장음표시 사용
111쪽
sordibus obsessa, os amarum, cibi fastidium, oris ventriculi morsus, praecordiorum molestiae, tumores facile digitis cedentes, pectori angustiae&oppressio, dolor ventriculi, item lateris sub septo transverso, intra costas haerens sed absque praecordiorum inflammatione qui nonnunquam cruciatus thoracis dicitur, nonnunquam dolor lateris sursum ad claviculas non tendenS), extremorum rigus, capitis totius gravitates dolores, vertigo oculorum Caligines, mentis marcor, animi abjectio, inquietudo, anxietas, jactationes, si modo inflammatio abstit). Insta autem praecordia turgere materiam, cintestinis insidere, significant genuum graVitaS, lumborum dolor, ventris distentiones, murmura, tormina, alvi egestiones liquidae, sincerae,
Corruptae Macres. Caeterum haec mala accidentia, necnon Febres ab eadem causa Concitatae, non prius ulla arte cessant, quam materiaturgens Contemperata sit, vel Commoda purgatione expulsa. Igitur secundum praeceptum opibini magistri, ubi materia turgeat, inter initia FGbrium omnino purgandum est, si autem sursum tendat, vomitum educere oportet ii deorsum, dejectiones eiere Siquidem proxima quaque
via, modo commoda sit, morbuS UOCandus est. Praeterea in his etiam naturam ducem sequimur. eutiquam vero expectare aequum est,
ut ex his evacuationibus Febres, quae Crudae sunt, judicentur; sed spes est, ut gravia illa a Cissentia, quae materiem turgentem indicant, le-yentur: ex quo aegri facilius serent Febres, illae citius finientur. Ita uxori Theotimi, Cum in semitertiana Febre, anxietas, vomitUS, homror, simul cum Febribus inciperent, datum fuit
112쪽
melioraton, ex quo cum evomuisset, horror&anxietas sedata sunt 29
Praeter haec autem, inter initia morborum acutorum, alvi ductionem ab Hippocrate probatam fuisse, ad educendam materiam malam ab internis etiam corporis sedibus, invenio nam ad subducendos humores a partibus inflammatis, purgantia exhibuit in inflammationibus autem circa Capitis regionem&fauces, nunquam
negligit sed notandum est, quod Hippocrates
morbos ex inflammatione Febres non dixerit). Ubicunque autem Febris vehemens , aut partis alicujus inflammatio, sanguinis detractionem desiderat, vena semper prius secanda es , iudigatio, ubi ea opportuna videatur, succedat. En praeceptoris Verba: Si angina, aut aliquis lateris morbus aegrum divexarit, medicamentis, quae deglutiuntur, purgato; sin vero detracto copioso sanguine, aeger debilsior videtur, insundatur clyster tertio quoque die, donec aeger in tuto fuerit 3 o). Praecordia in tumorem sublata, non ex spiritus interceptione, septi transve si contentiones, protensae spirationeS, Cum erectae cervicis spiratione sicca, quibus pus minime subest, potisssimum vero jecori vehemen, tis imi dolores, Gienis gravitates, atque ahMinflammationes,4 gravisiami supra septum transversum dolores, morborum Collectiones, solvi nequeunt; si quis eas primum medicamento purgante aggressisssuerit vertim in his venae sectio praeserenda est, deinde ad infusa per alvum is Epid lib. 7. 234.
3ο De ratione Victus in Orb acut. 96.
