장음표시 사용
161쪽
Vat. Quomodo se habet, Si non levat, sed exasperat verius 8Quamnam instabilem et reciprocam rationem externa evaporatio ad internam eamque totam habet, quae ex tunicis, qui-LUS CaVae et membranaceae partes teguntur, intus obtinet Quis demum hac in re modus in Omni homine, praesertim in muliere, extra puerperium, tum, quando puerpera, Vel sana, Vel morbida est Similibus quidem Studiis dedere sese multo prae Staret, quam curta alioqui scientia ad lubidinem construendo morbOS, aegros destruere, erroribusque addere ineptiaS. Largior universim in puerperis, quatenus recte Valent,
tranSpiratio est, eaque in plerisque aliquid peculiaris olidi habet, ne ingrati quidem, nisi ab aegritudine vel immunditia aliter fiat. Quapropter ex eo, quoci per Superficiem corporis migrat, ex Oritura inde cutis temperie, mollitia, et benefico quodam madore, Vel ex alienitate aut desectu illa-Tum Terum certius de puerperis earumque Valitudine judicatur, quam ex plerisque mutationibus aliis, quae singulatim ab illis, ac veluti signa, Se Orsim acceperiS. Reciprocam enim Vero affinitatem esse et con Sensum aliquem inter corporis externam et internam exhalationem, item in Valitudine morbosa , adlicta alterutra Superficie, alteram assici ex contra-
Equidem in plerisque aliis morbis aliqua in cute ejusque muneribus mutatio obtinet; attamen in nulla afflictatione ea tantum tamque nece SSaxie ad ipSam naturam passionis facit, quantum in febre, quae sun e Sta puerperis est, quum ipsa illa maxime ea principia et materiam suppeditet, quorum in destillatione et colluvie assectus fere omnis totusque positus
QUAEDAM IN CONGESTIONIS SEDEM ET M A T E RIA MANIMADVERSIONES.
Humorem puerperali febre morbOSe inStillatiam, secto cadavere, principes in chemia Viri examinaverunt; sed abundo
162쪽
erit, lectori revocasse analySin, in tertio libro a me communicatam. Confitemur tamen, ex Curio Sa arte nihil fere , neque medentibus commodi increVisse.
Quare monitis ad Chemiae illa criteria supra expositis qua dam hic alia Subjungam, medicis forte ad usum non penitus inania. Atque quidem, dum ad ea, quae instillationem Solent comitari, cordate attendimus, Veri haud absimile est, ipsum humorem, quem mulier, donec graVida erat, ad foetum modo Vogetabili sustentandum in se habuit, nuno autem genito Secundum rituS animale S nutriendo , ad parandum quippe lac, possidet, principiorum , unde morbosa Secretio coit, Capitalem partem SiStere una Cum commixta neque exigua portione materiae transpirabilis et accedento aliquo purgamenti momento , SiVe non delati in uterum, siVevitiose resorpti. QuatenuS Vero ex primis Viis, aut ex urinae
meatu bus acri confluvio quidquam adveniat, difficile pro
Deincep8, quandoquidem naturae nostrae aliquid inest. quod vere supremum Vitae principium dixeris, ea indole, ut ceu subtilissima aura aetherea cogitari possit; propemodo eredam, cum lethali et alienissima colluvie vitalis illius aetheris simul dissiari quiddam ; quod insequens paene una Cum metastasi Omnis ruina Virium probabilissimum facit. Abdomen ac proxime pectus congestio prae caeteris intrat. Vix unquam fere laticem in Cranio Vidi. Sed notandum, prima OccaSione mortis aliunde jam reperta, caput aperiri saepe omissum fuisse. Seniet modo, ut dudum declaraVi, qualis in abdomen descenderat, materiae particula Oculorum in cameris Sedit, et aliquando juxta communem focum in dextro pectoris, duae itidem illius humoris unciae inteP pleu-
Harius humor partes exteriores petit. Sin Vero OCCUPat, dumque haud dispellitur in tempore, nec febriS apta prorsus tractatio sit; alia plerumque nova in quoddam CnVum irruptio sequitur, Simili cursu au fine. Migrat autem Sanie S,
163쪽
ubi ad exteriora tendit, potissimum circa articulos somO- is , genuum quoque, Tarius ad Cubitos. Interdum etiam itiparotides cadit, summo, quod extrinsecus confluenS mate-xia habet, discrimine; quum pessima plerumque comitans se-bris Sit. Magna interim illapsi humoris, quoad indolem illius atque copiam, diversitas est, ut modo aquo SuS et albidus seu paullo densior, pus aemulans, SubsuSCUS 3C EX ΡaPte Concretus in membranulas sit, qua Specie ViSCera Contegit, Conglutinat , et malignissimum odorem gasis Spargit. ΙΦaec autem Omnia a natura febris, ab aegrarum habitu ac inde potissimum Videntuu regi, num tardior fuerit, aut rapidior fluidi illapsus, quaque mora ante obitum StagnaVerit.
