De lingua latina libri qui supersunt cum fragmentis ejusdem accedunt notae Antonii Augustini [et al.]

121쪽

lin. a. e issioniata. J Plautus Sticho: Tum Babylonica peris omata , consutaque tapetia

lin. 3. Sic aliud aliquid tem convivii causa ibi. J Vulg. Sie aliqtii item c. Lege : Sic aliquid item in conviviis, ut μα- sapia. am erant, quibus mensa tegebatur; quae nos hodie Vocamus tapetia Turcica, villorum mollitia 'exturae artificio insignia. Nobilitis iliosa tegant tibi gausapa citrum. Martiat. SCALIG. lin. I sq. A duobus dectissibus Bicessis, quod dixi solum a duobus decussibus Bicessis. J Videtur scribendum : A duobus decussibus vicessis , quod dici siolitam a duobus , icessis. TVRNEBUS. Pro Messit naarg. Scali g. vicessis Priscianus in lib. de Ponderibus integrum huli locum recitat, sed omittit haec verba , Quod dixi solum a uoius Acussibus Bicessis. Quae si Varronis sunt, ita legendum: Quod dici Iositum a duobus fi- cessis. Vicessis dicitur a duobus decussibus, quasi viginti asses id dici solitum Bicessis, quasi duo asses. OPHA. lin. I 6. Ducenti. J Marg. Scal g. Ducenties. lin. I. Uncia ab uno. Et hic quoque fallitur Varro, cum Siculum sit vocabulum. Quod testatur Aristoteles apud Pol

lin. 23. Semissis, quod semias. Lego : Semis, ut semias. Interpretatio Varronis hanc suggerit lettionem vel, ut semi. TURNEB. lin. s. Conclostm. J Marg. calig. conlisum. lin. O. In argento nummi id a Siculeis. Pollux eo, quem

122쪽

σμ et, νουμclχος Quare inepte Suetonius Tranquillus a Numa nummos appellari scribit. Haec enim verba ex eo recitat Sui

Pagina 48.

lin. a. Haec Graece δωτι, η. Repone δως Hesiodus: Δως αγαθ l, αρπαξ δε κακὴ SCALIG. lin. 3. Donum arg. Scalig. demum. lin Icl. Nam Grace ut ipse δωρον, ut alii δηχα. J ego in antiquo libro .rm tace, ut a si , domum, ut alἱ δόμοι:ut prius vocabulum Siculum intelligamus. TURNEB. 1in. 6. A Graeco αρραβ αν. J Vulg. A Graecis αρραβων. At ne Graecum quidem sed merum Syriacum Arahon enim

apud ipsos dicitur. Descenditque ab eo verbo, quod apud eam

gentem significat εγγυαν. SCALIG. lin. 8 tam minus resadriam, quam quanti consat.' Lego: cum minus refectum, quam quanti consat. Nam re factum pro-hare non possum. TURNEB. lin. 9. Si amplitus , suam exoluerit quanti esse ceptum. J Lego Stampi us exsiseret quam quanti se emtum. TURNEB. Mai Q. Scalig. Ex eo luerit, quam quanti .lin. s. Quod singulae di untur appellata esse multa, quod

ollim unum disebant multa. 3 ego : Quod singula dicuntur appellata esset multae , quod tinti dIcebant multa Sensus est, cum singulae olim appellarentur, multae a populo dicebantur: unde & nomen adeptae iunt, quod unum dicebant multa quod quidem ex eo probat, quod rustici prima urna addita dicere solebant multa. Id autem , ut opinor, faciebant minis gratia, copiam & multitudinem ominantes. TURNEB. Varro obviami objectus is, quare singulta multae ita Vocatae essent, cum

multus adjectivum multitudinem significet ejus rei causana

123쪽

naagis subtilem, quam veram, reddit olim enim unum dixit se multa. Sed nimis tenuis o S πτολογος est in hac etymologia

