De gratia Christi : commentarius in primam secundae S. Thomae

61쪽

faria niSi hypothetice et per accidens InSuper eum gratia alia sit habitualis, alia vero actualiS, per priu quidem ΓΟ poni ob se generalior necesSitatis explicatio, in qua ab eiuSino ii distinctione praescindatur Si tamen ut postea deSoendatur ad magis praeciSa inquiSitiones, utputa : an ad pOSSebon ViVere et pOSSe Vitare poecatum, determinate requiratur gratia otiam habitualis, et quatenus affirmatiVe, utrum pSRSufficiat, vel adhuc expoSoat ulteriora gratiae actuali adiu

toria.

Huno igitur ordinom in praesenti tenebimus. Primo Onsiderabimus eoossitatem tam hypollietiorem quam absolutam gratiae ad cognoscendum Verum fari l . Secundo OnSiderabimus eamdem gratia necessitatem ad faciendum bonum. Et per riu quidem, magi generalitor praescindendo ab Omnidotorminatione circa gratiam actualom vol habitualom fari 2-7 . Tum cloindo magis pocialiter descendondo ad singula in particulari qua ad bonam vitam roquiruntur, a primo sui initio usquo ad solicissimum illium torminum inalis perSoverantiae

THESIS .

ART. q). Tum a veritates supernaturales, quam a veritato religiosas orctinis etiam naturalis noeessaria clioencta est clivina revolatio, non tamen octem octo adsolute quictem quoact primuS. hypo-t otio tantum quoa Seounctas, et Solum a tio ut in Praesenti generi humani onctitione possint ognosci ad omnitius oXpectite, rma Gertituctine, et nudo errore actmixto. Sexa Cognitionem quae sit quomoctooumque ouctueon a iustineationem et vitam aeternam, interior gratiae illustratio semper et Oocto titulo adsolute requiritur.

D duplici gratia in ordino ad cognitionem Veri nune

Sermo St. - rim de stralia ext na reVelationiS, quae quoad intolligibilia ordinis naturalis noeeSSaria aSSΘritUr non phySice, Sed moraliter tantum, non omnibu a Singuli in-

62쪽

dividuis, sed hominuin Communitati in suis historicis conditionibus consideratae, o pro praeSenti troa no oeconomiailrovidontia0 quoad intolligibilia Vero altiora, etiam physice,

uniVersaliter, et absoluto. - Secundo do gratia interiori, Cuius absoluta quidem et physica in omnibus indiscriminatim adstruitur necessitas, non tamen quantum ad Cognitioni Sub- Stantiam, Sed quantum ad modum modum dico conductivum in finem aetorna Salutis, ad quem ipsa quoque in tota extensione Sua ordinatur diVina roVelatio. In utraque autem parte nihil aliud fero proponitur quam Summa eorum quae in aliiS loci particulatim sexplicantur. Quo fit ut brevi nunc recupitulatione opus Sit, potiu quam ampla et CCurata demonstratione.

1. In primis de absoluta necessitato revelationis ad cognitionem eorum quae Vel sunt positiva institutionis sei, si Vera a proprii nominis dicuntur mysteria, nullam puto fore possibilem ambigendi auSam, partim propter manifeStam rationem intrinsecam, partim propter manifestam Scripturae auctoritatem. Ait senim apostolus, 1 Cor. II, 4- 16 Sermo meus et praedicatio mea ... in offensione spiritus et virtutis. . . Loqui- inur Dei astentiam in mysterio, quae abscondi a est... Sicut Acriptum e8t Quod oculus non ridit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparari Deus iis qui diligunt illum, nobis autem revelari Deus per Spiritum suum. In quo quidem sexo adit possibilitatem cognoscendi naturaliter ea quae pertinent ad ordinem vita astornao, et simul inclicat divinum reVelationem tamquam unicam Cognitioni Viam, Subden Nobi autem recelari Deus per Spiritum suum Spiritus enim Omnia erutatur, etiam profunda Dei. Ac si diesrot Ido Spiritus Dei ipseque solus, potest haec reVelare, quia eum Sit intimus Deo, omnia Dei seorsia novit. Id statim confirmat

