장음표시 사용
351쪽
lo,in transversum spectet. Ita Strabondi fieri deliciis dixit Lucilius lib. I 8:Νulli me invidere, non strabonem feri saepius deliciis me istorum. Varro hic amores libidine proprie quoniam libido distorquet oculosin contrudit in angulorum angustias, quo Vocant Hirquos. Unde Virgilium volunt scripsisse: Transversa ruentibus hirquis. . Persitum: patranti fractus ocello. Commalaxarem me apathem. J Totum hunc locum restitui ex veteribus libris, Wipso sensu, quem ita concipio: Quod philosophia me exercerem, praestarem ab omni pertui batione animi liberum, quem Graeci ροπα dri nominant, OCCffeci, ut ne sentirem quidem dolorem vel indisserentem
esse neve irarum habenas unquam laXarem, aut refrenarem cupiditates Commalaxare verbum a Graecis sum sit, quibus χαλακiζειν est praeparare , subigere δε quasi mature facere. Si μαλακία, μαλὰχ ri, M. ἁλαὶ κα Prope sua Latini
. ue cupiditati non c. J Hic una negatio redundat, Vel additur Graecorum modo , ut alterius Vim augeatin intendat: qua de re satis multa diximus Satyra Bimargo. Paratum se hoc minime. J Quid sit, hominem, Vel hoc munere intellige, provinciali. Vide Satyram, Pransu Paratu S. GEMINI J Suspicor titulum corruptum esse, Municum hoc fragmentum pertinere ad Satyram, ex Maenia cujus
legis caput, Ne filii patribus luci claro sigillent oculos, hoc
est, ne oculo clauderent quod per translationem Videtur dictum, quasi ne mortem eorum maturarent. Nam o VetuS fuit, ut parentibus liberi, cum morerentur, oculo clauderent, item heris parentes Martialis lib. IO Quinque dedit pueros, totidem mihi Iuno irellas; Clauserunt omnes lumina nostra manus. Seneca lib. 9 Controvers. Ita octilos meos filii mantis operiam. ut ego inter liberos meos sortior leti Lucanus lib. Q. tacito tantum petit oscula vultu Invitatque patris cliaudenda ad lumina ultum.
In pietate J Fortasse melius, in die lata ut Bimargo LMgem Lucaniam hic claro latam. GERONTO DIDA SUA LUS J Γεροντοδιδασκα λος, Seni doctor, proverbii forma dicitur is, qui frustra laborem impendit in rem seram' intempestivam velut si quis conetur hujus
352쪽
seculi effrenatam libidinem revocare ad severitatem, & comtinentiam majorum. Hoc Varro inscribit Satyrae, in qua Senex quidam inducitur commemorans veterum Romanorum instituta, in moribus posterorum nimia socordia repressa Scpaene exstincta Sic autem consormavit Γεροντοδιδα σκαλος , ut Alexis Comicus 'Aσωτοδιδα σκαλος, quam fabulam citat Athenaeu S.
Cultelli Empestatia Bithynia. J Fateor, mihi non liquere de genere illo cultellorum, quod Varro hic significat ad finiendam vitam, maturandam mortem , fuisse inventum. quare in re obscura lectionem antiquorum codicum pro Ponere Volui. Ut autem, quid suspicer, aperiam, opinor extremas duas Voces Graecas fuisse, quas imperiti librarii, cum non intelligerent, corruperunt. Forte ν συπιῆ βιοΘυνοι, in nece Liitate vitam abrumpentes se , extremis in rebus, ut loquitur Sallust. lib. 3 Histor Ac tum maxime, ut solet extremis
in rebus , sibi quisque carissiniim domi recordiari. Ter sub armis &c. mi Versus Ennii est ex Medea exsule, quam Vertit ex Euripidis Graeca in qua sic loquitur Medea:
Illud autem Vitam cernere, genus loquendi antiquum, Nonius ita explicat, ut dicat, Cernere hic significare, amittere. inepte quid enim hoc ad Euripideum Παρ ὰς rig et στῆναι quod est, in acie stare Cernere est dimicare, Vel contendere, ut Graecorum κρένειν. Ennius Het toris Lytris Severiter fori Πa ferri cernunt de ictoria Virg. b. 6 Eneid. Inter se coii se Viros, O cernere ferro. Hinc, Cernere bellum, pugnare,
signis collatis concurrere Lucret. lib. aquo cerIamine bellum Magnis de rebus inter se cernere certant. Et vitam cernere, de vita dimicare, vel in disceptationem constituere vitam; ut apud Graecos Ἀρίνειν τοι λαι, de summa rerum decertare Ennius lib. 6 Annal.
