Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

371쪽

nae aliorsum se contulerant, defuitque GoRTERO Occasio docendi. Cui incommodo ut succurreret, primum chirurgis sua spoliate anatomen sermone belgico tradidit, et praeterea chirurgiam, qua re eoS, qui latinam linguam didicerant, incitauit, ut medicinae quoque cognitione imbui vellent. Quod quibdem adeo feliciter est a GORTERO esset fiam, ut subinde tantus studiosorum numerus e Belgio, Germania, atque adeo ex India occidentali conueniret, quantuS numquam antea dicitur Harderouici sui fle. Duas horas quotidie systema morborum generalium et particularium, a se conscriptum, explicauit, quem librum institutionibus et aphorismisBoerhaavianis substituit, ii, quibus interpretandis antea fuerat versatuS.Chirurgiam porro et physiologiam docuit iuxta praecepta, a se vel typis edita, vel manu scripto tantum libro proposita. Anni tempora ita descripserat, ut aestate botanicen secundum Boerhaauianam methodum traderet, hieme chemiam experimentis illustraret, et anatomen sezandis cadaueribuS, quorum copia e noso comi0 Amstelodamensi ei concessa suerat. Publicas lectiones destinauit iis locis copiosius explicandis, quos priuatim non nisi celeriter percurrere potuerat. Huc pertinent praelectiones de delirio, tuisti, vertigine, quae ab auditoribus calamo exceptae, deinde impressae sunt, item de morbi ruteri, angina, febribus, Prommutis, aliaeque plures. Profuit etiam auditoribus explicandis casibus medicis, eosque secum ad aegrorum lectos duxit. Omnino se commendauit singulari in docendo perspicui, tale, quae promte dis serendi facultate multo se, uior reddita est. Disputationes ab eo in mediis his occupationibus habitas infra posuimus, et ceteros libros, quos hic laudare superuacuum foret, cum unusquisque Videat, quanti fuerit ingenii, quanti laboris, quantaeque doctrinae, ita scribendo excellere, ut

372쪽

omnia AEonsentienti peritorum iudicio probarentur,

et apud exteros recuderentur. Quam CaruS Ha derouicenis fuerit, maxime eo cognitum est, quod silium GORTERI, DA v IDEM, patri socium adiunxerunt, et anno 3 Prosessorem Bolanices Extraordinarium crearunt, ut in magna occupationum multitudine viribus eius parcerent. Vnde neuter, etsi ambo aliorsum vocati sunt, Hardero ui cum relinquere sustinuit; sed academiae per undecim annos profuerunt, postquam D A v I DE s Medicinae et Bolanices Prosessor ordinarius constitutus fuerat. Pra terea academiae inseruiit Rectoratu quater gerendo: quartus autem Rectoratus in annum o incidit, qui cademiae ante Centum annos conditae memoria solemnis fuit. Eodem tempore, cum Hagae Comitum GUILIEL M o, Principi Austrasionensi,susceptam Belgii Gubernationem nomine academiae gratularetur, impetrauit, ut diplomata publica, quibus doctores Ornantur , auctoritate Principis confirmarentur. Nec do ruinae, nec dexteritatis in arte facienda sania domi se continuit; sed quod inter omnes

constat, non tantum admirationi suit exteris, verum etiam doctissimorum virorum familiaritate per literas usus est, in hi S BOERHAAVII, S IETENII, MUS SCHEN BROENII, HALLERI, atque etiam ad

, aegrotos finitim0rum locprum saepissime vocatus, vel consiliis, vel enchiresi chirurgica incredibilem

sui morem apud omnes excitauit. Hoc modo Vndetriginta annos Harderouici vixit, nec umquam dicitur meliorem sortem quaesiisse. Sed cum tanti Viri fama ubique celebraretur, commouit etiam in Russa eius admirationem, quo ab ELISA BETHA I. per Iegatum, Hagae morantem, una Cum filio DA v IDE, voluerat enim Augusta duos Personae Medicos creare, magna cum significatione honoris archiater voeatus est. Ac filius quidem eo su adduci passus est.

