Libri de arte obstetricia

101쪽

DE FOETU, DEMISSA CLUNE, etc. 8

Certe Vulgaris partus obversis natibus adest , quem finiri a

natura operitor.

Unde accepta distinctio partuum anteversis clunibus inperfectos et imperfectos Vacua scientia est, quod quidem missum facimus. Sed alia illorum divisio in naturales quippe et praeternaturales offendit ferme, quia docta ad malitiam Vereque Calamitosa est. Ante Omnia dicimus, nullam ejusmodi parturitionem propterea, quod laetus aliter aliterque incumbat, praeter naturam esse. In quodcunque enim matris Iatus Vel ad anticam partem, VOl retrorsum, infantiS Ventrem et pectus obversa inVenis, nihil refert; res ubique ad idem redit. Qui igitur foetum clunibus pelvi ita insedentem, ut illius Venter, alterutrum latus Vel Ventrem respiciat matris, Versione extrahi Volunt, eo quod secus super marginem pubis cum mento appendeat, Vel inter pubem et ossis Sacri promontorium impactis axillis cohibeatur, ne animad Vertunt quidem, ex ipso situ et partium structura Vix POSSe fieri, ut vel mento laetus Vel humeris in has angustias cogatuV. Inscii nempe sunt, infantis partem quamcunque, quin imo infantem ex toto, qua linea et directione ingreditur, eadem iSta nunquam permeare. Sic laetus, qui supra in pel Vi peduac Ventre conVersis ad umbilicum matris cubat, ΡOStea, dum per aperturam infra egreditur, Ventrem fere ac Crura ΡΟΓ recta Versus illius dorsum habet. Et conVersa Vice. Quae quidem, licet etiamnum ignorentur, VeriSSima tamen sunt, ut quilibet molli digito, et planissima mente percipit, Vel oculis intueri potest. Dolendum revera, haec in natura perpetua et graViSSima etiamnum tam ΠΟVR OSSO, ut Complures Ob doctrinae exsuperantiam illa pro ludibrio

Ubi demum ad sacilitatem partus aliquando ConSultum S u neceSSe Videtur, Clunes una cum trunco aliqua tra tare circumactione, id Opportunissime ac Satis admodum tempe-Stive agitur, coxis in caVum pelvis usque ingreSSis, ut Pre' hendi manu et excipi possint. Attamen, qui similos partus et ritum illorum et processum non apprime noscit, Pro gur

102쪽

nitrice perinde ac prole quam maxime boni consulet, ab omni pernicitate modestius abstinendo. Sed quemadmodum necesse aliquando est, insantem, licet Vertice in partum nitatur, educere instrumentiS, ita, quam is raro, attamen interdum accidit, ut foetus praeVerSO podico industria debeat resolvi, pelVi nempe nimiS Con Stricta , seu laetu praegrandi. Tum vero difficultas non tam a clune foetus et resupinis cruribus ad Ventrem, quam a capite advenit. In nascente enim foetu clunes una Cum Te VulSis Cruribus non solum, quam caput, minus habent eXambitu, sed etiam aptiora comprimi et diminui sunt. In uni- VerSum , unde non emergunt clunes, ibi cedere impotens eo magis caput CSt.

Qui itaque angusta pelvi matris, ac praeiacente laetuclunibus, hunc illico ad pedes captitant, Opinantes, hac ne gociositate utrique laborem facilius ot colorius finitum iri, certe, quid moliantur, nesciunt. Id enim ubique expedit,

ut clunes, quomodocunque incumbant, in progressu Suo non turbentur; namque laetus, ut convolutus est, uteri OS ao

Vaginam ampliando, consequenti capiti viam parat. Ubi Vero pedes intempeste trahis, noces, quod genitale prius n0n satis dilatatur, ut cum facilitate procedat caput. Caeterum, Si quaedam fortassis ad tractationem insantis, illius que egestum

artificia manus placeant, ea certe, nec unquam Sero nimis,

demissa jamjam clune ad exitum, foetuque etiamnum con Voluto , aeque bene imo quam optime perficiuntur. Sed quidnam, ubi nonnisi de transmovendo capite agitur 2 Atqui etiam in hoc nihil obstat ex pedibus, quum protruso podico

alioquin opportune delabantur, ut neque nunc etiam ObSte- ricanti officiant. Quando autem pariens, cui foetus anteversis clunibus inest, infortunate naturalia tam arcita habet, ut pars posita Super marginem nixu ne quidem in aperturam pel iS, minuSque in caVum urgeatur ; tum enim vero casus in omni arte sessimus instat. Siquidem enim etiam pedes permulto impendio fuerint cxompti, vix tamen truncum uSque ad

103쪽

thoracem extrahes, nec manu neque forcipe ex integro Oxcipies caput. Talis calamitas imperiose jubet, foetum discindere. Interea auxiliatio haec , praesertim peIVi ad supremam oram Vitiosa, atque capite altius reSidente adhuc, raro infortunam cedit.

