장음표시 사용
141쪽
D AD Dejectione, se Vomitu IOS dunt, diu inhaerent, quamvis sere debiles
sint, periculo non Vacant. Siquidem ad naalum faciei Colorem, urinarum cruditatem, pulsuum inaequalitatem larvitatem, si accesserint etiam
totius Corporis gravitaS, tarditaS, motUS mentis, sensuum hebetudo, de remediis Cogitandum non est, authoremollerio, de morte praenunciandum multo magis, si qua subsit inflammatio ventriculi, vel hepatis illic enim Crudorum succorum plenitudo est, tires admodum infirmae a quibus d. syncope Mors expectanda est. Cum itaque affectus, a superioribus nostris pituitae Corruptae, ascripti, is eadem occasione ortum ducant, cidem genus hominum corripiant, Meadem accidentia habeant, atque Febres nervosae, vel saltem ea ipsa, quae has ab omnigenis aliis maxime distinguunt; siquidem praecordiorum amictio, cordis opprestio, pulsus parvi Mobscuri, corporis subita impotentia, animi marcor, in desectionem procli itas, sensuum tarditas, febres debiles diuturnae peri-
Culosae urinde Crudae pallidae, phlegmaticis pariter atque nervosis Febribus juxta Communes sunt aequum est igitur ut concludamus, haeCnomine tantum, non re disterre Misi quam di L serentiam aliquando exhibeant eam quidem ex regione, consuetudine, Vel omnium maxime a curatione plane diUersa, oriri verisimile est. Curationem autem quod attinet, hasce pas siones tolerare posse sanguinis profusionem ex magno Consensu negatur, nisi qua subsit inflammationis, vel Febris calidioris nota Arabes itaque rubro tincta colore urina, aliquid sanguinis demere sub initio ausi sunt de quo auxilio
142쪽
affectione simplici tantum egerunt. Hi quoque insuper a purgante medicamento abhorrent, ubi pulsus parvi cinaequales fuerint, .magna virium imbecillitas, ne animi deliquium CCerseiaretur. Attamen, protinus inter initia mulsam,
in qua decoctum fuit hysopum, vel quid silmilis
virtutis, tum ad extenuandam pituitam, tum ad eam per alVum expurgandam, praebebant; sin alvu per mulsam non liquata esset dejectionem Clystere moliebantur citatam autem sin bant, ad detrahenda supervacua, UOUSque Uires sustinerent; quibus interim idoneo cibo, vinoque succurrebant simul continuissere fricti nibus adhibitis Arabes autem, qui fustius de eo morbi genere scripserunt, ubi animi desectiones non omnino detorrebant, praeter haec, omitum raphano excitari, seu maximum praesis dium, ubi nausea fuerit, aut sapor in ore alienus, Voluerunt Pituitari quoque extenuantia,&per alVum, non ali de quidem, expurgantia medicamenta, probaverunt dederunt quoque ea, quae ventriculo intestinis roborandis prae, sani tum etiam aliquando iuretica. Porro, ex recentioribus medicis, Ballonius, inclinante morbo, sudore elicere consulsit sudores autem moventia, eodem authore, sub initio non prosunt, quia materiam crudam in Uenas raperent.
