장음표시 사용
91쪽
etiam mites pestis conseruant; Fortasse praebere occasionem possent, ut iterum malum renaiceretur quod tamen , quemadmodum dixi, Dei misericordia fretus, hominum prudentissimorum opportunis remediis , non fore confido
situm ordinem, iam auxilia monstremus,
quae priuati adhibere debent in peste. Quae auxiliat hic duum sunt generum: aIia adhibenda sanis ipsis, ad praeseruanda omnia corpora; alia uero,qus adna inistrari debent inagris. Quoniam autem auxilia pr seruatoria tota posita sunt in
causarum amputatione , ante stera de aere cogitandum
est. Est sententia diuini Hippocratis secundo de natura humana, ubi fiunt ab aere morbi, nihil esse accommodatius,&praestantius, quam aerem dilocum protinus mutare: ex quo Hippocratis oraeut emanaui deinceps, quod in ore est omnium, Cito, longe , tarde. Id que Celsus intellexit, cum, pr seruandi se a peste leges tradens,dixit , peregrinandum, atque nauigandum esse. In quem aerem sit transeundum, fuit aliqua inter ueteres discordia. Avicennas laudauit, ut transitus fieret in aerem crassum; eo quod huiusnnodi aer dissicilius com putrescat . Sed hac in re Avicennas fuit etiam a sedlatoribus suis desertus,&iure . aer en in i crassus, cum talis sit propter uapores atque hi obnoxii sint putredini, non est uerum ipsum κpertem esse putredinis . Quare potius eundum est in eas regiones, ubi aer purus di tenuis sit, es ubi non consueuerint alias pestes grassa
ri,aut raro. Si mutari aer non possit, debet unusquisque
92쪽
aerem domi sus corrigere. , qtala uitium aeris di in Q ς culta qualitate esse potest,&in manifesta danda est op .ra , ut utrique qualitati occurratur. S0let qualitas aeri si inimica ut plurimum calida, Iumidg sisse: las remediis refrigera litibus,4 exsiccantilius ater sprrigςm dus quod intellexit Avicennas, quando praecepit, cameras in frigidandas esse Modi corrigendi aerein complures traditi sunt nobis a veteribus inter alios hic p6tissimus est , ut cubicula irrorentur aqua rosacea, aceto rosa to , aquam in pheae , vel acetosae,aqua ex floribus aranciorum Rases laudaus tetiam, ut mantilia, linteamina macerentur aceto ,4 loco aulaeorum muris cubili apponantur. Sic etiam conseri citria ponia, coton ςa, flores,solia salicis , vitis, flores rosarum , folia ni mpheae supra pauimenta fundere : quandoquidem haec omnia aerem viti tum emendare solent . Laudauit Averroes I. Collectan. cap. postremo costum, styracem, galbanum i laudauige: tiam terebenthinam, eo quod proprietate quadam adue setur pesti Sed quamquam haec omnia utilia sint, nauit 'tamen utilius, iucundius est, suffumigia aliqua donuparare facilia,& grata.cuiusmodi esset tepore calido illud. Recipe aquq rosarum lib. saceti rosati unc. iii. is, ii sandalorum omnium . . rac. i. .....
93쪽
Modus faciendi haec suffumigia est. Ut haec omnia in ollula reponantur,&supra carbones detineantur in cubicuo cita ut fumos effundant per uniuersum cubiculum. Dixi qua sit mea sententia de igne accendendo aduersus pestem : propterea non possit in commendare, Vt te poribus illis aestiuis , quando pestis ardet, in cubiculis fiant multi ignes, sed aut nulli, aut exigui , atque ii sereni, tenues &ex floribus, aut lignis pariis odoratis .est enim obseruatum, Venetiis hoc anno multos ex iis interiisse, qui ad ignem artes exercent, ut sunt fabri, aurifices nec id sine ratione; quia vi ignis corpora rarefacta facilius aeris inquinamenta admittebant. Aucnetoar, ut adnotauit etiam Averroes loco citato, inter alia commendauit aduersus pestem odorem urinae hirci a proprietate. Et ego, cum annis prsteritis pro Cosaris Maximiliani valetudine Viennam uishm,& quadam die pranderem apud Reue rendissimum Hungariae Cancellarium , vidi in eius aedibus seruari magnum hircum . huius reicu causam quaesi. uissem, mihi responsum est, id fieri pro peste unde adnotaui hoc remedium Auenetoa etiam tempestate nostra alicubi adhiberi. Sed magis laudo, ut odores grati quaerantur Auctor est libro primo Herodianus, Commodii Im. peratorem, quo tempore maxima illa peste Roma affligebatur , medicorum consilio , Laurentum , ubi siluae clauro complures visebantur, secessis i valere enim plurimuade uitandam aeris contagionem cum odorectaurorum,
tum ipsarum amoenitatem umbrarum. Addit, in ipsa quoque urbe de medicorum sententia plerosque unguentis suauissimis nares atque aures opplesse, sussi tu qu &odoramentis usos esci, quod meattis sensuum odoribus illis occupati non admittant aerem tabificum, vel admissum maiore vi longe superent. Quapropter utile est saepe
manus ira abluere vel aceto rosato, vel aqua rosata.
