De gratia Christi : commentarius in primam secundae S. Thomae

81쪽

l. C. Supra Sten Sum St 1). Quin imo, nequo ad inom in-tormodium qui est honesta vitae praesentis, ita potos affici, ut talis honostatis umor in eo OnStanter praeValeat, TRVipra ossertim obnitento illocobra boni Vol dolo tabilis vol utilis,

quam neeeSSO S Saepe oecurrere, propter inStante motues concupiscontiae diaboli tentationes, currenti Scandala, fa-Voremque mundaniam ii utique ooncessum qui Secundum mundum ViVunt, aliis ogatum. Si orgo firma assoctio adfino et Sanctionem logis est necessaria conditi ad moralom possibilitatem obser antia praeceptorum coneludendum PTO-focto hominem lapsum ess iis do integro servandi ex Seipso prorsus imparem, eum non habent unde Satis Sapiant praeooptaquae immediate rospiciunt Deum remuneratorem futurao Vitae, neque etiam unde in caeteris qua prohibunt adultorium, fornicationem, rapinam, Odia falsa testimonia, et Siqua alia mandata hane nostram mortalem Vitam QOhoneStant, supero dissicultates, easque gravissimas, identidem et Secundum Varias personarum CircumStantias plia minuSVe frequen

Haso ost infirmitas libori arbitrii post grando illud Ada p0ocatum, quo naturae OStra ineolumitatem perdidimus, dorivando indo a trahondo multiplicem corpori animiquo corruptionom, ignorantiam o dissicultatom, illicitas cupiditatos,

Vano timoreS, OXio amoreS, et non minorem moralium mi Seriarum numerum quam phySicarum. EX quo enim haec mala in communem naturam irruerunt, nemo in So Unde repararetur

invenire potuit, et Satis superque testis nobi eXperientia est, quod is fori suorunt qui naturati ration conati sunt vitiis reluctari ne turpiter servirent Voluptati, praesentem tantum

vitam steriliter OrnaVerunt, ad Vera autem VirtuteS, ReternaΘ-

1 Haec etiam ratio est cur omnis intentio trauscendens ordinem vitae praesentis soleat dici apud no intentio supernaturalis. Nou quod it hoc sol terminata ad aliquid per se Hupernaturale, Sed quia ea intenti est quam nunc de facto sola natura non format, de lego Saltem Ordinaria.

82쪽

iii boatitriclinis in illisitionem non profocorunt. Hinc etiam apparet quomodo haeo voluntas infirma, instabilis, in cupiditatibu onoea, Curi anXia, Suspicionibu inquieta, gloriae quam Virtutum avidior, famae quam conscientia diligontior, nihil in suis viribus haboat praetor lapsu pronitatem, et modias

intor vanitatos et insanias falsas Vagam in hoo mundo, flu-Ctuantem, inesertamque iam Apparet quoque, quomodo haec eadem Voluntas nequeatis Sua recurvitato origi, ut in ii qua HSUrSum Sunt, Suum Sicut oportet figat associum, nisi desupor intrinSeCUS moVentur, potenter Sustollatur, et continia Subl0Vetur Supra tenebroSam abySSum ad quam proprio Volution-doro deprimitur. Itaquo ad moralom illam poSSi bilitatem de qua uno Sermo, roquiritur auxilium Subi ovans liberum arbitrium. Porro, Si Solam naturam rei absoluto consideres, ortum et Vidonesos auxilium non requiri ordini supernaturali S. et Non SSoetneCOSSaria intern auxilia proprie Supornaturalia in Sua sentitato, ait Suare l. 1 do grat. o. 27, Sed Sufficero motiono ordinis naturalis . . . Quia hi offoetu non roquirit principia Supernaturalia qua per o a physico officiant actu noeeSSarios ad SorVandam legem naturae, sed Solum roquirit ut mora litor ovoans, o ut montem illuminoni, a SuaVem reddant oporationem Virtutis. Hae autom Omnia

por dictas motion os fieri possunt s. Verumtamen, ut domaddit Suarog, 11. 12 4 In hoo puncto di Stinguendum St, aliud osso loqui X natura rei, aliud e logo Dei. Natura Spectanda est iuXta qualitatem o oonditionem propriam illius offoctus, o intornam seordinationsem hominis lapSi, et improportionem a insuffcientiam quam ex o ha-bo ad Orficiondum suis viribus talom offoctum; nam illud adiutorium infimi ordinis quod fuserit sussiciones ad supplondam illam imbocillitator libori arbitrii, dicetur e naturaro Suffciones Deus autom sua voluntate potuit Statuere non facore illum esseolum por talo auxilium, quod infimum VO- care OSSumVS, Sed per aliud perfectiuSy.