373쪽

ut hoc munus susciperet; sed pater, cum esset sexagenario maior, eiusque valetudo subinde tentaretur, primum humanissimis verbis munus declinauit: tamen postea, ubi iussu Augustae ei ostensum esse se, modo eum Coram vidisset, rursus dimissuramine in patriam, faciendum putauit, ut tam honorificae voluntati erga se satisfaceret. Hinc anno S cum filio maiorique parte familiae Harderouico Petropolim profectus est, non sine magno ciuium do lore. Exceptus est perquam liberaliter et splendide, maximaque cum integritate et fide archiatri munus per quatuor annos ita gessit, ut Imperatrici unice probaretur. Per id tempus Socius Academiae Naturae Curiosorum, et Scientiarum Petropolitanae cooptatus est. Anno autem S8, priuatus Coniuge, eaquere vehementer adflictus, ab Augusta petiit, ut reliquam vitae partem in patria tranquille agere sibi liceret. Dimissus cum magna gratiarum actione, in posterum idem salarium accepit, quod ei huc usque solutum fuerat. Rediit per Lubecam, Ham- burguin, Brem nin et Res phaliam in Hollandiam, quantoque aegrius ciues discessum eius tulerant, eo alacrius laetiusque redeuntem exceperunt: quorsum pertinet, quod sequenti anno Societas Scientiarum Harlemensis eum in Sociorum numerum adscivit. Constituerat GORTE RUS, Analysin medicina

quam propemodum absoluerat, retractare, si quibus in locis aliqua immutatione indigeret; sed imbecillitas virium, t latis occupationibus tamque indefesso literarum studio si affarum, non passa est rem perfici, suasitque GORTERO, vitae reliquum tempus sine animi in literis contentione agere. Causa autem debilitati roboris fuit podagra, qua iam anno aetatis 63 ita affectus fuerat, ut propemodum de recuperanda sanitate desperandum videretur. Nihilo minus eonualuit, ac tum quoque vim morbi A a z s

374쪽

superauit, cum secundo anno a reditu e Rusita denuo tentatus est, quamquam ex eo tempore semper infirmum fractumque corpus habuit. Quo tempore ei primum cum hoc morbo colluctandum fuit, coepit vino prorsus abstinere, nec nisi lacte et aquavit; sed post decem annos ob aetatem ingrauescentem paulum vini denuo bibere. Aliquamdiu eum refecit gaudium de reditu filii D A vIDIs e Rustia, unde anno 6 I propter arthritidem disces erat, aeris item salubritas apud Batavodurenses,

apud quos, relicta post filii reditum Enchusa, cum

D AvIDE vixit. Verum marasmus senilis cum perpetua ad somnum propensione coniunctus, pedum tumor oedemato sus, dissicilisque respiratio, satis certi in illa aetate ac corporis conditione mortis nuncii, monuerunt GORTERUM de appropinquante vitae fine, quem ita constanter intrepideque exspectauit, ut hoc etiam tempore documentum eius pietatis in Deum ederet, quam omni vita demonstrarat. Exspirauit tandem anno 176 d. II Septembris. Sed memoriam eius perpetuo conservabunt et merita, et libri, et permulti doctissimi viri, qui eius disciplina usi sunt, sibique honori ducunt, talem praeceptorem habuisse, in his superstites filii,

DAVIDES, Vir Celeberrimus, cuius saepe in hac vitae enarratione mentionem fecimus, THEODORUS et HERRMANNus, Viri Experientissimi, ille Enchusanorum, hic Amstelodamensium medicus. Quod si merita GORTERI laudes nostraS superant, tamen morem Viri et venerationem nulluS umquam

dies ex animis nostris delebit.

375쪽

Syllabus Scriptorum

a b. GORTERO editorum.