Ferro, non auro, vitam cernamus utrique.
Vide Servium, Senecam. ipsum Varronem lib. 6 de L. L. Pagina 28O.
Rapta a nescio c. ii tria membra divulsa posuim ordine, quae arbitramur singulatim pertinere ad antiquo ritu nuptiatum. Ac primum quidem ad morem illum rapiundE
353쪽
vi simulata virginis, quem Festus exponit his verbis: Visimulatur virgo e gremio matris , aut, si ea non est , ex proxima necessitudine, cum ad virum transfertur, quod videlicet ea res feliciter Romulo cessit. Apuleius autem copiose describit lib. 4 de Asmo aureo. Tunc, inquit, me gremio suo mater infelix tolerans, mundo nuptiali decenter ornabat, melliti quesuaviis crebriter inressis , jam spe futura liberorum votis anxiis propagabat cum irruptionis subita gladiatorum impetus, ad belli faciem saeviens, nudis, exsertis mucronibus coruscans, ΠΟΠ cordi, non rapina manus asserunt, sed densio conglobatoque lineo cubiculam nostrum invadunt protinus nec ullo de familiaribus nostris repugnante, ac ne tantillum quidem re sente, me miseram, exanimem, saevo pavore trepidam, de medio matristaremio raptiere. Huc fortassis respexit Catullus illis versibus: Tu fero juveni in manus Floridam ipse uellulam Matris e gremio suae Dedis.
Qui rapis teneram ad virum Virginem. Rapturis amicis rumpit. J Lego: Raptoris amicis rumpit; ut Catullus: Omnium ilia rumpens. Confuit mullierum 3 Hoc pertinet ad morem deducendi no-Vam nuptam, quem abunde explicavi nata lib. et de Vita pop. Rom. Sensus est: Nunc quidquid est mulierum tota Roma, confluit ad initia nuptiarum, quae majores modest S. Verecunde nodi peragebant, ut pinea fax indicat, quae etiamnum in nuptiis praesertur. In illo mulierum est εκλει ι , poetis usitata, cum omittunt Vocem sexus, turba, multitudo, aut simile quid. Noctu feri Initia. J Cereris occulta illa, solis matronis
facere concessa sacra ita vocari, Vulgo notum est. Cur autem Varro sic appellet nuptialia auspicia, non aeque cognitum an
quia, ut in tuis sacerdotes cum facibus discurrebant, ita in his puteri patrimi matrimi praeferebant iacem in honorem Cereris an quod haec non minus, quam illa, vitae principia sunt pqua de causa Graeci S γ gwto dicitur τέλειος, ως Ελων πρb τον βίον τοὐν ανθρω πων, inquit Pollux unde τέλεια απροτελεια,
sacrificia nuptialia, quae Varrone auctore dicere licebit Initia. siquidem τελεῖσθαι & προτελειὰθαι est initiare, Vel praeparare.
