장음표시 사용
51쪽
Falma , quod ex utraque parte, non quam ipsi supposuerunt. Dixit enim , Ideo haec cum corona, O palma Orona, quod inculum capitis palma , quod ex utraque parte natura india habeat paria folia. Et ita Plutarch. Sympos lib. 8 gru
lin. q. Quam habet et im significantes J Legendiam: Quam haberet vim spet cantes Veneris Significantes, inquit, vim illam, quam haberet Venus. Nihil planius hac lectione: ta
irae Vertrantu emendavit, Veneris res male sane , ut apparet. SCALIG.
lin. s. Vis est vita. J Hic versus Lucilii celebris olim fuit, S in ore vulgi , ut colligitur ex Arnobio lib. Q Ttim sancta O ferventia numina vim omuisse Lucilium. Vis est γονγ3, θόρος Manilius lib. 2. Astronomic. Per quae humana stiae propriae haec si addita parti
Vis, ut connubia ac thalamos sedasque gubernet. OPII A. lin. 16. Qua nos sacere omnia cogit. J Margo calig. vis nos c.
ead. I. Quare quod alit principium , a fatu es laus Saturnus io quod ignis Saturnalibus, hoc est cerei si erioribus.JQuod, inquit, principium sit rerum, ab statu .iturnus dictus: d. quod ignis, quem constat generationis principium esse, propterea Saturnalibus ignes, id est, cere lucentes dabantur Nam quod hic mutarit quaedam Vertranius, valde falsus est, cum sensum Varronis assequi non quiret. Porro Saturni nomen Tuscum esse, omnes mihi concedent, qui sciunt Syriace,&pro certo habent, olim Tuscorum linguam Aramaeam fuisse. Saturnus enim lingua Syriaca significat latentem. Unde in agro Latino quasi interpretante Vocarunt eum latium, Mejus Uxorem Opem , Latiam. Et in Pontificalibus indigitamentis dicebatur, LATIA SATURNI Gellius libro 3 capite I: Et ab eo Latium. SCALIG. lin. 18. Cere superioribus mittuntur. J Saturnalibus cereos proceribus mittebant pauperes clientes quod vulgati Timum est, vel ex uno Macrobio, Ut alios taceam. Sic intelligendum epigramma Antipatri ex sexto Anthologiae:
52쪽
Saturnalibus mitteba: Ur Deinde γείλας vocat, quod honorarium cliens debebat patrono. Quod addit, ην δε in ἄνα ιας ευ ξητ, ι, hoc Vocabant Lucem facere Satiirn i Cereis enim accensis illi preces concipiebantur quamquam Paulia D aconus mutilator es t dicit, licem iacere Saturno, esse, caput detegere Sattirno. Cujus quidem ritu ne nos quoque ignari sumus, cum sciamus etiam causam ejus superstitionis. Non dubitamus tamen, trod cerer acce indebantur Saturno, propterea potius dixisse veteres Lucem facere Siaturno, quam quia caput detegerent. Reliquis enim Diis caput obnubebant, cum concipiebant Preces. SCALIG.
lin. I. Haec enim terreis genteis. J Usurpat verba ex Epicharmo Ennii, nulla religione metricae legis, ut supra secisse demonstravimus. Ita enim concinnandi sunt: Iphac terris gentes omnes peperit, O resumit denuo: Iphac dat cibarii: shac omnibus fuges gerit. SCALIG. lin. 23. Qua uod erit si es, Ceres. J Cicero quoque eidem etymo assentitur. Sed nos putamus dictam esse a Cereo antiquo verbo, quod est Creo. Nisi sortas e prius dii: ta fuerit Geres, ut Volunt ipsi. At ne nunc quidem a gerendo erit, seda Graeco γῆρυς ita enim prius Vocabatur Hesychius: 'Aχε -
η υτ, i. Ex quibus etiam Videas Opem Consivam, non ab ope ut Vult Varro, dictam, sed Veteribus quoque Graecis eam diis tam οπι: . a quo Latine Ops SCALIG. Idem in marse
lin et sq. Istic est is uniter Scc. Vid Turnet, ad lin. 9.Trochaici sunt x Epicharmo Ennii. Itaque omnes distinguendi sunt, unusquisque ordine suo. Quod tamen adeo negligenter praestiterunt audiore editionis Romanae, ut plurima ultro huc inferserint inutilia, Maliena a lege metrica Nihil enim mutandum in vulgata edtione, in qua constat ratio Versi urn, modo unumquemque Versum ordini suo reddas. SCALIG. lin. 26. et e Graci vocant aera Eschylus apud Clementem Stromate Q
53쪽
Pacuvitis Chryse: Hoc vide, circum supraque quod complexa continet Terram, quod nostri Coelum mernotant, taci perhibent aethera. uidquid es hoc, omnia is animat format, auget, alit seriat, Sepelit, recipitque in sese omnia, omniumq/ὶ idem est pater.