113쪽
in veniendum, nisi magnus&Vehemens mombus suerit, alioqui etiam postea medicamento purgante utendum quod, post venae sectib-nem securitate moderatione indiget. Quicunque enim, protinus inter initia morborum, inflammationes medicamento purgante solvere tentant, ii de contenta quidem .inflammata parte nil detrahunt, Cum nil cedat, quae adhuet cruda est affectio, quae vero morbo resistunt, sana1unt, contabefaciunt; at debili reddito Npore, morbus superior evadit, qui ubi corpus superaUerit, curationem non admittit 31 . Igitur inter initia morborum acutorum non protinuS purgare Convenit, sed expectare, donec inflammationis vehementia venae sectione dempta fuerit, nisi materia turgens vehementer ostendit tum enim quanto ocius educenda est
purgatio, praesertim, si ex acutissimis fuerint Febress nam hic tardare malum estis a). Sed Meo quoque casu, si opus sanguinis detractione flaturum sit, is prius detrahatur; siquidem metuit semper Hippocrates post alvi purgationem
sanguinem demere. Atque haud minus m tum est purgationes omittere, donec Febres vh-hementes evaserint, tires aegrotantiS permo bum detritae suerint,in judicationes immineant; nam medicamenta, saltem ea acria, quibus usi sunt veteres)interpurgandum Febres vehementer intendunt, corpus animumque perturbant, vires haud partim convellunt, triticam evacuationem aliorsum vergentem avertunt. Quam
114쪽
8 Cis N VII. Quamobrem, id intervallum morbo ineunte purgationi eligendum est, quod a Fobribus magis liberum est. Propter haec omnia, si Febres,
diebus imparibus, ut aequum est, moVentur, morbus ex acutistimis non est, quartus dies commodissime purgans recipiet; cis de ab Hippocrate plerumque igitur. Nihilominus ta-snen, in omni morbi tempore, dari potest medicamentum, debet, si necessita aliqua requirit, tires aegri, Febres Maccidentia permiserint. Haec utique semper in omnibus, pluris quam tempus morbi aestimanda sunt. Vomitus quoque tutius post venae sectionem, tibi ea apta est, educitur is etiam inter primos dies excitandus est, sed inter initia accessionis
haec excretio sponte sua prodire consuevit eo quod hoc tempore biliossi humores magis in ventriculum concui rant, superni ventres eleventur ob quam causam, nisi labores maximi sint, emetica inter initia accessionis propinanda sunt; vel forte melius paulo ante accessionem, ita ut peracta sit vomitio, antequam Febres mo
Minus autem commode medicamenta pudi antia serunt Febres acerrimae continenteS, quia
hae nulla libera spatia habenti is igitur medicamenta dare non oportet, donec remiserit pe-bris, sin minus, saltem non intra quatuordecim dies, carnes enim ipsorum4 ventres quum ca-didae sint, medicamentum assumunt, sed nil inde expurgantur, CFebris major fit, color alienatur, Morbi regii speciem praeseserunt; commota enim bile non purgata, non sorbere
115쪽
bere vult aeger, neque bibere, sed omnia abo. minatur plerumque perit 33). Sed haec quidem, ut id iterum moneam 4 valentissimis usterum purgantibus expectanda sunt, ubi per alvum non dejecta, Venas subeunti Porro, aegre etiam purgationes serunt Febres Minflammationes vehementeS, antequam vena sectione extenuatae fuerint tum morbi acuti, in quibus urina aquosa tenuis est, praecipue si vigilipei vel vertigines vel capitis pulsationes adsint a );
ex purgatione enim his urina non concoquitur, sed citra sudores, judicationes, FebreS, modo tutae int, diutius perseverabunt. Vitanda quoque est alvi Purgatio, ubi os amarum, inseriora algida, aliave accidentia, humore corruptos in ventriculum concurrentes ostendunt; nam sursum per os his proximus exitus est. A que etiam, ubi extrema frigida instantem accessionem praesagiunt, medicamentum male adhibetur. Periculosa est purgatio iis, qui partes circa imum ventrem valde tenues Celiquatas habent as), sed in morbis pectoris, postquam sputa rejici cocta inceperunt, exitiosa plane est: sputa enim istit, unde eger, circa judicationes, sustbcatur 36 . Denique omnis evacuatio, ubi aliam opportunam natura molitur, ei si impedimento sit, pessima est.