RECENTIORUM QUORUNDΛM DR FEBRE PUERPERARUM OPINIO ES.
Antequam Angli nunc Voce febris puerperalis SVSpectum morbum diligentius notaVerant, illiusque designatione alias otium excita in eruditis solertia fuerat; medicorum numerusillum ex uteri partiumque Vicinarum sola ac Simplici inflammatione explanarunt, quae Scilicet omnem naturalem, eoque certius dissicilem partum et artificialem sequi possit. Quam quidem febris puerperalis interdum esse Originem palam constat. Ubique gentium, etsi haud Saepe, tamen aliquando accidit; sed rarissime, ubi omnino nulli Vel nonnisi I rudentes medici, neque alii Obstetricantes, quam recte instituti presto sunt. Compertum interea multis exempliS QSt, illam febris comprehensionem non ubique respondiSSe, quuIn non tam utOPUS, quam perit Onaeum et intestina, et omentum foedata phlogo si apparuerint. Exinde moti mobiles in commenta medici mox in phlegmone illarum partium naturam febris perspexerunt clarissime; utque sit, ut suorum homineS SOmniorum extemplo fiant interpretes, ac ubi desunt, rationes sibi fingant; sic etiam in hoc studio cessit Percom-
164쪽
modo. Abdomen videlicet ejusque inquilina per graviditatem expandi, dilatari premique obnoxia sunt. Sed, Retu excluso,
pressio cessat ; hinc necessario sanguinis et humorum omnium in Vasa irruens confluxus; hinc necessario congestuSot inflammatio. Atqui mechanica et rudi compositione hac nasci phlogosin et diffundi tam liquide cernimus, ac si uren SmaSSa recte membris injiciatur ex siphone. Verum sodest Quodsi ita, nonne ubique in terris tot intercurrent puerpe xarum febres, quotquot partus exeunt 8 Nonne quodvis puerperium excipietur morbo similiter, ac lochiis vulgo Deinceps, ut Iudicrum istud in puerperis inflammationis figmentum est, Sic quoque fallacissime traditur, indolem febris puerperalis solum in phlogo si peritonaei, aut alicujus
membranacei visceris in Ventre latere; tum enim Vero certissima etiam haec foret enuntiatio : ubicunque peritonaei, Omenti , Vel intestinorum abest inflammatio, ibi etiam non febris I Uel perarum, nec coitus materiae QSt. Sed quam procul haec distent a Vero, pridem experientia et inspecta corpora assatimo Stenderunt, ut Omnis in rem Supervacua disceptatio sit. Alii, ac si aegre habeant, per naturam in intestinis residere faeces, illorum phlogosin ab excrementis intra gestationem corruptis, et collatis, Stratum super Stratum, PuleeΓ-xime perVident et explicant. Numnam vero in Italia et reliqua meridie praegnantes Sub ite O sores et ambram gerunt, quum insolens uteunque illis puerperarum febris sit 8 Aut sorte no Stratium quoque gravidarum puerperarumque VentreS modo ad tempestates faex implet 8 Namque hisce etiam in regionibus morbos puerperarum quammaxime per peri0do Stractamus. Procul dubio quidem puerperis in Ventro inflammationes fiunt, nec exstat, quapropter, dum in puerperio est mulier, prae reliquis a tali assectu immunis maneat, cujus quippe Viscera quocunque damno Offendi aptiora sunt. Imo in quibusdam casibus materia et causa morbi in primis viis sortasse aut secundis haerebit, indole sua nocenS, CO
ptaVe. Atque orta ex tali occasione Phlogosis utcunque destillationem ossiciet ; quin tamen recte inseras, sebrem puer-
165쪽
Peralem continuo, ac primum modo a phlegmone 9P0Venire, quum, siquidem locum habet, inflammatio saepius colluviei ante jam incumbentis, quam colluvies essectus esse instammationiS Consuescat. Quod evidentissime ex eo declaratur, in cadaveribus sine phlogo si saepe colluviem, sed nunquam Sine colluvie repertam phlogosin fuisse ; hancque porro, Ubi