Iad demque eadem, qua oriuntur, de integro aeque eodem occidunt.
Primus verius adducitur a Varrone, secunda a Cicerone: reliqui ab eodem Cicerone. Itaque tria illa membra dives sis locis distracta ita connectenda si non dubitamus. Lucretius imitatus est Pacuvi una, cum ita canit: Denrque tam tuere hoc, circiam supraque quod omnem
quae sequuntur. Huc pertinent etiam verba Ennii: At densis Aquila pinnis obnixa volabat Vento, Grajugenum erhibet que ne Ethera inpla. Nam Ventus ἐνεμος, Pr aere, unde Animus Citantur autem a Probo grammatico SCALIG.
lin. 3. Et inde cum exit, quod oritur. J Lege Et idem tum exit, quom oritur. Vetus scriptura decepit Vertianium , Quom,
pro Cum Ex quo imperiti librarii infinitis locis formarunt Quod SCALIG. lin. 7. Et dies, O diu , O divus. Vnde Sub dio mitis Fidius. 'ego Et dies, O divum , id ess, coelum, tinde si di-
voci Dius Fidius Dius autem fidius explicatur in antiquo libro Δῖος υ Aς Ηρακλης, ut is Varrone , cum qui jurabat, sub dium prodibat. Cato apud Nonium Itaque domi ritu ostro , qui per Dium Fidium jurare vult, prodi e solet in compluvium. Idem de quadam ea Plinius dicit quam tamen non nominat his verbis: Sejamque a serendo, Serebiam a segetibus appellabant, quarum simul acria in Circo videmus tertiam ex iis nominare sub tecto religio est. Plinius manu scriptu Setiam exhibet, quam Tertullianus Sessiam vocat, Macrobius S .etiam, ut Seeest am, egetiam aitque, Si liis nominasset Salutem Semoniam, Sayam , Segetiam , iatilinam , ei ferias Obseruandas fuisse. Tertia autem illa Dea, quam religiosum erat
54쪽
sub tecto no in inare, Tutilina, ut reor, erat. Adscribam illud striusiani de Circo Del Unes Neptuno vomunt. s. Iumnas Sessias a sementationibus, Messias a musibus , Tutilinas miti telis 1ructili sustinent. TURNEB. lin. 9 sq. Quid.;m negant sub tecto per hunc Verare o Irrere. Meminit Plutarch. tialstioniblis Ron anis cap. 28. item idem Varro de liberis educandis: Ita,ue domi tuis no i i ,.qtii per Dium Fidium urare volt, prodire solet in oblico m. Sc ALIG. lin. a. Sanctum Jol. any . Qui res Romanas Graece scripierunt, Vocant Σαγκτον Tamen an quali porta dicta ab eo Deo, ostendit Sanctim dicendum esse Propertius etymon aperit: Hunc, quoniam manibus purgatum sanxerat Orbem Sio sanctim Tatia compo here manus.