Ubi itaque visum est alvum liquare, sed aliuquid horum ejus profusioai repugnaverit ad in-
116쪽
sua per alvum confugiendum est. Hoc genus praesidii semper tutum est. Atque inter Febres vehementes, harum etiam accessiones,&protinus inter initia, sicirca judicationes, imo cum critica evacuatio prodire inceperit, adhiberi potest 3 ). Ad ea autem non modo dejicienda, quae Circa ventrem turgent, Mad derivandos a superioribus partibus humores, sed etiam ad extenuandas ipsas Febres, infusis per alvum usus est Hippocrates. Alvum autem in peripneumOnia, sic ille, primis quatuor aut quinque diebus subducere oportet, hoc paulo amplitis, quo& Febres obscuriores fiant, dolores leniores; quum autem aeger evacuatus sit, o debilis, infernam alvum tertio quoque die deorsum ei commoveto, quo corpus valens sit, & supernae regiones h qmoris exsortes; nam si multushmmo a quinto die insta secedat, summae resiccan turpartes, istuntur sputa, & sutacatio inducitur. Oportet ergo neque insernam alvum valde suppressam esse, ne Febres fiant acutae, inque etiam fluidam, ne puta sistantur, aegrotique prosternantur Vires 38 . Itaque ex altera parte, in hac re contemplanda est Febris vehementia, ex altera naturae robur, Mevacuatio, si quam natura opportune molitur hoc utique
alvi subductionem recusat, illud desiderat sa- cultatibus igitur utrinque aestimatis, facile perspiciet rei medicae prudens, quando in alvum infundere expedit. Resert etiam, ex quanam materia clysmast: si ea lenis est, eluit inseriorem intestini partem,
117쪽
De Alvi dejectione, Momitu. 8r fovetque si acris, a saperioribus etiari partibus ducit, ita ut medicamento triplici sero doti in ventrem intuso, non minu valide undetur alvus, quam si idem, iusta quantitate, devoratum esset. Ex superioribus autem judicandum est, quaenam materia, desiderato lystere, ei aptissima erit.
Aretaeus, qui Hippocrati sim edendi siser1bendi arte tantum cedit, praeceptorem quoque in curationibus proxime assecutus est, adeo ut eum sua plurimum ex Hippocrate traxisse Censeat H. Boerhaave. Hic semper, inter morbos acutos labriles, intestina vacua servat, cum id solum propositum sit, Clystere ex materia leni, utique sena lini, steriugraeci, malvae decocto, utitur; sicut in curandis cardiacis, venae arteriae dorsalis affectibus. Aliquando Cum praeter stercoris dejectionem, a parte superiori a secta revellere materiam , aut flatuS a praecordiis educere moliatur, sicut in Curatione phrenitidis ieris neumoniae, acribu alvum glandibus, aut illitionibus Continenter irritat: tin Uer aliquandiu astricta manserit alvus, eam aqua mulsa, oleo, nitro ducit . Acerrimum autem
est infusum huic in poplexi probatum, quod praeter nitrum, multum euphorbi .colocynthidis recipit. Purgantia etiam per os, ad extenuandas inflammationes, sicut in anginosa passione, post venae sectionem exhibet. Caeterum is quoque multo ante judicationes, in morbis acutiS, Vacuantibus, purgantibusque remediis
s 39 De curat acutor Morborum. lib. I. cap. I.
118쪽
8 Cis N VII. Antiqui medici, excepta tantum Erasistrati schola, ab Hippocrate adusque tempora Asclepiadis, eam materiam, quae laedere videbatur, ducendo saepius alvum subtrahebant. S autem, licet medicamenta sustulit, cibis tamen iotionibus alvum mollitit, clystere etiam, non quidem saepe, sed in omni sere morbo semel vel bis subduxit o). Hoc praesidio is utitur, si Caput grave est; si oculi caligant; si morbus majoris intestini est, quod Graeci κῶλον nominant ,
si in imo ventre, aut Coxa dolores sunt, sit in stomachum biliosa quaedam concurrunt, Vel etiam pituita eo se humorve aliquis, aquae similis, Conseri, si spiritus dissicilius redditur; si nil
Per se venter excernit, utique si juxta quoque 1 tercus est,is intus remanet aut si stercoris odorem, nil dejiciens aeger, ex spiritu suo sentit aut si corruptum est, quod excernitur', aut si prima inedia Febrem non sustulit aut si sanguinem mitti, cum opus sit, Vires non patiuntur, tempusve ejus rei jam praeteriit aut simul-tUm ante morbum aliquis potavit, aut si is, qui saepe, Vel sponte, vel Casu, purgatus est, subito habet alvum suppressam. Servanda vero illa
sunt, ne ante diem tertium ducatur, ne ulla CrU-ditate substante, ne incorpore infirmo, diuque in adversa valetudine exhausto, neve in eo, Cui satis alvus reddit quotidie, quive eam liquidam habet, neve ipso accessionis impetu, quia tum, quod insusum est, alvo Continetur, regestumque in Caput multo gravius periculum efficit: pridie vero abstinere debet aeger, ut aptus tali curationi sit, eodemque die ante aliquot horas,
c o celsus in lib. a. cap. a. lib. 3 cap Α.