Varro. Nam Veteres cum luro culeos in dolium unum indituri essent, primo addito, dicebant, multa, hoc est, numera. pro quo Galli dicunt evrun, id est, en pro uno. Id enim multare verbum significat. Plaut. Sticho, Cum quo multas tina multavi miserius, id est, ξ11ριθαησαμην. Quamqllam proprie multare est polliceri in aue ionibus , πλil στηρια. ει Varro autem putavit illud cita esse nomen, si g. ificare tantam, quod in primo numero ita dicerent. SCALIO Vetere cred bant, fascinationem iis rebus nocere posse, quarum nil merUS constaret itaque cum numerabant, ad depellendum fascinum dicebant Multa in qua Voce non est numeru praesinitus E shac superstitione ait Catullus Conturbabimus illi, ne ciamus, Aut ne quis malus invidere est.

Qua nec pernumerare curiosi

Possint, nec mala fascivare lingua. Varro etiam multa pecuniariae etymon inde deducit; etsi tib I Rerum humanarum id vocabilium Sabinum esse dicit, non

Latinum. OP MA.lin. 27. Cum in dolium aut cutium tintim addunt rustici. Vinum addunt. AUGUSTIN. addicente Turnebo. lin. 28. Poena , a puniendo- quod post peccatum sequitur JLego Poena a poeniendo, aut quod post peccatum sequitur Poenire pro punire antiqui dicebant. TURNE B

Pagina 49.

lin. 8 sq. Praeda Praemium a praeda, quod ob recte quid factum concessum. Si datur quod reddatur, Mutuum. 3 Reperio: Praedia primum a praeda , quod ob recte quid factum conce istimst. Datum quod reddatur, mutuum Tamen quod Obtinuit, praemium praeda , loco non moveo, praefero. TURNE R. lin. o. Quod Siculi Moπον Ita cribit sphron, μοι τονα ver τί d; μιον. J Leg et Itaque cribit Sophron, χοῖτον αντιμω. Id erit, mutuo redhonoro, vel mutuum colo. TURNEB. Sophron scripsit mimiambos, sed prosa oratione. Ejus imitatione mimiambos quoque scripsit Herodotus, vel Herodes quidam Vetus scriptor, versibus Hipponacteis quem secutus Mattius Romanus poeta Maurus Terentianus:

124쪽

m mimiambos altius dedit metro, Nam vatem eundem es Attico thymo tinctum Pari pore consecutus O metro. Intelligit, inquam, Herodotum , cujus scaronta adducit Sto-haeus Sed apud eum perperam αια. λβους legitur proelχιμιαμ βους Hic est ille , qui apud Athenaeum dicitur λογόμιιμ ος. Mattius vero saepe in mimiambis adducitur a Gellio. - 1cetonanthymo J Hesychius habet μοπον έντι χοι. ut , λοιτο ναντιτιμον quasi dicas, i χαρις , αντὶ ποίνων quod gratus animus lassicit ad rependendum beneficium Vel potius λοπον

rum est. Porro apud Hesychium depravata sunt Verba, ubi explicat hoc proverbium. Quie ita corrigeS Ἱλοι το ανγ V or. παυροιμ.ία Σικελοῖς η ἁ χαρις λοῖTος Ηοἶτον, ri κρι; . Ergo κοῖτον αντίτιμ ον mutuas Vicissitudines, hoc est, Par pari. Sc ALIG. lin. T. Quingentos aeris ad pontem deponebant. 3 Marg. Scalig. Quinquagenos aeris ad pontificem dependebant. lin. s. 1dtributa pecunia. J A tributa pecunia, quae tra dita erat ea lege, ut haec alii solveretur. Hoc Graece προστί-

lin. . A stipando StipemJ Verum esse puto, quod ait Varro quod simile dictum in vita Lycurgi apud Plutarchum, Porphyrium περὶ etronis ἐμ 4 Is , Llστε δέκα μνων

