Libri de arte obstetricia

91쪽

Verumtamen dicaces homines impigre narrant, propterea modo rariores in schola teclinica, quam USpiam, Occurrere mortes, quod puerperae, quamprimum periculosius decumbant , ex instituto aliorsum in nosocomio mittantur. Quod falsissimum est, ut acta Cancellariae ostendunt. Ne ulli foeminae intra graViditatem, ac sub partu tribuS modo Vel quatuor, depleta Vena fuit. Item septenis in puerperio, iisque ipsis, quae brexi pOSt ex morbo defunctae sunt. Intra menses duodecim quoque ne libram quidem corticis Peruviani dispendimus. Nimirum rationes officinae a mense Augusti Α. 179O ad Septembrem usque 1791 Donnisi tricentos stor. efficiunt, dumque reflectitur, herbas pro potu Ordinario summae jam ultra explere dimidium; tum clara notitiae St, quae curae Simplicitas, quamque parum sit medicinae,

qua uti in Schola mos est.

Cunctas inter puerperas una solum inflammata, po St Ad Suppurandum maturata mamma laborabat; istaque sibi illam, ut aliquando male tentant, dedita opera ad Sciverat. Palpebrarum in recens natis inflammationem hoc anno multo rarius quam praecedente Vidimus. Vulgari procuratione incassum facta, topicus assectus, uti experientia Compertum habeo, aura electrica tollitur. Harissime penes nos natorum OSCula aphthis corroduntur; inter millenos ne tribus accidit. Fuerunt hoc anno in schola novem et quadraginta candidati , partim nostratum, partim exterarum regionum; item triginta noVem alumnae obstetrices; praeter plures alio S ti-xones , quibus haud quidem degere ibi, attamen per longum

temΡus praelectionibus interesse et exercitiis artis licuit.

92쪽

Oportet itaque, ubi illiquid non respondet, non tanti putare auctorem, quanti aegrum, et experiri aliud atque aliud. CELS.

Haud raro evenit, primis post partum diebus ictericos

natos sori. Emollescit et languet illorum caro; simul frequens, plerumque et muco Sa et Serosa alVuS est. Infantes, quo S a partu, Vel brevi post fuscus rubor tingit, maximam partem hoc morbo assectantur. Cujus itaque occasio latere in ipsa cute Videtur. Ae licet reputatae vulgariter causae adsint aliquando, non tamen ad morbum adeo pertinent, ut inde Sive Solum, SiVe potiSSimum ratio capienda curae Sit. Medici prope omnes retentum me conium et latitantes alias sordes, tum impeditum bilis ad intestina descensum pro occasione icteri in recens natis putant. Sic opinantes cum ad prohibendam aegrotationem tum ad illius curam sol Ventia, quaeque deorsum Ρurgant, eX Theo maxime, EX Sa-Ρone et manna Scribunt. Bomedia ista ab valitudinis initio fortassis proficua , mox in perniciem Vertunt, quod si medicus manente corporiS SuSpecto colore illis persanare obstinat. Dum pridem in expositorum aedibus munus chirurgi langebar, frequens mihi nimis, ictericos infantes pOSt mortem dissecandi, occasio fuit. Vix unquam neque cysticum

93쪽

meatum, neque alias in hepate impeditas aut Obturatas vias reperi. Toto intestinorum canale, quanquam laXantibus, et copioso clystere impigre expurgato, nihilominus cystis sellea multum distenta, mox aquosa et dissoluta, mox SpiSSa et nigrescente bile fuit; hepate ipso rarius morbido. Redux post ab itineribus, ex quo scholae obstetriciae praesum, in Vegeta sanissimaque prole eandem noxam Cum nova molestia vidi; nullo licet intentato exterius vel intus subsidio . Rara fortuna ab internis impulit tandem, ut par-Vulis medicinam modo parcissime propinari sinerem. Abhino minus in morbos proni sunt, dumque SuperVenit icterus, ut plurimum tamen brevis est, ac Simpliciter procuratione per