De p i spiratione insensibili Sanctoriana Bataua.

De perspiratione insonsibili, editio altera, multis in

locis allina et emendata, atque commentariis in omnes aphorismos staticos sANCTORII ad Ornata. Leyriae 173 6. q. tab.. aen. 3 cum effigie Auctoris. Recus a Patavii IT 8. De secretione humorum e sanguine, ex solidorum fabrica praecipue et humorum indole demonstrata. Leydae I 727. . tab. aen. I. Rezusa Patauit z7SI. Compendium Medicinae in ustini exercitationis domesticae stigestum. Pars Ι. de morbis generalibus. LSO' 17 I. l. tab. aen. a. ParS II. therapeuticam exhibens. Leydae I 737. q. Recusu Franeos et Lipylae 17 v. Φ. Patavii X7SI. q. cum eiugio Auctoris. Venetiis eod. anno Φ. Praxis medicae Systema. Pars I. de morbis generat,bus. Pars II. de morbis particularibus. Harderou I7so. 8. Ree usum Pataiai ITSa. . et Li TSS.q.

Materies medica Compendio medicinae accommodata, exhibens formulas. in usum studiosorum comscriptas. Hardenou. 3733, . Formulae medicinales cum indice virium, quo ad inuentas indicationes inueniuntur medicamina, lavsum medicorum, praxin inchoantium. Hardersu.

17Sz. 8. Recusae Amfuodami, ut sub titubo legitur, apud fratres de Tournes. i7yy. 8. sed est editio Germanica, quae intentioni Auctoris min, me satisfacit. Prior editio recusa quoque est 'an cofurti et Ligylae I 6O. 4. Geouivorde Geneegkous of horb onderwys dermeesta in endige Zicliten, ten nutte der Zoo-en Veld-Chirurgyns. Amst 174 . 8. Ediditio seςup a. ibid.27SI. . Ed.tertia aucta ib. I 76 I. .

376쪽

L L I73 I. 8. fab. aen: L. Chirurgia repurgata, ab Auctore recensita, emendata, multisque in locis aucta. Accessit materia medica, chirurgiae repurgatae accommodata. Lyd. I7 2. q. ReCusa Flarent. IJ S. q. et Pa

Medicina Hippocratica, exponens aphorismOS HIPPOCRATIS. Lib. i. Amyl. I 739. . Lib. II. ib. I 7 P. Lib. III. IV. ib. 7 I. . Lib. V. VI. VII. H. I 2. . Totum opus recusum, Patavii I7 7. . et Ι7S , Q. Medicina dogmatica, tres morboS particulareS, dOlirium, vertiginem et tussim aphoristice conscribptos et commentariis illustratos, pro specimine exhibens. Harueros. I7 1. . Recusa Patauit IT S

Morbi epidemici brsuis descriptio et Curatio per diaphorestri . Horderum i 733. ψ. Recus a Patauit

377쪽

oratio inauguralis, de dirigendo studio in medicinae praxi, siue de tabulis pro disciplina medica concinnandis, dicta publice ipsis Idibus Iunii,

I 726. Harder9M. I 726. 4. Recus a Leyd. 17 27. . coniunctim cum traff. de secretione humorum. Item Patavii ITSI. Oratio de praxis medieae repurgatae certitudins,

coniunctim cum compondii medicinae parte I. Recusa Pata . IJSI. Oratio de animi et corporis contentione mirabili, tam in secunda, quam aduersa valetudine, publice dicta d. ii Iunii 173o. Legi I73 I. . coniunctim cum praegedente. Reeusa quoque Patia ii IJSI. . Oratio pro medioo dogmatico, habita a. d. I9 Iunii 3736. His der G. k7 i. φὶ coniunctim cum Medicina dogmatica. Item Patauit, I 7SI. 4. oratio in centesimum nat lem, seu Annum Iubilaeum Academiae Ducatus Getriae et Comitatus

