De gratia Christi : commentarius in primam secundae S. Thomae

171쪽

singulum quemquo notum liberum formaliter qua liberum, peculiaris quaestio non instituobatur. Sod iam sa0culo XV supervenerunt haereses proteStantium Liborum arbitrium post Adami lapsum esse figmentum se titulum sino e Liborum hominis arbitrium eatenus admitti qua tonus voluntas hominis libera est a Coactione,

non tamen a necessitate. Hominem lapsiam non posse rosistor gratia Si velit, adeoque noeeSsitari absoluto, sivo ad bonum si habeat gratiam, Si V ad malum si ea careat. DeummoVor Voluntatem, non qualiter multis saeculis traditum est et reditum, ut nostra postea sit elootionis, motioni aut ob temperare aut refragari. Humanam voluntatem in modio esse

positam seu iumentum si insodori Satan vultis vadit quo vult Satan si insodori Dous, vult et adit quo Vult Deus. Medium motum, Qui obsequi, Vel quem repellere liborum sit, a porto excludi ubi assoritur ossica ad perseVerandum OΠ- stantia. Itaque hominem sub gratiae impulSi more paSSiVeso haboro, et nullam dari posse gratiam sufficiontem quae eo ipso ossica non sit. Ita passim Luthorus in libro do servo arbitrio, o Calvinus in . 2 Institutionum Suarum. Exindo igitur croata os necessitas expressius affirmandi libertatom a nouossitato, o liberi arbitrii cooporationsem in toto nogotio salutis, accipiendo notualem gratiam, quoeumque Domino alias designatam, sub duabus donominationibus distinctis easquo desumptas, tum ab effectu eius immodiato, i. e. pia af otion indeliberata qua liberum arbitrium ossi Citur potens ponere notum Salutarem, tum ab effectu modiato, ipso sollico salutari actu quom liberum arbitrium motum teXcitatum assentiendo ponit, eum posset non ponere Si Vellet. Et hoc est quod importatur por novam illam divisionsem iugratiam excitantem et adiuvantem, quae fuit primo ConSeerata in ridentino Sess. 6, cap. 5, dum Contra Supradieto Protestantium errore catholica doctrina Xponitur a definitur. Declarat prastorea S. Synodus), ipsius iustificationis exor-

172쪽

dium in adultis a Dei se Christum Iesum praeveniente

gratia Sumendum Sse, hoe est, ab eius Vocatione qua nullis eorum Xsistentibus meritiS, Oeantur ut, qui per secenta a Deo VerSi erant, per eiu excitantem atque adiuvantem gratiam ad conVertendum se ad suam ipsorum iustificatio nem, eidem gratia libor assentiendo et cooperando, dic ponantur ita ut tangento Deo cor hominis per Spiritus Sancti illuminationsem, neque homo ipse nihil omnino agat, inspiration0m illam ocipiens, quippe qui illam et abiicoro

poteSt, neque tamen in gratia Dei movere so ad iustitiam coram illo libera sua voluntate possit . Ubi vides sermonsem specialitor esse do gratia quae antecedit iustificationsem, de gratia qua homo per peceat a Deo nVerSUS disponitur ad conversionem, de gratia per quam fit ut Voluntas incipiat bonum Velle, quae prius malum Volebat in Verbo, de gratia quae Superius dicebatur operans. Et haec ipsa gratia eSt, quase nunc a Concilio in excitant om et adiuvantum distinguitur.

Non orgo coincidit divisio ista cum priori illa in operantomo cooperantem, Sed est Sub cliVi Sio operantis, imo tam peranti quam CooperantiS, Qui aequali iure applicatur. Con-vonit senim cuilibo actuali gratiao, secundum causalem habitudinem ad duos offectus Subordinatos paulo supra declaratos unum immediatum a neeeSSarium, quem gratia per Se Solam officit, o cuius respoetu dicitur excitans alterum mediatum et non ΘCeSSarium, quem gratia in tantum Causat, in quantum causa est liboro arbitrio ut possit consentiro si Volit, set cuius rospectu dicitur adiuvans. Dictum est enim in Supprioribus, quod voluntas facta prius in aeti circa nom, poton OS ulterius OVere S pro suo arbitrio in ea quae sunt adiuom. Et eadem ratio est si dicam quod Voluntas prius mota affectione instinctiva in aliquid potens est ulterius mori ΘΓ S CODSΘDSudoliborato in hoo aliquid. Imo, io ipsum est quod nomeri ConSenSu per Θ Semper importat, sicut cum vulgo dicitur qui consentire in aliquam cogitationem Seu affectionem eu