Ex quo Verisimiliter profectum eSt, ut a partubus obverSaclune, et omni alio, in quo insimum quoddam membrum Praejacet, Semper et ubique prudentes abhorruerint. Quinimo antiquitus consultum iudica ere, in omni tali partu,

perinde ac in quoVis alio, ubi foetu S ex tranSVePSo ComΡΟ- SituS QSt, pedes remoVere a pel i, et in comparata spatia eaput disponere. Quae certe procuratio minime esset contemnenda , nisi juxta, quod in partu anteVersa Clune, Vel pedibus superVacua sit, res aliis premeretuP molestiis, quarum haec neque ultima est, quod talis industria Vix unquam Summo sine periculo praesertim pro matre fiat. Atquo ea propemodum est moderatio, dum infans uno Vel utroque pede seu genu in partum prodit. Uticunque Vero pedes Ρximo adsunt, donec nihil cum periculo currit, Ventre etiam in alterutrum latus genitricis VerSO, partuS as Signetur in naturam. Atqui etiam ubi subvenire Oportebit, Vel manu in-StrumentOVe, auxilium satis adhuc Opportune accedit, foetu

ad anum Vel dorsum jamjam progresso. Heliqua, ut in partu

anteVersis clunibus, instituenda.

Est quidem, ut medici, foetu ita collocato, secus faciant, ΡTaeSertim, uno Solum pede, Vel crure in genitali remanente; Vel etiam, dum et clunes et pedes Seu tali una prae-jacent. Illi absque mora alterutrum pedem Vel utrumque extrahunt, idque ob metum, ne crus in pelvi adnitens usquam frangatur. Attamen nemo probabit, naturam, ubicumque Sola ac per se egit, Similiter nocuisse. Ne potis quidem e St, neque angusta pel Vi, neque ampla. Quod utinam etiam de arte possemus praedicaro. Id enim in Seientia nostra Perpetuo mirabile est, quod promptissimi Sumus in statuendis regulis, easque in exequendo obstinatis Simi: nimirum

ad praecavenda damna, quae nobis imaginamur, quaeque

104쪽

LIBER TERTIUS.

haud alias Occupant, quam quia PraeVertere ge Stimus, recteque per id ipsum Occupant, quo geStimu8.

DE PARTU GEMELLORUM.

Mihi sic est usus : tibi ut opus est sacto, tace.

Ex solito naturae mulier unum modo insantem gignit; sunt tamen etiam partus aliquando, quibus ex uno simplici utero, duo, trini vel amplius laetus prodeunt. Creberrime gemellorum alterius eoque magis trigeminum haud par est, ac singuli utrius, eadem caeteΓum ma turitate editi unius, perfectio. Sed intercurrit Varietas. Subinde gemellorum uterque et forma et vigore Sat Valens con- Spicitur, ut unus unicus vix exsuperet. Verum tamen, quo plures una excluduntur, quoque longius absunt a maturitate, eo languens magis et pusillum corpus singulis, ideoque minor etiam Vitae copia inest. Tali partu nonnisi unus plerumque alterve insans proditur Vivus, extinctis reliquis. Accidit quoque interdum, ut embriones aliquod tempus in utero Vigeant, postea alter Vivere desinat, alter ad maturitatem pergat. Quemadmodum supersteS, ita etiam emΟΓ- tuus sine putredine in utero remanet, nec figura nec magnitudine , qualis in puncto mortis erat, multum decedit, praeterquam, quod a fratro ViVo in planum comprimatur, dein una Cum hoc, recto tempore, ex matre emittendus; attonito medico, cui ejuscemodi novitas ad digitos advenit. Sed ubique gemellorum incerta et ambigua Signa Sunt, ut nonniSi expulso uno sciatur, praesto alterum esse. Hinc docta praesagia illos modo ornant, qui subtilius pro ident; vir probus in re incerta conjecturas suas ScrupuloSe aperit.

