De gratia Christi : commentarius in primam secundae S. Thomae

71쪽

gratia, est o ipso habitualiter conversus ad in m mortalis peccati, quia non oportet ut homo Semper agat se intontione finis cui habitu inhaoros. Alia S, On OSSet iuStu POCCareotiam Vonialiter non OSSet peccator, etiam cum gratiae

adiutorio, aliquid boni unquam Operari quod abesit. Noque his opponitur quod dicit Augustinus, lib. 3 contra

duas epist. Polagian. o. Liborum arbitrium captivatum nonnisi ad occatum alos ad iustitiam oro, nisi divi si nitus liberatum adiutumque, non alotis. Non enim ait, liborum arbitrium non OSSo nisi eooaro, Sed non valere nisi ad peccatum: alere, inquam, . . plenum robur linbQTQ.

Et hoc non impedit quin aliqua iusta et bona adhue Operari quont. Sicut Si dicerem quod infirmus nonnisi ad osse tuo Sam ambulationem Valet, per hoc non excludorom possibilitatom omnis octi motus in ipso l). Et similitor clioondum do can. 22 Concilii Arausicani Nomo habo do suo nisi mendacium et occatum. Si quid autom homo abo vori tatis at tuo iustitiao, ab illo fonto est, quom obomia Sitiro in hac eremo, ut, eo quasi guttis quibusdam irrorati non officiamus in via s. Illud nim vero habet e dicimur, quod

habitu in nobis est. Porro iustitia et Verita S, Seu conformita Sad humanae ita regulam a mensuram in nobi habitu 110- quaquam St, propter aliqua opera moraliter bona, utcumquo

1 Ad rem uiolanus in praeseuti si HOm corporalitor infirmus Ou dissor a sano in hoc quod Sanu opu Saul, intirmia nullum Osu Suni facere OsSit, potest namque infirmia videre Vel audire vel odorare ut anuS, licet Ou OSSit umbulare ut anuου): Aod differt in hoc quod

sacero. Undo et in littera dicitur, homo infirmus potest aliquo motu si OVeri, non tamen perfecte potest moveri motu hominis uni totum enim cum sit idem ac perfectum, perfecto et totaliter idem sunt. Ita natura integra o corrupta non disserunt in hoc, quod illa potest omnes Suo actu facere bonos, ista nullos Sed quod illa Omnes ista non

72쪽

operibus malis informixta. Rout 0rgo dicitur nominem habere de Suo niSi peccatum et mendacium, . . , quo habitualiter peccator et a divina rogula veritato difformis denominotur, Si, ut iam nunc demonstrandum venit, homini lapso impOS-

sibilis est totius logis obsorvantiam efficax diloctio Dei super

omnia, abSque adiutori gratiae.. 2. Et Circa hoe, primum Omnium nota, eamdem eSSerationem de observantia totius logis, o do dilection Dei offectiva, i. e. esticae Seu XSecutiVa prae optorum. Dicit enim Ioannes e Quid dicitis nosse Deum, et mandata et u non euStodit, menduX QSt. . . Qui autem SerVat verbum eius, ore in hoc charitas si perseeta Sis Ubi principium nuntiat quod ad Omnem dilectionsem sextonditur quia illo ore amat Deum quacumque dilectione, qui eius Voluntati conformatur, et est in Vera disposition0 faciendi quod ipso iubset. Quisquis ergo Supponitur

non posse Sine speciali auxilio universam legem ObSerVare ad diuturnum tempus, eodem modo ad diligondum Deum Super omnia, impar SSeioseitur, illa nimirum diloctione efficaci de qua uno sermo. Nam do dilections inofficaci tmere platonica qua quis in actu transeunte forte ferretur in Delam, etiam eum proposito aliquo quod sexistimato tantum excludoro voluntatem infringendi legem, alia Sane ratio St, et ipsam non esse ad rem, apparet in terminis. Tota igitur quasestio reducitur ad moral0m possibilitatem observantiae totius legis quantum ad ipsori in operum SubStantiam, prout requiritur ad hoc ut peccatum non Commit