63쪽

oxomplo socroti latenti in Orde hominis, quod nemo OSSO potest nisi ipso spiritus hominiS, tum concludit Et quae Dei 3unt, nemo cognovi nisi Spiritu Dei. Nos autem accepimus Spiritum qui ex Deo est, ut sciamus quae a Deo donata sunt nobis. Undo in Vaticano, Sess. 3, cap. 2, abSoluta revolationies neceSSita repetitur ex hoc, quo Deus ex infinita bonitato Sua Ordinavit hominem ad finem Supernaturalem, ad par- ticipanda scilico bona divina, quae humana montis intel- ligontiam Omnino superant . Et Can. 3 de reVel. nnathema dicitur assoronti: α hominem ad Cognitionem quae naturalem Superet, divinitus Vehi non pOSSe, Sed e Seipso ad OmniS tandem ori possessionem iugi profectu pertingere OSSO

2. - Simili modo nulla prorsus occurrit dubitandi ratio quoad absolutam cognoscibilitatem Veritatum religiosarum ordinis naturalis per Sola congenitas intellectus nostri Vires

earum dico Veritatum quae Speetant Θum unum et ΘΓUm, Creatorem et dominum nostrum, tum spiritualitatem animaseolusque immortalitatem, tum futurae Vitae poena et praemia, tum officia hominis in primariis saltem legi naturae praecepti Seontenta, et Si qua alia eiusmodi. Haec enim cognoscibilitas supponi nunc debo se alibi dictis contra orrorem traditionalismi. Caeterum, Si philoSophice re Spectetur, argumenta vid0ntur satis ObVia et per se manifeSta, Cum pros et oporteat agnoScere intrinSoeam proportionem cuiusquo facultatis ad suum proprium obiectum, et aliunde Sati QVidens Sit, Veritates Ocrooonsitas ad proprium intollo tus humani bio-otum omnino pertinere. Si autem pectetur theologico, adsunt

tum auctoritates Scripturae Rom. I-18 seq. Act. XVII, 26 2S; Sap. XIII, 1-9 tum definitio Vaticana, Soss. 3 can. 1 de

revelationse tum alia ootamoni a qua vid oro est apud Deia Zinger n. 1505 of eq.3. Itaque, Si qua foret Ob Scuritas, nonnisi quoad necessitatem remedii revelationis contra moralen illam impotentiam

64쪽

iii plerique hominum in praeSenti nostra condition dieiantur laborare, quominu ad Sufficientem perveniant pra0fatarum Veritatum Ognitionem. Sed haec quoque quaestio in ipsis thoologiae praseambulis ubi religionis revelata vindicatur possibilitas, necessitas, et credibilitaS , Solet lato eXponi, et aposteriori demonstrari e notissimi historia documentis. His nunc addo auctoritatem antiquorum apologetarum, beneficium chriStianae sevelationis contra ethnicos illustrantium ex inutili conatu philosophorum ad Veritate morale edocendas. Ita Tertullianus, Apolog. C. 47 1 . Ita Lactantius, i. diu inst. n. 1. Ita Iustinus, dial. Cum Tryph. . . Ita Vetustissimus uotor Epistola ad Diognetum, . . Adde prae- Sertim auctoritatem Scripturae testantis, nihil spei ex parte humani magisterii in humana societate reSiduum SS POSSe, quia evanuerunt philosophi in cogitationibus Suis et Obscu

stulti facti sunt Rom. -21). Multo minus Xpectandum SSeut singuli de vulgo homines proprio ac personali studio idoneam Sibi comparent notitiam Veritatis, cum terrena inlistbitatio deprimat sensum ad multa distractum, se fieri possit ut qui dissicit aestimant qua sunt in terra, reet en quae Sensus tantopere transcendunt, inVeStigent Sap. IX-14, eq.). Ideo tandem placuisse Deo ut per Stultitiam praedicationis, id est per hristiana revelationi Viam imbueret mundum Veritate quam mundus per Sapientiam, id est per naturalem discursum, non cognovit 1 Cor. -2l). Addo domum auctoritatem Concilii Vaticani, OSS. 3, cap. 2, diserte os ientis

1 a Iuventum enim in Scripturis V. T. HOlummodo Deum non ut iuvenerant disputaverunt, ut et de qualitate et de natura eiu disce si tent. Alii incorporalem asseVerant, alii corporalem, qua Platovici, quasi et Stoici alii ex atomis, alii e numeris qua Epicurus et Pytha -

. OTRS.... Sic et de ipso mundo, natu in natuSV Sit, deceSSurus mana Surusve Sit Variant. Sic et de animae statu, quam alii divinam et si aeternam, alii di SSOlubilem contenduUt, etc. D.

