장음표시 사용
71쪽
bet, sed ex eo potissimum, quod simul Saltem perperam
et noxio sit consiguratus Persaepe Vero uterus et Oblique situs et Vitiose simul oxtensus est, ita ut in aliam plagam fundus vergat, in aliam os. Bebus ita erroneis, intempestive praesertim labente amnio , longiori plerumque tempore natura indiget , antequam, varia dolorum anomalia, dehiscat et in Spatia pel Vis rexertatur Os. Attamen et hic firmiter exSp0etandum, rebus CaOierum propitiis, intrinseca Virtute et sine omni subsidio artis, ad finem iturum partum esse; dum primos modo dolo-TUS aeque pati, nec majore quidem, quam sueta brutis et feris patientia, ad Opus se commodax erit hominis mulier. Quibus enim conatibus in dilatationem Os Venit, per illo-Trim quoque efficientiam totum uteri congrue effingitur, disponitur , et modificatur, ut ad extricationem laetus Opportunissimum atque ne es Sarium e St.
Quantumcumque ergo Ob StetriCantes de arte sua os retrahendi manu conolament; pro certo tamen habeo, duΓum, irritum, et absurdiSsimum OSSO tale conamen. Hae positione, quidquid non Viribus naturae, neque mora, neque corporiS Situ prosperat, minus multo impetrari a ruditate
Inde etiam colligimus, qui os uteri manu digitisque attrahere in pelVim moliuntur, quam paradoxam imaginem ibi de structura hujus visceris, item de illius Vicinitate et connexione finxerint: nimirum quasi lignea illud materia sit, et ex mobili axi in ventrem pendeat. Λo ne ista quidem machinatione , Ob Vectis praecisum brachium, cui negotiosus digitus ori adnititur, perficerent quidquam. Neque minor
Sinisteritas est, uterum ad cervicem prensare et mitrae instav foetui a fronte trahere. Sane, donec ad ordiendum suum Opus haud facilis natura est, pleraque haec cum doloribus multoque cum periculo frustra sunt. Quamprimum Vero natura Se iΡS a parat, quidquid susceperis, moVendo, amovendo, inutile et Super aeuum facis. Postremo adjungimus cum superbia, in millibus par-
72쪽
tuum ne unius ComminiSoi no S, in quo propter obliquitatem uteri, minusque ob illius positionem Obliquam tentare aliquid Seu Vei Siono, Seu arte alia necesse suisset. Unde demonstratur, alio S in isto ineptissimo Opore laboriosos homines , Vel a partuS cognitione Omnino abesse, Vel studio
Haec quidem de obliquitate generatim, quales in omnisere singula foetura Varie quidem, attamen si dicere fas Sit,
aliquatenus ex ritu naturae ObVeniunt.
Verum accidit aliquando, ut obliquitas ex se vel assecta liis passionibus ceu Verus morbus loci terreat, ubi prae- primis orificio quam maxime obliquo ac parum modo , Vel nihil ampliato, angusta pelVi, vel vitiosis mollibus membriS, irruente febre et phlogo Si, haemorrhagia, SaeVis CitYa modum doloribus, spasmis, ae ubi defluxum praecipue amnion Ost, minante USpiam periculo rupturae, uteri prae Caeteris, et quocumque alio discrimine laborem Omnino calamitosumsistit.