1 Nota bene quod cuin de ossibilitate Observantiu totius legi agitur prout requiritur ad hoc ut peccatum non committatur, Semper Sermo

est de his qui legem in sua integritate cognoscunt. Ab alii enim, utique

73쪽

Porro aliqui distinguor hic solent intor pra0copia simplicis

legis naturalis et praecepta per legem gratiae Superaddita, quasi esset dispar utrorumque Conditio in ordino ad rao sontem Considerationem. Et istinctio ista nusquam in hac materia occurrenS, neque in Scripturis, neque apud atreS, neque apud Veteres theologOS, pro origine Viclotur habuisso opinion om posterius inventam circa formalo obiectum actuum supernaturalium. Quieumque enim in ea Sententia Sunt, ut dicant aetus supernaturale qua tales specificari ab obisecto, consequontor dicere debent quod praecepta legi gratia propria, ita supernaturalia Sunt quoad nudam quoque Substantiam operum, ut ad illa, ne physica quidem potontia in solius natura Viribus sit. Unde eum On Siderati praesens respiciat adimplotionem legis, prout ad eam, non phySic quidem, sed moraliter tantum requiritur UXilium gratiae, noeeSse habitoriant distrahere legem naturalem a lege per Se revelata ita scilicet, ut cum quaestionem faciunt de morali necossitato gratia ad ObSerVationem praeceptorum, non Simpliciter quaΘ-

bono militis, quorum cientia ad sola prima principia legi naturalis se extendit, quique in ea conditione Sunt, quam signat apostolii cum dicit, Roni. VII-T: Concupiscentiam ne8ciebam ni8 leae diceret: non concupi-8cf8..., ego autem Nivebam in lege aliquando, etc. ab hi Η, inquam, in tota hac disputatione ubique praescindetur. Et merito quidem Nam etSi habeant isti longe maiorem facilitatem observandi legem ex sui naturalibu8, prout est uiritur ad hoc ut formale peccatum non committatur tamen hao eorum facilitas tota est ratione ignorantino Iuvat certo in iudicio Dei debet quoquo venire in conΗiderationem, cum Sermo est de providentia o do potestate unicuique data Vitandi reatum aeterna damnationis; sed nullius momenti est, cum do potentia seu viribus liberi arbitrii quaestio agitatur. Idcirco, de possibilitate vel impossibilitato vitandi peccatum nunc loquentes, Semper conSidoramu liberum arbitrium in normali condition cognitionis Dei et totius legis otia A quam supponit apostolus cum dicit: Peccatum, occasione accepta per mandatum, seduxit me, et per illud occidit. Et hoc semel pro semper ob Servatum

velim.

74쪽

rant cum . Thoma, art. 4 Utrum homo sine gratia per Sua naturalia legis praecepta implere possit, Sed mirum legis nat/trali praecepta, etc. Et cum in regulis fidei non invonorintd finitionem do 11000ssitato gratiae ad observantiam mandatorum, Um XPreSs illo reSpeetu Seu Xpressa otermina tione ad legem naturalem, haesitant circa notam doctrinae de qua nunc agitur, dicentes illam esse saltem theologico Certam l) Sod si somo romovoris opinionom do formali obiecto actuum Supernaturalium, Sicut reVera remoVendam suppono ecdictis in materia de virtutibus, nulla iam ratio serit distinguendi intor praecepta et praecepta in tota latitudin logis qua homini nune imponitur tum quia, Si Sola operum subStantia consideretur, eadem quoad omnia in natura viribus physica potentia est tum quia, Si Supponantur conditiones quae nune eXsistunt do facto, ipsa e naturalis ad omnia quoquo So Xtendit, quandoquidem Supposita revelation D0i, ipsa iubot fidomin pum, et Suppositis promiSSionibus si ipsa iubet spem in Deum, et SuppoSito quocumque OSitiVO praecepto Dei, ipsa iubo obsedisentiam. Quare nussibi in controVersia pelagiana Vestigium apparet praedictae distinctionis, quod attinota necessitatem gratiae, o rationem necessitati eius pro obserVatione legis Sed semper sermo est de observatione logis simplicit0r, o do adiutorio requisito ad non peccandum Sine addito. Quamquam VeriSSimum sit, rationem impotentia libori arbitrii rospoctu impletioni mandatorum, HUS Unm Praeciso repeti e superadditione quam Secum fert Oeconomia revelationiS imo Vero, plerumque referri ad simplico illam honostato qua in homine qua tali esse debet, utputa ad honestatem Castitatis, continentiae, amori Dei, et huiusmodi. Minimo orgo dubitandum quin deficiant vires hominis lapsi quantum ad ea quae per Simplicem legem naturalem iub011