Dionysius πίστιον Graece reddit, quod Fidius Latine in quo multi errarunt qui id non animadverterant. Apud Ovidium
Quarebam, Nonas , Sanco Fidione referrem, An tibi Semipater.
mendum est postremo versu, cum sit legendum Semo ia-Ier Semonem eundem cum Sanco facit T. Livius lib. I. Tamen in veteri inscriptiones Reatini legitur SEMIPATRI SANCO Sca u. lin. I sq. Quom quod sinis oriris, Orcus dictus J Exponitur a Varrone causa, cur Orcu dicatur; sed nescio quomodo ad eju verba obsurdescimus utique ego, qui ea non satis it ingenue confiteari percipio, dumtaxat ut editiones loquuntur, quarum Vocem recitabo: Quorum quod sinis ortus, Orcus dictus non sati hic animadverto, cur ab ortu potius orcus dicatur, quam ortus ab orco nisi violenta illa antiphrasis, Min paucis admodum probanda hic recipiatur qua suscepta, filii Si modus non erit ex adversario originis ducendae Proponam scripturam antiquam, quae etsi ne ipsa quidem satis illicida est, tamen nescio, quomodo ad verum propius accedit, Quorum quod finis orctim , Orcus di- estis quein dicimus Orcum genere virili, inferorum loca intelligentes, Varro in genere neutro Orcum appellat, ab eoque Orcum, id est , Plutonem , nominatum putat Orcum autem finem significare quod ait, nisi fallor, aut eo respexit, quod eo hominum finis eudit, aut quod Graeci ος κανη
55쪽
lum. TURNEB. l. iiorum, rio finis ortus , oratis Actias. Posterior vox perperam repetita est. Itaque haec vera edtio: Quorum quod finis orcus dictus. Quia, inquit, finis omnium rerum, Propterea Orciis dictuS: quem Orcum sanein esse rerum jam omnes sciunt. Sic Amphiaraus in Thebaide Statii,
de orco loquenS: - cuninis finitor maxime rerum. Sane Diespitrem eundem esse cum Dite nemo ignorat SCALIG. Vetus lectio : Quortim quod nis Orcum, o las dici S. Vitae.Ur locus inferorum neutro genere a Veteribus dictus Deus vero, masculino. Sic Caelum pro loco, Caelus pro Deo. Ennius
Saturno , quem Calu genit Orcum ero Romani sine dubio a Grὶecis acceperunt: nam ορκον Vocabant conditorium mortuorum Menander :ου πω Pοτ' ἐξηλωθα πολυτελὴ3 2κ 'ν,
Εἰ τον σον ρκον τω σφόδf hχετ ευτελεῖ. IDEM.lin. aa. Oct luca J Quod noctilucam ait idiati esse Lunam, ex eo dicit, quod eo cognomine Luna in Palatio colebatur,' noctu in ejus templo lampades lucebant. Unde libro 3 cribit Noctim a lucere, ab luce , nus propter lucem mi Fam is cultus insilutus Scripsit quoque eodem cognomine Floratius : Rite e escentem ac noetiluciam. Erat ut con licio, etiam apud Varronem in Marcipore noctiluca , fax vel lucerna, cum scribebat Noctilucam tollo , ad focum fero insio, lima reviviscit. TURNEB. Horatius quo lue eandem cum Luna facit: ite crescentem face noctilucam Levinus Vero vetustis Turnus auctor Videtur eam Venerem nominare Venerem igitur linam adorans, sive fem na, flave mas est, ita titiain: Noctiluca es. Quare ab eadem ratione dicitur Noctu vigila a Plauto Curculione , hoc ei νυκτιλαμπὴς Dicitur etiam hoc nomine hi cerna Varro imarco: Notailucam Ioial , ad focum sero , in , anima reviνisit. SCALIG.