Quin imo etiam inter phaenomena venit, iuxta obliquitatem Os simul et Orificium, seu illius labia potius, eVanida,
obsuntia adeo et fere nulla esse, ut a multis Ceu VETE COIa
Clusa et coalita reputentur. Qua de re, num quidem unquam praeprimis in gestante utero, ea exstiterit, imo POS-
sit, non disceptamus; sed loco incertae contentionis rarum et insolens maxime a triginta et plus testibus traetatum et probatissimum exemplum sit, cui simile inter multa et plurima partuum millia vix aliud advenit; in quo tamen nar 1 ando, ne multus sim, paucisSimis absolVam. In foemina, mox in domum assumpta, juVeni, Vegeta et sormosa, nitente jam partum, prima exploratione, ut aSSOlet, ab expertissima matrona obstetrice admissa, ne leVissima, neque oris neque orificii tractata nota. BreVi post, nec a me,
uti et postero die, haud magis ab obstetricante no SOCOmii, ob nox itatem casus ad nos inVitato, neque, dum intra tempus forte licuit, a quibusdam aliis peritis viris et ObStellicibus inVentum punctulum est. Intenta ad nece SSitate
73쪽
miserae nitontis cura, perplexans labor sub multis et iu- festis tandem doloribus, satis ambiguo in quartum diem prO- tractus fuit. Quid aliud demum in alienitate conSilii, quam tuisti morbo, tristiorem medicinam facere, ac quidem, uti
qui jam prius ordinato a me apparatu, quod multum abeSt, ut superbo dicam, in procinctu operae, quum denuo ac ultimo , Sicut ante omne graViuS intentum mOS est, examinabam, Vix admoto digito, protenus Vaginam et amplum serme hemisphaerium totum uteri placido muc Ore oblita et Omne genitale mollius, idemque quam circiter tres ante horas minus multo calescere Ossendi, consestim meliora ominans, Sed Vix ausus sperare. Instar prodigii nunc area Oris sine ullo circulari margine, aequalis prope quatuor in diametro lineas, praesto indici est, et Subten Sum et renitens amnio a. Mihi ipsim et in certissima quidem at re omni alienissima tamen, Vix Subito sidens, petii a proximo ex consiliis adstante et obstetrice, ut idem faciant ; Sed recusarunt potius, alioqui se rescire nihil esse novi, nec melioris. Verum iterato petii. Confirmata admiratione, postquam prae aliiS memet Suppuduisse primum erat, Omnes assici, laetari, Varie colloqui Omnis circulus, et desecta Vix non ΡuerpeΓa ΠΟ- am respirare Vitam. Ab nunc saltem post breVo tempus et ΡΓO matre et foetu, partus aeque, uti totum ΡOSthac puerperium affatim benigne ex natura CeSSit. At vero in omnibus tam alienis et ambiguis rebus earumque V ria complicatione pro singulo quovis discrimine nihil
praenosci potest, neque statui neque reprobari; Sed necesse est, ut tota difficultas et quaelibet supervenien S et aggra-VanS IIOXa Secundum generales Scientiae regulas et artis USUS bonOS, non Solum ex proprio intuitu, Verum etiam, ubi OccaSio QSt, aliorum Simul apto sensu ac consilio, quid in Te Verum et congruum sit et Optimum, in Veniatur, tumqu0ad fieri potest, moderate ac utiliter instituatur. Verumtamen in quocunque gravi adeo et incerto conatu plerumque Π0n tantum, quod Sciam, in eo erramus, quod quiddam
74쪽
nimis moremur, quantum in hoc, quod citra aequum ac nec ossitatem PI OPPremus.
Denique ipsa subris, quod maxime mirum videri Potest, saepe praesidio
Quae ad haec loca memorantur, nonnisi leves, et ab PVentibus, quos in sobrium quodam genere saepe ObserVare Iicuit, derivatae, caeterum remotae procul omni inductione opinione S Sunto. Ecquid est sobris 3 Unde oritur 3 Numnse morbum eam dices 8 An medicinam morbi 3 Difficile responsu. Illud modo patet, aliter esse febrem ex natura, aliter describi; imo permultas febres prOSperius saepe, at diVerso, quam quo plerumque solet, tractari modo posse. Profecto, quam diu, quid Vita sit, nescimus, et in quo consistat, neque quid sit febris, definiemus. Vita enim ac febris in natura rerum ex primis Sunt ultimisque, quae la- leve in aeternum mortales debent. Vel dicet quispiam, rectam ejus ideam esse, quod conamen naturae Sydentiamus vocat 8 Vel consistere illam in motu celeriore cordis et arteriarum cum BoerhaaVio censeamus 8 Vel Archaeus agitat, Opinante Helmonti Par certe ad febris notitiam viris illis sua cuique doctrina erat: sed ad usum pro mortalibus, ad febris quippe curam, Helmontii et Sydeuhami similitudines praestare dO'ctis figuris Boerhaavii certum habeo. Illi Obscuram Cogitationem ex re et facto vividi animantis hauserunt ; hic ad mechanica principia ex febriento omni animali turbatum machinamentum finxit. Attamen nihil in omni vita et sanitate et in cura morborum magis Obest, quam quod ea, quaU
75쪽
in nobismet os sentialiter obtinent, quoad tempus et pondus et mensuram ita intelligamus et accipiamus, quemadmodum pleraque steri extra nos cernimus , ac Simplicius habere , ac facere cum illis non aliter pOSSumUS. Plurima in omni febre signa mutatam esse vitalitatem aperte monstrant: ubi nihil a vita subest, ibi utique nihil etiam febris est. Quum porro Vitae Omnis Vis haud aliter manifeStetur, quam quod in corpore sensibile quiddam otirritabile sit, maxime etiam Verisimile est, febris characterem repositum ferme in conturbata indole sensibilitatis otirritabilitatis esse. Ut igitur, quatenuS 1 CS aliqua morbum facit, quia noxie in membra agitat, et inSuetas alienasque mutationes in sentiendo producit ; eatenus etiam eadem illa res procul dubio ceu causa ipsius labris aestimari ot possitot debeat. Quae tum ipsa febris pro diversa indole et morusuo ad sanandum morbum Vel Opportuna erit, Vel noxia.