Profecto quoniam gracillima et gelatinae ad instar in omni recens edito animali, inprimis in homine, textura intestinorum est; dum reputamus simul illorum tot circumVolutiones omnemque longitudinem, facile noscitur, parum hic posse interna pharmaca; quum largiter intrusa pondere ac mole noceant, parce autem indita, quae prosint alterando, acredine stimuli tenellum corpus necessario Vel licent, auconficiant. Quantumcunque Vero inefficax, imo damnosa saepe his rebus Omnis intus medicina est, tantam utilitatem externa praestat medicatio : enema , balneum tepidum , frigidulum ;electrica balnea, et frequens inunctio Ventris linimento molliente Volatili. Ac balnei quidem hic modus est. Primis nempe vicibus infans in patina per decem et plura minuta detinetur, Suffulto, ne faciem Offundas, capite. Ad pr os usus delicatae manui aqua ne frigoris sensum, Sed caloris nonnihil imprimat. PO-stea paullo ad frigidiorem itur, genito in omni balneo per aliquot minuta diutius suStinendo. Qua curatione optime uteriS matutino ac Vesperi. Postquam insan S aqua exemptus e St, confestim calefactis linteis foveto, et dimidium post horae Vel tardius abdomen ipsi blanda pinguedine suaviter confricato.

94쪽

LIBER TERTIUS.

BOSub balneorum recto usu haud opus plerumque frequenticlysmate est, frigida aqua , ut fieri consue it, functiones ventris alioqui expediente. Universim circa enemata nihil praeordinari potest ; ea quippe potissimum pro frequentia

alvi sunt temperanda, et pro Copia et Colore eXcreti. Quando autem iotericu S aspectus industria hac parum Vellentius in salubritatem et laetum colorem Vertitur 7 CuΓam accelerabis electrica aura. Insulato nempe et cum ductore consociato infanti suidum per aliquot minuta meare in COΓ-pus Sinitur, quo tentamine, juxta Observatam etiamnum priorem Curam, aliquot diebus continuandum est. At incassum tamen pleraque agis, ni natus laxe tegatur, et libera ipsi motatio artuum Sit. Vitata quippe in genitis tractandi ineptia, icterus rarissime affligit, dumque forte immeat, Sin unquam potest, facile perSanatur. Est enim etiam insanabilis icterus, partium Vitio aut degeneratione, aut irresolubili concretione inductuS.

Inter erimina ingrati animi et hoc duco , naturam ignorare. PLIN. II. N.

Vix oquidem occasu decimi octavi saeculi post Anglorum

et M. Saxtorphii monita reprendere auSim, quemadmodum ex ritu naturae caput edendi laetus Iocatum ad pel im matris sit. Sed inspectet quispiam cum scholasticos tum alios plerosque libros, ut Sentiat, quantum Opus Sit, stolidis SimaS leges, et arti ipsique naturae ad VerSOS USUS perpetuo Γe

Intelligimus autem sub voce capitis initus seu ingreSSiOnis illius in primo partus periodo situs motu Squo Tationem, qua per pelvis limen in illius cavum descendit. Tum nempe

95쪽

capitis ad supremam Oram ea est positio, qua frons atque facies versus alterutrum Os ilei vel Omnis Vel propemodo ita Vergit, ut Sutura sagittalis cum pelvis Seu transVersaiarme diametro, Seu Obliqua quasi parallelam teneat. Saepissime facies ad dextrum Obvertitur latus, rarius ad sinistrum. Sed nunquam, nisi fortasse pelvi penitus in contrarium formata, Φixe foetu adhuc pergracili, ita in partum

caput nititur, ut ex matre OS Sacrum Cum Promontorio ad

Vultum ideoque pubes adversa in Occiput foetus sit. Qui licet inde a principio artis perspectus, et in qualibet naturali, ac longe facillima laetura perpetuus ritus Sit; est tamen hodie dum obstetricantium numerus, qui de hac Te non Solum confusam ideam habent, sed eam falsissimo imo penitus ad opposita fingunt, affirmantes, nasciturum foetum ex capite ita Super Bel Vim praejacere, ut Occipiat conversum ad os pubis, facies in ultimas Vertebras lumb0Tum matris Sit.

