장음표시 사용
241쪽
merum comicorum relatus, sedi Terentio praelatus. SCALIG. ead Cape , caede Lyde, come , conde J Vulg. C. Te , caede , Itide, conde Plautus Curculione Cetera rape, trahe , fuse , late. In Pseudolo: Rape, clepe tene, harPa a, bibe, es, fuge.
Diphilus apud Clementem, Justinum:
Mndis πλανηθῆς. SCALIG. Melius, Corne, tonde Venusta antitheta. Pomponius Prostibulo Iamne abierunt jamn obtundunt jamne ego sum in tuto satis tmonius Praecone posteriore --- tibi cum tunderem labras iubeas. Sic autem lenones & parasiti comici docebant adolescentes stras artes Dare, accipere, palpare .percutere ut Plautinus Ballio: - ubi data occasio est, rape clepe , tene harpa a POP MA.
lin. 2. Nulla res ne que clatirare c. cita distingue e
Cicurare, neque mederier otis est, neque Remere. Curare , pro cicurare, dixit Nigidius in historia animalium: Omne pecus indomitum, habet quiddam in se se um sed tamen ea natura est, ut curari O dom. ιri possit. Sciebat enim, Hipponem , a quo hoc accepit, dixisses Θεραπείνειν Theophrast. lib. 3 ιστορ Κρύτοι φησιν ππωι απαν κο αγριον MM μἱρον iναt. καὶ Θῆρωπευομενον AD, ημερον linii Sεραιπευομενον δε ἄργιον. Ut pulchre huc respexerit Horatius: Nemo adeo fertis e se, ut non mitescere est, Si modo cultura patientem accommodet aurem. Tragicus quidam apud Plutarchum: Καὶ γαρ κὰπρον φριξαυχεν is μονον γυνὴ, Παῖς ά ἄν νεογνος χειρὶ προσκνil θων νέη.
Attius r- neque vi tanta qui quam es, neque tam ferox, Abundans fortunis neque tillum est ingenium tantum, nequeCor tam ferum, quod non labatur lingua, mitescat malo. Neque fera hominum pectora fra secunt, donec vim Perseas in Imperii. -
242쪽
Si non ita continuata erant apud Attium, tamen in dis valde sententia cohaeret. SCALIG. lin. 7. Ciciιm J Al. Ciccum. In Hesychio, κικκος, διαχω
lin. . Densum cicum non interduo J Vulg. Densum ciccum non inter duo. Interdicos ut in Captivis Dum pereas, nihil in
men apud Plautum hodie in Rudente interduim legitur, cleviter edito immutata est. Sic enim habet: Eluas tu, an exungare, ciccum non interduim. Tamen ut citat Varro , densum ciccum est simile illi Theocriti, Θρὶξ να μέσσον Idem alibi dixit, Pluma non interes. SCALIG. lin. IO. Eccum. J Marg. Scalig. Circum. lin. 3. Eva jurgio uxorem J Evam urgio Hercle tandem uxorem Plaut in Menaech AUGUSTIN. lin. s. Outitium. 1 Marg. calig. utitum. lin. 6. Hehe. J In veteribus excusis hebae, ut sit αἰβοῖ. Sc ALIG. lin. 17. Puella spe. 3 Puelia saepe , vir doctu opinatur. ALGUSTIN. lin. I8. Heu qua me causa c. J Scribe: Eheu qua causa fortuna infesta remis me Scripsit enim epigrammatia 6 elegidia poeta ille. SCALIG. lin. q. Apud Lucretium c J Apud Lucilium :Atque aliquos ibus ab rebus clepsere foroque. SCALIG. lin. 29. ApudMattium. J Est Mattius ille, qui in Mimiambos exemplo Herodoti λογοαθλου scripsit,in Iliada Homeri transtulit ut Livius Andronicus, qui ducentis aliquot annis ante Odysseam Homeri Latine verterat. Fuit doctissimus , C. Caesaris amicissimus. Hu)us nomen Vari depraVatum est apud Veteres grammatico S. Apud Macrobium Attilius. Apud Nonium, Crassus lib. 6 Iliados socii nune te viri egendum Cn. Mattius: Nun socii nunc ste viri.
