Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

691쪽

euanescerent, aliquot dies post tamen reerudescentes, ipsius cordis regionem Corripiebant, neque prius quam cum ipsa vita miserum derelinquentes. In pericardio plurima subflaui coloris aqua fuit. In corde praeternaturaliter magno, laudaque pinguedine inuestito, tres apparuerunt polyposae, Qx ει- uescente quasi muco conflatae ConcretioneS, earundemque quidem maxima in auricula dextra, in ventriculis reliquae. In sene macilento, enterocele incarcerata, Cum debili ac paruo, neque tamen intermittente pulsu, demortuo arteria coronaria sinistra, a sua origine ad plurium digitorum tractum, in os mutata, ipsiusque, quem per anteriorem cordis superficiem demittit, rami pars tres transuersoS digitos ossea comparuit. Aortae praeter ea secies interna prope superiorum arteriarum origines, et deinceps, ad diuisionem usque in iliacas, ob osseas laminas durissimas, saepe inaequalis se obtulit, squamis non paucis osseis ad diuisionem in subclauiam et carotidem dextras, quin in ipsis iliacis et praesertim in splenica praesentibus. In viro annos sex et triginta nato, pectoris, Ut P. SS. visum fuit, hydrope cum summa pulsuum debilitate,

defuncto, Omnes semiiunares auxiae valvulae in breues et inaequales excrescentias adeo extuberatae inuentae sunt, ut angustior modo via superesset, sanguini egrediundo patula. His detractis, valvul xum substantia contracta et desciens comparens suspicionem, vitium ab erosione fuisse, eonfirmauit Pulsus intermittentes, ut persaepe a sola sa-p tuum coaceruatione, a saburra primas viaS Onerante, et neruis vario modo irritatis proficiscuntur, sic rarissime nascuntur a polypis, etiamsi saepissime, minus tamen recte, ab horum praesentia derivari soleant.

Videntur nimirum Cl. Auctori, plurimi eorum P0st Tom. XL. Pars LR X v mser'

692쪽

mortem demum fieri, idemque propemodum esse, quod sanguini eorum, quos laterum dolor male habet, sub nomine crustae inflammatoriae super

natat.

p. 263. Vehementissimum pulsum in sutore consistentis aetatis, bibace Noster obseruauit. Postquam enim hic, per quatuor iam menses, summam corporis Iassitudinem, pulsationem in regione cordis insignem, spirandique haud leuem difficultatem perpessus fuerat, ob eadem mala longe ingrauescentia in nos conatum susceptus fuit. ubi quidem, ut quod' uis eorum, sic praesertim tamen pulsatio, a cordis regione ad illam umbilici usque, adeo inualuit, Vt non tantum tota oculis perciperetur, sed et impositam manum percuteret. Praeter ea tanta etiam

omnium reliquarum arteriarum fuit pulsatio, ut vel ad extremos vSque pedum digitos eandem peruenire aeger profiteretur , post quatuor dies mortuus. In cadauere nihil utique detegere Cl. Auctor potuit, quod vehementem adeo cordis et arteriarum pulsa tionem excitare potuistet, quare eandem neruis irri-ς tatis adscribendam existimat, cum simul et reliqua signa ad horum irritationem spectauerint. Epistola vigesima sexta de morte repentina ex vitio vasorum sanguiserorum, quae sunt potissimum in

p. 27s. Vir ex lusus pilae ligneae merique abusu in dolorem utriusque brachii, cum febri coniunctum incidit, quibus deinde ad supremam sterni partem, tumor, instar furunculi maioris se ad sociauit. Hic

variis et suppurationem promouentibus emollientibusque, ab imperitis chirurgis tentatus, adeo increuit, ut cum in noso cornium aeger susciperetur, mediocre malum Cydonium non modo aequaret sed

vero et ipsum sanguinem exsudaret, quem postridie ruptus

693쪽

ruptus tam immani copia profudit, ut cum eo quam subitissime ipsa vita efflueret. Cutis, et quae huic subsunt, amplo foramine duos digitos admittente

erat pertusa. Argus a Ortae parieS anterior in magnum an eurysma se expandens summum os sterni, et huic insidentia clauicularum extrema, una cum ipsis costis partim absumpserat, partim Vero carie exes erat. Tunicae arteriae ibidem adeo exesae conspiciebantur, Ut earum nihil propemodum superesset, quibus alibi substantia crassa, exsuccam luridamque Carnem, punctis albicantibus quibusdam distinctum, facileque in plures quasi membranas, sibi super impositas, et euidenter polyposses diuidendam referens