105쪽

quidquid enim probabile quam maxime est, nedum tamon

certum est. Aspicimus quotidie graVidas praeter modum ampliato Ventre, cum tumore pedum, maculis IiVidis, Varicibus , sensa insuper sorti et frequente motione uteri, atqui

unicum post eniti foetum; in aliis nihil simile vel parum

Obvenit, subsequis tamen gemellis. In quo omnium minime decurrenti sulco in linea alba fidendum est. Quicunque ex hoc capit Suspicionem, uteri duplicem foeturam continentis modice perSpectam struCturam habet. Ventris ex latere utroque eminentia potius a saccidis tegumentis et renitente multum linea alba Venit, quam a binis foetubus, eorumque tunicis, qui cum copia amni OS matricem in duplicem et interceptum quaSi utrem pandant. In Omni gemellorum partu tractatio prope, ut in Simplici, conVenit. Exsoluto quippe uno insante, tum,.quodsi urgere alium probabilitas, post exploratione comprobatio habetur, parientis necessarii, dein et ipsa leniter praemonenda est, quia ex parte maxima alterum partum conniti mulieres ut plurimum moleste ferunt. Interea editus pulluS, Sueto more, utque prima curatio expetit, tegitur ac foVetur. Quodsi forsan ex graviditatis incessu, ex ipso parturitionis habitu et modo, tum rebus aliis, gemellorum SuSpicio adest, eo magis procul dubio circa cogitabitur. Atque probabiliter instant, dum odito partu uterus tractanti manui exterius solito magis obnititur et extensus est. Dein ex habitu ipso foetus exclusi. Sed primum minus exercitatos crebro fallit, namque uterus craSSior, Seu parum adhuc in Contractionem nisus, tum ingens etiam ex placenta, Vel amnio et grumo Sanguinis, congeSta moles Ventrem citra modum

in ampliatione sustinet. Haud alias igitur, quam iterata cura, num novus liquor aut infans praesit, ad eVidentiam Venitur. Verum talia ne quidem edito foetu Semper Praesto Sunt. quapropter, si nihil urget, ne cum doctrina festines. ΕVenit etiam, nOVam Vesicae Speciem Subtendi, quin foetus

subsit. Nati quippe tunicae, super Orificium incumbendo, illud obtegunt; tum collecti humores, nitendo in praetensum

106쪽

9:ι velamen, urgente inprimis dolore, passim istud ac satis protrudunt, ut simile quiddam ceu noVum amnion formetur. Qua fallacia multi gemelli ab incautis et sciolis obstetricibus praesagiuntur, qui curio Se exspectati nunquam prodeunt. Quin imo molae Varia genera, Si brevi post partum quidquam inde ad Os uteri descendit, interdum pro quodam membro alterius foetus habentur. Ubi vero de alia foetura nihil dubitatur, functione nondum sinita, ulterius prospice, quidquid ad parientis commoditatem et solum ultra expedit, ObSer anteΓ ΡΓOCu1 3ΠS. Secundus laetus, quando quidem ex situ descendere potest , nec in matre aliquid obstat, sine haesitatione deputari ad naturam debet. CaVe igitur, ne tunicas, ad Opus, ut praetexunt, aCCelevandum intempeste dilaceres, imo manu et brachio impetuo se ingestis, infantem ad pedes capias, protinuSque eVellas. Quae saeVitia tantum in more est, ut ne nune, eam inter primas regulas posuisse, magistros taedeat. Primo non est, ut laetus aufugiat; dein quis nescium habet, ne morbosas aquas ex paracenthesi uno fluxu detrahi, neque urinam per Catheterem subito e vesica mitti Quidnam in causa, res tales apertissimas nondum ingenia obstetricantum capere, ut saltem resciant, haud secus quam par est, in expellendo binos pullos longius uterum conniti, quam pariendo unum 8 Interdum etiam secundi laetus tunicae, quia tenaces sunt, seu ob nisus inertiam diu continent. Tum studio lacerare eas conSultum, et aliquando necessarium est; ruptis namque dolores enixius urgere Solent, et Ocyus Succedere partus. Ne tamen in hoc nimium properes. Gemellorum quippe uno naturaliter enixo, dum alter amnio jam nudus offenditur, imo vitiose incubat, non tamen CongruenS QSt, mox conVertere in pedes, sed etiam tali casu indulgemus aliquamdiu, ut primum uterus quiddam in organicaS COII-tra tiones redeat. Eaque nunc recte momenta ΡΓae omni bus Opportuna Sunt, queis maxime cum prudentia per artem