Unde scitur, eos, qui febrem ubiquo pro auxilio habent, insestum hospitem nimium honestare. Sed profitemur etiam, medicos, quod nunquam febrem, nisi hostiliter, excipiunt,
persaepe amici SSimam Sociam naturae, cum eaque naturam ipsam expellere.
Equidem, ut Vulgo fit, perire citra morbum et sebrim animal potest; sed nullus cierine in animanti Verus absque
febre perstat, neque SanatuΓ morbus, neque tΓuCidat. Quanquam enim Vero corporis Varia membra contrahere
noxam quodammodo, tum lente degenerare, et Paullatim ad functiones seri inepta possint, absque tenente ne Cessari Ofebre; posteaquam tamen morbida mutatio Vel mutationis causa eo perVenit, ut prima inde sentiendi ratio affligatuD, protinus febris Occipit, qua res in aliam Vei Satur naturam, eaque in pristinam reditura Sanitatem, Seu, quod Saepe sit, desinens in mortem est. Ita per annos aliquando Sine aperto damno Scirrhus haeret; tandem parit dolores, accendit febrem , fit carcinoma ac ne Cat. Insolitus, molestior frigoris passim calorisque Sen SUS, mutatus et Velocior plerumque Pulbus VRSOrum, cum no Va
76쪽
, Ret ingrata per universum corpus assectione, sebris characto-YOm Statuunt. Verum cuncta ista in Omni febre diverso modo se habent atque excipiunt ; unde innumerae Varietates et ΡΟΥ- multa sunt nomina, nec tamen medico anxie respectata, nisi
quatenus ad notitiam causae febris, et dijudicandam illius speciem et typum faciunt. Quaelibet seu intermittens, post totidem horas sive dies
manifestius reditura, seu absque intermissione Vel ad sanitatem, Vel ad mortem usque assidua febris est. Nulla caeterum, quae non omnem medelam reSpuat, continuo et
eodem aestu durat febris. Quin imo cuivis, atque illi et amcontinenti febri, aliquae tamen Vel tantillae remissiones et intentiones sunt. Hujusmodi interea variae modificationes
in plerisque febribus pro diverso illarum genio aperte Vel
occultius in Sensus cadere, et tempore et more Vel ordinem servare, Vel incertos habere modo S, palam alioquin est. Plerumque quidem febris a causa excitante regitur. At robur illius et intentio, quin typus etiam , et alia ferme, quae eam comitantur, non tam a materia incitamenti, quam variis ab rebus adventitiis fluere Videntur : a temperie et constitutione climatis, ab habitu et Opportunitate corporatui peot permultis aliis mutabilitatibus. Cujus rei clarum documen tum insitio Variolarum et miasmatum aliorum praebet. Quaelibet vehementior in corpore ObVeniens mutatio, morbique actuosa omnis materia febrem accendit, quae ubicunque eX CauSa Sua Vel propria indole, nec maligna nimis, nec morbo principi diSpar multum , neque rebus extraneiS, neque praVO Corporis habitu ultra modum perniciosa vel intensa est, expellendo immutandOVe, quae intus nocitura
Sunt, naturam ad Valitudinem ducit, post totidem quippe dies , imo horas. En critici priscorum dies , et cocta materia
morbii Atqui eatenus Omnis febris curationem absolVit, OmniSque morbus eam sibimet ipse creat; eatenus febris vices medici gerit, imo medicus in tota natura omnis et SolUS OSt. Hancque febrem simplicem et benignam salutamus; hanc
nostris tempestalibus vix alibi hac puritia invenimus , nisi
77쪽
inter Vagantia animalia, inque gregibus sorte palantium
hominum, quo saginata nostra luxuria, Vel extenuatissima miseria, tum Variabilis ad commenta Scientia, et uni Versim Europaeorum mos et ritus et familiaritas nondum pertingere potueΓunt.