Cunque eΓΓONe O latice accensa fuit, rebus paribus non morbo Solum, Vitaeque a sacta metastasi ultra duraturae, Sed COPlauo iam et malignitati decidui humoris congruere. Becentiores quidam modici febrem puerperarum Simpli Citer Pro maligna nervosa habent, quae puerperam fortuito corripit, nulla caeterum cura, quatenuS, quaque PV0Ρtex maligna scilicet sobris ista in puerperio aliter Veniat, currat, aliosque prodat effectus, quam citra Puerperium. Quare seu
Stra est talis aestimatio. Interea febrem puerperarum ad normam caeteraSque no
taS SCΓibere, irritum conamen habeto, quia variabilis maximUe St, nec alio, qui illam sistat, charactere firma, quam qui Propemodo in adjecto residet. Pleraque videlicet non aliter, 'lu'm ex Pas Sione, quatenus affligit, moderantur; ex ΟΡΡ0V tunitatibus, illarumque rerum apparatu, quibus, quarumquQcausa quaevis labrilis forma in puerpera eas modificatione Sxecipit, quibus demum ceu febris puerperarum certiS diS- Creta notis ponitur, et formatur, et efficitur.
PRAECIPUA IN DEFUNCTIS FEBRE PUERPERALLEXTIS PICI A.
Febre puerperali mortuarum corpora, aliis CadaVeribuS, simili temperie et loco citius in putredinem vergunt. PauciSab obitu momentis livescens macula et latae plagae ad artus, et in corporis trunco comparent; tumente, tenso et ex nigI Olivido Ventre. Forinsecus genitalia, licet expedito ante et naturali partu, Semper sere ex sero tument, et citra modum saccida ot livida sunt.
166쪽
Morbo cum emores centia cutis finito , stigmata passim plura vel pauciora re Stant, mammis creberrime si accidis, Vacuis , aut Si Iactis nonnihil inest, id non tam verum lac, quam sta escen S et Corruptum effuso in corpus humori simillimum Serum refert. Sed etiam Varias in hoc genere e X- optiones Vides. Magnum quippe est discrimen, longuS mor bus an breVior, quaeque adhibita medela fuerit.
Ventre Vix inciso collectus liquor illico prorumpit, di-Versa copia et qualitate: pellucidus, aquosus, densior, sta-VUS, furVUS, foetenS, acer, cum si occis et laciniis, vel absque. Omento, quod saepe ObVenit, ad superiore S regiones YQVoluto, nuda intestina conspiciuntur, Ossus a Vel corruptaphlogosi, Vel libera in omni tractu, sive hac illac solum levi
macula ad Spersa, Vel quidquam scarlatino rubore latius tincta Passim, et plumbeo colore; interdum etiam pura et integra, qualia in hominibus sine morbo exanimatis Sunt. Similem prope faciem etiam omentum habet, et peritonaeum, item alia membra, quae , ΡΓae Sente quanquam me- ηStaSi, Saepe pura, Saepe usta in eniuntuP. Obductum aliquando etiam intestinis justo pressius omentum , ac pleΓum que , ut ipsa intestina, inflammatum circaque pelvim et OVa-xia agglutinatum est. Partes istae, ut aliae etiam membranae eo glutine inter Se nectuntur, ita ut multis tunicis cryptas ct cancellos forment, quibus purulenta sanies coneluditur. Uterus majore plurimum amplitudine, inertia et molitia est, quam quidem pro elaΡSO post partum tempore oportet. Per- Saepe, qua abdomen respicit, superficie, nulla in colore Obtinet Varietas; unde probabiliter factum, ut multi medici illum sine omni dubitatione pro salubri haberent, quasi ad Obsignandam membri cujusdam sanitatem, illud exterius
ΡΓOSperum aspici, Omnia absolveret. Interim non raro etiam
exter'e Vitia coloris monstrat; dumque illuvies per moram insedit, genitale et attingentes partes alias substaVum gluten Onerat, Sedimento incumbentis humoris haud absimile. OVaria, tubae , ligamentaque uteri, Vel simul, Vel Singulum quodvis, Varia Statione a natura aberrant, eaque nec
167쪽