1 SuareZ, De Grat. lib. I, caΡ. 26.

75쪽

tur, sicut etiam deficiunt quantum ad Veritatos quae nudum rationis ordinem non tranSeendunt. Verumtamen non Sub ea praecision Concilia et Patres rem considerant, cum de habitudino libori arbitrii ad legem traetant, et hane normam nos otiam rotinendam arbitramur. Ideoque propoSiti 110Stra est non solum thoologio certa, sed et fidei dogma, quia hoc pertinobat ad haeresim pelagianorum, quod diceroni hominem sine gratia posSyfaeere omnia mandata di Vina, et quidem posse ea facere, adhu praescindendo a modo meritorio ita aeternae, et pure a Simpliciter Sicut requiritur ad hoc ut peccatum non admittatur. Undo in canono ' Concilii Milouitani qui scipitur a Coelestino , tamquam proprium edi apostolica docretum, si dicitur: α Quisquis dixerit, gratiam Dol or . . . . propior lio tantum adiuVare ad non

peccandum quia per ipsam nobis aperitur et revolatur intol- ligentia mandatorum ..., non nutem per illam nobi prae stari ut quod faciendum cognovorimus, etiam facere dili- gamu ntque aleamuS, anathema Sitis l). Caetorum, etsi nulla hic t in aliis circa eamdem materiam CationibUS, SPQ-cialis do loge naturali montio fiat, logitima tamen dogmatis interpretatio est, quod moralis impossibilitas totius logis ad

diuturnum tempus Servandae, adhu de integro maneret, abstractione faeta a praeceptis per legem gratiae Superadditi S, quemadmodum rationes et argumenta iam afferenda abundo probabunt. Et domonstratur in primis praesens oritas uotoritatΘΡauli ad Romanos, ubi fuso numorat abominanda Sceleris gentilium redarguitquo iudaeos tamquam qui Othnicos iudi- Cantes, eadem ipsi patrabant quae condemnabant, id quoque confirmans adductis testimoniis salmorum, roVerbiorum, et Isaiae, I-III . oindo, univorsalis huius corruptioni Tntionem reddens, in modium adducit praevaricationem Adae,

76쪽

per quam peccatum in hune mundum intruvit, set Sceptrum arripuit, et omnes deinceps homines suo subiecit imperio, V, 2-21). Imo ostendit segnum peccati post lapsum originalem ita firmatum se radicatum, ut in ego Iudaeis data, nodum sufficiens auxilium contra saeVam eius tyrannidem, OC- 'casionali potius causa fuerit abundantioris dolicti VII, 7-13 . Ultimo describit luctam intortoris hominis, moliora videntis probantisque, deteriora sequentis; qui seisi consentiat segi Dei Secundum mentem tamen contra mentis iudicium abit ΡOS Carnis concupiscentias, 14 23) a domum eruit conclusionem, quod ab eiusmodi miseranda SerVitute non est QVadsendi sedium nisi se gratiam sedemptoris Infeliae ergo honὶ s. ills me liberabit de corpore mortis huius: Gratia Dei per . C. D. N. Et hic nota quod argumentum conficitur Se cundum Communiorem interpretationem, Secundum qUnm RΡΟ- stoliis agit ho lo eo non de se prsonaliter, sed de homine constituto sub lege absque recursu ad gratiam ; nam de hac conditione in superioribus constantser fuserat locutus. At ipOSteriorem eoutu Augustini Sententiam, seputes hase dicia aulo se homine iam iustificato, qui quidem non abit poSt Concupiscentia SURS, Sed Solum patitur tentationem, a fortiori valebit argumentum. ASSereretur enim necessitas auXiliinetHali gratiae, sine quo etiam iustificatus impar esset legi ObSerVandae quantum sati eSt ad Vitandum peccatum. Quanto igitur magis ille qui in nuda natura lapsae conditione nune

considerntur.