173쪽

suggostionem. Nihil nim aliud nominat consenSuS, quam

application0m libori arbitrii ad id quod pra00xistit in potestate applicantis, ut dicitur in 1-2 Q. 15 a 3.

tantis quam adiuvantis nomino Venit, Sub alio atque alio re- Spectu, per ordinem ad alium atque alium effectum, claro tibi domonstrabit Molina, o Tridontino ubi supra et Ecce, inquit, gratiam a qua Concilium dixit sumundum iustificationis

exordium, et quam appella Vit praeVenientem, Ocnutem, et excitantem diXit osso adiuvantem adultum ad ConVerten- dum so ad suam iustificationem, eidem gratiae libere as8en- tiendo et cooperando Quo loe ObServa, eidem gratia diXiSSe, et oi non altori numero, illique eidem SSentiendo et O Ope

PerisDS, munii Ste oeuit, Sicut arbitrium ipsum cooperatur Cum gratia, quando se disponit ac moves ad iustitiam ita etiam gratiam ipsam cum arbitrio ipso operari eoSdem aetUS, quibus ad iustitiam disponitur ac movetur; qui Sane non alii Sunt quam actus credendi, sperandi, diligendi, ne Oe- uitendi ut ad salutom oportet. Idem apertissime significant illa alia orba canonis 4 Si qui dixeris liberum hominis ar- bitrium a Deo motum et excitatum nihil cooperari assentiendo Deo incitant algite vocanti, quo ad obtinendam iustificationis gratiam se disponat ac praeparet, neque posse dissentire si velit, anathema sit. Eoo clofinitur, liborum arbitrium a po

motum et XCitatum, utiquo per gratiam praeVenientem et Xoitantem, Cooporari iam Deo Xoitant atque Oeunte,

ni quo adeo Deum ipsum pQ eamdom gratiam cum libero arbitri consenti sente, oporari dispositionem qua ad iusti ficationis gratiam so disponit a praeparat, OSSeque idem arbitrium dissonti ro, set non cooperari oo, si Volit 1 h. Caeterum ratio intrinseca iam pluries XpOSita eSt, et prae

1 Molina, Concordia, Q. 14 a. 13, i Sp. 40.

174쪽

sertim in quaestione praecedenti de essentia gratiae actualis, ubi satis fuit declaratum quomodo ipsa sit Semper eiusdem sentitatis, sive habeat sivo non haboat ultimum offoctum actus saltatari doliborati foro sicut idem est semper baptismi sacramentum, Sivo obtineat effectum iustificationis, sive non obtinoat propior fictionem suscipientiS.

THESIS XI.

Ultima ctivisio oest gratiae in e cacem et Suri cientem, quae nihil aliu est quam pura et simplex Eulactivisio gratiae XCitantiS, pro quanto emeac Eumolente noninissert in entitato auxilii Aectinissor solum periclenominationem Strinsectam, utPote Deo at gula praescientia et proposito adsoluto GonSensusolatinencti. Ex quo ultimo equitur, relictiencta enitus AS SYStemata victrioi cteleotationi et physione praecteterminationiΗ.

Triplex est possibilis sensus in quo gratia denominari potos ossica X. Vol ossica quoad virtutem quam in Suo ordine habet, causandi consensum salutarem. Vel efficax quoad OVentiantem etiam consecutionsem huius sest olus Vol denique ossicax quoad infallibilem cum illo conneXionΘm. In prim sensu, efficacia est intrinsoca sentitati divini au-Xilii. Insuper os communi omni gratia quam seu nobis elargitur ad omne salutis opus. Unde hoc modo illa etiam gratia quae in Vacuum recipitur, ossica dici posset set ob set, cum nihil virtutis ei desit quominus, quantum in se est, ultimum suum obtineat effectum. De quo quidem, nil Versus haeresim an sentanam certiores nos reddunt iusta obiurgations Scriptura contra eo qui in fructu gratiam Do rocipiunt 2 Cor. VI 1 Proverb. 1-24 Isai, -3, et alibi frequentissimo. Non igitur eiusmodi essicacia est, quae in Considerationem Venires queat, cum de diviSione gratiae agitur, quin omnis divisio sumenda est ab eo in quo aliqua est OppoSitio, non ab eo quod communiter se invariabilito in toto