Inquam Separatim Saltem, et ex toto Sana, nillil mutata suo Vidi. Saepissimo vitium tale est, ut conStet, Saniem jam pridem antea fuisse superfusam. Nonnunquam uteri inserius Segmentum, ligamenta lata, seu horum potius aliarumque Proximarum partium cellulosa tela Velut mutata in gelatinam, et tubae et OVaria tumida purulentO LOCO Conspiciuntur. Quandoque OVaria Siccato Sanguine Scalebant. Bis Copiosae simul crines inerant. Aliquando alterutrum praeter modum tenue, et laxum, Subinde utrumque affectum OVarium est, una cum corpore luteo in alterutro latere citra naturam aucto, et in ipsa sua Soliditate commutato. Stomachus et intestina perpetuo Sunt expansa, Similemque, qualis Vomitu et alVΟ intra morbum ejiciebatur, impuritiam continent. Amplior Saepe, quam in sanitate, sellis Ve- Si Cula magnam Serosae, minuS tin Ctae, et solutae bilis, aut crassioris et ex fusco Viridis copiam continet. Hepar aliquoties , ac lien, magnitudine, coloro, atque etiam Compage decessit. Hepati fere semper, ac saepius lieni citra modum pallidus colOΓ CSt. Verumtamen non omnibus humor in Ventre cubat, quaΠ-d que etiam pulmones premit; ubi Cum Per Se , tum quatenus in Obsessa loca graVitat, similes prope o Stendit mutationes. Haro magis colluVie S abdomen et Beetia S Una occupat. Attamen quocunque Citra Ventrem exul materia OSt, nunquam
genitale ex toto Valere , sed Semper nonnihil vitiatum ossendes. Quod ne quis mole Ste ferat, quia dicimus: consenuisse quempiam in anatomici S pOSSO, quin nece S Sario no erit, quae uteri ejusque partium, egesto breVi ante foetu, naturalis sa Cies Sit et compactura; quum ad peΓSpi Ciendum hoc ex natura ubique, imo in amplissimis no SOCOmitS, TariSSime occasio detuΓ. Praeterea uterus naturali Sua, alias post mortem, aliquantum superstite sibi Vi orbatuS, remiSSUS, mollis ampliorque invenitur, quam ad elapsum a Partu tempus Competit. Postea , dum CXemptus Simul cum Vagina, quo intus exsuperficio pateat, perscinditur; creberrime obductus foetento
168쪽
ac fusca sanie apparet, idque Primis fere post obitum momentis. Occupatis ante a Placenta plagae, tametsi ad solitum et facillime exciderit, aliqua tamen adhuc si Oecorum pars tam sarmiter inhaeret, ut ne Scalpro cedat. ΙIic, et sub glutino multis locis uterus aliquas lineas in altitudine plumbeo
colore, ac putri Sanie Solutus Cernitur. Manifestius perniciem erosa et destructa carne infra in cervice et labiis vides. Quandoque malignitas uterinam quoque portionem Vaginae corripit; haec raro tamen eX toto Contaminata e St. Ubi vero morbus ad summum inereVerat, tetra etiam magis narrata damna Sunt. Uteri praesertim ad ligamenta horribilis consectio est, ut claro exesis fibris , atque ex Vel'Si CO-lore laetente Sanie, Ionge magis putridum casei, Seu faVi, quam quoddam Viscus ex animali simulet. Quippe omnium minime corruptae partes etiamniam eae Sunt, quae purulen
tos socos formant, quales ferme in phthisi maligna callosas
A blato oranio maiores rami vasorum sanguinis in mentΠ-gibus et cryptis cerebri singulatim saepius ex obscuro rubri et quiddam turgidi apparent ; Verum uspiam in cavo exStillatam, minusque similem, ut in aliis cavitatibus, materiam Confluxisse ac repertam fuisse vix memini; neque in morbiscum Similibus passionibus prope, quas adscribere phronitidi ConSueverunt. Etsi enim, ut fatebar, non in Singulis caput dissidimus, nunquam tamen praetermis Sum, POStquam leVi Sima modo per cursum febris ex cerebro suspicio erat; ut facta a nobis toties incassum apertura tandem didicerim, lactis Vulgo ad caput migrationes oppido raro fieri; ac rarius moi bum medullae aegrarum, quam medentium insidere. Quando febris initium ex phlogistico Oe demate in quOdam articulo duxit, aut tardius tumor supervenit; tunc COPO Si mortem inciso Serosus, ut Vulgo ex simili noxa , humor manat. Tantummodo ubi morbus moram traxit, profluens liquor, quae intus in corpore latet, materiam. Colore eteonsistentia propius aemulatur.