354쪽
Novus maritus. J Cingulum novae liptae vir in lecto solus
hat, quod mox Dianae, ob eam causam Cinxiae cognominatae, dicabatur erat autem conte Xtum ex lana vi S, eoque Vinctum nodo, qui Herculaneus appellabatur, propterea IlodHercules in suscipiendis liberis felicissimus fuisset nimirum qui septuaginta ex se genitos habuisset Catullus in Epithalasa. Jul MManlii:
Te suis tremulus parens Invocat tibi virgines Zonula solvunt sinus. Et in carmine ad Januam: c liarendum aliunde foret nervosius illud, Quod tono post solvere virgineam. Taciturnus, taxim. J Usurpat modio p. 924 a huius taxim Fortassis sumsit a Pomponio , cujus versum hunc Nonius refert: Clandestino tacitus taxim perspectavi per cavum. Vehebatur enim c. J Ita hunc locum emendavi, recte ad sententiam Senex ille, inquit, unus antiquorum hominum scilicet, ita vegeto firmo corpore erat, ut quamVi aetaS licentiam daret utendi arcera, tamen ea raro, Vehiculo assidue, Veheretur. Quae autem his verbi attex intur apud Nonium, non sunt Varronis; sed pertinent ad interpretationem legis XII ab qua decemviri in jus vocato ire recusanti, jumento dato, arceram sterni prohibuerunt. Illam legem apud Gellium lib. et sic restituendam judico : SI IN IOUS VOCATO ORBUS EVITAS VE VITIUM SIT , QUI IN IOUS VOCASSIT OUMENTUN DATO SE NOLET, ARCERAMNEL STERNITO. Ac rusiotis Romanus. J Sic Cicero in Catone Rusticos Romanos, vicinos O familiares meos. Cicero filius epistola ad Tironem Habes, tibi deponendae sint urbanitates rusticus Romanus factus S. Vel decem menses. J Hoc Terentias in Eunucho, notans mulierum longum Minutile studium comandi, dixit, Annus es Dum moliuntur , dum comuntur, annus es. Ita annus cem menses, eadem sunt Senecae, cum de luctus tempore loquitur ut lib. 8 Epist. Annum feminis ad lugendum constituerem ores. in libro de Consolatione Malores decem mensium spatium lugentibus viros dederunt Nimiru. decem naenseSamnum absolverunt, dum Romulus in anno
consiluit mens quinque bis esse suo:
355쪽
nec, quod ad luctus tempus, Numa mutaVit, ut jamprideira animadversum est a dodiis limis Ictis Cujacio, ae vardo. Porro tangit Varro hic magnificentiam villarum , quam etiam conqueritur lib. I de Re ruuic. mPlin. lib. I 8 Straho lib. s. In quibus Libo citrus. Citrus arbor in Atalante Mauritaniae monte nascitur, ex qua olim faciebant lectos , fores , rnensas, quas eboreis pedibu fulcientes feminae, Viris contra margarita regerebant. Cato in ea, quarn habuit, oratione, equis consul his fieret Dicere posseum, quibus illa atque ades
adjicata atque expolita maximo spere, citro atque ebore at
que pavimentis Poenicis sient. Sic autem Varro dixit Libyssa
citrus, ut Catullus, Quam magnus numerus Libiti et arenae.
- vel qualis equos Threissa fatigat Harpalyce. Candens corpore 3 Iupuχοιο , ut in illo Ennii lib. I Annal.
Quamquam multa manus ad coeli caerula te LaTendebam.
Ere atque ferro fervere, igni, insignibus. Et Plauti Captivis rQuanta pernis estis veniet, quanta labes larido. Quanta sumini absumedo, quanta collo calamitas, Quanta laniis lassitudo. Tristo lumne Lunae 3 Ita vocat candidum illum splendorem lunae, diffusum in omnes parteS, quo candere taurum album & nitentem dicit κατ εξοχύν, quia tauru sacer dicatusque Lunae, atque adeo Vedior ejus unde illam Graeci vocant ταυροπολον, ταυρωπον. Porro cognominatur Trivia, quod tribus viis in caelo movetur, in altitudinem, & latitudinem δε longitudinem, ut est lib. 4 de Ling. Lat. Multos aerarios sacere. J Erarium generis masculini obser-Vat onius quae observatio, uno verbo ut absolvam falsa est. nam rarios facere, Vel in aerario referre, dicebantur censores, cum plebejos delecti nomine in Ceritum tabulas rejiciebant, movebantque albo centuriae suae , ita ut civi iuri quidem numero manerent, sed pro capite dumtaxat tributi causa aera penderent. Livius : Tribu moti, arari omnes fiacti. Manius Curius. J Valerius Maximus lib. 6 idem Curii factum refert, sed paulo aliter Graviter autem animadvertebatur in eos, qui nomin .raim in tribu jua citaeti ab eo, tii delictum habebat, non respondissent. cc unum Seuias Poenarum. nam
356쪽
vel libertate mulctabantur, O ut servi errones venibant vel lactis ratione corporis vexabantur. Livius lib. Q Acerbitas in delectu non damno modo civium, si etiam laceratione corporum lati, partim virgis casis, qui ad omina non respondissent, partim in inctii ductis invisa erat. In te idum domus eorum eVe
tebantur,in arbusta ii ccidebantur, ut M. Fabio Caesone, &L. Valerio Coss. factum refert Dionysius Halicarnas lib. .
