Commentaires de S. Thomas d'Aquin sur toutes les epitres de S. Paul

421쪽

v. Qui habitare facit unius moris ius in quibus nihil certi diffinit sacra in domo. Unde Augustinus dicit in Acriptura, mos populi Dei atque in Epistola ad Casulanuxn quod omni- stituta majorum pro lege habenda sunt.

422쪽

Conventum eorum non probat, cum minime concor Sit, redarguitque modum coena dominicae sumendae.

17. Hoc illem praecipio, non laudans quod non in melius, Sed in dete ius

in miliS. 18. I rimum quidem convenientibus v0bis λὶ ecclesiam audio Sciissura eSSeint 'rios, et e parte credo 19. Na n oportet et haeres 's Ss ', ut qui

probati sunt manifesti stant in vo-

21. Unvi quisque enim suam coenam prae sumit ad manducandum is alius quidem Surit, altu auten ebrius

22. Numqui domos non habetis ad manducandum et bibendum 8 In Ecclesiam Dei contemnitis et co ii funditis eos qui non obenny uia uicam vobis Laudo vos ZIn hoc non

laudυ. Postquam Apostolus redarguit Corinthios de eorum errore in habitu, quia se mulieres ad Sacra mysteria conveniebant capite non elato consequetiter arguit eorum errorem de scissuris in conventu, quia Sci, dum convenirent ad sacra mysteria, contentionibus vacabant. Et primo, tangit eorum desectum in generalia Secundo . in speciali, ibi u Primum quidem, etc. n

423쪽

I Dicit ergo PRIMO umo autem, quod dictum est supra, quod mulieres velatae sint i eccleSiis, re praecipio, D ut sic tripliciter eos induceret ad hujusmodi Observantiam primo quidem ratione; Secundo , consuetudine ; tertio , praecepto, quod solum siue aliis DeceSsitatem induceret Prov. Iv, V. 4): Cu Stodi Praecepta mea, et Vives P et sicciri, IV, V. 12 dicitur Funi ulus triplex difficile rumpitur. - Non laudanS, Sed ut agi Vituperans, re quod conve Iiitis in ecclesiam a non in melius, o Sicut deberet esse, a sed in deterius , n e culpa Vestra. Omnia enim an ini alia gregalia, Puta colunt hae, grues, Ves, Vaturali instinctu in unum conveniunt, ut Sit

eis corporaliter melius. Unde et homo, cum sit animal gregale vel so tale, ut Philosophus probat lib. Politi m), Se

eundum rationem agere debet, ut multi in unum conveniant propter aliquod melius: sicut in rebus saecularibus multi in unitatem civitatis conveniunt, ut it eis melius saeculariter se propter Securitatem et sufficientiam vitae. Et ideo fideles in unum convenire debent propter aliquod melius spirituale, ei: undum illud Ps. CI. v. 23 In conveniendo populos in unum, et reges ut serviant Domino; n et alibi Ps. CX V. 1 Iuconsilio justorum et congregatione magna Oppra Domini. , Sed isti in deterius conveniebant propter culpas qua Scommittebant, dum conVeuirent IS. I,

V. 13 Iniqui sunt coetus Vestri; n

424쪽

bl si des siclianis est commem amas de matthres combustibies.

I. Et d 'abord, ii porte son jugement fur leur laute, en digant

li favo i par les disputes auxquelles iis se ivratent. O les divisions soni particuli drement siprsiliensibi es dans ' glise laquelle consiste essentiellement dans t 'unitsi, vivant ceti parole Ephis. IV V 4 :

endroit, parte des siclisis de la generalitsi, et parmilux, a dissension

Eccli. XXI, V. 10 Stupa colle et Synagoga peccantium. DII DEINDE, eum dicit is Primum quidem, etc., n Ouit in speciali quomodo in deterius conVenirent.

