondi modus fuit Luthori. Qui cum naturam

humanam per eoontum originato ossentialiter Vitiatam assereret, Volebat hominem otiam iustum in qua libo actione sua

minationem poccati togit imputata sextrinspous iustitia Christi,

e qua homo eum Vere in Seipso eoeator it et maneat, per

quamdam fictionsem iuris habo donominationsem iusti. Tortius doniquo dic0ndi modus fuit Baii, cuius est propositio 2 a ios damnata Iustitia qua iustificatur por fido impius, consistit forma litor in obedientia mandatorum,

quae est operum iustitia, non autem in gratia aliqua animae infasa, qua adoptatur homo in filium sei t secundum in teriorem hominem renovatur . Et dissor a duobus prao cedentibus, quatenus esse in gratia iam non ponitur praedientio pure Xtrinseon. ConVenit tamen, quatenu gratia qua formalisse iustificamur, non ost aliquid inhaerens et infusum, actibus praΗvium et ab is condistinctum. Porro omnes ista opiniones tanquam haeretica damnantur

Tridontino, Soss. 6 do iustific passim et specialiter incan. 11 4 Si quis dix0rit, homin0 iustificari Vol sola impu-

talion iustitia Christi, Vel sola peccatorum remiSSione, si XCluSa gratia et Charitate qua in cordibus eorum per Spi-

137쪽

ritum Sanctum disrulidatur at tu illis inhaoroat aut etiam,

gratiam sua iustificamur, osso tantum nVorem Dei, na- thonia sit o. Nam prima opinio notatur in his orbis es3se

tantum farorem Dei Socunda in istis homines is si capi olai mputatione iustitiae Christi Tortia simul cum aliis duabus in illi aliis exes a gratia et hiaritate quae in cordum eorum Hlfundatur atque illis inhaereat.

Et sano in aeris littoris gratia sua iustificamur, dicitur primo forminus noVa natiVitatis illius dico nativitatis qua nativitati carnali opponitur quae iam non est X Sangui

D qua loquitur Christus ad Nicodomum Ionii. III, 5 of Se . , ubi Oxplicans lina ratione homo possit habitis odii ad in- grossum in regnum Dei, id fieri docet per rogonorationemo aqua et Spiritu Sancto, Subdit tu quod homo it ox Ho

Quomadmodum igitur naturali nativitato homo constituitur in osse suo humano, et per hoc PSHm ordinatur ad respondonios operatione humanae Vitae, ita per natiVitatem sex aqua se Spiritu Sancto, Vere et realiter OnStituitur in quodam osso spirituali Seu deiformi, ut e Consequenti, cloiformium operationum Capa efficiatur. Et no hoc incrodibilo Nicodomo Vicloatur, statim assertur Comparati Venti qua- qua Versum Velia e arbitrio Spirantis cuius roalitas nobis dubia utiquo non St, Siquidem audimu VOeem eius, et tamen noscimus unde Veniat aut quo Vadat, Siquid om lato nos tam origo quam terminu eius. Simili itaque pacto non est sexistimanda phantastio seu imaginaria nativita ex Spiritu, istoeeultum Sit, Supernaturale Sit, prineipium a quo noVus homo sumit originem, leui oeultus Si Supernaturali eS , SUPPROmnem SenSum omnemque naturalem cognitionem ostis finis Vita aeterna ad quom ordinatur Spiritus, inquit, imi vult mirat, et vocem eiu audis, sed neri cis unde Meniat aut quo Diadat,

sic est omnis qui natus est in Spiritu. Haec igitur sunt quae de

138쪽

noVa ex Deo nativitate et noVo osse in ea accepto docet Dominus in evangelio. Haec fiunt ad qua alludit Ioannos in prima sua epistola, III-9, oum dicit Omnis qui natus est ex Deo, peccatum non facit, quoniam semen ipsius in eo manet. Et aulus, 1 Cor. - 17, cum do nova in Christo creatura loquitur, aut cum Eph. II-10 ait: Ips/ρι enim factura sumu8,

creati in Christo Iesu in operibus bonis id est ad opera bona),

quae praeparavit Deus ut in eis ambulemus. Nunc autem, SSe illud quod in nova nativitate nobi communientur, SS quo spiritualos iv deiformes ossicimur, esse cuius ratione S USI OV factura, OVa Creatura ad exercenda opera bona in finem vitae aeternae, aliquid profo to est non in Deo exsiStens, non in quadam fictione iuris consistens, non eum pSO operum eXHrcitio confundendum, sed donum homini qui renascitur intrinsecum, donum infusum, habituale, permanenS, siXum, set meritoriorum operorum Xercitio natura Saltem priuS.