Mirum profecto est, cl. Stein calliditatem hanc sub ο- IutSSe, nec resipivisse tamen ex digito. is Considerando enim, Sic fatur, quemadmodum caput per pel Vim progreditur, equidem suis diametris inepte se videtur habere ad diametros pelvis. Caput enim cum Sua maxima diametro in pelvis diametrum minimam, igitur et capitis minima diameter in pelvis diametrum maximam instat. Quare non tam idonea, ut apparet, inter caput et pelvim ratio est, ac si illud trans- Verse per pel Vim ferretur. Attamen notandum est, magnam capitis hoc situ incumbentis diametrum ipSO eo tempore, quo pelvim transit, in multas medias et Obliquas, igitur etiam minores diametros dilabi, sicque sub naturali partu quasi descripto arcu circuli sese extricare, atque ita fieri, ut caput

Confusissima hercle naturae excusatio i Non enim tam inepta et rustica, ut imputat, in rebus suis moliendis natura est; sed ponit simpliciter molliusque longissimam capitis lineam in longissimam transversam vel Obliquam prope lineam 'uΡremae aperturae, ac moVet itaque et regit et accommodat

96쪽

LIBER TERTIUS.

Continuo nixus et renixus successu Varios capitis cireuitus et plagas in Varios et adaequatos Vicissim consimiles circuitus et Tegiones pelvis '). Permulti in Sicinii sententias praedati viri posdem erro-Yes colunt, maturantque. Atqui fas est, cum Veris juxta fal-Saque et Vana OXScrip SiSSe. Sed quantumcunque auctores illos aestimem, haud tamen Silebo, cum in hac, tum etiam in rebus aliis, quas inde ad exercitia traducunt, turpiter errare eos et Omnino ad VerSUS Statuere, ac in natura fieri consuevit. Quare prospera inplexisque Obstetricibus, Vel et obstetriciis medicis inscitia est, qui parum prudentes in explorando, contrectato ObitePCapiti acquiescunt, ultra positionem dignoscere nihil curiosi. Aliter enim ex Strenuis et fallacissimis praeceptis naturale Sexpeditos omnes partu S ex officio Vertere, Vicissim molestos imo praeter naturam obtinentes tractare pro naturalibus deberent.

Doloribus sufficienter continuatis, caput mento thoraeiarcle innixum ex limine Supremo paullatim in pelvis caIum mox etur; qua in pi Ogre SSione Simul circumagitur, ut, dum demum CaVitatem occupat, moxque genitale tranSgre S Surum e St, Vultus prope modo OS si Sacro, Occiput pubi obtendatur. Verumtamen i Sta partus epocha non ingreditur, Sed egreditur CaΡut. In cujus argumenti finem imprimere sibi animo prodest, quae a Sexcentis as Sidua et longa curiOSitate, multoque Studio, a me ob SerVatis naturalibus partubus prompta Spe Cimina Sunt.

Istaque ego in praelectionibus jam pridem ingenue Vulgavi. Tum alii transcriptam mox ad Se scientiam non PeΓquam

In postremis oditionibus Libri sui cel. Stein nominatim nobis suffragatur. Docto quippe viro, quia multum nihilo minus laudis habet, convenit etiam simplex veri erroris confessio. Quapropter cuidam auctori Vien Nae facile indulgemus, quod meritum sanioris hac in re perspicientiae iennensi eidem ipsi scholae, ubi ad artem paratus, et amicissime manu ductus fuit, viginti post annos ingrate detrahit, ut alii idem alibi, qui ipse modestius recusat, ingratiis imputet. W. Schmiti. Misc.