utile etiam est chirothecas aut floribus , ut dicunt,unguen
94쪽
tatas tempore aestatis gestare aut delibutas musco, Mambra hicine in quem etiam sium laudo pilas illas manibus gestatas cuiusinodi esset haec. Recipe sandalorum omnium florum rosarum rubearum L anadracii myrtilorum. Zedoariae granptinctorum siue Cocci baphicae sona scrup. iCamphorae musti grana
Iadan ICum carbone salicum, &oleolorum arancioru fiat Pila, Temporibus frigidioribus haec utilis erit. Recipe calami aromatici
Scordii γ seminis citri ana scrup. i, gentianae. GLigni aloes istyracis calamitet crina scrup.i. mirrhς. I Ambrae At , anagra. aiuladani purissimi ri drac.viii. Cum oleo gariophylorum&carbone salicis fiat Pila. An melius sit hoc tempore habitare in altis tabulatis, an humili loco, ita definitum streinuenitus a medici , Vt, quo tempore aer inquinatus est ob Sapores terr pestiferos, in altis habiteturiquo vero tempore vitium coelitus
manat, in humilioribus.quomodocunq; si emper fugiε
95쪽
dum est, ibi eme hoc tempore, ubi multitudo hominutii congregatur Expedit etjam magnopere, auersari homines omnes suspectos , loca ipsa similiter indument omnia debent esse munda, nitida; pe mutanda sunt,&in capsis detinenda, ubi sint varii flores, pr sertim vero mala cotone4,4 citria, aut a rancia poma immo vero maiores nostri, ut testatus est Theophrastus I III. de historia plantarum cap. .& Athensus IIII Conuiuii sui sophistarum in alium usum non adhibebant citria, nisi ut
immiscerent pannis, atque cos conseruarent ab omni illuvie , sutredine Coriacea indumenta, holoserica illa tenuia omnibus hoc tempore prosunt. lanea, linea,
gissi pina,pellicea omnia periculosiora sunt eo quod facile illis recipiantur vapores pestiferi δε facile retineantur. quaproptero indumεta hec toga danada.& forsan tot medici Venetiis sunt extincti; quia viserent gros cum illis latissimis tunicis. Somnus, vigilia moderata esse debent. lecti mundi sint,&nitidi . dormire sub dio, aut sub arboribus , quarum umbr pestifers sunt, perniciosis
sinum est Corpus modice exercendum,&ante omnia cauendum est,ne corpus ullo modo incalescat est nam q.