Et confirmatur, quia Rom. VIII-2, certa a definita Sentsentia est Lex spiritus vitae in Christo Iesu, i. e. ipsa gratia quae e meritis Christi Iesu sest, liberari me a lege peccati et mortis. i. e. a fomite concupiSCentia Seeundum quod instar legis servire facit peccato. Nam quod in ossibile erat legi, in quo, Seu eo quod infirmabatur per carnem, id praestitit Deus Filitum suum miliens in similitudinem carnis se cati. Quibus Verbi non Olim assori apostolus, impossibilem nobis esse

77쪽

D NECESSITATE GRATIAR 73logis implotionem sine gratia Redemptoris, Vorum etiam ostondit huius impossibilitatis causam, sollico carnis infirmitatem, Seu naturae Corruptionem X peceat Gontraetam. Huc

quoque pertinet quod idem apostolus, Galat II-2litioinceps, tradit o logis infirmitato, set nouossitato gratia Christi ad obtinendam iustitiam : Non abiicio gratiam Dei, inquit. Si

enim pe)' legem iustitia, ergo stratis Christus mortuus est. Etlios loquatur do iustitia Complectent Supernaturalem Rnctitatis modum, adhuc ortum est quod cum doce nominem sino gratia iustitiam consequi OSSe praecipue respicit ad eam iustitiae partem quacio impletur simplici obsorvation0 mandatorum eius. Unde Tit. III-3, quales anto gratiam Christi sint omnos hominos otiam illi qui id sentur honost se sinoquerela conversari in logo, describon ait Eramus enim aliquando et nos insipientes, ino'eduli, errantes, servientes desideriis et voluptatibus variis, in malitia et invidia agentes, odibiles, odientes mucem. Beneficium autem gratiae proSequitur, narrando quid contigori eum bonignitas et humanitas apparuit Salvatoris nostri si l). His igitur, aliisque Scripturae festimoniis docti atros

doctrinam huic Veritati contrariam in conciliis anathsemato damnarunt. Vide supra canonom 4μη concilii Milouitani. Addo se canonem V Quicumque dixerit, ideo nobis gratiam iustificationis clari, ut quod facere per liberum iubemur Rr bitrium, facilius possimu implere per gratiam, tamquam o si gratia non daretur, non quidem facile, Sed tamen pos semus etiam in illa imploro divina mandata R. . . Item conciliam Arausicanum canone ultimo dicit Deum nobis fidom se amorem ui prius inspirare, ut cum ipsius adiutoriosa qua sibi sunt placita implere possimus. Quibus verbis rursus significatur, nos in Dei adiutorio non posse imploro qua ipsi sunt placita, . . mandata legis. Et can. 21, ideo

78쪽

Christum non gratis mortuum esso, ut et lo per illum imploretur tui dixi non Veni legem Solvere, Sed implere et natura per Adam perdita, per illum repararetur qui dixit, Venisse Se quaerere et Sal Vare quod perierat. Porro, quod in his canonibus rospectus etiam habeatur ad Simplicem substantiam implotionis logis, praescindendo a modo, at Clare appR-ret, quia absoluta affirmati est, et non cum addito illo, sicut oportet, sicut expedit, quod ab eodem rauSicano, an 6, 7, eonSulto adhibetur, cum natura denegatur possibilitas volminimi actus boni qui ad vita apternae Salutem pertineat. Sol aocodant et alia S. P. testimonia. Innocontius

in pistola data ad concilium Milouitanum, quae inter epistolas Augustini si 182, dicit n. Nogantes ergo pelagiani auxilium si, inquiunt homin0m sibi posse Sufficere,

nee gratia hunc egere diVina, qua privatus neceSSe est diaboli laquoi irrotitus occumbat, dum ad omnia ita perficienda mandata, sola tantum libortato contendat. O pravis- Simarum mentium perVorsa doctrina Advortat id tand0m

quod primum hominem ita libertas ipsa decepit, ut dum

indulgontius fronis eius utitur, in praeVaricationem Praesumptione conciderit ne e lino potuit serui, nisi provi-dontia regenerationis statum pristina libortatis Christi Domini roformasset adventus . Ubi et assertores Suffcientia olibori arbitrii conso ecclesiastica communion priVandOS. Augustinus, i de Spiritu et littora, docet e profeSSO, legem sine spiritu gratiae non impleri, Sed facere magis peceatΟ-rom, iuxta illud: /ttera occidit, spiritus irascat. - Et l. o gratia Christi c. 8, dicit disquo ado aliud est lex, aliud

gratia, ut te non Solum nihil prosit, Verum etiam pluri- mum obSit, nisi adiuvet gratia se haec ostendatur logis utilitas, quoniam quos facit praeVaricationi reOS, Cogit confugero ad gratiam liberandos, et ut Concupiseentia ma- las Superent, adiuVancto v. - Et l. 2 de peeo mer et remiSS. c. Repellamus itaque ab auribus et mentibus nostris eos