97쪽

honorifice assectando sibi adscripserunt. -Videlicet foetus caput, ipsequo totus laetus, in quocunque Situ ex natura per pelVim transit, composito, tardiore quidem citra comparationem , at Simili fere motu, ac Vi aeris globus per sulcatam gyris sistatam agitur; ita quidem, ut caput, dum gyrando procedit, lineam Spiralem, progresSuque magnam quasi circuli partem et amplius describat. Permulta sane hoc ex naturae inVento in Curationem cum naturalis, tum artificialis partus commoda et momenta fluunt, prudenti ac erudito Obstetricanti nunc facile obvia, sed qui Parum sapit, rudi Operario, tametsi fuSius exponerentur, ne quidem Profutura.

DE PARTU ANTEVERSA FACIE.

Hae artes vaticinandi, et humanae naturae affectiones, cognoscentibus quidem semper recte habent; Vexum non cognoscentibus alias aliter.

est, sic multa et difficilia auctores circa partus PraeVersa facie hallucinantur; ut siquidem fidas, illos matri non solum permole StOS esse, nec Sine arte finiendos, sed etiam, si quidem natura aliquando perficit, foetum inde necessario periclitari credas. Quapropter obstetricantum in nulla parte major constantia est, quam in hac, ut laetus, ubicunque faciem offert,

nunquam naturae Committatur. Atque dum Vultus praeest, fronte OSSa pubiS, mento Sacri promontorium respiciente, aut conVersa Vice, caput manu imo Vectis ope ita componere suadent, ut ad pubem aggeratur Vertex; quod si minus cedit, ad praecavendum matris et infantis discrimen, extemplo faciendam versionem eSSC.

98쪽

LIBER TERTIUS.

Minime vero Vel nunquam ex illorum auctoritate partum relinquore naturae licet, Ore ita adVerso, ut frons in alterutrum Os ilei, mentum prope in aliud impingat; quod scilicet ejusmodi parturitiones, nisi foetu praematuro, et ex minimiS, nullatenuS a natura traducantur; ac, Siquidem caput nonnihil procedat, ab axillis tamen insuperabilis ponatur molestia; harum altera sub Ossibus pubis, altera sub promontorio fixa,

Mirum profecto, ipsos illos, qui Verbis gestubusque intimam sibi esse cum natura consuetudinem OStentant, ab hac penitus ignorari, ut illis sese ne quidem in hoc ad notitiam praebuerit, quo mirabilissima est, Seque tentari digito patitur. Nimirum in tota eorum Sapientia, quae Scri-Ρta pro Stat, turpem alius turpior error trudit. Atqui, ut proprie dicamus, ante Omnia est Sciendum, partus facie praeverSa inSolentius, caeterum Simplex ferme sed aliquando cunctantius modo, quam Si praeViuS VertexeSSet, Parturae genuS SiSteΓe. Quemadmodum Vero praestante etiam Vertice partuS interdum a natura non finitur,

itiosa quiddam caput inter et pol im proportione, Vel ob dolorum longam remissionem, alias e difficultates; sic et in foetibus praetenso ore raro casu accidit, ut emitti a natura nequeant. Tum quippe ad generalem censum difficilium partuum, Tecte quam iS praegre SSO capite, computari, et solito more instrumentis perfici debent. Hocque de omni parturitione Verum est, in qua tota ferme in aperturam facies eminet; nec tamen de illis, ubi vultus modo aliqua parS, uti mentum ac labia primo incidunt, aut recedente Sub nisubus facie collum decidit. Verum hi partus ex foetu potius ObVerso collo dici, quam praelato ore debent; in quibus maturo, Vel etiam praematuro infante , instituenda plerumque VeΓSio e St. In foeturis, ubi vel a principio obvertitur Vel inchoato opere mox Vultus inStat, quali Cutique Caeterum Situ, Partu- vitionis hic modus et processus est: caput foetuS, CX quis supra in margine pelvis haeret, per hanc ita transmoVetur,