sententia praeclarissima Avicenia tertia primi odirina quinta cap. primo, hoc tempore enitendum esse, ut fugiatur necessitas attrahendi aeris, quod quidem fit quiete otio 4 experientia compertum est his temporibus eos esse infectos qui immodice laborarunt. Multi fuerunt, qui, propter nimias exercitationes, carbonibus, bubo. nibus , febribus capti sunt: multos etiam scio sic extinctos esse motus omnes animi uehementes sunt procul arcendi, pr sertim ira, timor. nam experientia constat, audaciores minus periclitari quapropter iuuabit hoc tempore omne genus gaudii adhibere. Memini me
legisse apud Plutarchum in libro de musica , Thaletam quendam Cretensem a Lacedsmoniis pestem fugasse so-
96쪽
ta musica cuius Thaletae menti octiam iit apud Pausasti 1 in lib. i. Ego nihil aliud fui me existimo musica illam Thaletae,in eorum militum, qui apud Homerum cantu pelle fugabant, nisi spem , gaudium, leetitiam : quibus fit,
ut& animi , corpora Valentius pugnent aduersus morbum pestiferum . Si quid hoc tempore fugiendum est, proculdubio vitari debet coitus balnea . Praeterquam enim quod contagiis occasio praestatur, fit etiam, ut corpora hominum reddantur languidiora, rariora,&laxiora , atqtae ideo pestiferum aerem facilius in sese
trahant Sed fortasse aliquis quaerat hoc loco , an malum sit his temporibus corpora rarefacere in aperire . nam Galenus primo de differen febr cap. quarto, commendat , ut hisce temporibus corpora aperta conseruentur: immo addit, se hoc facere consueuisse . non igitur videtur absonum esse, ut corpora fiant rara,& laxa,quem
admodum Attici damnasse videtur Sollicitos habuit haec quaestio multos interpretes. Sed ego ita rem definire consueui Quum generum esse oppilationes, quemadmodum clarissime habetur apud Galenum quinto de simpl. medi
cina capra a. alias scilicet internas, alias externas tempore pestis oppilationes internae sunt omnino tollendar,&prouidendum ut intus uniuersum corpus apertum sit: quod intellexit Galenus Ioco citato secus autem se hahet de externis iam eo tempore non sunt corpora Xterius aperienda; quia facilius aer infectus ingreditur:&hoc intellexisse existimo Avicennam Altius mollis seruanda,&, si dura sit,aut adstricta, mollienda est vel leui aliquo clystere, vel brodiis ex malua,&beta expertus sum Sin me ipsis,&in aliis, panem qui multum furfuris habeat, frequenter statum, corpus lubricum reodere,propter quod Rustici numquam ' orant alui adstrietione.&fuit sententia Hippocratis in libro de dieta, huiusmodi panem minus quidem nutrire, sed magis per aluum secederes
97쪽
dere. Potus,&cibtis quam moderatissimi esse debent:&longe falluntur,qui arbitrantur edendum,& bibendum esse largiter. Scio ego plurimos suo periculo hoc esse cxpertos a Patauit, Venetiis vidimus bibaces plurimos extinctos esse, qui existimabant vinis generosis se se propulsaturos eis pestem Iases ille, experimentator maximus, quarto ad Almans ex toto damnauit vinum tempore pestis . cuius conssilium nequaquam amplector sed multo melius est, aestate aut aquam potare interdum, aut vinum tenued modice castigatum autumno, d hieme meracius potare licet Cornelius Celsus modo aquam, modum vinum esse bibendum praecepit loco vini habemus multos liquores non minus iucundo , quam utiles binum granatorum, succum berberis , succum citri, succumaranciorum, succumhmonum, poscam, uuae immaturae succum huiusmodi liquores omnes cum refrigerent , exsiccent, non tantum sitim pellunt, verum etiam propria facultate putredinem ipsam coercent panis X farina 4 modico furfure, modico sale confeci us 4 optime coctus est accommodatissimus. recens quidem is debet esse, sed nequaquam calidus quia, ut dicebat Hippocrates secundo dedieta,&secundo de ratione victus in acutis , panis calidus sitim auget,& replet corpus Iubebat Averro es in fine vi Collect. abstinendunt esse a carnibus omnibus pinguibus antiquis, crassioribus hoc consilium ego maxime amplector quare praestabit adhibere carnes avium pullorum situlorum modo tamen
haec quoque diligentia adhibeatur, ut haec animalia sint
optimo nutrimento nutrita. Hisce carnibus praestabit etiaincoquere interdum uuam immaturam, folia aceto sar, pimpinellae, boraginis, bu glossae. laudo etiam ut incoquantur carnes, vel posca, vel aqua pluuiali, vel rosa-cex; gelatinae illae , carnes aceto condita apprime conueniunt. licebit interdum, l&praesertim tempore frigidiori,