79쪽

qui dicunt, nocepto Semel liberae Voluntatis arbitrio, eo orare nos debere ut Deu nos adiuvet no peccemus. Talibus enim tonobris noe pharisaseus ille caecabatur, qui quamvis

in io erraret, quod sibi addendum ad iustitiam nihil pu-

tabat ..., Θ tamen gratia agebat quod non osset sicut Caetori homineS, iniusti, raptoreS, adulteri . - f. etiam Sorm. 7 Super Salm. 188 n. et clo gratia et lib. arb. o. 10-ll et de eateoliiZ rud. cap. Ult. et inter epistolas, 175,

181 182, 186, fC.

Ρrosper in libro contra Collatorem c. 5, negat ullos hominos esse qui proprii viribus impleant legem, et c. 11 ait, ido dari homini praeceptum, ut a littera occidente Confugiat ad Spiritum vivificantem, et facultatem quam non invenit in natura, quaerat X grntia. Νo putes Solos atres qui Pelagi restiterunt, tali RSSeruisse Eadem enim doctrina est antiquiorum Est doctrina Cypriani l. de orat dom. n. 14 et Addimus quoque et dioi mus at voluntas tua sicut in coelo et in terra, non ut DeuS faciat quod vult, sed ut nos facero possimus quod Deus Vult ..., quin emo Sui Viribus fortis si sol si indul- gentia et misericordia tutus estis. Et infra n. 26 Quando

autem rogamus ne in tentationem VeniamuS, admonemur

infirmitatis of imbecillitatis nostra dum te rogamUS, Q qui se insolenter Xtollat, ne qui Superb atqu arrogan- ter aliquid assumat, . . . ut dum praecedit humilis et summissa

confessio, et datur totum Deo, quidquid suppliciter cum timor o honor Dei potitur, ipsius pietate praeStetur . Est doctrina Ambrosii in salui. 43 n. 71 α Quis est autem tam fortis, ut nequaquam in tentation mOVeatur, nisi Dominus adiutor i assistat Est doctrina Chry-SΟStonii, qui tamen, utpote contra OppOSi tam Manichaeorum haeresim pocialitor dimicans, tum libori arbitrii viros, tum natura bonum solo instantius Vindicar Sunt ergo, inquit

80쪽

Homil. 24 in 1 Cor. n. 1 tentatione quae ferri non possunt. Et qua senam illao 3 Omnes, ut ita dieam ... Neque enim illassi moderatas, ut diXi propria Virtute feremus, o in his quoque Dei egemus aUXili ut ea perVadamus, et antequam

Denique notissimum est quod cum primum incopii ola glias Spargere suum dogma de unici sentia libori arbitrii ad

vitandum peccatum, tamquam de inaudita novitate statim accusatus est; et vocatus in iudicium, ideo prima vice a concilio palaestinorum episcoporum abSolutus VRSit, quia verbis a0quivocis fidem iudicum Ofellorat, ut narrat Augustinus 1 de gestis elag. c. 10 n. 22. Sed et semper Valet solemne argumentum ab eodem Augustino toties inculcatum, ex publicis obsocrationibus Ecclesiae, quae usque nune inter quotidianas preces nihil magis frequentat quam illud: Deus in adiutoritim meum intende, Domine ad adiurandum me festina. Et singulis diobus, gratiam Dei contra sentationes invocans dicit: α Tua nos hodie salva virtuto, ut in hac dis ad nullum declinemus peccatum, Sed Semper ad tuam iustitiam faciendam nostra procedant eloquia dirigantur cogitationes et opera, per Christum Dominum nostrum s. Ratio autem intrinseca praesentis Veritati repetenda est x dictis in prologomeno, 3. Ad hoc enim ut moraliter posso tota te obserVari oporteret hominem lapsum posse sex suis Viribus firmari in amor finis ad quem sex divina ordinatur, vel Certe in amore praemiorum alat timore poenarum quibus illa sancitur. Non enim alito vincimus dissicultatos stmolostias in his qua sunt ad finem, quam amor aut finis ipsiuS, aut bonorum quae conVersio ad finem affert, quibus aversi a fino privat. Atqui in miseranda illa condition naturae lapsase, sequit homo e Soli suis Viribus eousque suum sublevare assectum, ut in fine ultimo diVinae legis, connexisque futurae ita bonis, collocet et stabilia illium, sicut