99쪽

ut frons sensim in curvaturam ossis sacri Vergat. Utque sa-cies aperturae infra appropinquat, mentum propemodo adnititur sub pube, Simul atque frons Cum Vertice SuΡΓa perinaeum Oblique protruditur. En faciatis Omnis partus exordium, progressus ac finis lDOcta modo fabula est, infantibus hoc partu esse occidendum , Sanguine per jugulares Venas intercepto. Subtilem doctrinam pridem explosit experientia. Foetibus utique, qui ita descendunt, nisi celer satis transitus e St, livescens et elasticus tumor in facie Oritur, ut Vulgo in Vertice et clunibus eorum solet, qui primo hisce partibus in lucem se dirigunt. Caeterum, qui Vertice anteVerSo enituntur, Caput compressum ex latere in latus habent; e diverso, quibus Ospraecedit, illorum capita primum utroque ex latere, ΡΟ Stea de apice menti ad Verticem comprimuntur. Alioqui nihil

luctuosius Oris tumor, quam simplex galeatus continet, ΡΓae terquam forte, quod prior tutius evaneSCat. Inter Octogenos ferme praecedente facie genitos, a me et aliis in noso comio et foris ex proposito observatos notatOS-que, nonnisi tres exanimi prodierunt, totidemque fere mortui in pari numero obtenso Vertice forent. Neque remini SCOP, quod aliqua enixa unquam ex labore damnum coepisset; atqui tamen partus illi praeter unum omne S, Sine ulla Cura, quo situ praesit lacies, neglecto omni reductionis, Versionis e conatu, ad Scripti naturae fuerant. In una modo ob inertiam

nisus et Varias passiones forcipe utebar ; idque cum iacilitate

et fortuna matris ac geniti. Qui igitur prodeuntes laetus anteverso ore Teducere aut efferre pedibus consuexerunt, tria duntaxat ex Serie, teStibuS-que probata nobiS exempla narrent, quibuS matrem una Cum prole technis suis tam feliciter OVasisse constet, ae nostra

simplicitate in tot multis contigit, et lare inposterum firmi

100쪽

VEL PEDIBUS.

In pedes procedere naSCentem Contra naturam est.

Post partus, capite praeverso, creberrime, et ud naturam Accommodatissime ii obveniunt, quibus infans clunibus se exhibet. In his corto major utcunque naturae laboΓ e St, quam foret eodem foetu recte cum capite prodeunte. Atque illius imo etiam vita nutat continuo. Etenim caput, quia exit ultimum, spiati' pelvis pessime permeat, praeVersa basi Cranii, ceu parte Sua crassisSima, Omnisque compreSSionis maxime incapaci. Becepta etiam auctoribus talium parturitionum distinctio est, quarum alias persectas, alias impersectas Vocitant. Habet Vero quiddam ridiculi ista denominatio. Partus quippe

obversis clunibus imperfectus non datur. Insante enim coc- cyge in medio supremae areae recte locato, insidere utique omnis postica caro pelvi debet, cujus constituentes parteS, ut quidem noscitur, binae clunes cum ano in medio sunt, quem igitur Vere atque unicum ex clunibus partum dices. Coccyx Vero, si non tam in medio aperturae, quam Obliquo inhaerens ex latere Ossenditur; tum sensu obstetricio haud proprie praesto clunes Sunt, Sed neceSSarium eSt, ut quaedam alia pars vel infimum dorsum, Vel alteruter lumbus Spatium Occupet, quo casu parturitio ab coxa Vel dorso PO-men trahit. Absente itaque probabili significatione, hunc

laetus cubitum quodammodo aut sufficienter mutatum iri, ut recedente lumbo coecyx in aream propius descendΘt, Partus iSti, ut Omnis alius incomposito situ, effici per conVeVSionem debent. Quodsi vero successu partus inguen aut dorsi infimum Sua Sus agitur, quo clunes interea sponte, Vel excubitu Vel quocunque modo, pelvim supra expleant, tunc