175쪽

DE DIVISIONE GRATIAR 121 In Secundo sensu omeneia iam non est communi omni

gratiae, ut onStat, quin etsi omnis gratia aboat in s officaciam Virtutis, aliqua tamen os qua ob senitentiam Oluntatis, terminum de facto non assoquitur, et hae do auSa, hacquo rationse, inemea Voro dicitur et ost. Sic itaquo divisioni qui tom datur locus Vorum, Si Stendo in Sola Ven- tuali consocution offectus, divisio in ossi acom se non ossi-eacem non esset alia ab ea quae est in excitantoni set adiu-Vantom, sed ad illam reducersetur tamquam amplior quaedam seius Xplicatio Diotum est enim quod gratia Xoitan est sentitativo et umorio eadem cum adiuvante, ita tamen ut donominationem adiu antis non recipiat, nisi supposita Ooporation liberi arbitrii, quae tam potest QSS quam non ESSO.

Non nim nihil agit homo inspiratiotioni gratiae recipienS, quippe qui et illam abiicero potost, aiebat Triclontinum ubi

Supra Sequitur ergo aliquam esse gratiam qua do facto est sexcitans tantum, Si renitatur Volunta S) aliquam Vero quae

est sexcitans simul os udiuvans, Si consentiat . Atqui hoc St, oi nihil aliud, quod importarotur per divisionum gratia in

ossica com et non efficacem, si efficacia acciperetur eoundum solum Ventum, id est, ut de facto contingens e nudo facto gratiam donominis11S. Remanet itaque tortius sensus, in quo nudum factum iam transcenditur, et attenditur emcacia secundum antecedentem quamdam o infallibilom conn0Xionem auxili gratiae iam OD-ssensu libori arbitrii Romanot, inquam, tortius illo sensus, in quo non modo datur divisioni locus, verum otiam tali divi- Sion quae ad nullam o praseoodontibus sit roducibilis Roeraim Vera, o gratia cui ut tali coniunctus sit noxiis infalli bilis cum effectu Salutari, quaequo pro tanto Speciale donum, Specialeque Dei bonoscium pra omni alia diconda sit, DuSquam UouSquo sermo fuit Do hac igitur nova divisiono

nune inquirendum St, et quo modo, qua ratione, quo Ve Ubrespectu gratia efficax si accepta, a sufficient distinguatur,

176쪽

172 QUAEST. CXI. paucis declarandum. Omnia autem Sponte fluent e praeeodotiter dictis, vel etiam X alibi disputatis, praesertim intractatu de Deo, contra praedeterminiSmum. Prae primi nota quod gratia elficax, prout nunc de ossi- caci gratia loquimur, nihil aliud est in Scripturis quam ro-catio illa secundum propositum Rom. VIII-2S Tim I s), de qua Augustinus 1 de Orr et grat. Q. , duo hae nΡΟ- stoli loca Xponens, sic dicit et Quicumque ergo ab illa ori ginali damnatione ista divina gratia largitat discroti

Sunt, non est dubium quod et procuratur is audiendum et Vangelium, et eum audiunt, redunt; et in fide quae per dilectionem operatur, usque in finem perseverant et Si quando exorbitant, correpti emendantur, et quidam Ortim, sis ab iominibus non eorripiantur, in iam quam relique rant redeunt et nonnulli accepta gratia in qualibet aetato periculis huius vita coleritato subtrahuntur. Haec enim omnia operatur in eis, qui Vasa misericordiae operatus eSt eoS, qui et elegit eos in Filio suo anto constitutionem mundi per leotionem gratiae ... Non enim Si Stant Vocati, ut non eSSent electi, propter quod dictum ost Multi enim ocati, pauci ero electi. Sed quoniam Secundum propositum Vocati sunt, profecto et electi Sunt per electionem, ut dictum ost, gratine, non praeeedentium meritorum suorum Do talibus

dicit Apostolus Scimus quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, his qui secundum propositum vocati sunt: quoniam quos ante reses iri et praedestinavit conformes ma- ginis Filii sui, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus si quos autem praedestinarit, illos et Locarit quos autem vocavit, ipsos et iustificarit quos autem it stificavit, ipso et glorist- cavit E isti nullus perit, quia omnes elooti sunt Electi

Sunt autem, quia secundum propositum vocati sunt propo- Situm autem, non suum, sed Dol. do quo alibi dicit Non et Secundum ope a nostra, sed Secundum suum propOSitum et et gratiam. Cum ergo audimus Quos autem praedestinarit,