Jamque satis superve multa de materia turgente licet dicta sint nihilominus tamen huie argumento non satis secisse mihi videbor, si omnino praeterierim, quae de hac materia scite proposuit eximius in exercitis artis vir Baglivius. In his brevitatis studens ejus verba non semper
143쪽
De Aloi desectione, se Vomitu IO7 semper severe tenui, sententiarum praeterea
Vulgus medicorum vulgus hominum eas vocat malignas Febres, quae variis gravissimisque stipantur symptomatibus, ruuntque Continuo in deteritis. Dantur aliquando proculdubio Febres a venenato sermento productae, sed raroede Visuntur. Malignae autem, quae nobis identur, X Viscerum inflammatione, Mab apparatu pravorum GCrudorum humorum, vel in primis viis, vel in massa sanguinis, Concitantur. Quando ego solii aegrotorum meorum Curam suscipio, raro tales malignas Febres observo, sed, incepta ab aliis curatione, neque secundUmora-Cula naturae, neque divina senis praecepta, mille differentiae .gravia accidentia CCurrunt, quae frequenter soboles sunt methodi depravatae, non ero naturae morbi, licet hae passimac quotidie in praxi succedant. Succedit etiam, ut pluries vidi, dari Febres nonnullas in ipso principio, graves statim iericulosas: has utigus vocat malignas, veneni Causa aromatica, alexi pharmaca, calida Volatilia propinat, mille id genus, quibus, quod praecavere Olunt
periculum, advocant 4Ugent. Romae pravorum, Crudorum humorum
apparatus frequentissimi sunt in primis viis, non ita in sanguine, qui Febres producunt, quaS M
senterica.dico. inter signa, quae talium humorum apparatum in primis viis denotant, sequentia sunt, patienter observando acquisita. Os amarum, sapor
in eo alienus, lingua sordibus obsessa, nausea, Praecipue horis matutinis halitus olens, dentes luridi conspurcati, stercora multum Cetida,
144쪽
ro Cis U AE IL spiritus infra erumpens gravissimus Caput aliquando nutat iravitat, aliquando continue dolet cum gravitate sipulsatione Circa tempora, quae post prandium icenam magis urgent aureS sonant, urinae naturales, Vel non multum
a naturalibus abludentes sunt. Febres post prandium quoque incenam augentur, Cordinem Febris duplicis tertianae sitinuae observant. Calorem aut in Volis manuum, aut pedum aut circa hypochondria patiuntur; appetitus decidit, Vultus pallet alvus exsiccatur. Dignissimum observatione, quod caput in his passionibus magis patitur, quam mesenterium morbi sedes Hypochondriacisin ventriculo imbecillis graviora accidunt mala, si humores nimium Corrupti sunt, lingua statim nigrescit pulsus exiles sunt, extrema rigescunt anxietates, id genus accidentium urgent quae vulgo malignit, ii imputantur, sed hic salso, quia eductis&Contemperatis humoribus ventriculum lacessentibus, protinias Cessant. In ebrium Mesentericarum curatione, inutile est vim dierum criticorum obserUare , nam cruditas morbi in vehementia symptomatum consistit, coct io vero in illorum remissione. Quando vel minimiam remittere, mitescere accidentia, observo, statim purgationem instituo, eamque frequenter repeto , Clysteres etiam injicio, totam dirigo curationem in dueendo per purgationes mesenterico apparatu, interpositis quidem stomachiciS remediiS, ut aq. theria rutae,&C. At patientia opus est humores utique rudi in glandulis mesenterii haerentes ita
quidem ille credidit lenteis paulatim educuntur ergo stomachica digerenties inter
145쪽
De Aloi dejectione, 'Vomitu Iospono, sicque curantur hae Febres feliciter