83쪽

Vidondum igitur, quodnam illud auxilium sit, quod in rogula sicloi nobis proponitur tanquam de facto a Do nobis

praeparatum et Collatum, ad POSSe non pecear non Violando logom. Nam plures theologi introduxerunt distinction in intorgratiam onfisativo Supernaturalem quae eleVat ad oporandum sicut Oxpodit ad salutem ita aeternae, et aliquam alium gratiam intrinseo naturalem quae Solum Sana natura VulnuS. Onunt proinde quaestionem et Utrum e positiva si logo auxilium entitative supernaturale Semper et omnibuS sit nocessarium ad offectum de quo agitur, ac perinde Sem po dotur an e contra, ad id sussiciat auxilium stlyernatu- rale quoad mod/ιm, ne proindo hoo quandoque detur s. Et rospondoni: mihil prohibet quominus gratia ad hoc noceS-

proinde sit Supernaturali quoad modum, non quoad Sub Stantiam η 1). In quo quidem per prius observandum quod distinctio ista vi lotur non haboro radicem, si V in Scripturis, Sivo in aliis fido rogulis, sed fuisse introducta consequenter ad Supra momoratam opinionem de formali Obiecto actuum Supornaturalium. Cum senim in principii huius opinionis non possit esse ante fidem actu vere Supernaturali S cogebantur dicere, aut nullam dari gratiam priusquam fide Sit actu SUSCepta,

1 Maggella, De Grat. D. 28 seq. - Sed hic nota bene quod distincti illa quoad modum, et ιιoad ub8tantiam, longe alium eDSum abolupud auctore illo ac apud Vetere theologo qui tu actibia Supernaturalibus viae distinguunt substantiam actu et modum Supernaturalitati8. De quo vide rotegomenon de Virtutibus, cap. 3, Q, . . Gratia igitur Supernaturalis quoad Substantiam nunc significat gratiam quae est aductu intrinAece Supernaturales Supernaturali vero quoad modum illaeSt, quae daretur ad actu entitatiVe naturaleS, cui tamen aliqua accederet denominati supernaturalitatis ex ordinatione Dei, qui eo siue illam largiretur, ut homo non ponendo obicem e Violationem legiS naturalis receptioni gratia entitativo Supernaturalis, non positive quidem, adhuc tamen negative, ut aiunt, ad eam Se disponeret.

84쪽

aut certo gratiam hane non SSe Supernaturalis Ordinis, Sed inforioris soli infimi, ut loquitur Suare ubi Supra. Quare, remota Semel opinione illa, Subtrahitur quoque omno funda

mentum.

At non SatiS, quia non solum non fundatur in rogulis idoloiusmodi duplicatio auxiliorum gratia pro aetuali oeconomia proVidentiae, Verum etiam ab eisdem Videtur positivo excludi. Et Sane, nullam aliam gratiam nobi QOmmendant Seripturae, Patres, o Coneilia, etiam in Ordine ad quameumque ObServantiam logis naturalis, nisi gratiam Dei per . . . . Rom. VII-25). Statim orgo quaseritur utrum ad eam revocari possit gratia illa ad actus sentitativo naturale data, quam

Vocant Supernaturalem quoad, dum Dico autem non videri ΡOSSe reVocari. Etenim gratia Dei per . . D. N. est certe gratia redemptoris Sive salvatoris, et gratia Salvatoris est Sino dubio gratia conducens ad Salutem, et gratia Condueen ad Salutem non est nisi gratia supornaturaliS: quae nimirum, Si

de actuali gratia formo sit, nam do habituali no quaestio quidem Sse potest), vel Secum affert intrinsecam eleVationem potentia ubi illa post, vel eam supponit ubi est, quemadmodum in quaestione sequenti declarabitur. Non quod oporteat ut quidquid quocumquo modo conducit ad saluto sit

in Se Supernaturale Facile enim diceres quod conducit ad Salutem X. r. bona educatio, conducit exterior praedicatio, Conducunt circumstantiae et ovontus humani sub dispositiono proVidentiae, conducere etiam possunt bona temporalia, et quaecumque demum in nomino Christi, i. e. Salvatoris, legitime petimus a Patre Vorumtamen OnSiderat dum eSt, nihil horum condueere ratione sui, Sed Solum ratione gratiae intortoris adiunctas quae si et ipsa naturalis ordini QSS Supponatur, iam nihil relinquitur quo aliquid Vol directo si indirecte, Vel proXime Vol remote, in salutis finem conducti-