65쪽

quod divina revelationi tribuendum est, ut ea quae in rebus divinis humana rationi per Se imperVia non sunt, in praesenti quoque generis humani conditione ab omnibus expedite, firma ortitudine, et nullo admiXt errore Cognosci possint. Qua Omnia longius Xplanare non Vacat, eum in praesenti simplo tantum doctrinae compondium quaeratur. Ne clienS, rodiro hoc modo positionsem traditionalistarum. Id enim Vorum non St, nam Sive mitiorem, SiVo rigidiorem traditionalismi formam considoros, porta idobis discrimina in doctrina catholica, cuius est Semper recta incedere inter extremo errore oppoSitos Equidem mitioros traditionalista ad moralem potius impotentiam rationis videbantur declinaro, sed

illam Xtondebant ad omnia se singula individua, ad Omnes et Singula Veritates, usque ad primam basim totius ordinis moralis, quae est Xsistentia Dei. Quod quam divorsum sit ab eo quod adstruimus, nomo est qui non vid0at. Sed et longe longeque magis distamus a rigidioribus, qui cum physicam otiam ponerent rationis impotentiam, nihil relinquebant undo perfici posso qualiscum tuo do fido fundamontis demonstratio,

sivo ante SiV post necopium roVelationis adiutorium, in caecum et irrationabiloni por omnia sicloismum necossario impin

Sic igitur, pro certo tenendum, genu humanum non SRΘnune X Sese in potentia Oxpedita ad uitioioni sem cognition semvoritatis etiam more naturalis. Tenendum praeterea, quod eum huic morali impotontia auXilia mero naturalia per Se satis fuissent, OnVenienter tamen unicum de facto provisum est romedium in auxilio quod consentaneum esso Supernaturali

fini nunc hominibus proposito Ut quia per divinam revelation m ob bat homo instrui do his qua humanae mentis captum omnino Superans, Siquidem, ut paulo ante dictum si , Oculii non Vidit, nec Ruris audivit no in cor hominis ascondit quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum) por auidom quoque reVolationem Simul, s0m se haberet, quo ratio in sua

66쪽

propria Sphaera iuVaretur, atque hoc modo Semper magis magisque perspicuum fieret, nonniSilannm SS nune iam, nonnisi unum nunc mediorum ordinem, Xtra quem non Solium non per 'enitur ad supernaturalem Vita apternao boatitudinem, Sed ne ipsum quid om simple naturae bonum obtinetur et salvatur. Et de sexterna quam Oeant, revelationi gratia, lino broviter recapitulata Velim. β 2. At do intoriori gratia in ordine ad Verum Ognos Cendum, non eadem ratio est. Et distinguor Oportet substantiam cognitionis a modo, omnia intelligendo iuxta declarationes factas in tractatu do Virtutibus, rotegom. e. 3, Q, . . Si de inlista litia cognitionis sermo sit, dicendum quod nullaeSSe potest physica gratia necessitas, neque ad intelligendum sensum eius quod in reVelatione proponitur, neque ad assentiendum Veritati in ea propoSitae, quaeumque demum ratione Seu specie assensus. Non quidem ad primum, quia physica profecto potentia est in humano intellectu ad capiendum id quod sibi humano verbo proponitur, et ea ratione qua proponitur, propria nimirum Vel analogica tantum cognitione SSequendum. De qua re Vide quae alia dicta sunt,

ubi se materiali bisecto dot et de serrore relativismi in dogmatibus traditionis). Noque etiam ad Secundum, quia et de assensu illo qui solus vi dori posset transcendere propriam natura facultatem, id si de assonsu fidei theologicae propter ipsius si revolantis auctoritatem, abundo id fuit demonstratum in supradicto prologomen, de Virtutibus, . , n. 2-3. De Sola ergo neceSSitate morali residua quaeSti esse potest, ad Superanda scilicet impedimenta multiplicia, quae pro Variis miseri huius status naturae lapsae conditionibus, obstare solent apud nos inquisitioni, Considerationi, RSSeeutioni se admissioni divitia veritatis. Sed impedimenta ista,