postquam autem is ulteriori experentia edoctus erat, in curationis methodo aliquid mutavit. In principio Febrium quoties de purgatione res agitur, inquit, observare statim soleo, an in prima regione pravorum humorum congeries adsit, Cum magna humorum turgescentia si id ex notis animadVerto, purgationem probo nam putris cachochylia, nisi tempestive educatur, pessime aegrum in posteri affliget, eodem vero tempore usurpanda sunt, quae digerendis humoribus apta sunt. Si quaedam ad vomendum propensito sit, emetica ducentibus alvum medicinis admiscenda sunt, sed civibus jam Romanis non bene cedunt itaque singulis vel alternis diebus alvum decocto senae, tyr rhei expurgo. Si post quinque horas ab assumpto medicamento, alvus non respondet, Clystere sollicito Totum ventrem quoque decocto Calido cichorei, agrimoniae, altheae Cnitri foveo. Si aeger purgationibus impar sit, clysteribus quotidie utor Quolibet mane jus pulli cum cichoreo sem Citri contusii exhibeo, praeterea & aquam theriacalem, vel alia stomachica In his aegrum usque ad septimum diem contineo, post septimum denuo obserVO, quam periodum, sicum quibus symptomatibus assumit Febris, methodo cuilibet necessaria Occurro. Id autem pro certo dicam, me praefata medendi methodo, Febres cum apparatu humorum, quas voco MesentericaS, Circa decimum quartum, vel ad summum, Vicesimum primum diem, tollere. Salutis vero spes circa nonum Vel undecimum
146쪽
vian summopere obest.2χυε Contra, si et minima suspicio appareat acutiis inflammatorii morbi, cujus notae sunt lingua arida, urina rubra, calor ingens per totum corpus Cum siccitate CutiS, sitis magna,&C. purgatione omnino abstineo. At in his etiam Febribus, si1 dolor sit ad praecordia, lapparatus pravorum humorum, licet obiit purgatio morbo primario, attamen Causa turgentis materiae a purgatione Hratio incipienda est 66). Eamdem quoque Ballonio fuisse sententiam video , is alias Febres esse venosas, alias esse gastricas, notaVit quae Venosi sunt generis, hae primo quoque tempore per . . cessiant, quae alius sunt generis, non saCile V. S. solvuntur, contra Cathartico egent 67). Quin etiam in Febre pelechiali, experientia comprobatum est multiplici, purgationem en . tris ineunte morbo summum fuisse remedium; purgationiS quidem necessitatem, ut verbis utar medici in curanda ea Febre longe felicissimi) bonos effectus non tantum suadet ratio, sed experientia etiam mila confirmaUit adeo frequens, adeo certa, ut si haec salsa sit, aut esse possit, nulla certa aut sit, aut fuerit, aut futura est,
haec ille 68). Usurpanti quoque mihi id ge
nus praesidii Febre patechiali, apud nos hoc tempore epidemica, ex VOtis successit eventus. Imo novi
66 Haec omnia apud Baglivium sunt, in lib. I. rax. medic cap. de Febribus malignis, mesentericis in Epist ad D. Andry. 6 Ballon lib. et Epidem. ci Donckers. d. Feb. pelech.
147쪽
De Aloi dejectione, momi tu II inovi aliquoties, ubi Vertigo, graVis dolor apitis, insignis praecordiorum oppressio, multus mentis Corporisque languor, in hac constitutio ne cum Febre infruentia, per eam medendi rationem protinus submota suerint, suppressi Febre pelechiali in ipsis incunabilis; sic quidem videtur, cum haec X praecipui sint notis, quas aliquis ineuntis habere potest morbi. Atque inhaerente penitus Febre, lenis alvi per rheum subductio, praesertim ubi antea astricta fuerat, veternum, delirium, inquietudinem, Ctenditanum subsultus interdum profligavit; quae iterum tamen brevi intervallo redibant, nisi alvus sponte perstabat tenera, aut subinde per medicinam emollita esset. . Sed inveterato fateor malo minus certum erat auxilium imprimis ubi medicin calida ventrem diutius constipans, quicquid erat in eo vitiosi Cmaligni humoris, advenas deduxerat, jamque Cerebrum, in praecordiis viscera eodem Oppressa erant. R
roque admodum ulli remedio id vitii auscultavit.