adhaerebat. Iuvenis robustus, a motu violentiore dissiculter spirare solitus inter loquendum moritur ab an eurysmate, ut cadaueris inspectio docuit, trunci stortae, ad pugni magnitudinem dilatato, nouissimeque a dextris disrupto, plenoque polyposis, quasi membranaceis concretionibus. Cor durum valde et in se contractum apparuit. Idem fatum meretricula duodetriginta annorum p. 276. experta est, utpote quae inter scortandum ab une u sinate aortae in sageum, nucis iuglandis, suo viridi cortice inclusae magnitudinis ac formae, sormato et rupto periit. In sene pingui sexaginta circiter annorum, ap0- P. 277. plexia, ut crediderunt, qui trementem alioquin nouerant, subito rapto, storta supra cor non tantum

dilatata osseisque bracteis intus obsita, sed et paruo supra cor spatio, foramine, qxxod digitum admitte bat, initium faciente, tres transuersos digitos per ipsas tunicas adscendente, et in superficie demum

exteriore arteriae, intra pericardium hiante notata comparuit.

694쪽

Mulier quinquaginta annos nata, pinguis, sobria, natura tristis, tribus anniS, postquam Catamenia fluere cessauerant, flatu quodam, yt dixit ad cor eiusque viciniam vexari solita, sana surgit, breui post vero repentina m0rte surripitur, quam arteriaeaortae, ea a sede, unde sinistra carotis egreditur, ad cor usque valde dilatatae, et ob rigidas, durasque osseas lamellas asperae et inaequalis disruptio indu

xerat.

Pari fato, ex rupto videlicet, intra pericardiumaortae an eurysmate semina, annos plus triginta nata obiit. In muliere eiusdem aetatis quatuor aneu sinata inuenta sunt, nimirum ventriculi cordis sinistri, maximae astetae partis, subclauiae dextrae, eiuS-demque lateris carotidis, quorum quidem illud, in quod ipsa storta erat dilatata, disruptum vivendi finem imposuerat.

p. 282. Mulier a l0ngo tempore phthisica, improuiso moritur. Lobus inferior pulmonis sinistri tribus quatuorue tuberculis, puris plenis obsitus comparuit. Vena sine pari, ob latitudinem cum vena caua facile Comparanda, circa medium Jongitudinis disrupi fuit. Tres adhuc historias Cl. Auctor in hac epistola

profert eorum, quibus aoreae an eurysmata neutiquam rupta repentinam mortem attulerunt. Quod vero haee sola arteriae magnae dilatatio, quin sola etiam ipsius interior inaequalitas tunicarumve durities, id praestare valeant, ut cita mors praeter Opinionem ingruat, ex septem sic mortuorum exem- Pa S plis a Cl. sANTORI No enumeratis comprobare

695쪽

In epistola frigesima octava Cl. Auctor de varus T. II. hydropis generibus loquitur, eaque sequentibus P. 94- exemplis illustrare annititur. Vir quadraginta et septem annorum. robustus P. IOI. antehac, bilioso semperament' praeditus, post varios feliciter satis superatos morbos hydrope ascite

cum anasarca Coniuncto corripitur, quo frustra tentatis omnibus, tandem etiam conficitur. In ventre

aperto frusta quaedam, a Nostro pro omenti habita ex mucilagine quasi purulenta natabant. Ventricu- P. I Slus, intestina et mesenterium nigri cantia; hepar intus durum, extuS t iam constans ex tuberculis, lobis nimirum glandulosis euidentissimis, optumeque distinctis, neque tamen mole auctum, lien contra solito maior compactior, incisus nihil plane sanguinis effundens, conspiciebantur. Virgo viginti annorum post casamoniorum stu- P. IOS. Tum, ante duos iamiam annos retentum sensim in hydropem ascitem incidit, quo diu excruciata tandem extinguitur. Praeter iecur, tota convexa sui parte, ipsaque anteriore limbo cum diaphragmate cohaerens, durius atque pallidius, lien, peritonaeum et intestina hydatidibus obsita, pancreas subdurum, testes tubaeque in utroque latere, Una cum aliS Vespertilionum ita inter se, in informem, tuberosam, non modicam massam coalitae inueniebantur, ut noquidem internoscere, ne dum seiungere liceret. Vtriusque huius in asiste superficies lacera, et per se aperta magnum aliquod steatoma disruptum repraesentabat. Fiebat enim ex materia semi siccatum sebum reserente. Eadem materia, minus tamen solita, cauum fundi uteri repletum conspiciebatur.