Correpto bruto animanti morbo, dum parere instinctui aliquantum potest, in hae febre una OmniSque saluS CSt. Ea quippe Sanescit, Seu quando malignit as morbi, vel illata
injuria naturam exsuperat, occumbit animal. Sed vinctis mortalibus ex societate raro contingit simplex et genuina febris. Absunt ab Omni naturali et incomposito usu; absunt igitur etiam a simplicitate morborum ac febrium. Nobis quippe tam complicatae febres, quam quibus infestamur, ipsi morbi, illorumque occasiones Sunt.
Scilicet dum Valere nobis videmur, naturam repudiamuS, ac perVertimus, ut nihil mirum Sit, Versam naturam linquere tandem , eamque in metu morbi deserere etiam nos
vicissim. Quapropter plerasque hominis febres ex parte,
eatenuSque modo Considerare, ceu medicinam morborum
licet, quatenus natura nempe ex primis Suis fundamentis sese haud eVorti sinit. Interea febriles nostrae assectiones Ob Varias. DociV3S, sed pariter stabiles causas , ut nunc quidem mortalium calamitas Viget, tantum a prima sua Simplicitato distringuntur, ut ad beneficium illud rarissime sint commodatae; contΓa rebus in pejus actis, corpori saepius in perniciem fiant. Propterea febris hac facie tanquam morbus utique, Vel Saltem Ceu aggravans illum haberi accessio debet. Atque ad salutem confert febris, imo medicatio ipsa est, donec Opportune agit in morbi causam, morbum mollit, Sanaiquo, seu sacere saltem ad illius levamentum et depulsionem pOtest. Contra infesta febris ipsaque est morbus, dum sino utilitate ac frustra in causas morbi furit, morbum is Sum neque Ι'acare, neque abigere potens. Quaelibet febris natura sua infirmat, quoniam Certo Spatio plus Virium Vitae Consumit, quam pari tempore amitti
78쪽
COΓΡΟΓatura sana solet. Ubi tamen idoneo incedit, hoc in se commodi habet, ut morbum propemodo Vincat, laesas functiones reficiat, et Corpus assumendo Cibo potuique Opportunum reddat. Quod Si Vero absque utili in aegritudinem ossicacia trahitur, tum enim Vero frangendo Vires et animantis habitum amplius suffodiendo , morbum eXasperat, atque Ceu NOVR BC Continens causa creSCit, ut de foris corpus ex alimento ac medicina nihil contrahat. Quisque causam, quae febrem concitaVit et sustinet, recto tollit, procul dubio febrem quoque ipsam franget, quin tamen Semper ΡOSSit ad VerSari, ne ultra in eam quidquam proclive corpus maneat. Sed raro sit, imo inconsultum aliquando foret, Tecta in primas causas tendere; contrario in difficilimis saepe aegrotationibus acquiescere soli moderationi et Sopire urgente S maxime paSSiones juxat. Quapropter eo inprimiS morandum, ut scite definiamus, quid ex febre ad sanationem pertineat, quid secus; quantum superet, quantum deficiat; denique quemadmodum mox Studendum illius augmento Sit, mox decremento; in quo quidem, ut opinor, OmniS medendi aΓS Versatur. Hac certe li
Ut plurimum in tractatione haec nobis intentio est, ut sobris Vehementiam et aeStum minuamus; quanquam in Pel multis morbis potius Contrarium oporteret, quia non Taro cum febre simul Vis Vitae opprimitur. Unde necessario rudiS quoque morbi causa, et indigesta materia manet. QuaΡΓOpter in multis febribus alterans methodus apprime conducit. Complures aegritudines recte ea ac breviter in tot Britanniae nos Oc Omiis Vidi sanari, quae aliis in terris multo saepius Vel mortem adsciscunt, Vel crebra Venae sectione, tum porse tuo trae tu Vacui decocti, addita ad confirmandum corpuS in humana Victus interdictione, in multos extrahuntur mea Se S, et ad postremum forte fortuna in malum longum et insanabile
79쪽
OBSERVA ΤIONES IN FEBREM PUERPERARUM,
Mulieres, dum in febrem puerperalem incidunt, sin ad tertium quartumve
diem non ΡePSatiatae sint, plerumque moriuntur. Quaedam interea Citra EXSpectationem convalescunt. In pluribus fluxus alvi, ingens dolor ottensio Ventris est. Quomodocunque curaveris, eX quatuor generatim cluae imo tres moriuntur. Post obitum in ventre vis purulenti liquidi Teperitur ; et inflammata et conglutinata viscera et intestinu. Cujus morbi tanta malitia est, ut omnis adversum conatus naturae Dusiva sit. Nec raro infestat; attamen in omni re obstetricia ex calamitatibus uua ESt, quas contra etiam ars nihil proficit.