Tricas Tellenas. J Tricae Tellenae παροιμιοδως dicuntur res impeditae, intricatae, a Tellena urbe antiqua Latinorum, quam Ancus Martius rex vi cepit Arnobius lib. 3 Iam dis me fateor Lestare, circumspice e tergiversari, O tricas, quemadmotam dicitur, conduplicate Velienas. Hic ephebitum. J Corruptus locus, quem dissicile est integritati suae reddere Fortean legendum, hic ephebitum mulieravit, hic ad aedica ado centι quod a Veteri scripturae Vestigiis minimum recedit, ad sente luiam Optime conVenit. Uterque, inquit, amat, rex, pauper: Loc interest, quod illi ad obsequium adolescens indomitus' agrestis, Vel, ut Martialis ait, - qualis Getico satiatus lacte uuenca Sarmatica gelido ludit in omne rota:
isti regi, pulchellus, comtulus, , ut inquit idem,
Mytilena roseus mangonis ephebus, Vel non cor fias adhuc matre jubente Lacon.
Est autem Ephehitus disti mera Graeca facta ex Epi 1βος
ιτης, quae significat puerum agrestem, , ut ita dicam, im .petuosum. Ad paedica adolescentem, interpretor meritorium Paedicarium , seu aedicatoribus obsequentem, quomodo dixit Virgil. sidusque ad limina custos,
pro atriensi Catullus: Ad lecticam homines, pro testicariis. Propertius: Lygdamus ad cyathos , id est, pincerna. Dein certe Di c. J Fortasse legendum, Dein letthe Det. Tetth , τετυ; , nutriv quo nomine fuit comoedia Caecilii, translata ab Eubulo, vel Alexide Fici autem laxando, mobliendoque alVO pluriinum piosunt tum tiam multum: co-
357쪽
prosum sanguinem generant ex quo in libro de lichymia Galentis Iesert se, cum annum agens octavumi vicesimum abscessum vereri coepisset, qua hepar diaphragma contio git, abstinuisse mi Fibus horaeis, exceptis ficis uvis egregie ma
Nihil sunt Musae cc. J Alii aliter ego emendarim , Olie-chos, quod minimum recedit a vestigiis veteris scripturae,
ad sententiam aptum est maxime cum enim paulo ante reprehendisset astrologum, qui peculiari siderum observatione, aut alio nescio quo invento se efferebat hoc jacit in stat tiarium,&, Nihili faciundae sunt, inquit, Musarum statuae, qua ex aere ita artificiose duxisti, ut frequentes' canoro sonitu Sedere videantur. Nam se ipsum noscere Mintueri, acremque sein vitiorum4 bonorum suorum judicem praebere, id unum laude dignum est. AG o duxti. J Era ducere, proprium opus statuariorum, Cum malleis attenuant estormant effigiem aliquam Horat.
alitis Lysippo duceret ara, Magni Alexandri ultum simulantia. Hinc perifice ducere Varroni est, ex aere fabricare, aut sculpere.