lin. q. Dianam scan - vocabulum Gracum alterum, Latinum alteram 6 c. J Diana, ut ait, a duplici via nomen adepta est quod in altitudinem latitudinem feratur, quasi Divia MDiviana. igidius tamen Dianam tanquam lanam interpretabatur. TURNEL. Omnino legendum : Apollinis o-eabtilum G orcum, alterum Latinum Apollinis vocabulum Graecum est , πο ου πάλλειν τὰ α rc τινας , hoc est, a jaculanis
do radios, ut Plato scribit Dianae Latinum, quae pii nurn Diviana, qtias Biviana dicta , quod duplici in caelo via move-wr, in altitudinem , propter apsidem quam Vocant εἰ ir
56쪽
latittulinem , Eclipticae Videlicet circa quam planetae VII an tur. Cornificiu tamen Dianam tanquam Ianam , eo quod iret,
appositam litera, di tana putavit, auctore Macrobio: ipse Varro de Re rustica lib. I Ianam Lunam appellavit. ΟΡΜΑ.lin. s. Et hinc quod in altitudinem O latitudinem simul,
Diviana appellata. J Vulg. Et hic, quod Lun et in altitudinemo latitudinem simul, Diviana appellata. Scio , hunc locum aliter in Romana editione legi sed qui eum emendare conati 1unt, Veram lectionem assecuti non sunt. Ea autem talis est: Et haec quod divia in altitudinem, Oc Satis patet, cur ita legendum sit rationibu supersedebo. SCALIG. Pagina. I. iin. . Vel quod terra, a Physici dicunt, Jaego: A quoὰesi altera terra, ut Physici dicunt. Nam , ut scribit Cicero Xenophanes hahitari in una putaVit, eamque terram multarum urbium esse & montium Hic igitur Varro Lunam, terram esse quandam dicit, eamque lucentem. TURNEB. Vetu Sledito : et ilod est terra, ut Physici dicunt, O juvat, lucet: quae Vera est Luna inquit, est terra quaedam juvans Hucens hoc autem dixit Xenophanes Colophonius physicus,
Lunam esse terram multarum urbium ac montium, eamque inhabitari, ut auctor est acero. OPIMA.lin. II. Ignis a nascendo , quod hic nasciturio omne c. JHic a ta est verborum transpositio pro , Quod hinc nascitur omne, O quod nascim , c. SCALIGIlin. a. Omne quod nascitur, ignis scindit. c. Ignescit ideo calet. Vir quidam doctus. AUGUSTIN. Scindere Valet penetrare, ingredi penitus subire. TURN EA. Alii tenesiit: non male Fortasse melius, Ignis indit. SCALIG. Idem in Arg. Unis gignit. lin. 3. Ut qui denascitur. Denasci in Varrone est mori, interire. TURNEB Appositit Imo verbo usus est imitatione Grae corum, qui eodem modo dicunt απογινε Θαι. Usurparat, Cassius Hemina, Vetus auctor Qua Dialia sunt, inquit, ea denasci junt Nimirum extulit proverbium Graecum
lin. 6. Et Fulgur duod fulmine ictus DLego Fulguro fulguritum Plautus Trinummo mum fulgurita sunt hic D
57쪽
cerna arbores. TURNEB. Repone : Et Fulguritum , quod fulmine i tam contrariis Diis. Nam quomodo legit Romana editio sive ex vetet thus libris ea 'ctio, sive de opinione re- potita fuerit, ineptis lima est quam tamen Vertranius veritus es rejicere, adeo ut illam conatu sit emendiire Fulgurita igitur loca , fulgure id a quaein bidentalia. Ab eadem ratione fulgurita arbores ad quas qui sacrificia commovebant, dicebantur stiuisertarii, a strue, tu ferto, acrificii genere , ut docet Cato Dicebantur Ad obstita loca, de caelo tacta 5 fanatica SCALIG.