107쪽

agitur; quo facto, ductis nempe pedibus, ultro sine agitatione , industriam inter et naturam, accommodandum mu

Quodsi autem , laetu ad pelvim male composito , Sub Versione alium latere sentias, Vel ex rerum omni statu jam ante conjeceris; maximopere prospicito, ne secundi membrana sub arte laceretur. Sin postea traducto primo Se undus idonee adjacet, nec prioris ducendi labor genitrici fuerat permolestus, neque aliud quidquam emittere residuum sine mora jubet; satius plerumque instituitur, relinquere

natuΓae, quam citra neceSSitatem et cum Vehementia accelerare PaΓtum.

Quodsi natis duobus etiamnum tertius, seu plures insunt foetus, tum ratio agendi componitur ad traditas normas. Interdum Vero confusa alienitaS est, ut Opus sit, medicum in peculiari complicatione ad proprium extricare , quid agi, quid vaomitti debeat. Quod enim in natura TariSSimum ObVenit, ad hoc in antecessum nec conSilium Stat, nec norma. Jam pridem Vulgaris mos est, funiculum primi nati substringere ex placenta etiam, quia OmiSSO Vinculo reliquum in utero foetum, ac interdum matrem simul stillatu sanguinis perire credunt. Haec parum ConStant; Contrario Vix posse, alii Sapiunt. Attamen casus forte exceptionem habet. Enim Vero per hanc partem Sanguis aliquando Vere funditur. Quoniam igitur in simili partu ligatura sine noxa et molestia sit, omittendi causam parum perspicimus. Aliter gesin partu simplici, inque gemellorum foetu postremo habet. Ubi scrupulose sciendum, quinam utrius foetus genitus primo sit; ut medicus et Obstetrix in eo intendant, vel ex munere obligantuP. In eximendis, ni sponte prodeant, secundinis, attrahi chorda primi insantis Vulgo solet, arte interdum parum id Onea. Quapropter mox abstinendum, et alter tentandus funis; in quo nihil properare conSultissimum est. Vix unquam duo bus suniculis simul trahatur, quia Secundinae in globum Coguntur, aegrius Secuturae. Utri cuique autem foetui pro-

108쪽

LIBER TERTIUS.

Priam Suam placentam eSSe, Suaque Velamenta, nemo alioqui dubitat. Equidem binae pluresve placentae tam arcte plerumque inter Se cohaerent, ut in Simplicem, et ad speciem, unam confluxisse Videantur; attamen Separari ac saepissime quidem sine Studio possunt, ita, ut quamque Singulam Sub- Sistere, Suamque habere chordam, manifestum fiat.

ANIMADVERSIO IN SECTIONEM CAESAREAM.

- Nunc ego mitibus Mutare quaero tristia.

aliquando in foemina ita composita est, ut Ob deformitatem parturitioni non satis congruat. Quae si minor

est iniquitas, caput laetus non sine Spe sospitandae vitae in lucem mOVeri forcipe potest. Interdum Vero tales sunt angustiae, ut Caput ex Sinu matris non modo non ViVum, sed non aliter quam lacerum et comminutum sinant eVelli.

Barissime pelvis obest, cujus nimia ex constrictione foetus ne lacerari quidem et comminui queat. Vidi tamen aliqua ejusmodi exempla in peregrinationibus meis. Nuper etiam ad mulierem ultimo stadio gravidam accersitus pel Vim ita coarctatam et distortam Ossendi, ut neque videretur exscindi cerebrum foetus posse. Tum, si quando foemina praVis adeo et ineptis Ossibus, contracta graviditate, laetum in utero habet, ut maturatus nec forcipe tractari, ne quidem exisce-xari possit; tum utique in matris Sospitationem, prole Seu ViVa Seu mortua, ultimo incisio ventris et ut ori vix evitari poterit. Atque, si quidem recte sentio, haec unica est Occasio, qua Ob Vitium pelvis, utcunque de caetero res habeat, Sectionem caeSaream proponere et patrare fas est. Ubi Vero

Pelvis quantulumcunque spatii Ostendit, quo foetum incolumi

109쪽

matre disjungere ac trahere per partes liceat , ab atroci et

periculosa Opera abstineamuS.