Zutphaniae, quae est Harderuici; habita a. d. IpIun. I7 8. AE . L 743. Distertatio de sustentaculorum vario usu, inferta Actis

378쪽

Opuscula varia, medico- theoretica. patauu I7SI. . In his continentur I. Tractatus de secretiono. humorum. 2. Oratio de dirigendo studio in medicinae praxi. 3. Exercitatio de motu vitali. 4. Exercit tio de somno et vigilia. S. Exerin. de fame. 6. Exerc. de siti. 7. Exere. de actione viventium particulari. 8. Oratio de praxis medicae repurgatae certitudine. 9. Oratio de animi et corporis consensione mirabili, thm in seeunda, quam pduersa valetudine. Opuscula medico practica. Patauu 17SI. q. eon tinent I. Medicinam dogmaticam. a. Orationem pro Medico dogmatico. 3. Morbi epido- inici anni 173 . descriptionem et curationem.

379쪽

Praeter haec scripta citantur adhuc in II E R M. BOE R-Η A A vn method ludii medici ab H A Euo edita, P.SSS. IOH. DE O ORTER L. F. Materia medica. Amst. 17 o. . sed huius Auctor est D Av ID DAGOR TER L.F. et pag. IO9S. DE GO R-τKR Disputatio de cophosi et hypo cophosi. Har eris. 1 739. . Sed haec est disputatio inauguralis Auctore THEODORE DE G OR VERI. F. Scripta inedita. N aut euris Onderet sek wegens de Ooretalien dextegens o ordige belemi Dei de Scheepvaari ter Ze en Vervia litan der Zeo Havenen der Stasti Enkhuysen: beneisens de hier fos Vereis clite hulp-rniddelen: olyges teli volsens de Grond-Regulender Wis const. De Mogelykheid ustia het eeuwigdurend Werkiuigie Kunnen mallen, alingeto Ont. Medicina Hippocratica exponons Coacas Praenotio nes Hip80cratis. Pars Ima Commentaria in proprium praxis medicae 'sterna. Oratio de mirabilibus proprietatibus et actionibus vitae Gicta publice d. XIX Iun. I7 2. Exercitatio medica de cris, diobus cxiticis, et quid in his agendum. Exercitatio medico-chirurgica de sanguinis imissione. Exercitatio medico heo retica de causa proxima timilammationis. In qua Auictor nouis argumenti Ssententiam suam contra obstructionem ut causam proximam adstruit.

380쪽

Lectio publica de morbis grauidarum et parturientium 17 et i 7 S

XIX. Index scriptorum physico - medicorum, quae anno 176 I prodierunt. Νoua stita physico- medica Academiae Caesareas

Leo pol dinae-Carolinae Naturae Curiosorum, exhibentia ephemerides siue obseruationes, historias et experimenta a celeberrimis Germaniae et exterarum regionum viris habita et communicata.

singularique studio collecta. Tomus ΙΙ. Accedit Appendix et tab. aen. XI. NOrimberg. . Der Romissi- K Uerlichen Academie der Notumorscher auserissene mediciniseck- chirurgifch- anatomisch- ιυ- nisi4- und bota ische Abhandiungen, ' und Ioter Theit, Nurnberg, δ. m. HHistoire de Academie Royale des Sciences Annee 17ss; avec les Memoires de Mathematique et de Physique pour la mEme Annee, tires des Regbstres de cette Academie, a PariS, AE. C. t. aen. Histoire de l' Academi e Royale des Sciences. Annee I7Sa, Gez les Memoires de Mathematique et de Physique psur la meme Annee, tires des Registres de cette Academie. Nouvelle Centurie. Tome

Recueti des Pieces, qui ontremportele prix del 'Academie de Chirurgie. Tome VI. ΗΙ. VIII. a Paris,

philosophical Transactions, giving some Accountos ibo present Undertavings, Studies, and Labours