lin. 7. Contrariis Diis. Ab aquae lapsu lubrico Lympha. Nympha Juturna. Lego Contrariis Dias , ab aqua lapsu lubrico Lympha Lympha Aturna. Nam Varro Latine, non Graece , loquitur nec in Nympha lapsus apparet, primo disia simili elemento. TURN R. lin. 22. Nymphae Commotio ad lacum Cutiliensem. J Lego: se hae omittie. In lacu porro Cutiliens insulam esse, com
TURNEB. Quod de uturnensis aquae alii britate Varro supra dixit idem traho de Cutiliensi lacu και τὰ Κωτιλieci ς
πευουσι νοσους Si quidem oppidum, quod ad eam alii demerat, dicebatur numero pharali utilia: fortasse apud a tonem cap. 3 , Ubi hodie legitur, Vomeris indutilis optumus erit, trapeti Pompectis Romae ad in maceriam claves fortasse , inquam , legendum , Homeris utitiis optumus erit. De quo ad eruditos referendum puto. SCALIG. Idem in marg. pro Commotio adnotavit Commotis.lin et sq. A quo Nuptia, Nuptlique dictus J Lego : A quo
nuptiae Neptunus dictus ut infra p. 23 l. 3O, ber dictus. TURNEB A ilo nuptia , upti. didia, Vel nupta dicta. Lutea demisssos velaraint ammea vultus. In Romana editione minus recte. SCAI IG. lin. 26 sq. Salacia. - Venilia. J Venilia , est accessus, seu ex est uatio mari. Salacia, recessu S. Varro, ut citatum reperici Venilia, unda , quae ad litus venit : .alacia, qua ad alum edit. Atque ita quidem Romani vocabant maris reciproca incrementa, aut decrementa. Sed postquam in oceanum Ger-
58쪽
naan cum penetrarunt quod primus Drusus Germanicus se. cit Germanicis nominibus Veterum Saxonum ea vocarunt, pro Venilia Matinam, pro Salacia idunam dicentes atque ita quidem scriptum reperi in veteri libro Bedae Anglosaxonis. Quare apud Marcellum Empiricum, qui floruit tempori-hus Galentiniani Imp. aliquando id legitur, nec me admiratione olim a me subinde repetitum ut in illo, Colli gitti die
JOυis , luna vetere , iduna , ante prandium. Item, Colliges herbam, quae dicitur Britannice, die Jovis, vetere luna, i met. Item , Conficitur vetere luna, O litana, a mense Manio De malitia vero idem Confitur XII Kal. Iulias non interest quo a te, vel luna, vel malina, dummodo supra scriptus dies observetur quamquam plenius esset, si legeretur: Quo die, vel una liduna, et malina. In quibus praeterea Vides superstitiosam observationem legendi herbas, ut alia vires udeantur habere is uatione maris, alias, cum non patitur incrementa. Sed Venilia Galacia significant accessivo recessus maris quotidianos Malinain Litana etiam lunata oceani incrementa, decrementa nam alioqui semper his in die intumere, detumere solet oceanus. SCALIG. Fuit veteribus Usitata locutio mentum gaudeo , qua sibi ipsi gratulabantur cum perfundi molestias, pericula mari S Venerant in portuna Vel ad litus Plautus Cistellaria Quod ille dixit, qui secundo vento vectus es tanqaillo mari,
Idem Curculione: Obsecro hercle facite ventum, ut gaudeam. rgo ait Varro, Venilii dicta a vento illo, id est, accessu ad litus, ut alibi scripsit. Venilii tinia, quae ad tuus venit Salacia, qua ad saltim redit. Sed oblique e nimis coat te huc refert versum Plauti, quem imiliter Charisius his in testimonium adducit, ut hoc inter Vationi μνημονικὰ αμ αρτη-
θεοιτα non sit reserendum, quod hodieque paulo diversius legitur hoc modo: Quod ite dixit, qui secundo vectus es mari,
Vento, Pro adVentu, ut Virgil. Georg. 4: Atque Ixione vento rotae constitit orbis in quem versum unius Philargyrius, Vento pro adventu significat, inquit, ut sit sextu casus, aut Vento Verbum g rundi est nam intelligi debet adventu PO PMA.lin. 27. Ac vento illo, quem Plautus disit. J tymon -
59쪽
ni a deducit Varro ab eo genere loquendi, quo advenientem aliquem excipiebant, cum dicebant, Ventum audeo quod usurpavit Plautus in versu modo a Varrone adducto Ad quod idem allusit facetissime in irculione his verbis: U. Obsecro hercle facite ventum , ut caudeam. Η. Maxime C . Quid facitis , quaeso H. Ventum. U. Nolo equidem mihi Fieri ventulum P H Qti id igitur vis Esse, ut ventum
Nam το ρι ri si dicebant facere ventum C Licinius Imbrex,
RUFina, obstito capitulo .. i ventum facere tunicula. Quamquam melius, frequentius dicerent .rcere ventulum Ili parasitus correxerit imperitum Juvenem, ob insolentiam loquendi. Terentius Eunuchorcipe hoc fabellum, O veri testim huic se facito. Vertranius putavit hic agi de vento secundo In quo insigniter lapsus est. Nam quod Varro non poterat satis exprimere genus illud loquendi, idcirco adduxit versum Plauti. Si enim de vento secundo intellexisset, noli opus erat versum Plauti laudare. SCALIG.