Quid enim festinatio et praeceps consilium in suadenda sectione aliud prae se fert, quam Omnis accuratae cognitionis ac maturioris judicii inopiam, fucatam scilicet Vana, nescio qua, et immodica in laetum misericordia, at inhumanissima certe et stolida in Vitam matris crudelitate 8 Dum quippe Voces illorum et sapientiam audis, idem eSse credaS, Venam parienti incidere, an ventrem cum utero. Nimirum Vero, dum res ipsa ad lectum est conficienda, quam ad scrinium otiose commenti sunt; tum enimVero mutant consilium, et deficit animus, claro teStimonio, quam parum sibi ipsi placeant, et quantum distet ab usu inconsiderata pessima doctrina. Ut ego quidem existimo, in consulendo de sectione caeSarea , si quando res aut casus poscit, vasta momenta et rationes Sunt, eaque maximi Omnino ponderis et graVitatis, singulatim expendenda et cum corde, priuSquam adgredia-xis. Ac primum quidem nemo solido fundamento Statuet, indicari subito sectionem, pelvi duos modo et medium explente pollices. Enim vero id oportet considerare, spatia nonnisi ex relatione ad caput foetus esse computanda. Ipsemet multis exemplis noVi, caput laetuS, ubicumque Solita Prope, nec immodica magnitudine, et ossibus consatum haud praeduris et ex toto tractabile erat, in ipso per pelVim commeatu tam leviter Se produxisse, ipsasque ad loci accommodasse angustias, ut in diametro uti uno ad alterum bregmane binas quidem lineas super pollices duos cum dimidio adaequaret; tametsi, superatis in ipso ingressu magnis dinscultatibus , in pelvis cavo alioqui ampliore, Sat diu SUSpensum deliteret, ut per moram augescere iterum, ac in molem primam redire potuerit. Atque ejusmodi foetus, quorum capita, ut demonstra Vi, nec grandiora Sunt, neque dura magis, in hac enitendi molestia plerumque ViVi exeunt. Interea pelvi tam Vitiosa, ac in tali calamitate consuevit, capitis foetus volumen, duritia, exilitas et mollitudo aestima Di

110쪽

LIBER TERTIUS.

antea non potest, nec praefiniri, an comprimi Ρatiens, ottractabile ad deSCensum Satis sit, ut forcipe vel alia ope demum traducatur. Quoad SucceSSum Similis partus, in quo a principio jamjam inter Sectionem caesaream foetusque disso-Ιutionem jure ambigitur, si judicare nonnihil cum securitate Velis, Oportet cum maxime, ut inter alia praeSCiatur, quae sit futura indoles, quis typus dolorum 8 Nisus an perVicaciter duraturi sint et Vi superaturi 3 Deinceps, si causa tibi Sit, ut propter morbum Vel infirmitatem foeminae de beneficiis illis desperes, dum enimvero infelicitas ista ortaque in naturam inde diffidentia primum et ipsa princeps contra

sectionem indicium erit. In Vix a quoque muliere, instante praesertim partu, ne que conjugata neque alia quaevis in pelvi linea ullo modo mensurabilis ad probationem matheseos est. VersutissimuSobstetriciae artifex nonniSi apta conjectura praedicit et aSSequitur. Quapropter, qui in pelVimetra confidunt, ΡOStquam

ad parientum lectos ea exposuere, Spe delusi Stupent, ΡΓΟ missaque fatui inventoris damnant. Nec ullius quippe SuntuSUS, medenteSque, quando maxime iis opus habent, frustrantur et fallunt. Optimos, sane, et acutissim S men SOTES pelvis manum et digitos habes, quorum sensu, qui naturalia metiri nescit, frustra circinum apponet et angulOS. Sed maximi est momenti, recte discernere, laetus hae anxietate Vi Vus insit, an mortuus 8 Quis enim facere tantum Vulnus audeat, foetu extincto, Vel alia arte educi apto. Signa Vero, Vivat, nec ne, in matre infans, si uxissima Sunt neque alia certa, nisi manifestus et distinctus illius in matre motuS, tum percussus umbilicaris chordae, si casu descenderit , ut tentari queat. Sed motus, quin imo illi etiam in ventre matris externe perceptibiles, ingruente partus Stimulo ac labore ceSSant Saepe, ruptis et defluxis aquis, et contracto utero. Nec multum puerperis fidas, quae ipsos intra nixus insantem Semovere fortissime profitentur, quem brevi post mortuum ac persaepe putridum edunt. Ne quidem verticis eX tumore.