177쪽

illos et ocavit, Secundum propositum vocatos obemus in tolligoro. Quoniam indo coepit dicens: Omnia cooperantur in bonum, hi qui secundum propositum Cocati ni, o cloinde Subiunxit: Quoniam quos ante praescivit, et praede*tinavit conformes massinis Filii sui, atquo his praemissis, Subdi- dit Quos autem praedestinavit illos et nocavit. Eo itaque vult intolligi, quos Secundum propOSitum OenVit, o Pu- tentur in is osso alti qui vocati et non electi, propior illam dominicam sontontiam Multi vocati, pauci electi Quicum quo enim oleoti, sine dubio vocati non autem quicumque Vocati, onSequentor electi. Illi ergo lecti, ut Saepe dictum Ss, qui Secundum propositum Oeati . . . Horum Si quiSquam porit fallitur Deus; sed nomo oorum porit, quia non falli tur Deus. Horum si quisquam porit, vitio humano vincitur Deu S Sod nemo oorum perit, quia nulla se Vincitur Deu '. HucuSquo Augustinus dosori bones officacem Vocationi gratiam, quam qui recipit, Consoquens os ut infallibilito vocantomsoquatur, o infallibilito Vocanti consentiat, quoniam non qualiScumque Vocatio est, sed Vo Catio Secundum infrustrabito

propositum sei, qui infallibilibus ad insem modiis oporatur quidquid ostin absoluto consilio voluntati suae. Et quin, Siquid aliud in Scripturis Sanctis do gratia officaci oecurrit,

corto certius in hac una notion Mocationi secundum propositum recapitulatur, in a quoquo licet et oram huius gratiae ration om o dis sorontiam qua a sufficient discriminatur inspicoro. Porro si gratia officax si qua odam intorior vocatio Dei, eo ipso diconda est ad gratiam excitantem qua talem pertinero. Primo quia gratia Xuitans o ost, qua seu montem homini pulSat, qua ei audiro facit Voconi suam, qua immittit in- Spirationem in anima auribus intrinsecus Sonantem, SiCUt forinsecus sonabat vox Christi Domini ad apostolos, quando vocabat eos dicon enite post me, sequere me. Secundo quin gratia Xeitan ea est a qua, ut Vol ipsum nomen satis indicat,

178쪽

operis Salutaris Sumitur exordium Sod a se os vocationis gratia, tost Tridontino ubi supra, cum ait iustificationis exordium a si se Christum Iesum praevenioni grati SumΘΠ dum esse, o est, u eiu voeatione qua nulli eorum XSistentibus meritis, Vocantur. Tortio quia gratia excitan forma litor in quantum huiusmodi, offoctum habo in quo nulla Spartes hab0 liborum arbitrium, piam scilico cogitationem in

intollo tu, set indoliboratam affectionem in Voluntate. In quo rursus formalom suam identitatom prodit cum gratia Moentionis, siquido ad liborum arbitrium utiquo non pertinet COOperari Sua Voeationi, sed solum praOSupposita Vocationi Vel consentiro Vol non consentiro. Omnibus ergo modis CertiS-simo officitur quod specialis illa vocatio secundum propOSitum, id si gratia effica condistincta se condivisa a Suffcionte, nihil aliud ost quam subdivisio gratia excitan is roduplicatiVein quantum excitans est l). Quo iam posito, SupereS quaerendum undenam gratiis exei fatis haboro possit infallibilom illam cum conssensu salutari

Connexionem, quae propria Si vocationi secundum propositum.

Et unum do duobu' nooossario dicondum orit Vol ab aliquo quod sit idom gratia intrins0oum, si ab aliquo quod sit

oxtrinsociam. Disiunctio est adaequata, set medium non datur. Atqui impossibilo sest ut opotatur ab intrinseco Primo propter rationem generalem, at fuso alias, ubi do scientia si do- claratam. Quia tunc infallibili Connexi eatenus SSet, quatenus e natura Sua gratin trahoro ConsenSum praedotorminaretque Voluntatem ad Consentiendum. Atqui hoc est vi denter contra libertatem actus, qui iam tota litor subtrahitura dominio voluntatis. Siquidem in Sensu, ut aiunt, CompoSito, 0St necesSariuS inSuper ipSo sensu compositu coniunctionis talis gratiae eum voluntate, antevertit Omnom voluntatis electionem, et nullo prorsus pacto ab ea depondst. Nihil orgo