lin. 18. Quod ille dixit J Plaut in Cisteli. AUGUSTIN Pagina 22. lin. I. Mamera. J Novitin hoc nomen Martis Lycophron,
ead M'. Virtus, ut viri vis, a virilitate. J Suspicor: Viriatus, tit viritus , a virilitate. SCALIG.
lin. 3 sq. Et dictitim Honus es honos. J Proverbialis senarius hallanus non animadversuM Honus es honos , qui sustinet rempubi cam. SCALIG. lin. 9 sq. Ab eisdem dicimus Laram, Veliam. J Vulg. Ab eisdem dicimus Herculem Veliam. Quomodo Herculem, si Graeco 'Hρακλ Quare merito confodienda est haec lectio, legendum que, Herem. Imperitus scilicet librarius, cum haec exscri- heret, putavit, contractum nomen Herculis esse, seripsitque Herculem Romana editio videtur huic meae conjectura filias: agari habet enim Larum . Quae lectionis varietas merito
60쪽
hunc locuna suspectum reddit Herein Marteam colebant ' teres, postquam re erant hereditatem. SCALIG. Vetus plura licinis heccatim Fortasse Dicimus haec Palem , 6 c.
lin. Io a Fortem Fortunam, idem Ea re Sabinorum linguam olent. J Lege Fortunam , Fortem , idem , Lares Sabi- notiam tinguam, c. Hujus oti Tatii regis meminit Augustinus X monumentis Varronis . SCALIG. lin. s. Primum nominem lites ab aliis Volucres alii avo itu. cita Turnet, is hunc locum legi volebat. l. Primum nominem nominatim lites ab alis. Volucres a volatu.
lin. 3o Lusciola J Marg. Scalig. Luscinia.
lin. I. Galeritiis. Ita a Varrone nominatur Vis, qui e ab aliis galerita dicitur , κορυδος a Graeci & κορυδαλ , a Theocrito πιτυ μ cognominata, quod in capite tanquam tumulum gerere videatur. Etiam in antiquo exico ego bardatim vocatam tuisse. TURNEB. lin. s. Ut quidam Graeci τια γεργερα Lego Ut quaedam Graca, ut grues, γερανοι Quod si quis editionis est pertinax vindex Massertor, γ ργεν multi significant: Ἀέργερος est βρόγχος , id est guttur: ο εγεριαος ruppa , id est, olea pulla vel nigra sed de avibus hic loquitur , non de gregibus: crex avis nomen Aristoteli merodo hic potius quam grex scribi deberet Grues tamen , ut principio dixi, Varronem suspicor scripsisse. TURNEA Vulg. quidam Graeci
greges Gerget a Suspicor legendum γα ργαρα quod nomen Graecis pro quavis multitudine sumitur. De quo satis multa Macrobius in Saturnalibus, itemque interpres Aristophanis 'A χαρνεύσι Apud Hesychium legitur γέργενα, τα πάντα. Fortas es illud quoque hic locum habere possit. SCALIG. lin. H. Uraeon. J Graeci grammatici, τα υραῖα, μιῆρη τωνίου diri, sed proprie thunnorum Persius:
- rubrumque amplexa catinum cauda natia thurini.
iAt Ver ωροον aliud est Athen eo, ex thunno quoque Bud. Item υρ ια, quae ad verbum bellaria dicimus. SCAL: G. lin. 3. Lingulaca J Marg. calig. nebul rca. lin. I7. Vernacula ad similitudinem ut Surenae, Pectuncu li,