Hydropem peritonaei Cl. Auctor quidem ipse p. II a.

non vidit, duas tamen ipsius historias a Cl. MEDI VI A in nosecomio obseruatas, sibique communica

696쪽

musculis transuersis incisis, plurima foeditissimaque aqua esses it, a ventris Cayitate per peritonaeum seiuncta Hac educta. tumor ex duabus tribusue vesicis crassioribus conflatus, et peritonaeo in natus in conspectum prodiit, quem defuncta, alioquin iam, ante quam hydrope corriperetur, percepisse nar-

Alia mulier, quinquaginta annos nata ante dΘ-eem iam annos tumores quosdam dispertitos, adtai una dolentes perceperat, qui quidem in unum

nun C Coaluerant, adeo magnum. ut aegrae moriun

di necessitatem imponeret. Ventris integumentis et musculis, ipsoque transuersorum tendine probe separatis, et carni, et tendini eorundem saccus, membranae tenuioris subiechus apparuit, cuiuS C Uium non modo tumorem lunatum, exteriori membranae adhaerentem, verum etiam ad triginta librasa luae putidissimae comprehendebat. Iecur pallens et sub cultro striden S. p. IIS. Quod ad causas attinet, quae essiciant, ut hic morbus solis ferme feminis insidiosus sit, atque vix Vnquam viros aggrediatur, illas Cl. Auitor non tantum Cum Cl. N i K I O et R UDBERio in uteri gestatione, sed et in sanguine quouis mense, in inferiores Ventris partes confluente, vita sedentaria, debiliori seminarum corporis habdu, thoracibusque strii fioribus quaerendas existimat. P. II . Signa, quibus hoc hydropis genus ab ascite digno scatur, enumerantur sequentia, I lentum tumoris incrementum a) naturalis faciei color persistens; 3 vires permanentes; ε) nulla, nisi prope extremum tempus, pedum intumescentia, nulla corporiS macies, nulla spirandi dissicultas, nulla febris, nullus dolor; s)nullum a medicamentis aerumnarum lenimen, quin potius harum augmentum.

697쪽

Epistola quinquagesima et nona historias quasdam p. 373.

complechitur eorum, quibuS vitae finem venenorum adsumptio imposuit. Mulier quippe ad sexaginta ann OS nata, quae pastillos aliquos, ex amygdalis et arsenico, ad n cando S mures paratos comederat, post peractam horam, molesto ventriculi sensu corripitur, quem vomitiones, deiectiones, deliquia, virium prostratio, et tandem mors ipsa excipiunt. Tota cadaueris posterior facies, ne suris quidem et calcibus exceptis , fuit nigra. Ventriculi facies interior hinc inde, inprimis prope antrum 'pylori, ut et duodenum erosa, pulmones nigri cantes, in quibuscunque vasis sanguis fluidus et coccineus, et in corde duae

concretiones Polyposne Comparuerunt. Paupercula sexaginta cirgiter annos nata su zzum p. 379.

expressuin soliorum oleandri. vino admistum bibit, qui tribus post horis, vehementes vomitus, sitirn. pulsus debiles, paruos, subduros, ac post nouem

horas, mortem ipsam accersit. Supinum corpus nequaquam liuidum, pronum vero a capite ad calcem, violaceo colore sustus uin apparuis. Praeter venas ventri Cul O , omento, et parti intestinorum,

quae mesenterio proxima est, prospicientes valde dilatatas, rugasque per fundum ventriculi, prope antrum pylori longitudinaliter decurrenteS, aequo duriores, nihil ferme in toto cadauere detes sum est, quod veneni essectus aestimari potuisset, unde Cl. Auctor coniicit, neruos, praecipue eos ventriculi et partium adiacentium ita fuisse irritatos, ut conuulsiones

internas, ContractioneSque essecerint, mortis demum necessitatem inserenteS.

Vir quinquaginta circiter annorum ob melan- p. 38Iάcholicum delirium in nos omium illatus, ibidemque perfecte sere sanatus, extractum sumpsit hellebori nigri, unde aluus quidem soluta primum fuit,

698쪽

septima vero circiter hora. ex qua propinatum illud fuerat, vomitu S una cum ventris doloribus ingruerunt, qui quidem ealido hausto iusculo sopiti sunt, paulo post vero redierunt, iterumque minui visi sunt, ut lectulum aeger peteret, in quo breui post exanimis inuentus fuit. Ventre aperto, ventriculuS et intestina hinc inde inflammata comparuerunt. Lien paulo maior, et sima sui facie colore fuit roseo, totus autem adeo laxus, ut disiecti interiora pene dis- fluxerint. Cerebrum , cerebellum et medulla ob longata, laxiora. Quod vero non solum venena ingesta, sed vero et in corpore aliquando sponte genita illud destruant, sequens historia a celebri quodam chirurgo Cl. Au-εhori enarrata comprobat. Iuvenis tertiana febre diu maceratus, superuenientibus conuulsionibus moritur. Ventriculus et intestina retracta et subrigida multam aeruginosam bilem continebant, qua scalpellus violaceo colore inficiebatur. Idem scalpellus, eadem bile madens in carnem unius alteriusque columbi impressi is est, und' uterque tremenS et conuulsus periit. Quod pariter fatum expertus gal- Ius est, qui micam panis, cui bilis haec suerat adanista, deuorauerat. 'XII.