67쪽

sive se parte intellectu Se teneant, Sive potissimum e parto Voluntatis, Semper Sunt eiuSdem generis ac illa qua in via boni poris occurrunt, et ideo, re iam agitur portinen ad materiam quae in proXim Sequentibus Statim Venio Qxpo

Si autom sermo sit se modo cognitioni Seu assensus serordinom ad suom vita aeternao, illum dic modum quembrovi lia formula, icti oportet, Concilia solent exprimere , si absque dubio, necessitato etiam hystea gratia interior, id os habitus infusus, set qua loco habitu sit, motio transeunte elevans facultatem, roquiri dicenda est. Porinoo nimnihil aliud significatur nisi quod notus Hoeumque modo Conducens in noui supernaturalom debet osse intrinsece SupernaturaliS, et quod ipsa actus supernaturalitas pendo a principio licitivo prout se gratiam intrinsocus eleVato. uno duo iterum, partim alibi polarata, of partim inferius confir

Unde illud unum nunc opportune addendum ΘΠSΘΟ ΘX- ternam scilicet revolationis gratiam appellare donum gratiae interioris, in qua proportionatus ipsi revolationi assensus eSSe nunquam potest idque indifferenter coipiendo revolationem Secundum quod Vel ad ea qua Omnem ΠΟStram Superant intolligentiam, vel ad ea otiam quae humana rationi per Se imperVin non Sunt, Se Xtendit Nee a longe quaerenda ratio est. Nimirum quia revolatio in toto suo ambitu modium HS de Se Supernaturato, utpote initian Sociato illud commoretum, Seu intimam Dei cum creatura rationali communieationem, in qua de integro supornaturalis ordinis quid litas resido si notio Coincidit igitur modus asSensu proportiΟ-Πntu reVelationi, cum modo assensus proportionato fini vitae aeternae qui modus utique ab interiori elevatione per gratiae donum depondor dicendus si Itorum igitur redit ob-SerVatio acta paulo Supra de praesenti irea OS Oeconomia PI OVidentiae. In ea enim supernaturalia auxilia, etiam ad me-

68쪽

dondum naturalibus defectibus, praeparantur et Coneeduntur. Quibus Si quandoque nuda ac simplo natura absque interiori gratiae dono uti possit, nusquam tamen eo modo quisit ipsis auxiliis adasequatus, id est, conducens in finem quem auxilia illa suapto condition respiciunt, quemque unicum Sapientissimus proviso hominibus consequendum praestituit. Verum amplior horum seclaratio iam ha bsebitur in doctrina

Sequentium articulorum quae est de necessitate gratiae ad facisndum bonum.

THESIS II.

Art. 2-4ὶ.Etsi homo in praesenti Statu naturae Corruptae possit aliqua naturalia opera moraliteriona per Proseriam rirtutem Peragere: a ctiligonctum tamen Deum super omnia cliteotione Teotiva, et a servanctum omnia legi Oraeoepta, etiam quoa nuctam sulastantium operum, Si ei necteSSaria gratia non Quictem propter physicam improportionem nouitatum Sectunctum Se Sectpropter stutum inlirmitatis Qui non aliter quam per mectioinalem supernaturalis gratiae Christi innuaeum, in ea in qua nun Ver- Sumur eoonomia, remectium acthidetur.