Amplius, gratis in sacris littoris dicitur id quo consortos

officimur natura divinae, eia κοινωνο φυσεως Ita quidem

in oleberrimo loco 2 otr. I, 3-11, ubi fit oppositio intor

maxima set protiosa dona ad Vitam et pietatem conferentia, quae nobis contulit Deus per Christum, et ea quae e parte nostra in exercitio Virtutum praestanda sunt, ut habeamus introitum in aetornum regnum Domini nostri et Salvatoris Iesu Christi. Quidquid nim nunc siti distinction inter gratiam et Virtutos, aut de modo quo plural illud maxima et pretiosa

promissa obo accipi, certum est gratiam SanctisCantem, aut solam, aut iam aliorum donorum comitatu, hic significari. Ρor hoc autom quod gratia illa dicitur divinae natura consortium, pCosse est in ea intelligere perfeetionem quamdam superadditam, per quam anima ele Vatur Upra suam Conditionem naturalem, et proportionatur participationi satitudinis Dol. Sempor senim natura inclioni ossentiam rei sum rospectu ad propriam operationem Seu proprium finem eius, set ideo, aliquem fieri consorioni natura divina se nihil aliud si quam

139쪽

ipsum constitui in tali gradu ossondi participato a Deo, ΗΘ- eundum quem compotens si sit finis si vo beatitudo solii oconnaturalis l). Hine ergo seruitur eadem Onella Si a Supra, quia huiusmodi pori otionis accessio haberi omnino non O-test per morum xtrinsecum faVorem sei, aut se imputatiotism iustitia qua iustus est ChriStus, exclusa omni Ontologica atque interna renovatione Spiritu menti nostrae Imoneo potos formaliter importari per UStitiam operum, prae- Sortim cum iustitia oporum sit aliquid consequens ad dictam divinae natura participationem, et Xpress ab en in praesenti contradistinguatur: Quomodo, inquit, Deus maxima et

pretiosa nobis promissa donavit u per haec spiciamini disinae

Atrate in fide vestra virtutem. Adhuc gratia de qua nutio Sermo, praedicatur in Scripturis, ut qua nos forma litor facit filios Dol Leae, inquit, per Moysen data est, gratia et i eritas ei Iesum Christ ιm facta est. Ipsse enim Iesus Christus est, qui quotquot receperunt eum, dedit His potostatom filios Do fieri Undo apostolus Rom. VIII-15 Accepistis spiritum adoptionis filiorum . . . . Si autem silii, et haeredeου, haeredes quidem Dei cohaeredes autem Christi. orro filius se haseros o sui onus quis officitur, quatenus in eum transfortia dignitatam, eamque ossendi conditionem, in qua patet acceSSUS ad possessionem propriarum divitiarum Dei, hoc os ad fruitio noui summi se inoroati boni vis νοῦ os in se. Id enim appellamus haereditatem alicuius, quo illo div0s est; et cum Deus nonnisi Hipso summo bono divos stisatus Sit, Seipso Cilicet Viso Seipso amato, seipso fruitionis oblooto constat quod poss0ssio ha0roditatis si cum intuitiva visiono Do convortitur. At quo pacto puta intelligi posse, oreaturam transferri in an ossonii conditions in qua ad DolVisionem pateat nocessus Nam cum ultimo fino operandi ipsa

140쪽

essendi conditio proportionetur neeesse est aliunde ΘΓO, X- cedit proportionem cuiusvis natura croni a Visio Dei per essentiam. Iterum igitur apparet, translationem iano importaro olovationem ad novam quamdam 'tionem entis por donum Supernaturale infuSum, et inhaerens apparet quoque essentiam

gratiae adoptionis, qua et sanctificans gratia dicitur, in hoc

Vido igitur diserimon infor divinam se humanam adoptionem. Nam adoptio humana nihil physicum ponit in homin0, Aod tantum aliquid intontionato ad ordinationes rationis portinenS praesupponit enim, et non facit in adoptato phPsicamoapacitassem fruendi boni ad qua ius a quirit, transiones in familiam adoptantis. At divinu doptio capacitatem fruondi bono proprio Dei non praesupponit, Sed causat, et ideo qua-dantonus assimilatur generationi per quam generantis naturn generat Communientur. Uni VΘrSim Rutem loquendo, SummOpere eaVendum Si ne ea quae apud nos sunt, franSferamus

a divina, non attendendo conditionum difforentiam. Sicut esse gratum homini, nihil ponit in eo qui gratus osso dicitur; nulla senim mihi acorescit perfractio ut deorescit, Secundum quod advenit hominum favor, Volci coclit. Et foris idom dioi posse putas de eo quod est osse gratum Dei Absit. Sapioni oronim tibi respondebit S. Thomas, quod sicut uiseni in sei

QS CRUS rerum, non causata in rebus, ut nostra, in Vol fas seius est effectrix boni, et non ausata a bono, iens O-

stra si s. Unde quamlibotio dilectionsem sequitur aliquod

bonum causatum in reatura, diVersum tamen se undum dis forsentiam dilootionis. Est namque una communis dilectio so-cundum quam diligit omnia qua sunt, ut dicitur Sap. XI-25, set secundum istam dilectionsem osse naturale rebus reatis Elargitur Alia autem dilectio est poetalis, Secundum quam trahit creaturam rationalem supra Conditionem naturae ad