98쪽
diori, addere aromata, cinnamomum gari ophylos Pistes ab omnibus fere damnantur , eo quod sua humiditate semitem pestis augeant sed mea sententia, non omnes sunt damnandi pisces litorales, Iaxatiles multum abest , ut ego damnem quia, si optime coquantur,d condiantur, potius stillant: incendium enim internum remittunt. possunt autem condiri aceto, succo granatorum, succoli monum, vel aranciorum,&berberis Oua parite
tremula, sorbilia, omphacio,& aceto condita laudanda sunt. Ex leguminibus nullum hab co ,quod vobis proponam. Habetis, quid Hippocrates censuerit hac de re, qui dicebat, in Eno insula multos aegrotasse ob esum leguminum . quare non possum laudare Averro em, qui lentes mirifice celebrauit, quamquam huiusmodi genus edulii commendatum inueniam apud alios etiam Arabas. Fructus omnes , praesertim horarii, fugiendi sunt; eo quod ex iis gignatur succus prauus, qui , ut dicebat Galenus, qualibet minima occasione malignas febres inducit qui fructus cum corticibus,&coriis conduntur ligneis, omnes
impune edi possunt dicebat enim Dioscorides pistacia
maxime valere aduersus serpentum venenum. Idem dicit
Avicennas de amygdalis ,4 de nucibus auellanis Scitis quantopere celebretur Antidotus illa Mithridatis Regis Ponti , facta ex nucibus, caricis, rutae foliis Inter herbas utilis est melissa, acetosa ,horago,pimpinella, buglossa Ionchus , myrrhis endi uia rapae vero, fungi,tubera, raphani, Cepae,porri, magnopere sunt fugiendi sunt, qui existiment tempore pestiletiae utilem esse usum alliorum, eo quod Galenus i I. methodi vocaverit allium
Agrestium theriacam. Sed longe falluntur: quandoquidem hoc genus cibi, aestuosos humores gignit, praeterquam quod taetro illo suo odorein animum in corpus valde conturbat ut non immerito dixerit Horatius poeta, cicuris altam cemus. Illud in omnibus eduliis est summa
99쪽
summa diligentia obseruandum , ut sint optime parata, nitida, sine ullis sordibus, sine ullo grauia spe et , praesertim ex locis salubribus capta.
Auae medicamenta conuenim in praeseruatione a sese. Caput XXIII.
R AETER vidius rationem in prs seruatione , ex usu etiam sunt quaedam medicamenta, quae sunt duum generum . aIia, quae cor ipsum muniunt aduersus venenum; alia vero , quae aperiunt, tuacuant. Quae cor muniunt aduersus venenum , aut intrinsecus adhibentur, aut extrinsecus. intrinsecus adhibentur bolus armenus,lapis bezaarius, puluis cornu ni cornis, puluis cornu ceruini coeallorum rubeorum, puluis dictami cretici: quo rum puluerum dosis est ad summum drachma unius.&sumitur huiusmodi puluis cum vino, quemadmodum Galenus dabat bolum armenum cum vino etiam in febri . bus. Ad haec sunt confectiones variar, ut Mithridatica confectio , theriaca, coserua citri aceto ,boraginis Soleo ego uti hac confedtione.
boli armen , ana scrup. I. Σedoariae misce. Cuius confestionis capitur semuncia , aut drachmae tres vel duae, postea bibitur, aut brodium parua pullae, aut aqua acetosae, aut vinum tenue, album, mensura trium,vel quattuor unciarum. Extrinsecus illinitur heriaca regioni cordis , vel cum succo limonii,vel cum acetorolaceo.
100쪽
rosaceo . Gestantur etia sacculi facti ex huiusmodi rebus. Recipe florum aranciorum
Camphorae croci gentianae ana drac ii.s. calami aromatici dictami albi Contundantur omnia crassis modo Λ ex iis fiat ac tu
Ius tela serice purpurea . Inuenio maiorum nostrorum tempestate inuentum esse quoddam genus remedii extrinsecum, quo etiam ferunt sum esse Adrianum VI Pontificem Max.& est auripigmentum illud facticium, quod arsenicum cristallinum vocatur. Duplex huius est usus. Vnus est , ut lamina huius arsenici nuda gestetur supra cordis regionem Palter, ut conteratur,& cum variis pulveribus misceatur, atque fiat pasta , eaque exsiccata ad formam rotulae maiusculae gestetur supra cor Modus componendi varius est sed hic a me maximopere pro
Recipe arsenici cristallini unc. ii. Dictami albi Croci anadrac.is. Camphorae Euphorbi drac.I. Redigantur omnia in puluerem,&cum aqua Osacea, ae Summate arabico, quantum sufficit, fiat pasta, exsiccetur