1 Hoc ipsum ex multi Augustini locis confirmat Bellarminus, . do gratia et liber arbitrio c. 12.

179쪽

r linquitur quod in eius potestato sit, o frustra do viro iusto Scriptura raodicat Qui potuit transgredi, et non est transgre88u8, facere mala, et non fecit, ideo stabilita sunt bona illius in Domino. Secundo propter rationem Specialem, deSumpta mox formali ratione Vocationis, qua propria est gratia efficacis ratio. Non Solum enim Vocatio non QS praedeterminatio, aut qualiscumque inflegi nocessitanS, Sed ei e toto opponitur. Quippo in omnium intellectu, Vocatio dicitur, Qui Semper,

in sensu utique compo Sito, liberum Vocato St, Vel reSpondore, Vol non reSponderct. Undo concludendum est quod oportet opotero rationem in fallibilis conuoxionis intor vocationem et ODSΘΠSum X

praescientia os election Dei, qui, ut Augustinus dicit i. do divors. q. ad Simplicianum, Q. 2, 11. 13 4 Cuius miSeretur,

Vido si lubos, dicta in tractatu do oo, Q. 14, hos 22.

Concludendum praeterea, quod gratia ossica non distori a Suffcient secundum rationsem auxilii imo quod nihil obstat quominus sufficiens pra officaci sit auxilium maius Sod dis fert Secundum solam ration om boneficii. Non quod, ut diligenter notandum Oeeurrit, gratia Suffciens beneficium non sit. Nam et ipsa magnum bonum est, et quidem bonum omni ex parte bonum, quo nemo potest abuti, id si malo uti. Ubi maximo cavebis a quibusdam similitudinibus quae passim afferri Solent, utputa do patrofamilias, qui si filio ars volpecuniam Vel arma Vol alia huiu generis, quibu abuSurum esse filium rapvidoret, malostoli potius ei, quam bonosicii

Ruetor XSisteret. Nullam onim osso paritatem, vel ipso dictat Sensus communis, siquido ista do quibus Comparati pro- oodit, bona sunt tam ad bonum quam ad malum uSum uapte natur Comparata. De gratia auto plano orificatur id quod

do virtuto abo vulgata ofinitio : Qua recte vicitur, qua nemo male utitur. Potest enim homo pro arbitrii lib0rtato

180쪽

gratia sibi data non uti a malo ea uti nusquam poteSt. Non igitur eo sensu dicimus gratiam ossica comis sufficioni dis ferre Sociundum rationem bonofioli, quasi gratia sufficioris bonoseium non osset, sed quatenus mea intor alia dona specialiter Oxcollit, utpoto osconden a praedostination illa, a proposito illo, ab lootion illa qua quibusdam praeparat Dous effusionem omnium divitiarum misericordiae uae, et de quasi dicit Molina in in libri Concordiae et Praesexsistento in

Deo ante Omnom liberum notum Sua Voluntatis ration olus ordinis rerum, auXiliorum, et ireumStantiarum, quern X Sila parte elegit, necnon et infinitorum aliorum qui Sua Om-

nipotentia osSo poterant pra0Vidente item quid in unoquo quoiorum pro libertato arbitrii eroaturarum osso futurum, ex hypothesi quod ipso um ex Sua parte Vollet ligoro e liquo, neque quod Deus hunc potius ordinem elegerit quam

rit nequo proinde, quod in Christo hos potius logorit in

Vitam aeternam quam alioS; nequo item quod o Chri- e tum ea modia i conferre Statuerit, per quae raovidobat eo pro Sua libortate perVenturo in Vitam notornam ulla datur causa ratio, aut conditio, tiam in qua non ex partΘα usus libori arbitrii ipsorum aut aliorum prasViSi, ob quam illos raodosii navorit, VolueritVo illi ea media per uno praovidobat servonturo illo in Vitam actiornam, aut cur potius a se ipsa voluerit is quam aliis, sed id totum in i solam liberam ac missericordem Voluntato Do os reforem dum qui pro Solo suo beneplacito id ita voliti , 1). Et siccitorum roducimur ad ea que in aliis theologia partibus disputantur. Qua ocumque enim Spectant Oneordiam libori arbitrii cum officacibus gratia axiliis qua talibus, ultimo refunduntur in quaostiones de praosci sentia et voluntatos provid0ntia Dot. Ad eas igitur, ultimato etiam bonovolumlo toro liceat remittere.