I. Et primo, ponit judicium culpae,

dicens in Primum quidem. inter caetera scilicet quod in deterius couVenitis, convenientibus vobis in ecclesia, audio scissuras Sse tute VOS, n e Perconte litiones quas exercebant. Quod quidem Ecclesiae non conueuit, quae in Unitate constituitur , secundum illud EpheS. Iv, Unum corpus et unus Spiritus. Sicut Vogati estis in una spe Vocationis veStrae. Dio autem praedicitur is. XLII, v. h a Scissuras ei Vitatis David videbitis; quia multiplicatae

sunt Dicit autem Glossa quod dicendo Primum n ostendit quod primum malum est dissensio, unde caetera oriuntur ubi enim est dissensio, nihil rectum

Sed contra videtur esse quod dicitur siccit. X, V. 15 Initium Omnis peccati superbia n et 1 Pim. VI, V. 10h:

Radix omnium malorum cupiditas. Distendum est autem quod hae auctoritates loquuntur quantum ad peccata personalia singularium hominum , quorum primum eSt Superbia ex parte aVersionis, et cupidita e parte conVersionis. Sed Glossa hie loquitur de peccatis multitudinis, inter quae primum est dis-

425쪽

Sensio, per quam solvitur rigor disciplinae. Unde dicitur Iac , , V. 16 : Ubi est gelus et contentio, ibi in Om

II. Secundo, ponit eredulitatem auditorum, cum dicit Duat e parte credo, id est quantum ad aliquos veStrum qui erant ad contentionem Proni, Secundum illud quod dixerat supra, I, V. 1): Contentiones sunt inter VOS. D Hoc autem dico quod unu Squisque Vestrum dicit: ego quidem sum Pauli, ego A pollo, ego vero Cephae. n alii vero non erant contentiosi, ex quorum perS0na ibi subditur Ego autem Christi. Unde et Cant. II v. dicitur Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias, id est boni inter malOS. m. Tertio, assignat rationem Sua credulitatis, dicens Nam portet

non Olum quaseumque scissuras, Sed etiam et haereses esse is Ubi duo consideranda sunt primo, quid sit haeresis; Secundo, quomodo oportet haereseseSSe. - 10 Circa Primum Scie udum quod,

sicut Hieronymus dieit super EpiStolam

ad Galatas , haeresis graece ab electione dicitur, quia se eam Sibi unuSquisque eligat disciplinam quam putat eSSe meliorem. Ex quo duo aecipi possunt Primo quidem, quod de ratione haere Si eSt, quod aliquis privatam disciplinam Sequatur, quasi per electionem propriam non autem disciplinam publicam quae divinitus traditur Secundo, quod huic disciplinae aliquis pertinaciter inhaereat. Nam electio sirmam importat inhiae si in nem : et ideo haereticus dicitur qui

spernens disciplinam fidei quae divinitus traditur, sertinaciter proprium

426쪽

quelqu'un ense igne a uire hos et ne se rendio in au salutatres

instructions de si sus-Christ Notre-Seigneu et licia doctrine selon lapisitsi, 'estis orgia stilleu qui ne ait rien mais doni l 'esprit mala des' arrsit lites question et lites disputes de m0ts.

errorem sectatur. Pertinet autem aliquid ad disciplinam fidei dupliciter :Uno modo, directe, sicut arti euli fidei qui per se credendi proponuntur; unde error circa Os Secundum se tacit haereticum . si pertinacia adsit. O POS- sunt autem a tali errore propter Simplieitatem aliquam XeUSari, Praecipue quantum ad ea de quibus Leelegia solemni gat, et quae eo inmuniter VerSantur in ore fidelium, sicut mysterium riuitatis nativitatis Christi, et alieti hujus modi. Quaedam Vero indire te pertinent ad fidei disciplinam, in quantum

Se ipsa non proponuntur ut propter Secredenda, Sed e ne ratione eorum Se

quitur aliquid contrarium deici sicut si uegetur saac suisse filium Abralliae, Sequitur aliquid contrarium fidei, Sc. saeram Seripturam continere aliquid falsi. Ex talibus autem non judicatur aliquis haerelicus, nisi adeo pertinaciter perseveret quod ab errore non recedat, etiam viso quid ex hoe sequatur. Sic igitur pertinaeia qua aliquis contemnit, in his quae sunt fidei directe vel indirecte, subire u dieium celesiae, facit hominem haereti eum talis autem pertinacia procedit ex radice Superbiae, qua aliquis praefert sensum suum toti Ecclesiae. Unde Apostolus dicit 1 Pim ., VI V. 3 Si quis aliter docet, et non

acquiescit sanis sermonibus Doni ininostri desu Christi, et ei quae secundum pietate ni est doctrinae, Superbus est nihil sciens, sed languens circa quae Stione et pugna Verb0rum n