Ex his omnibus apparet, quam diversa sit
materiae turgentis indoles, quantaque mala Cum circa praecordia haerenS, tum in venas delata febricitantibus inserat. Atqui anxietas, animi abjectio, menti angor, corporis impotentia, praecordiorum Viscerum dolores, aestus, atque Febres, quae a Vitiosis humoribus Circa ventriculum confluentibus nascuntur, prius non cessabunt, ut monuit Hippocrates quam vitium Contemperatum sit, Vel Commoda purgatione eductum. Igitur ex ejusdem praeceptione ubi materia turget, apud nos frequentissime turget cum ad delenda accidentia ex praecordiorum a
148쪽
IIa, C o E VII. fictione exercentia, tum ad praecavenda icta ex vitii in venas delatione expedi anda, medicamento purgante inter initia morbi utendum est. Id autem hic monere juvat, affectum inflammantem, Ut erysipelatosum, praeCordia Uentriculum, intestina, aliquando occupare, qui pariter atque aphthosa earundem partium ulceratio,
quasdam habet materiae turgentis notas sed vomitum, talidam purgationem, difficulter haec serunt prudentissimi inde decepti fuerunt medici Sydentiamus utique adversus dolorem capitis acerrimum, vomituritiones immanes inconstitutione ad pestem vergente, emetica infauste adhibuit. In statu quoque pestilentiali multis alvus biliosa, pinguia, cliquida demittebat,in tormina cum doloribus aderant, itemque convolutioneS malignae, multis in corpore existentibus, suppressis; at neque exeuntia dolores tollebant, atque ad ea, quae adhibebantur, non facile habebant nempe plurimoSpurrigationes magis offendebant, quapropter, qui ita habebant, mortui sunt, plerique quidem
subito 69). Verisimile est, quod his ignes sa-Cri, tunc temporis vulgatissimi, intestina obsesserint. Praeterea illa altera purgandi ratio, ab Hippocrate ad extenuandas, post venae sectionem, inflammationes, instituta maximorum medicorum habet suffragia. Chirurgi quoque optimi, tam Veteres qUam novi, ad solvendas inflammationes externaS, postquam vehementia aestus venae sectione levata
149쪽
α AD dbectione, se Vomitu II 3vata est, purgantia praebent. Quando igitur vitidetur vel ipsis oculis, nil potentius ab externis inflammationibus stetrahere, idem auxilium internis inflammationibus, ubi Vende sectio non tuto iteratur, Vel aegre admittitur, aptis.1imum et Te Concludere licet. Prae caeteris Vero inflammationes partis superioris extenuat; sed minime aptum est morbis pulmonum& laterum, forte quod sputis impedimento sit futuris. pleuritide aut peripneumonia occupato, alvi pro fluvium accidens malum est Iob. Lippientem alvi profluvio corripi bonum 71). Surditatem fluxus alvi biliosus solvit 7a . Tubercula Circa aure Uentri prosusio aequat. Est autem quaedam Febris species, quae huic Curationi maxime opportuna est. Eam utique latelligo, in qua sanguis detractus lenta crusta obducitur, neque tamen calor acriS est, neque pulsus vehemens, ut in Febribi sinceris inflammantibus fit 3). Proclivis hic aflectus est , tum ad phrenitidem, tum Coma, tum anginam, tum morbum lateralem, tum peripneumoniam, tum dolore rheumaticos, praesertim ubi calidiore medicina sanguinis cursus acriter urgetur. Attamen, repetita sanguinis misssio non adeo selicem sorti
150쪽
sortitur eventum, Minter initia sudorum expres-sso periculosis lina est. Quotannis sere, praesertim ineunte Vere, sparsim OCCurrit, quibusdam autem annis admodum vulgaris est morbus. Nimia sanguinis ad concrescendum dispositio maximum in his videtur esse vitium, ob quam causam minus aptu est ad tranandoSangustos cerebri, pulmonum, Gallorum Viscerum, duactus; sed cum vi adigatur nunc hic, nunc ibi haerebit. Si vero sanguinis nimium detrahatur, humoribus ad superanda extremas arterias deerit vis necessaria. Imminuta sanguinis copia . . purgantia hunc lentorem sine multa humorum agitatione, aut virium dejectione comminuunt, solvuntque. Ea ad tertiam usque vicem, alternis diebus propinans, adversus hujusmodi affectus elicissimo successu adhibuit Sydentiamus. Post purgationem ad turbas inde natas compescendas, laudanum utilissimum eis is invenit. Hujus sententiam jam senis, Multiplici experientia freti, de hac medendi methodo proserre haud dubitabo. Cum autem, inquit, cathariis isthic imperata, curationi hujus Febris obesse nonnullis forte videatur, pro comperto affirmo, nil ita certo, atque ita potenter, aegrum refrigerare, atque catharsim post V. S. Celebratam; porro, testatur enim experientia Catharsim modo post eductum sanguinem tentetur, quibUM libet aliis remediis felicius certiusque Febrem domare,ac. - Ηas itaque ob causas,a prudenti, uti spero, fiducia adfirmare lubet, quod diita methodus curationis per venae sectionem purgationem expediendae, plus alia quavis praesta-