Et confirmatur, quia gratia actuali tota est in ordine ad

85쪽

actus. Si orgo gratia illa quam dicunt Supernaturalem quoad modum, Sset quaedam ratia De per . . D. N. ConSequens foro quod in ordino salutis invola iron tu illi actus sentitativo naturales ad quos datur. Sed hoc, quaeSo, qui foros Nam si dicas iusmodi naturales actus, poSitiVe quidem ad Salutem non conducere, Sed tamen adhue negati Vo, Statim poto quid sibi volit illud negative. Unum nim de duobus. Vol negatio qua in position boni actus naturalis involvitur, puta negatio novi peccati contra legem divinam commissi, aliquid confor ad obtontionsem modii positivi, i. e. gratiae quoad substantiam supernaturalis, vel nihil. Si nihil, orgo negativo oonducere idem erit a non condueere, et redit argumentum de eo quod gratia qua nihil facit ad salutem, non potest esse gratia SalVatoris. Si autem aliquid ergo bo- nu aetu naturalis, ratione Saltem negationi quam 11Vol Vit, initiativo o hab0bit in via vita aeternae. Quod quomodo sociandum idom dioi possit, non satis mihi apparet. Non ergo admittorida videtur distinctio ocentius introducta in divinis auxiliis, sed dicondum quod nulla alia gratia uno datur praeter eam quae salutarium otuum principium Si de qua etiam Sola praesones cloetrina est. Sed iam Superest ut ad rationes qua ipsi dogmati adversari Viderentur, bre

arbitrii tibi relicti, et non est. Si est, ergo simpliciter possibilis. Si non est, ergo transgressio non erit imputabilis, nec forinale peccatlim. Ergo falso asseritur necessitas gratiae ad legis observantiam, quantit in requiritur ad hoc ut peccasum, utique formale, non admittatur. Respondeo quod eum do obserVantia legis agitur, potesteSS Sermo, Vel do obSerVantia in comploXu et cumulatiVe,

86쪽

Vel de obsorvantia in singulis actibus et pro singulis instantibus distributivo. Si primo modo dico quod observantia illa est in physica potostat liberi arbitrii, non autem in potestato morali. Sed nego Consequentiam, Vel potius SuppoSitum, quoad inimputabilitatem, quia Semper imputabilitas ostii singulis seorsum actibus in partieulari, non autem de Ob-SerVantia in Cumulo, Cum unquam Cumulus cumulatiV aut SerVandus Oeeurrat, aut possit eourrere. Si Secundo modo,

dico quod obsorvantia legis est pones liberum arbitrium tam phySie quam moraliter, quatenus moralis impotentia de qua

nunc Sermo, non cadit Super aliquem actum determinato signatum, Sed indeterminate super aliquos o collectione pertompus diuturnum. ossibilo enim est singulis instantibus, mandatum quod hic et uno urget obserVare, quin tamen COΠSequen Sit, OSSe hominem, Si nec praeceptum ei Sapit, nec finis praecepti, diu in obsorvantia persistero. Undo HiorOnymus . 3 c. Ρelag. n. 12 In OStra osso poSitum poteState, Vel peCoare Vel non poccaro, et vel ad bonum vel ad malum extendere manum, Sed hoc pro modo ot conditions fragilitatis

giter , l). Stant ergo ha0o duo simul si quod totius logis ob sorvantia sit liboro arbitrio sibi relicto por diuturnum tempus mora litor impossibilis, et quod nihilominus singula quaeque legis violatio, non materiale tantum, Sod o formale peccatum constitueret, in eis profecto qui lona logis scisentia instructi Supponuntur, et de quibu SoliS, ut Supra notatum St, praesens currit disputatio. At dices secundo Deus impossibilia non iubet, et non solum

ea quae sunt in ossibilia singillatim et in individuo, prout in

1 Rationem explicativam huius distinctionis inter possibilitatem vitandi insula peccosa quae conceditur), et possibilitaten vitandi omnia quae negatur), XPOSitam invenies infra, in thes 4, ubi ratio impotententia liberi arbitrii profundius attingotur, et iterum in the'. 5, ubiit pecenti VenialibuA.