Etiam nomine Cassii perperam citatur, ut apud Priscianum: mitis Cassius Iliados lib. 3: Nam non conniui oculos ego deinde sopore. Restitues ejus Mattius Iliados lib. ex illo :
Apud Diomedem alio modo corruptum est Atticus a
243쪽
In eodem Gellio diserte Mattius legitur, sed pro ι Iliados
scribendum di Diados. An maneat specii simulacrum, in morte silentum. . 'sa ποποι, n ρα τις εστ καὶ εἰν ἱδ α δομοισι
lin. I. Manductim. J Ego tamen pro manducone, non plo obsonio invenio in Attellana Pomponii: Magnus manducus camelus cantherius. Apud Plautum Manducus est μορμ ολυκεῖον, quod in ludis circumferebatur inter ceteras ridicularia in formidolosas personas, magnis malis, lateque dehiscens, clare crepitans dentibus, in Attellanis praesertim. Juvenalis: tandemque rediit ad pulpita notum Exodium, cum eryonae pallentis hiatum In gremio matris ormidat tisicus infans. Intelligit manducum quem magnis dentibus Ungebant, ut dixi. Dentes enim magno in Voracitatem attribuebant no- diurnis illis terriculamentis. Quo nomine factum, ut Lamiam puerorum infanti uni deglutricem fingerent. Inde Pomponius
244쪽
Attellanarius poeta inscii psit exodium quoddam pythonem Gorgonium : qui nihil aliud erat, ut puto, quam ille Manducus , de quo dixi. Nam Pythonem pro terriculamento, GOrgonium pro Manduco quia γοργονες cum magnis dentibus pingebantur. Itaque apud Nonium ita leges Gutnia, gulos. Lucilius libro O: Ilio quid sat Lamia , o Pytho oxyodontes, Quo veniunt illa timiae, vetula, i robor, inepta. Nam apud Nonium hodie Geniae pro Gumia perperam legitur, versus Lucilii depravatissimi sunt Oxyodontas ergo
VocaVir, propter ea caulas, quas superius assignavimus Gumide ero Vocabantur antiquitus gulosi. Idem
- compelians eumias ex ordine Uros.
Apud Festum legendum est legumiare, non extinere , id est, deVorare, degustare. Apud eundem diserte scriptum est Gumia. Ingluuies, inquit, a gula dicta. Hinc O ingluυlosus , O luto gula, gumia , guttur inc. Id manifesto est a Grpe coγομος, quod significat πAi3ρωρια τῆς νεως, ερμα. Subi Train Latini vocant. Itaque qui nimis se ingurgitarent cibo ita di- dii ab eo. Quare apud Plautum saturae muliere dicuntur Saburratae. Ergo Manducus persona Attellana , Lamia in Pythones ὀξυοδ οντες pingebantur. Et Manducos quoque Vocabant gulones, quo gumias vocatos esse ostendimus. Et mattici etiam dicebantur a magnis malis, non quasi malatici, ut vult Festus sed quia ζατυας Veteres Graeci kς σιαγόνας Vocabant. Unci etiam γναθωνες in comoedia, gulosi. Sed modus esto. Quare ad reliqua. SCALIG. ead Matium. J Marg. calig. Marcium vatem.
lin. a. obscoeni interpres, funestique ominis auctor. J Ab illo:
Sc ALIG. lin. 7 sq. A quo usici appum Masum, non mesum. J In versa sunt haec , pro A quo usici appum Mesium, non Morsum Vult enim probare, ea, quae diphthongo scriberentur a nonnullis simpliciter enuntiari. Et alibi dixerat, haedum in ur-he, rure autem edum dici. Itaque Festus ait, proprie rusticorum fuisse, ut diphthongos non pronuntiarent, quod recte alarum diceretur ipsos rum dicere. Morsus vero ma-3orem significat Osca lingua, distortione oris, ut mos eju3gentis erat, quasi Majus Quare Majus mensis apud eos Maesius dicebatur. appus maestus, id est, senex Supra, ubi
dicit, in Attellanis senem putaui dici, admonuimus legeri,
245쪽
dum esse anum, cum ex ulu loci conjectura, tum ex Attellanarum testimonio Pomponius enim , qui in ea scena versatus est, scripsit fabulam titulo, Sponsam pappi,in Agricolam, mermiam pappi. Quare fuerunt nomina quaedam propria sordidarum personarum poetis, ut comicis Maeson, de quo Festus Athenaeus Satyricis Autolyci: S, Burria, i ste Diomede Attellanis Manducus, Pappus, acus Bucco, Sagaris. Etiam senes Comici propriis nominibus ita distinguebantur ab histrionibus, ut quidam diceretur παππος πρωτος, aliuS, παππος δευτερος , c. Pomponius idioribus :Pantis hac in ad habitat enica, non sesquisenica. lin. 9. Caecilius ne russicus si ri. J Scribendum :- Caecilius Proetor ne rusticu fiat. Diomedes, docens quomodo in liter fiat barbarismus, ita scribit it inquit, si