Actorum Academiae Electoralis Moguntinae scientiarum utilium, quae Ersordiae est Tomus II. Ersordiae 176 I. 8. apud Ioannem Frideri cum Heberum. Alph. I. pl. 2O. labb,

Ex his ea tantum, quaae ad nos pertinent ἡ commemorare placebiti

699쪽

1 Dissertatio de concha I aerica luuiatili, alata, P. F.

ex budio et nigro colone uariegata. Auctore Cl. HOFF-MANN. Concha, quae hic describitur, in cista aquaria, in quam paruulus rivulus per siphones deducitur, larga in copia reperta fuit. Medium ea tenet inter sic dictas cymbas marinas et inter buccina, eiusque testa vasculum sistit, ventre globo turgido, oblongo, in extrema parte sinuato, ad latus porrecto, margine integro rotundo, labio edentulo , in mucronem papillarem ex gyris duobus vel tribus assurgens, tenue, fragile, pellucidum, Obscure album, seu ex albo subviride, striis capillaribus longitudinaliter decurrentibus ; accessiones annuas indicantibus, exornatum, magnitudine nucis auellanae. Hanc testam inhabitat animal, cuius pes primo in conspectum venit, cuius ope animal

non solum in fundo et litore fluminum repit, sed etiam summis aquis se suspendet et per medias aquaSin, tat. Ad pedis latus cochleiae caput absque ullo discrimine iungitur, quod proboscide, tentaculis et oculis instructum est. Proboscis ex duobus labiis prominulis consistit, ad cuius utrumque latus singula

exeruntur tentacula, antennae seu cornicula alias

dicta, quae inquirendae viae et Cibo atque etiam velorum modo velificationi et natationi animalculi inseruire, Noster putat Ad radios cuiusuis tentaculi ocelli apparent, quae veluti exiguae margaritactin aqua albicant. Per Omnem cauitatem Conchae

expanditur cutizula, quae acu puncta aut aliter laesa centrum versus se contrahit. Animalcula haec utriusque sexus sunt et dorso gelatinosam mollem albamque massam adglutinatam habent, cui num rosa proles adhaeret et a conchis ipsis ad maturitatis statum usque circumsertur.

700쪽

P. I 6. 2) Obseruationes viseriorer de tubulis vermicularibus marinis, c9rnua ammonis referentibus. Auctoro Eodem. Hic notamus, testacea haec minuta spiralia, ex arena Conchaeea littoris bergensis regni nor- uegici aduecta, quae Noster ad classem cornuum ammonis alio loco retulit, ex eadem classe nunc eliminanda et tubulorum vermicularium alborum minutorum nomine insignienda esse, insimulque alium vermiculum marinum, quem fossilem orbicularem

planum appellat, hic descriptum et tabula I. dei

neatum esse.

P. Dissertatio de montibus argithesty- calcareis et amgil aceo in stis, Auctore Cl. BADMER. MonteS argiblaceo-calcarei ex stratis heterogeneis terreis ac lapideis constructi sunt, ita, ut humus vel argilla, Cum arena saepius mixta, silices opaci, variis coloribus ti iam, silices Cornei, spatum, rarius minora saxi vel iaspidis frusta lapides calcaret, argilla atque ardesia grysea vel Coerulea, terra calcarea albissima seu lac lunae et incredibilis numerus Ostracodermatum, plantarum, lignorum, piscium et ossium petrefactorum in iisdem deprehendatur. Dicti montes propemodum ab euro noto versuS carum vergunt, iidemque ex diluuio uniuersali ortum suum traxisse videntur.

Montes argillaceo- gypsel ex lapidibus gypseis, ardesia friabili, as besto plumosis, alabastro, lapide speculari et argilla compositi sunt. Ex his etiam

ossa Dissilia, ad petrefactorum naturam haud accedentia, moschi odore instructa et tantae magnitudinis eruta sunt, ut maioris, quam quae in nostris terris inter cognita bruta degere solet, belluae partes fuisse Nostro videantur. Montes hos vel solitarios vel a montibus argillaceo - calcareis testos, atque Calcareos et gypseos non ab una eademque causa Productos, et argillaceo - gypseorum directionem