positam in cella Dei Festus ait Impensam vocatam fuisse, quod nondum esset pensa, sed tantum stipata. Unde factum, ut quaevis stipatio & farctura impensa diceretur. Quod saepius usurpavit Apicius ut, Indes impensam praescriptam , id est, farcturam Arnobius libro 7 Impensarum varietate conditis Palladius lib. I Impensa pumice sarciri muros , id est, stipari acerato ex Pumice luso. SCALIG. Ita . . Vocabulo. I Verbo. AUGUSTIN. lin. . Diis cum thesaureis asses dant, stipem dicunt. Quae scilicet colligebatur ab aeruscatoribus Seneca in Epistolis Co-

125쪽

litur autem non taurorum opimis corporibus contrucidalis , vel

auro argentoque suspenso , nec in thesauro sipe infusi, sed pia O recta voluntate. SCALIG. lin. . Mettites stipendiarii. Marg. Scalig. Militis. Omnino legendum: Similiter sipendiarii. Stipendiarii primum dicebantur populi vel agri, qui stipendia pendebant, ut ait Ennius: Poeni sti endia pendunt. Postea ubi Romani milites stipendium acceperunt de publico, pedites quidem anno Urbis CCCXLVII, equites Vero triennio post , tunc sipendiarii appellati tam hi, qui stipendia m rebant, quam qui pendebant Livius lib. 4 Vt sipenditim Lles de publico acciperet, cum ante id tempus de suo quisque functus es tinere esset. Idem lib. 84 Clymis antea Romani us sunt, deinde postquam facti sunt sipendiarii, scuta pro clypeis fecere. PoΡΜA.

Paginaria.

lin. Is . Lucianum JLucienum, ex Veteribus excusis. SCALIG. lin. I sq. Declinavit , ut a vetere vetultum, ab solo solum. JAb solo solium Solumi solium dam Ennius --- regni flabilita scamna solumque. Solium Θρονος. SCALIG. Declinavit a verere, ut ab solo solium. Ita restituimus hunc locum, qui in omnibus editionibus corruptus est. Nos etiam, inquit, muli nomina vetera ita declinaVimus, ut alia iteras assumserint, alia amiserint, alia commutaverint, ut ex istis Solum, Lether, Lases, fecimus Solitim,

Liber, Lares. Solum , quod nos folium, θρόνος , dixit Ennius :regni stabilita scamna solumque. Leiberinaeibertas exstat in antiquis nummis,in inscriptionibus Lases fuit in carminibus Saliorum. OPMA.

lin. . TemDus --inte Mallum mundi, O motus. Otiosa est conjuncti O, quae totum hunc locum perturbat Tempus intervallum mundi motus. SCALIG.

lin. . Unde Tempestiva, O a motu eorum c. J Vulg.

126쪽

de tempestiva , O a motore eorum. Lege Tempestiva etias.

Motor eorum. Etas, pro ettas, veteri consuetudine scribendi. In veteribus excus S, a notore eorum: non ut in aliis, a motu eorum. Sed lege motor eorum , qui toto caelo co tincZus mundus Deo. SCALIG. Locus corruptus, ita sortasse emendat idus Et a motore eorum, tit toto coelo con iunctus Mundias Deo, o

tias Occ. ias venit. A motore, inquit, Solisin Lunae Deo, qui est mundus toto caelo conjunctus, Venit ortu occasus, quo die constituitur unde appellatur Dies lib. 4: Diesipiter diactus, hoc est, . aer o die piater , a quo Dei dicti , qui inde ODies, O ius o Divum. Sed quis non rideat has Varronis argutias, ne dicam ineptias . POP MA.lin. I sq. Deo- Deo. Di larg. Scalig. Dio. lin. II. Meridies. J Annotandum &illud vetere meridiem pro media nocte dixisse quomodo Maequi diale pro aequinoctio. Varro Marcipore:

Repente Oct. circiter meridiem,

cum pictus aer fersidis late ignibus Gli choreas asticas senderet: Nubes aquali pigido et leves

Cotti cavernas aureas subtaxe iant, Aqu.rm vomentes inferam Ort.rlibus.