M. S. Nisi consestim curentur, plurimae intereunt, HIP P. do morb. muli P.
In tanta morborum copia ac Varietate, quibus mortales infestantur, paucissimi tam periculosi et subito lethales sunt, quam puerperarum febris. Cujus tristitiae crebra habentia Ptestimonia; unde etiam multorum nunc in inquirenda illius natura et inVenienda curatione laudabilis cum maxime laboDet intentio est. In puerperis tam multis, quarum demandatam curam
habeo, quaSilam Subinde morbo hoc corripi, nemo dubitat. Quae igitur tractandae febris ratio nobis et moduS Sit, utque cedat, his locis profiteor.
Ante omnia, quem febrem puerperalem nominamVS, ex mea Sententia Ρroprius acutus morbus e St, quo Parista ad formandum lac in corpore materia, et VeriSimiliter, ea
etiam ex parte, quae puerperii purgamenta Sistit, plerumque citra naturam in abdomen, quandoque etiam in alias partes descendit. Hanc que febrem egregie jam divus Hippocrates scripsit, imo in Libris de morbis popularibus collustratam Observationibus habet. Quapropter mirabile est, Scientiam assectus adeo jam tot ante Saecula manifestati ad nos usque
80쪽
dolituisse, ut illius hodiedum nulla serme congruens Scientia Sit. Nam quo quia febris Ob excit cimenti Varietatem rerumque, quae eam comitantur, di Vel Sam indolem, cum Ob aegrarum absimiles naturas, tum ob multas a morbo inductas mutatiOnes , incerta forma Venit, ingenS hac tempestate eruditorum circa illius naturam dissensus est. Olim quippe crediderunt, noxam oriri ex inflammato utero; nunc eam ex phlogo Si intestinorum, omenti ac perit Onaei ducunt. Aliis Visa gastricae, ac biliosae prosapiae, aliis putridae; his vulgaris modo, illis sui generis et distincta febris dicitur.
Oppositis tantum sententiis circa assectionem, haud miramur , diVerSa etiam adversus remedia celebrari. Quilibet rejectis aliorum cogitatiS, quam ipse de febre tenet, nonnisi suam imaginem Veram praedicat; paucissimis nempe pontingit, Variabiles quam maxime phases, queis morbus apparet, SpecieSque Coram in aegris aspicere. Nec paramus tamen, medentium de hac pernicie lustrare commenta, et OpinioneS; neque tam disparia componimus consilia. Id modo post complura exempla attingimus, febrem puerperarum morbum proprii genii e SSe: quae interea, quatenus nihil, quod per se mortiferum Sit, corporaturam Vel quoddam membrum Occupat, ut Vulgaris fere intermittens peculiaris saepius ac definitae curae capax est. Constans tale et audax assertum nonnisi factis firmatur. Ad ea refero, illis annixa sententia stat. Quare etiam Simpliciter prima hic modo tentata et successus narro, aliquando graVe argumentum propria Scriptione fuse tractaturus.
Quicunque febres puerperarum unquam vidit, haud nescius illarum caedium est, utcumque ex cognitione hactenus tractatae suerint. Alii, qui nihil aspexerunt, perniciei documenta in auctoribus habent. Pleraeque, quas nobis Hippocrates notavit, item aliae ab Aliis posthac, dixersius narratae, puerperarum sebi QS si1-