tiis detracta a litera retor dicat. u. citius , Praetor ne tisicus at SCALIG. In his Verbis latet o- cus Macutus in elegans Ludit enim in Caecilium praetorem, Cavendum se, ne de praetore fatuti licus, quod ipse non pronuntiaret diphthongos, quas itidem omittebant rustici, mutabant in simplices, ut retor , appus, risus , id est, senex major, lingua Osca Varro lib. 4 In Latio rure Hedus quod in urbe, ut in ciliis, A addito haedus. Similiter reprehensus est Cotta apud Ciceronem lib. 3 de Oratore, quod tolleret, plenum diceret in hujusmodi vocibus, ut Leibertas, lether. CPMA.lin. Io. Ob canum quod nisi in scana palam dici non debet. JApud Sophoclem in Ajace :
Interpretantur nonnulli grammatici απρ π esse, οῖους επι nσκi . Quare ita vera esset Varronis sententia. SCALIG. lin. I sq. Quod puereis turpicula res in collo quaedam suspenditur J Fascinus vel Fascinum dicitur Veretrum. Horatius, minusue languet fascinum. Videtur ita dictum , quod depelleret fascinationes, ut ex hoc loco cognoscimuS. Itaque proamuleto e collo pueris suspendebatur. Hinc praefiscini ,ασκάντως Plaut. Asinaria , sequere hac ergo. Proficiscin ' hoc nunc dixerita nemo etiam me accusavit
Lege Praefiscini o nunc dixerim Titinius Setina
Paula mea. amabo, pol tu ad laudem addito proscini. Ne puella fascinetur. -
246쪽
IJunc locum Titinii habuit in animo Serenus , cum scribebat de fascino. SCALIG. lin. 3. Bonae cavae causa. ylta etiam Festus Scaevam volgus quidem 6 in bona mala re vocat, cum Munt bonam O malam scaevam. CALIG. lin. I sq. A quo dicuntur comitia, aliudve quid sit, diciave mi ira , qua nunc si Vulg. A quo dicuntur comitia, aliudve quid sit, aut sintsera quae s. ego: A quo dicuntur comitia, aliudVe, uod si aut sinistia, scava Minus prudenter hic quaedam mutata sunt in Romana editione Sinista dice-hantur Ves prosperae Contra, impedientes Ves aut dicebantur Arculae, ab arcendo aut Cliviae, quia dissicilia vocabant
do aut Inebrae innebrae. Eo nomine omne obstaculum intelligebatur. Aut alterae aves cum alterae super Venirent, quae felici auspicio vitium facerent aut Volsgrae, quae se vellem do malum auspicium faciebant. Ea intellexit Statius:
Ungue secant rabida, planctumque imitantibus alis Exagitant Zephyros, O plumea pectora cadunt. Hschylus Persis: PIεθυστερον δε κιρκον εἰσοροῦ δρόμ cy
lin. o. Quia ego antehac. J Cum ego antehae plaut in Custeli. AUGUSTIN. lin. 4. Quo de sinu. Marg. calig. Quod est mihi. lin et . Qui ades, adsiduus. In eadem sententia Q. Cicero in libello de Petitione consulatus: iam siduitatis ti itim est praeceptum verbumque ipsum docet, quae res sit Prodes quidem vehementer nunquam deesse, c. At Plautus etiam jocando extulit Verum etymon , in Truculento: Po iidea ego tota tecum, mea volu las, usque ero Abiduo. H. Immo hercle vero accubuo mavelim. SCALIG. lin. 26. Ferre quem J Fert qui doctus Vir scribendum uorat. AUGUST1N.
lin. 28. Tanti. J Marg. calig. facile. lin. O. Apparet dicere facile es, curate. J Marg. Scalig. p. paratum dicit facilem es curare.
Pagina ICO. . . Decretim es sosane corpora tetiis. J Vulg. Decretum
247쪽
es flare c. Hic unum testimonium Ennii divulsum est:
ex uno facta duo. Neque id solum erroris admistum corrupta enim sunt quaedam, propter divulsionem ac distractionem duortim naembrorum. Quare ita luxata in suum locum restituenda sunt, deinde emendanda : Decretum es sare corpora telis , quibus concidet Dissam obrutus. Quae verba non multum absunt a senariorum ordine, Sc lege. Quamquam eo magis inclinat animus, ut ista putem ita concinnanda esse:
Decretum sare es, quibu concidet obrutu fossam. Stare corpora telis , eleganter, ut idem dixit, Stat potvere caelum. Quocirca nihil mutandum. SCALIG. Ennius lib. 6 Annal. decretum es fossa e corpora telis, Dum quidem unus homo Roma tota superescit. Orator sine pace redit regique refert rem. Quibus versibus indicat , senatum censuisse, bellum contra Pyrrhum regem persequendum, neque deponendum, dum unus homo Romanus supersit. Tum Cyneam legatum, a Pyrrho Romam missum de componenda pace, infecta re rediisse.