169쪽
DIAGNOs Is ET PROGNOSIS FEBRIS PUERPERARUM.
Diagno sis febris puerperalis haud difficilis, imo dudum
est Scripta: Febris nempe in recenti matre, quae stimulo ex Vehementia siVe per moram nocente in solidis, ac morbosa solutione fluidorum, certam in puerpera proprii hum0ris colluviem inducere peculiariter efficax ost. Qua definitione genus quidem harum febrium modico determinatur; species Vero et Varietates et ultimae disserontiae generali significatione nequeunt comprehendi, ad ipsos cummaxime aegrarum lectos, ex singulari febris notitia, et asifectarum partium distinctione intelligendae. Prognosis, ni Superstrata figmentis et conjectationibus opinio sit, ab ipsa cognitione morbi prodeat; alias Iudicra
erit et inutilis. Morbi autem recta habetur scientia, dum ex illius statu praesenti ea, quae ex more natuΓae necessario QVeniunt, certe per Vides et moderate praedicas. Atque ita Progno Si S non modo naturales eVentus prospicit, sed ab inductione suppeditat etiam, quid agere Oporteat, quid Ve Omittere , ut res ad Versae, quae hac illa 'e positione accedere aut possunt aut debent, mutatis, qua fieri pote St, per artem conditionibus haud contingant. Sed firma eiusmodi prospicientia in puerperarum praesertim affectibUS nequaquam ex sallacia conjecturandi proditur. Quaecunque enim non pePSensus notis cantur, pro Vera progno Si nihil Sunt, sed ad vanitatem et auguria pertinent. Interim , quae in omni valitudino Sen Sibus ae praecipue ex tactu percipimuS, quemadmodum
percipiantur, perscribi non potest, similiter, ut quisquis, qua subtilitate molle pannum a molliori discernat digitis, verbis
Quare in exemplis multarum febrium paucas easque generales notiones colligimus, quibus aliqua similitudine introspicere interdum in aegrarum Sortem licet. Nec tamen Tepono, quae jam ante memoraVi, Cum in hoc tractatu, tum sparsim per universum opus. Itaque principium mihi disse-
170쪽
rondi est de rebus iis, quae conStanter et tanquam pro norma in hoc morbo eVeniunt.
Atquin quo brevius a partu graVis febris occupat, eo magis portendit. Sed . maximum vulgo ea minatur, quae jam
intra partum Vel ante emersit. Quodsi in febriente expressum ex mammis lac in Case Osam et Sero Sam partem discretum stillat , Sero praesertim tenaci, CraSSO et Sordido fere, tum metus plerumque exitii
Quos aegrae dolores narrant, ac si pungens in Strumentum Sibi a Sterno Versus Scapulam et axillas adigeret, Seu
candentia sila per abdomen ducerentur, vel quasi serVenS liquidum guttatim in Ventrem decideret, Vere indicant, Congestionem in abdomen Vel pectus, Vel in utrumque fieri, imo factam jamjam CSSO. Sin caVitas, ubi humor latet, dudum ante exstillationem erat inflammata; plilogosis, tametsi benigna, Cito in gangraenam et Sphacetum transit. Idem confestim accidit sub ipsaque e usione, dum maligna est inflammatio. Ubi denique metastaSis a peste ipsius febris inducitur; inter destillationem aerimoniae membra intacta hucusque, protinus ex superficie peSSima et urens ad sphacetum phlogosis necat. Quibus sub passionibus mors in evitabilis est; quin imo incidit cum iis. Verum quando, rebus paribus, tardius Ob Oritur febris,
etiam in deponendo humore natura lenta plerumque et Cunctantior e St; Segnior etiam mors. Tunc labeS quoque non
tanta Vi rodit, quasque Obsidet partes, quam in prioribus
exemplis, tardius inflammat. In hisce sobrium speciebus colluvies natura et industria qua adoque prae erit, imo essusus aliquantum liquor Te SOΓ-beri in Vasa, indeque per emunctoria sudoris prae Sertim ac urinae eliminari poterit. Est forte etiam, ubi collectas aquas chirurgia extrahat; idque praecipue de morbis ObSerVamus, Nec Vehementer nec maligne affligentibus, quique ratione typi febris medium inter Aoulas et intermittentes simul3nt. Semel modo metastasiin in febre acuta an Omola, Praegres