Videre volunt in mari hunnos. J Graeci uno verbo esseruntqυννοσκοπεib, quasi e specula thun nos observare Aristopha
σκοπῶν Observabant autem cetarii thunnos in promontoriis maris , vel e praealtis trabibus, defixis in vado Hinc Varroni, ascendere in malum altes philostrato, Σκοπορειτιε τις αφ' υ ιη-λου ξυλου , lib. Iraconum. Luto Plens. Ita libri veteres sed videtur legendum, Ludo, sive Lydo, scilicet regi, Pactolus tulit aurum. Loquitur enim de aureis lateribus , quos Herodotus refert, Croesum regem, I arantem expeditionem in Curum, obtulisse & consecrasse Apollini Delphico numero centum, septemdecim, immani pondere : de quibus etiam meminit Lucianus in Charonte, Ausonius in udo septem Sapientum: Rex an tyr.annus Lydia Croesus fuit His in beatis, dives insanum in modum, Lateribus aureis templa qui divis dabat.
Sed infelix ejus belli exitu captivus Croesus docuit, stu-
358쪽
stra illos esse, qui magnificis donis , aut sumtuosis victimis ad impia vota Deum sollicitant: berum sacrificium esse Purae atque integrae mentis preces, est usas in res, necess4rias, honestas. Quod vere monet Seneca ad Lucilium.
Colitur autem , inquit, non tauro Πι Opimis corporibus contru
cidatis, vel auro argextoque suspenso, nec in thesauro stipe infusi, sed pia O tecta voluntate. Socrates cum in c. J Fortassis intelligit votum Socratis, cum vicinus morti Elculapio gallum vovit. Exoditim est CXitus, a Gi co P οδος , ut a προ .σγcς, Prologium dixit Pacuvius. Utitur Varro lapius Suetonius in Tiberi Nota in Atellanico exodio. Juvenal. Sat. 6 1 Rusticus exodio risi movet Atellana. Ubi Exodia sunt, quae extra sabulae argumentum e cena digressis hi si rionibus interponebantur, ut apud Graeco, Satyrae, apud Latinos Atellanae.
ΗΕ RcULES TUAM FIDEM J Hujus invocationis usus, cum rebus issidiis imploramus fidem Mauxilium alicujus potentisi fortis viri Hercules enim ipse ille Deus, qui a tutando utant & nomen habuit, numen quod haec Saty, ra probat. Porro est hic Ἀλειψις usitata in invocationibus Deorum , ubi intelligitur verbum Obsecro, imploro, aut simile. laut in Curcul. Ttiam fidem. Ventis noctuvigila. in Comoesiis frequenter. Dii, volaam fidem; , Deum atque homintim dem. In qua loquendi figura Fidei nomen, opem auxilium significare, Donatus in Andriam Terentii
Noctu Hannibalis c. J Cum Hannibal ad urbem Xercitum duceret, di res Romana in sturam discrimine Versaretur, repente terriculamenta quaedam nocturna ita illum concus erunt, ut sine mora inde cesserit. Qua causa Romani fanum exstruxerunt extra portam Capenam, ab eventu Rediculum appellatum Deum vero, cui consecrarunt, a tutando uta-
num dixerunt. Festus, Plinius lib. Io. Hac prorier omnes 3 Hac propter, ut Quapropter, & hoc propter. Ennius Epicharmo: Iph. rc propter Iuppiter sunt, quae dico tibi. Lucre LiuS:
359쪽
Dextera ea propter nobis simulacra remittunt.
Nec soli poetae. sed 4 oratores, historici praepositiones
ConVertunt, idque κατ' ἄναστροφην, ut Suetonius de Rebus
Variis apud Charisium observat. Ita Varro Eum apud Sallustius, flos inter Livius, Omnibus ex. Non titilinam. J Tutilina ea a tuendo dicta , sicut uta-nus Deus a tutando, auctore Nonio praeerat enim tutelae Populi Rom. colehaturque in Aventino uinde Porcius, de Ennio scribens, dicit eum coluisse utilinae lucos, ut est apud Varronem lib. s de Ling. Lat. Quamquam Augustinus lib. 4 de Civitate Dei tradit, utilinam Deam praeesse frumentis collectis atque reconditis, ut tuto servarentur. Tertullianus de Spectaculis Columnas Sessas a sementationibus , Musias a me sibus , Tu utinas a uictis fuctuum sustinent. HERCULES SOCRATICUS.J Probat, sapientem Stoicum non minus, quam Herculem, invidium laboribus esse, victorem
Vitiorum Seneca ad Serenum Catonem autem certius exem-yla sapientis viri nobis Deos immortales dedisse, quam myssem O Herculem prioribus seculis. Hos enita Stoici nosti sapientes pronuntiaverunt invictos ab ilias, O contemtores i tatis, O victores Omnium terrarum plura Turneb. Advers. lib. II.