ead. sq. Hoc verbum Ennii dictum a fid/endo. imirum fossis. Ita enim legendum pro Vulg. saxim. Sed qui lectionem mutarant, decepti sunt consuetudine Varronis. Ille enim Mnomina, participia. adverbia, Malias plerasque
Omne parte orationis Vocat Uerba. SCALIG.
lin. a. Apud Ennium. J Hic ea, quae sequuntur, Perperam divitis a se, connectenda cum superioribus, demon1 ravimus. Quare testimonium aliud Ennii de verbo uisandi deesst: aut illud e 6 Annali:
Intus in Occutio mussabant; aut aliud: Namque decet mussare bonos. Utrumque refertur a Sex. Pompejo in Fragmentis. SCALis. lin. 3. Vocibtis concide c. J Suspicor, mutilum hunc locum ita restitui posse : Vocibus concidet faxim, ut obrutro minset Mussare c. Sunt autem Verba Ennii ex tragoedia nescio qua Vocibus concidet, ut Plautus Amphitruone Ut qui que insiterat, concidit crepitu Cicero ad Atticum lib. 1 magnis clamoribus aflictus conticuit, O concidit Obrutus, stupidus, ab obsoleto Verbo obtuteo, ii usus est Afranius non posseum verbum facere; obrutui. OPII A.
248쪽
lin. 6 sq. Quod minimum es, neque ut aiunt, μ. facere uis det. J Vulg. - mu facere audent. Allb: sit Lucilius M laudare hominem quemqu. , neque m facere Πquam. Charisius citat Mu canum est unde dicuntur uti re sicut γρυ, Orcorum unde Grunnire. SCALIG. lin. . Dii monerint meliora. Ex Pacuvii Chryse Nonius. SCALIG. Idem pro monerint in marg. munera dent.
lin. i. Pipulo te ineram.J IερικωκυEιν dixit Aristophanes Equitibus fidium Wipsum a cantu gallorum, ut Millud a Pipatu pullorum.
Pipare Oici dicebant, pro eo quod est eiulabunde conqueri. Ab eo cocus iste in Aulularia pipulo disterre dixit Pro quo erat in XII Tabuli. Oh vagulari. Cui te imonium defuerit , is
geritis diebus ob portiam ob υagulatum it, SCALIG. lin. II. Animus iam pectore utrat. J Scribendum '
i anim illae in Pectore et trat.
Quod imitatum ex Homero lib. et Odysseae
Quae docent, ita conjungendos duos loco Ennii: --anim que in pecto e latrat. Sicuti si quando vinclo enatica aeno Apta Iolet cana sorte seram si ex nare sagaci Sens , voce sua niciatque ulul atque ibi acute. Apud est una annotatur , Latrare possitum esse ab Ennio proposcere. Sed non puto hunc locum intellexisse, aut perperam eum tensiste. quamquam pro Toscere Lucretius usurpavit. lin. 16. Gannit citosus omni totae familiae. Vulg. Gunctiit&c Melius yg annuit Ganniunt canes gestientes ob herorum adyentum , ut apud Lucretium : gannitu vocis adulant. Et Homero γα σθαι semper est gestu quodam oris exprimere gaudium ob amici aut alius cari adventum. Oυδε γὰρ ἡ πρου si o. δααα 'Aλεγηνορiδαο Ανδρι .iλω D. θοντι γαν σσεται, οπποτε κεν δὴ 'Εκ potin συν νηυισὶ νεωμεθα, κουροι 'Aχαιων. Davi δ. . Item:
249쪽
Hoc voliti Pindarus Pythiis: Gυδε μ ολοντm' πὰ μ α τερος ἁμs γε is γλυκυς ωρσεν χαριν, id est, οὐδε οἱ χολοντιεγανυσσατο ψηρ. SCALIG. lin. 7. Tantam rem ibalare, ut pro nihilo habuerit. J Di balare pro debl adferare non inepte didium videri pos . t. Ego puto thalare rem, καταο α γεῖ: τυ ουσίαν. Sic Nicostratus apud Athenaeum πε ικ60κυgir. Hoc fictum a gallorum pipatu, ut supra admonuimus illud a balatu pecorum:
Sic ιποκωκυσαι in 'ν Eschylus dixit ντὶ το εκπνευσαι. Ergo videtur exclamatio in eum, qui bona sua lancinaverat
qualis Alexidis Comici apud Athenaeum