87쪽

hoc ne illo signato instanti insequenda occurrunt, sed neque iubet, utique u gravi et sub poena damnationis, ea quae sunt impossibilia impoAsibilitate respiciente ipsam seriemiserum secundio itemporis Successionem ponendorum. Nimis enim durum, imo et tyrannicum exactorem e praeberet, si eiusmodi onus importabile suae creaturae imponeret et quisquis elisarum deo ei bonitate sentit, a cogitando talia penitus abhorret. Ergo, si iubet sub gravi observantiam legis, haec ipsa observantia omnitus modis, tam physice quam moraliter, tam distributive quam ollective, possibilis dicenda est. Responde concedendo antecedens, o distinguendo OnSequenS. Ergo possibilis diconda ost cum divino adiutorio quod omnibus datur, vel proXimo vel romoto sufficiens con . Sine eo neg. Unde S. Thomas a. 4 ad 2V Dicendum quod illud quod OSSumus cum divino auxilio, non est nobis omnino impossibilo sociandum illud Philosophi: Quod se amico S POSSumuS, aliqualiter per OS POSSUmUS . orro, hoe RUXilium omnibus oblatum ad posso otiam moraliter Vitare formalo peccatum, dicitur Vel proxime Vel remoto sufficiens. ro Ximo quidem, si immodiate valeat ad subveniendum impotentiae. Remoto vero, si ad hoc tantum immodiat valeat, ut possit homo SeSe OnVertere ad Deum adiutorem suum, iuxta illud Augustini l. do nat et grat. c. 43 Non igitur sus impossibila iubet, sed iubondo admonet, et facero quod possis, et petere quod non possis . Quo fit ut plurimi ovora in impototitia remaneant, Olentes leVar oculo Suo in montes Unde senios auxilium sibi. Caeterum, minimo equitur si sus tubo obsorvantiam legis,it sibi dobos ratione iussionis suae, ut auxilium quo HSSaimpleri possint non denegot minimo inquam Sequitur, HXilium illud osso homini d0bitum sociandum quod si ipsi homini benefictum, iuvans iam et oloVans ac roinducens in finem boatitudinis. sed rursus bono stant hao duo simul: t quod Deus in sensu composito imposit a logis, homine ira lapsiani

88쪽

sin auxilio aliquo relinquore nequeat, et quod nihilominus illudino auxilium omnino gratuitum dicendum sit in ratione beneficii, seu medii quo ad praeelarum iustitiae bonum, et consoquontis folicitatis vita futura homo restauratur. At forte

nondum quiescit animus. Nam Is q/tod etiam me e morialiter requiritur ad servandam legem, Mallem Naturalem, non 8 in quacumque ratione aliquid gra-mitum, sed debitum. Illud enim nunc debitum dicitur, sine quo nequit Deus, salvo ordine suae Sapientiae, condere creatuPam cuiusmodi sane est donum necessarium ad sinem beatitudinis in quem homo naturali ei ordinatur. Ergo, re non vere dicitur di-rinum adiutorium requiri ad posse errare legem re certe infero asiae adiutoria nequaquam erit computandum. Respondeo : Dist ante . obitum est illud quo possit obserVari e Saltem mere naturalis, loquendo sto adiutorio quodno limito simplici necessitatis, ne Ordinem finis pure naturalis transcenderet, et e consequenti, de eo naturae Statu cui congruore huiusmodi adiutorii genus, i. e. de Statu natura puraΘ, Onc antec Loquendo de adiutorio transcendente, quo Vel auferretur Omnis etiam arduitas ab observantia legis, Vel eleVaretur natura ad Supernaturalem modum obsorVandi legem, subdist ante . Talo adiutorium debitum aut si aut

illud de quo prius, neg. raecis in quantum huius auxilii

locum tonsens, ferum subdist. Si sermo sit de statu naturae innocentis, cone. Vel trans. Si de Statu naturae 3PSae, Heg. Undo absoluto negatur ConSequens, et statim additur explicatio.