Ventique frigido se ab axe eruperant,

Phrenitici Septemtrionum filii,

Secum ferentes tegulas , ramos, Irus.

Hic plaire α . BIO fuimus. Nam testimonia tria, quae divulsa adducit Nonius, in unum conjunximus aliquot menda ex ipsis sustulimus praesertim in tertio versu cuna ita sciremus

Platonem locutum et Te in Timaeo, cum τοι χορειας καὶ προ- ραβολὰς ριστερων dixit. Item eju aemulium , magnum inprimis virum, Philonem Hebraeum : τὰς περιφορας καὶ χορείοις αστερων διανοουμ ενος. SCALIG.

lin. 19. Supremo. Marg. Scalig. superrimo. lin. I. Lex Praetoria. Utrum retoria an Pistoria legeridum id vero incertum est. Utrumque vero bene M. Pletorius Tribunus plebis plebiscitum tulit, in quo scriptum fuit: Proetor urbanus , qui nunc es, quique posthac fuerit, duos lictores apud se habeto. Usique ad suo emam ad solem occasum jus inter ciues dicito. Censorinus. SCALIG. lin. a. rgior in conlitio. J Legendum, Praeco Donatus in

Terentii Andriam Sae judices de consilio demittebant 'prema dicta, cum prorco pronuntiabat populo ILICET, ito Animat

127쪽

ire lidet. Porro ex XII Tabul. modum terra pus agundi in judicio praescripsit his verbis: ANTE MERIDIE IN FORO

AUT ΟΜΙΤΙO CAUSAM CONICIUNDO POST MERΙ- DIEM PRAESENTU AMBOBUM LITEM ADDICITO. Postea M. Plaetorius tribi inus pl. hujusmodi leg)m tulit PR ETOR URBANUS QUI NUNC EsT QUIQUE POSTHAC FUERIT DUOS LICTORES APUD AE HABET ISQUE AD SUPREMA IOUS

INTER CIVE DICITO id est, usque dum praeco, qui magistratui adest Supremam dixit tempestatem, Ilicet pronuntiavit populo Allusit Plautus Asinaria: Mater Iupremum mihi tu. dixit, domum ire ti P. POP ΜΑ. lin. s. Crepusci nominati. J Malim , O usii Crepusia gens

plebeja oriunda Amiterno, ut ait Varro ex qua L. Crepusius aedilis plebis fuit cujus mentio exstat in antiquis denariis. Asia gens Crepereia, ex qua natum M. Crepereium equestri iamilia nominat Cicero lib. I in Verrem. POPHA. lin. 26. In creatione. J Marg. calig. Reate. lin Go. Ut Cattilus ait. J Variatum est hic in nomine auise oris, Catulus , pro Pacuυius Varro de Re rustica libro 1QVerum enim es illud Pacuvii Sol si perpetu sit, aut nox summe vapore aut frigore fructus omnes interire. Error vero accidit, ut alibi quoque monuimuS propter apicem summulni, ut mutaretur in l. Quomodo apud Plautum in pseudolo erratum est, ubi hodie ita legitur Euge petis id Chaline , me meo ludo Iam beas Lamberas enim plane scribendum ex Vestigiis antiquae scripturae. Festus Lamberat, scindit , ac laniat. Haec conjectura nostra confirmatur ex alio loco in Poenulo: Enimvero here meo me Lacesis ludo, O delicias facis.

idem enim est. Sc ALIG. Idem in margine catullus.

lin. ζ'. Eadem sella vocabatur Iubar, quod jubata. Callimachus: - Ουλος θείρα ι Ἐσπερος. - SCALIG.