Dupl0 assortio hic proponitur Contra Vos errore Omni rarios hinc quidem Luthoranorum et ansenistarum, qui Omnem prorsus Virtutem ad otium in liboro arbitrio sextinctam esse hiserunt illine vero Pelagianorum qui e Contra Omnem Virtutem primitu acceptam in eo permanSisSe Ontendebant. Porro in utraque, Versatur Consideratio ire Solam honestatem quae in servato ordino morali consistit, praecisivo quocumque alio respectu. Et quia tam potentia quam impotentia adstruitur, primum Omnium idondum est de po-totitia illa sexpodita quae adhu est rosidua ad actus mora ter

69쪽

Aotus moralitor bonus non oratim intolligitur omni actus libor qui quantum est X parto tondentia in obloctum quae otium dici solo substantia actus), invonitur in ordino Veri ultimi finis totius humana vita qui ous est. Id quidem constat e principiis expositis ubi de essentia moralitatis, cum o natura et ratione peccati perSonalis ageretur. Neque locum hi habo distinctio in forino ultimum natur: lom et finem Supernaturalem qui Solu nunc QSi homini praestitutus,

tum est ex Substantia Sua ordinabilis os in sum suom supernaturalem et Si qua deficionita si id qui dom nonnisi x parte modi, qui per se non pondo a libero arbitrio, et non afficit notum mora lom sub rasecisa ratione moralitatis. Ideo ad actum moralem bonum praeciSi V qua talem in Omni hypothos dua Solae conditiones essentialiter requiruntur: prima, ut obiectum eiu sit e Sese honestum altera, ut a sua nativa indole non retrahatur per poSitivam perverSi finis inlotition0m, sicut cum quis se intention Vana gloriae a dolectabilibus o abstinoi, Vol sex intention fornicationis subvonit indigenti, atque ita porro. Fuerunt igitur qui dixerunt, humanam naturam per Originale peccatum fuisso ita intrinsecus corruptam, ut nudius operis boni ex sese apa ampliuS XSi Steret. Ita uthorus,prop. 36 inter damnatas a Leon X. Quom deindo scuti Sunt Baius, prop. 27 inter damnatas a Pios, tum Quosnol-bius, prop. 1 intor damnatas in bulla Unigenitus a Clomonto XI, tum i8torienses, prop. 24 inter damnatas iniussa suetorem

Contra quo omnes, aperta est doctrina atrum, et nominatim Morum qui in controversia pelagiana insuffcientiam

De Gratia Chuisti. 5

70쪽

libori arbitrii advorsius hasereticos fortiu asSeruorunt Augustini, o Spir et liti. c. 28, et Serm. 349 11. 2 Hioronymi in pist ad Gal. I 15; rosperi contra Collatorem, C. 12 Π. 3 Fulgentii epist ad Petrum diaconum, Q. 26, 11 51. Quor a testimonia, in re caeteroquin Sati aperta, per Se Ola Umoeroni Si nim illi ipsi qui in concertatione adversus pelagianos praecipua habuerunt artes, o fidem Ecclesia de nocessitat gratia ad legis divina custodiam omni possibili ope Vindicarunt, concedunt nihilominus nonnulla per honusta fiori adhuc posso ab impiis in gratiae auXilio, Signum est profecto, non id ferro catholicum dogma, ut haec ipsa gratiae necessitas ad singulorum operum, etiam faciliorum,

substantiam protendatur.

Rations intrins0cam tibi dabit S. Thomas, art. Quia

tamen, inquit, natura humana per peeeatum non St tota liter corrupta ... poteSi quidem homo otiam in statu naturae Corruptae, per Virtutem Suae naturae aliquod bonum par- tieulare agere ..., non amo totum bonum ibi connaturato,

ita quod in nullo d0ficiat. Sicut homo infirmus potest pere Seipsum aliquem motum habere, non tamen perseete poteSt moVeri motu hominis Sani, nisi Sanetur at ili medicina s. Et Sane, actu humanus mortaliter bonus e Solis Viribus naturae SS non ΟSSet, Vel ob intrinsecam uiuSque actu eXSes boni arduitatem, vel ob necessitatem dobitas ordinationis in fino ultimum. Atqui neutrum admittitur. Non primum, quia certe, ut Vulgari quoque Xperientia Oeet, non gravisos dissicultas in omnibus virtutum operibus ad honoStatem Vitae praesontis SpectantibuS. Neque etiam Secundum, Praesertim quia ad bonitatem actus non requiritur signata ultimi

finis intentio, sed satis est ut actus ration proprii Sui obiecti, proprio Velut pondere in eum dirigatur, o a naturali hac diroctione non detorqueatur per intentionem fini perVersi, ut dictum est Supra. Quod quidem facile dari posse, nemo Stqui non videat. Non enim obstat quod quisquis destituitur