427쪽

at si qu'un grandiombre de sirites apparten antida mi catholique, approson dies .caus de 'inquisitude hypo erit des heretique et our

Volcides paroles de S. Augusti : Neque enim Deus omnipotens quod etiam infideles patientum rerurn cui

Summa potestas Virgil. aeneia. X. V. 100J. cum Summe bonus Sit, ullo modo sineret mali aliquid esse in operibus suis, nisi uSque adeo es Set Omnipotens et bonus, ut bene saceret et de malo. sinest iridion cap. XI. 2 Secundo, consideraudum Si quomodo oporteat haereses esse. Si enim oportunum est haereticos esse, Videtur quod sint conamendabiles, et non intvxtirpandi. Sed dicendum est quod dupliciter de aliquo dicitur quod oportet illud esse Duno modo, ex intentione illius qui hoc agit, puta si dicamu quod oportet judicia esse, quia Se judiceSjudicia exercentes intendunt justitiam

et pacem tu rebus livmanis constituere; alio modo, ex intentione Dei, qui etiam mala ordinat in Ouum, sicut persecutionem tyraunorum ordinavit in gloriam

martyrum. Unde Augustinus dicit in Enchiridio, cap. I, quod Deus est adeo bisnus , quod uullo modo permitteret fieri aliquod malum, nisi esset adeo pOtens quod de quolibet malo potest elicere

bonum; et secundum hoc dicitur Matth. . XVIII, V. Necesse est ut veniant Scandala I Verumtamen vae homini illi per quem Scandalum venit lis Et secundum hoc hic dicit Apostolus quod opor

litiati haereticorum ordinavit tu bonum fidelium. Et hoc diei 21 primo qui

dem ad majorem declarationem verit

tis Unde dicit Augustinus de Civit. Dei,

lib. xvi in Glossa ob adversario mota quaestio, dicendi existit Occasio multa quit,pe ad iidem catholicam pertinentia, dum haereticorum callida inquietudine excogitantur, ut adversus eos de-

428쪽

a donny ses discipies licia line Ca ce sacrement, comm dit S. Augustin Trait XXVI, sur S. ean), est te sacrement dest 'unit et

fendi possint, et congiderantur diligentius, et intelliguntur clarius , et praedi- cautur instantius. Unde et Pro υ. XXVII, v. 17 Ferrum erro aeuitur, et homo exacuit sagiem amici sui. D-B Secundo,

ad manifestandam infirmitatem fidei in his qui recte redunt. Et hoc est quod hic subdit Apostolus is Ut et qui probati v id est approbati sunt a Deo

u manifesti fiant in vobis, is id est inter VOS Sap. III, V. 6 : Iamquam aurum in fornace probaVit illos. III DEINDE, cum dicit Convenientibu ergo Obis, etc., n redarguit eos de tertio delicto, quia se peccabant in modo et ordine sumendi corpus Christi. Et potest totum quod sequitur dupliciter e X poni. Secundum autem primam

expositionem redarguuntur de hoc quod corpus Christi pransi accipiebant. Circa

hoc ergo quatuor facit : primo, ponit detrimentum quod incurrebantu secundo, Otii culpam, ibi is nusquisque Dim, etc. v tertio, inquirit de causa culpae, ibi u Numquid domos,

etc., n quarto, Oncludit eorum vituperationem, ibi is Quid dicam obis, etc.yn I. Dicit ergo primo ita Convenientibus vobis, scissurae Sunt inter VOS. Ergo u Convenientibus vobis in unum corpore, non animo, si jam n ad hoc ad- Veni Sti S, quod umor est, B id est non licet vel non competit vobis u dominicam coenam manducare . id est sumere Eueharistiae Sacramentum, quod O-

minus tu Coena discipulis dedit. Hoc enim sacramentum, ut Augustinus dicit Super Ioannem , est sacramentum uni-