119쪽
aquam calidam bibere, ut superiores ejus a tes madescant, tum dejicienda alvus est: si levi Contenti sumus, pura aqua si paulo Valentiori, mulsa si leni, ex aqua, in qua foenum i MCUm, vel ptisana, Vel malva dococta sit. Acris autem est marina aqua, vel alia sale adjecto, atque utraque decocta commodior est, acrior fit, adjecto vel oleo, vel nitro, vel melle. Si acrior est, eo plus extrahit, sed minus facile sustinetur l). Multa cautione in hac re usus est Asclepiades, atque multa sane opus est, Cum inedia ab-1bluta trium omnino dierum, vasa prius fuerint exinanita, Vires ea, luce, Vigilia, convulsae, corpusque digestum. is utique infirmati validas per alvum evacuationes aegerrime sustinent. Quamobrem omnes, qui Asclepiadem in ratione cibandi secuti sunt, medicamenta damnaverunt, Ma clysteribus etiam frequentibus .acrioribus abhorruerunt. Quod apud Celsum, dehoumque Aurelianum, Videre est. Sed omnium primus Chrysippus, Erasiitrati praeceptor, sanguinis mistionem iurgationem alvi rejecit, quod corpus per inediam pariter atque per ista praesidia juxta evacuari persuasus
fuerit a).Vomitum quoque, in iis Febribus quas bilsis
Concitat, necessiarium judicat Celsus ergo omnibus, qui ante Febres horrore 'remore exantur, omnibus qui Cholera laborant, omnibus etiam Cum quadam hilaritate insanientibus, utilem existimavit. Sed asperioribus medicamen
i Ceis loc. citat. 4 a Galen de V. s. adversus Erasistiat,
120쪽
tis opus non esse dicit: eodem authore, si quid Corruptum est, nil Commodius est, id, qua via primum expelli potest, ejicere, itaque ubi amari ructus Cum dolores gravitate praecordiorum sunt, ad vomitum protinus confugiendum est idem prodest ei cui pectus aestuat,& frequens saliva, vel nausea est, vel cui sonant aures, aut madent oculi, aut Samarum cst 43). Hae molles Curationes admodum tutiores sunt vehementioribus illis, quibus veteres uti sunt. Nosse autem oportet, hic ut nullum periculum, ita levius praesidium esse, ne poste vehementi malo, nisi aeque vehemens auxilium succurrere. Atqui Hippocrati praecepta, de XpU ganda materia turgente inter Febres, fusius exponere, atque Confirmare ex recentiorum ob-
1 avationibuS juvat. Igitur in ea Febre, quam maxime exquisitam, ex omnibus sibi observatis, duxit Syden- hamus, biliosam certe dixerat Hippocrateς' aeger
plerumque animam tantum non agebat, omi-turiebat, lingua sicca nigra, ingens ac subitanea virium prostratio, tartium externarum siccitas, urina ubique vel crasta Vel tenuis, utraque, ex aequo, Cruditatis indicium. In morbi declinatione diarrhaea, nisi sorte medicus in principio obstitisset, superjungebat unde mo bus pervicacior redditus, diutius adfligebat, sed suopte genio, a propria indole vix ultra diem decimum quartum, vel vicesimum Munum perdurabat quo primum tempore oborto sudore, aut potius leni adore, morbus solvebatur. Cur 3 Celc lib. i. cap. 3. lib. a. cap. 3.