lin. . Ennius Max c. J Vulg. Ajace. Sed prius Verum puto neque esse ex Ajace Ennii, quam versam ex Sophocle indicio sunt haec verba, quae citantur a Festo: Sanguine emisso tepido ullii Fantes volant. Ex illo Sophoclis: - Ετι γὰρ θερμιαὶ

128쪽

Ubi etiam videmus συριγγας Latine ullio Vocato esse, qui Sc salientes. SCALIG. lin. Io In Bruto Cassus Vulg. Cassi Hic libro superiore male Cassii, pro Attii Meminitis Cicero ejus fabulae in libris de Divinatione in in Sextiana. SCALIG.

lin. II. Nocte intempesta nostram devenit domum. J Verba sunt Lucretiae ad parentes suos, crim de nefaria audacia Sex. Tarquinii conqueritur. Ovidius: ΝΟ erat, D tota lumina nulla domo. SCALIG. Idem pro devenit in margine advenit. lin. 6. Videbimus factum volo est, redito conticinio. Videbitur, factum volo redit hue conticinio Plaut in Asin. AUGUSΤΙΝ.

lin. 9. Dies est. J Tune dies est. AUGUSTIN. ead α' Solpitium , quod sol eo die spere videatur.3 Melius, quod solo die spere videretur. Nam altera etymi causa a sole. SCALIG. Duplex etymon Dipitii alterum a solis institione, ut loquitur Ciceros alterum a solis itione ad nos Versum: quod unum tempus Veteres nomine sopitii intelligunt, quod nos hibernum Dipitium dicimus, Vocant linumam, Ut dr-ro hic. Cicero lib. et de Nat Deor Solis accessus disce sit que sositiis brumisque cognoscitur. SOPHA lin. O. Aut quod sol ad nos versum , proximum est solstitium. J Manifesto mendosus locus nam neque verba ipsa cohaerent, neque etymi causa explicatur mos ita legimus Aut quod sol adversum nos proxume et vel potius : Quod sol adversum proxumum et translatio a bubus Versum siquidem Vocarint rustici, cum sulco ad finem perducto iterum reditur eo, unde rationis principium suscipiebatur: quod Versum peragere dicitur Plinio lib. 8 Ab eo Graeci, ut ait Pausanias , βουστρο pilisti γραις ει dicebant, cum uno versu pera- et in pagina, inde sumitur initium ad alium progrediendi, ut in arato. Quod nos contra facimus nam Versu eradi , idem semper initium progrediendi tenemus. Sic igitur sol elegantissime a Varrone dicitur ad versum proximum stare, cum regreditur. Sic in porticibus versura dicta est apud Vitruvium

eodem modo. Item τριωλαξ, εγων παρθενω Lacedaemone, ab eo dictus , quod tres versus percurrendi erant, quo VO-CaTit λακας, tanquam sulcos SCALIG.

lin. 23. AEquinoctium. J Etiam Equidiale apud Veteres, ut supra annotavimui. In quo secuti sunt Graecos, qui σηροερινον. bc ALIG.

129쪽

lin. 2 sq. Sic magni dicebantur cyches anni. rotiosa est vox circites idcirco delenda putavit enim sciolus quidam hic desiderari vocem illam , qui legerat apud Festum , Circites circulos magnos esse. Porro nonnulli putant, annum amr E-co εννος deduci. Quos sane arguit primum scriptura, quod veteribus Dia n scribebatur deinde significatio , quod pro-Prae circIulum 1gnificat unde diminutivum anulus, Manus P Odec eodem modo quo Graecis quoque δακτυλιος Utrumque signis at, odicem Manti n. Et mirum , in Syriaca

quoque lingua, quod anulum significat, id ipsi uri pro ipsa

quoque parte pudenda sumi. SCALIG. Idem pro circite in margine circi.li 26. Temporis pars. 1 Temporis pars prima AUGUSTI Ν.lin. o. Mirere. Vivere. AUGUSTIN.