In omnibus rebus bonis. J Sunt verba hominis militaris jactabundi. Res honae sunt expeditae compositae quibus Opponuntur malae. Sallustius Catilina: Domi inopia, foris es
alienum, .rlia res, pes multo a petior Ibidem Mala abundecmnia et an , sed neque res , neque spes bona ulla Livius lib. η In bonis tuis rebus, nostis dubiis. Chlamyda. J Chlamys purpurea , vestis militaris, ferea mperatoria. Cornificius ad Heren lib. 4: Citharoedus palla inaurata in titus cum chlamyde purpurea, coloribus variis intertexta. Vopiscus in Aureliano Elata purpurea chlamyde, in ius civibus, foris militibus se ostendit. Porro videtur legendum, chlamydias O purpurea amicula, scilicet indutus Livius lib. 37 Regi ire pallam ictiam cum purpureo amiculo. HIPPOCYON. Hic titulus exstat in omnibus libris veterihus alii reponunt i π ποσύν ii qui quidem non ideo qua ratione ducti id faciant, praesertim cum non constet Satur ae argumentum, ad quod accommodari possit inscriptio. Quid vero illud, πο ιυων an convitium est in equitem fameli
cum Megenum ., qui Vivit de stipendio equid an in Censorem acerbum M severe notantem equites
360쪽
IDEM AccI QUOD J Utitur Satyra Testamentum ubi Gellius explicat, lib. 3.
ΚΕΝΟΔΟΕΙΑ. J An reprehendit cruenta spectacula gladiatorum: in quibus, ut Cyprianus ait, homo in hominis voluptatem perimitur disciplima est, ut perimere quis possit, 'gloria , t d peremit an bellica Vietorias, paratas humanos anduine ΘLEX MIENIA. J Damnat vitam caelibem, matrimoniorum usum, ad conservationem generis humani maxime necessa rium, dilaudat stimul exagitat totum illum gregem impurorum hominum, quorum plerique Volgivagam Venerem sectantur; alii sexum a natura datum, nefario scelere praecidunt. Quae vero sit ista lex Maenia, vel Minia, nam utrumque libri veteres habent mihi non liquet. Varro caput ejus recitat, Ne filii patribus luci claro Millent oculos quod nonnulli ita sunt interpretati, quasi caveatur, ne filii parentibus morituris oculos occludant; sed ut id faciant propinqui necessarii. Ulpianus in Institui nominat legem Maeniam, quam de matrimoniis fuisse dicet conjicere ex eo, quod ex alerutro peregrino natum deterioris parentis conditionem sequi jubet. hanc idem intelligit lib. et ad Sabinum, cum ait Lex natura hac es, ut qui nascitur sine legitimo matrimonio, matrem
sequatur ni lex specialis aliud inducit Alia ex Maenia de
Auis orietate patrum, nominatur a Cicerone in Bruto. Exercebam ambulando. J Respexit ad didium Socratis, queraserunt, cum usque ad Vesperam contentiu ambularet, quaesiis tumque esset ex eo, quare id faceret, respondisse se, quo melius Cenaret, obsonare ambulando famem, ut est apud
Ciceronem lib. Tuscul. Quaest. Sereno laniice tonuisset. J Tonitrua, quae nitido innubili
caelo fremel ant, certissima futurorum argumenta credebantur.
dum sermone cornritan ariamus, Interea Ioniait bene tempestri Jerena.
Ac Homerus quidem laeta interpretatur, maxime post effusas preces Romanis tristia fuisse , saepe notatum est.
Si qui patria. J Vetuste sic enim antiqui loquebantur, Qui, nequi, siqui aliqui quae imperiti fere ubique in veterum libris immutarunt in Psis, nequis, siquis, aliquis patria dicitur m