Certe negari non potest quin divina sapientia sibi obseat ut naturam non instituat destitutam modii necessariis ad iusfinom. Naturalis autem finis hominis si satitudo futura

vita in contomplation Dei per speculum renturarum, et ad hunc finem consequendum logis naturalis obserVantia, et quidquid ad illam requiritur, necessarium medium St. Cum

89쪽

DE NECESSITATE GRATIAR 85

orgo X Soli intrinsocii naturae uti Viribus homo non sit in Otontia uti expedita, remaneret Supplondus defectus per adiutorium Dei, praeparatum Saltem omni faciotiti quod in o St. Et peto quidem adiutorium iusmodi obitum di-

Ceretur, utpote non tranSCenclen neque ordinem nativae

conditionis humanao, neque etiam limitem Simplici noceS-sitati S. At non tanta parcimonia orga hominom usu fuerat DoUS,s d munificontissimus natura conditor XornaVerat eam, non modo supernaturalibu gratia donis quibus ad ordinom di-Vinum JΘVabatur, Verum etiam prasei ornaturali intogritatis dono, quo ad omne bonum Summa facilitate, absquo ulla re- 1otantia agendum, instruobatur. Et si talo adiutorium obitum dioere veliS, praeeis in quantum fuit loco altorius quod purae naturae Conditio Xegisset, facito tibi pormittotiar. Simpliciter tamen loquendo, gratuitum erat et, per peccatum fuit amissum. Et si per pocontum fuit amiSSum, non amplius per Deum Stat, quod humana natura ad bonum etiam On- naturale impar nunc inveniatur. Proinde, si quid iam adiutorii concoclitur in supplementum eius quod liboralitor Somolnaturae OneeSSUm, Culpabiliter ab ea in Suo capito orditum St, nullo Sensu nullaque ration ipsi naturae debitum di Xoris unquam. Sed ne etiam debitum personae, qui perSO-na ut si nihil obori potest, nisi ut meroes pro per meritorio, quod in praesenti locum non habet omnino. Tum quia omne meritum apud Deum praesupponi statum amioitia cum Deo, ut in Sequentibus videbitur, et Status amicitia in homino lapso non Solum non praeSupponitur, Sed et positivo Xoluditur. Tum quia impossibile est ut a personae Solis naturalibus perante, ponatur opu quomodolibet proportionatum cum divinis illis adiutorii qua Congruunt conditioni praesentis oeconomino, quaeque Supernaturalia Uni, et ad supernaturalem finem ordinata SiVe ergo naturam, SiVeserSona reSpicia S, de pura misericordia oscondunt auxilia

90쪽

quibus moraliter possibilis iurio efficitur observantia logis, ac Per ioc, omnibus modis gratia Dei vere nominantur et Sunt. Et domorali quido nocessitato gratia hactenues attes. Iam Succedit quaestio de eius noc0SSitate Physica Ad cuius elucidationem Sit Sequen propΟSitio.

THESIS III.

D necessitato interioris gratiae ad pus moritorium Vitae asturna intolligitur in primis illud apostoli, Rom. VI-23 Gratia utem Dei ita aeterna in Christo Iesu D. N. Nam

cum Scriptura alia no edoceat Vitam aeternum mercedem eSS bonorum pserum, eatenu tantum gratia Vocari potest univorsa litor et abSolute, quatenu ipS Opera, quorum Θ'

Spe tu merce dieitur et est opera Sunt gratiae. Et ideo apo- Stolus Opponon hoc loco fructum peCoati ad fructum porum iustitisto, non dixit Sicut parallelismus idobatur exigore Stipondia peccati mors Stipendia autem iuStitiae Vita aeterna. Sod dicor maluit gratia autem Dei ita aeterna, ut Sollicoliti uicaret Solam gratiam SSe, ecqua tale Stipendium Val0mu emereri e Verumtamen, inquit AuguStinUS de corrept. et grat. n. 41, quia et ipS Vita aeterna, quam certum Stu bonis operibus debitam reddi, a tanto poStolo gratia Dei dicitur, cum gratia non operibus reddatur, Sed gratis detur: sine ulla dubitation confitendum St, ideo gratiam vitam