429쪽

do a chariij par conssiquent, illa 'appartientias k ceu qui soni dans

tatis et charitatis; et ideo non competit dissentientibus 66ant. V, CO- medite, amici, et bibite, et inebriamini, charissimi. Vel melius potest reserri ad

ea quae Sequuntur, ut sit Sensu non Solum convenientibus vobis scisSurae Sunt inter vos, sed convenit obi con-

venientibus jam, id est in praesenti hoc determinatum habetis, quod non St, id est non licet vobis dominicam coenam m inducare, ad quam pransi acceditis. 0uia enim Dominus discipulis suis pOSt Cinnam hoc aeramentum tradidit, ut legitur Matth. XXVI, V 26), Volebanteliam Corinthii post communem cinnam Sumere Orpus Christi. Sed Dominus hoc rationabiliter fecit propter trix primo quidem, quia ordine congruo figura praecedit veritatem Aguus autem PaSchalis erat figura, sive umbra hujus saeramenti Pet ideo post coenam agni paschalis, Christus hoc Sacramentum dedit. Dicitur enim Colos. II V. 17 de omnibus legalibus quod si Sunt umbra

futurorum, corpus autem Christi QSecundo, ut echo Sacrament statim ad passionem tranSiret, cujus hoc sacramentum est memoriale. Et ideo dixit discipulis is Surgite, eamuchine n c. ad passionem. Tertio, ut aretius imprimeretur hoc sacramentum cordibus discipulorum, quibus ipsum tradidit in ultimo suo recessu. Sed in reverentiam tanti Sacra metiti postmodum celesia instituit, quod non nisi a jejuni Sum tur, a quo excipiuntur infirmi , qui inuecessitate, quae legem non habet, POMsunt uou jejuni sumere corpus Christi.

430쪽

i Ce esine, qu'on appelle naturet, eucharistique u sacramentet, est beau coupplusissivsire que te estne celesiastique Il consiste lim'aVoir leniris, ni solide nili quide, Di comme Ourriture ni comme remside, depuis minuit. Το ut e qui se mangem se bo it Volontairementi par inadvertanc est une infraction aude lane et empsiche de Ommi inter Ce prsice ple 'ad me pas de sighret de malidre; l'Egli se eui, ous peine de pecti mortet, que elui qui communi sol absolume ut li euD. O ne regarde a comme De infraction au esine naturelii ce qui Mavale so tui temen et an de S se in parcia Seule respiration Di e que 'On Osite sangi'avaler. Ain si Ompe ut communier quoique, en Se lavant la bouehe, o ait avessi quelque gouite d' ea qui Se out consondues aveo la salive Ilis est de si med celui qui par in advertanee, a vale quelque regie 'aliment pris a veille et qui sorait rest entre les dentS.- GOusset, Morale, II, p. 1bT; S. Thomas, Summa, Par IH q. LXXX art. . Quia vero aqua non solvit jejunium, aestimaverunt quidam quod post potum

aquae posset aliqui Sumere hoc aeramentum , PraeSertim quia, ut dicunt, aqua non nutrit, Sicut nee aliquod aliud simplex elementum. QuamVis autem aqua Secundum Se non nutriat, et ob hoc nou solvat jejunium Ecclesiae secundum quod dicuntur aliqui jejunantes, nutrit tamen aliis admixta, et ideo solvit jejunium Daturae, et secundum hoc dicuntur aliqui jejuni, qui se eadem die nihil sumpserunt, De cibi, De PotuS. Et, quia reliquid cibi quae in Ore remanetit, Sumutitur per modum salivae, hoc

non impedit aliquos esse riuuO similiter et non impedit aliquos e Sse jejunos, si tota nocte nihil dormierint, vel si etiam non sint plene digesti, dummodo eadem die omnino cibi vel potus nihil Sumpserint. Unde quia principium diei

siae a media nocte, ideo quicumque post mediam noctem aliquid sumpserit quantumcumque modicum cibi vel potus, non potest eadem die Sumere hoc Sa

cramentum.

II. Deinde, cum dicitu uinusquisque