Tantam pecuniam ibalasses abliguriisses ScΑ1 1 .lin. 8. Haec, inquam, rudet. Plenius apud Nonium ex Lucilii libro 6:
Haec , inqVam, rudet e rostris atque heilitabit, Concursans velut a rga ius, Lareque quirit.rΠS. Hodie in recentioribus Nonii codicibus legitur arenarius. At in superioris memoriae excussi an carius. Quod etiam retinet calamo exaratus codex. Nos angarius fecimus. SCALIG. lin. 'o Aperia ni 1 Arg. calig. apertia. lin. I. Vsultare lulantis. Puto volatares ululantes. Volutare sues, qui Colluviare , quCd in colluvie nutrirentur. γαμ.ευν ἁδας ait Vocari Appion grammaticus apud e ychium. Dictum ergo in homines spurcos, inuasi coeno colluvie demersos de quibus Varro Prometheo, lib. In tenebrico suill a vivunt nis non forum , hara, atque homines , Ili nunc plerique sues sunt ex imandi. Sc ALIG. lin. 22. Tibi ina maximo labore mugit. Acroteleuticum ex Sotadico carmine Plinius, de ranis l9quens Tunae extemsi buccarum sinus perlucent , oculi flagrant labore percu l, Sc ALIG. lin. 24 sq. laniar ad coelum soli endus per athera vagit. 1 Ad calam clamor. AUGUSTIN. Poterat sic: Clamor it ad coelum volvendi per thera vagit. Sed vera lectio, ni fallor: clamor it ad caelum, volitatque Per the a v Ur,
250쪽
Qui clamas oppugnantes vagore Ilanti. Ubi vagor volans, 'it hic olita vagor. SCALIG. lin. et sq. Et a frendice, tunde nitimi suaviter. J Locus mendosus. AUGUSTIN. Vulg. Esueta frendlae funde si Minifuaυiter. Haec est edito veterum excusorum Exstabunt quidam, iit piato, qui, quod tam deplorati vulneribus manus admoveam, mirabuntur. Sex non deerunt etiana, qui in minimis alme Commorari, graViora praeterire conquerentur, Vel potius calumniabi intur. Quare ut iisque satisfacere possumus, si nec ea praetermittamus is aliquid verisimile asseramus. Videtur igitur mihi haec lectio ex his vestigiis erui posse Musdem ab Irundine - nefrende fritinni Maviter. Nunc reddundae sunt causae. Ab irundine. Ira eruendum ex illo corrius to frendice. Non dubium est, ita legendurn maxi- irae propter Verbum fritinnire, quod est hirundinum, τοψιθυριξε tu, ut infra aperietur. Hic locti postulat, ut enarremus locum Aristotelis in oeticis a nullo hactenus explicatum Verba illius magni magistri sunt haec: 'L 33 αν εγια καὶ
ἐνεγκεῖν καὶ ε τω Σοφοκλέους ηρεῖ n κερκιδος φων ii Ι Tereo non dubium est, quin ageretur lλεγαμ ορφωσις Procne in hirundinem. Quare ad imitandam Vocem hirundinis, dum C ματ λορφωσμ ageretur, di libuerunt τὴν κεκριδα, radium
textorium, quae ob id di ita est παρα το κρεκε 1ν. Idcirco in Epigrammatis Graecis scribitur :
Apparet, aetate Sophocli laydraulica organa non fuisse. Nam posse usi sunt antiqui hydraulici ad imitandam minuritionem avicularum quae VitruVius vocat Engibat Merulas , 1 lectio mendo non caret. Sane videtur Attius vertisse Tereum Sophoclis. Ex ea fabula Attii Nonius recitat versiculum, qui ad hanc rem facere videtur: O suavem lingva sonitum , suavitas conspiritum
Ubi conspiritum manifesto ex συναυλία Versum. Est autem admirantis vocem hirundinis, aut lusciniae, quae in eo ramate introducebatur. - frende Nefrendi Mnestendus puer , et senex, ο νωίὸς , qui dentibus frendere non potest, id est, frangere. Frendere duo significat, το εμπρίει τους δόντας,τ εμ βρυκειν Pacuvius Antiopa:
perdita illuuie atque insomnia Frendere noctes misera, quas perpessa sum.