lin. 2. Quartum, actumnus. J Hic nonnulla desunt, quae explanabant etymon auctumni quod est ab augendo. Idcirco a Graecis poetis illud tempus dicitur τελεσφορος οροι unde auctumnitas ipse fructus Varro Quinquatribus: Cape hanc caducum Liberi mollem dapem De fronde Bromia auctum nitatis vitam. Quod venustissimum distichon depravatum legitur apud Nonium a nobis autem ita in integrum restitutum est. SCALIG. lin. Io 'Ενην κοὐ νεαν. J Marg. calig. μGi3κοῖαν. lin. 4. oro J Marg. calig. Ultra. ead Seculum. J Marg. Scalig. Saeculum.

lin. o. Est satis. J Sat est Plaut in Trucul AUGUSTI .lin. s. nihi ab agone.J Quasi vero non, in omnibus quoque sacrificiis observari solitum doceat Seneca item Plutarchus Sympos , cap. 8, ερδειν κεν, inquit, καλουν και εὐειν, δε τι λέγα δρωντες, το θυειν tu. -υχον ἄχρι

nister, caesurus vidit mam, eum, cujus jusseus exspectabatur rogabat, Agon 8 Seneca lib. et Controversi Filius cervicem porrigat, carnifex manum tollat, deinde respiciat ad patrem

dicat n ' quod feri solet victimis. Cur ergo at hoc ritu communi sola Agonalia dicta an κατ εξοχ quod in illis interrogatur princeps civitati S, princeps gregis im-

130쪽

molatur. certe hoc videtur Varro sentire , Ovidius lib. Fastor. Nominis esse potes succinctus causa minister ,

Hosta caelitibus quo feriente cadit, Qtii calido rictos tincturus sanguine cultrus Semper againe rogat , nec , nisi tissus , agit POPAEA. ead. Quod interrogatur a principe ιυitatis. J Sane, intere gatur princeps civ tatis legendum est. f. pra ex Plutarcho patuit, interrogari solitum, qui fundebat vinum intei cornua victimarum id autem honoris dari principi civitatis verissimile est. Sic apud Maronem: sa tenens dextra pateram pulcherrima Dido, Candentis vaccae media inter cornua fudit.

Quod sane illius, qui principem locum teneret. SCAM G.

Pagina F.

lin. s. Feralia ab inferet O ferendo. Ovidius Hanc quia usta ferunt, dixere Feralia, lucem Demosthenes 'Επει δὲ

Inde inferia Marseria aqua, quae asserebatur ad sepulcra ut libaretur mortuis Aferre pro Adferre dicebant Veteres ut Arvenire, pro aduenire item Arcedere pro accedere Turpilius Boethrantibus: Qui erba mea venatur pestis 'a cediit, sermonem hincsublegat. Male apud Nonium, ars caedat. SCALIG. lin. 4. Pro emtore sacrificantes. Emendarim , Pro tempore. Liberalia sacra peragebant viri, mulieres sacerdotes ornati hedera, ferentesque per urbem Vina, mella liba opera dulciaria, cum his ansatam aram, in eaque media foculum, quem libamini hu aspergebant. Itaque quod ait Varro, Pro tempore facrificantes, id est, tumultuarie, pro ratione tem

poris . illius diei non in templo, ad aram stato ritu, ut in aliis sacris. Sic Sallustius Iugurtha : Pro tempore parati infructique sunt Liv. lib. I : His raptim pro tempore infructis. idem lib. 37 Ludos pro temporis ejus copia magnifice a paratos fecerunt. JOPMA.lin. s. Saliorum, quorum cognomen. Salii duodecim fue runt instituti a uma Pompilio, Ma locis urbis appellati alii Quirinales, alii Collini, qui eidem vocabantur Agonales, sive Agonenses sicut porta Collina eadem Agonensis Dionys lib. Antiquit Rom. Plia γαρ 'Aγαγνι λεῖ υ πο δε τινων καλου

라틴어 텍스트