Commentarii de Deo trino, de Verbo incarnato, de Deo consummatore

61쪽

Filium, et Spiritiam sanctiam s. - . . Irenaeus qui dicit i. 5, c. 2), uoliud autem est, quod actum est, ab eo qui fecit. Asilatus igitur quo animatus est Adam temporalis, Spiritus autem qui eum Sanctificavit sempiternus . I S. Dionysius Alex qui aliquando salso accusatus sui de errore in hac re dicit in respons ad pro p. Pauli Samo S. , Non enim impune seret is, qui adversus benignum Spiritum Sanctum blaspliemus est. Spiritus autem est Deus is Et iterum in epist ad Samos.), re ullus enim non obnoxius est peceato, nisi unus Christus, ut est ater Christi et sanctu Spiritus quibus verbis gravissimus et antiquissimus hi Seriptor, ut ait Petavi v. l. 3, c. 7 n. 9ὶ,

u Christum et Spiritum sanetum non minus quam Patrem, summum Deum SSe praedicat, et personas invissem distinguit, et quod unius ac Supremi numini Proprium St, το αυαμαρτητovsim peccabilitatem pari tribus solis jure concedit . - 4. S. Hilar. Pictav. quem Crellius Socinianus doctrinae orthodoxae adversari asserit dicit commentat'. in . Matth.), si apti Zantur gentes in nomine Patris et Filii et Spiritus Saneti, ut quorum est una divinitas sit una largitio, nomenque Trinitati unus est Deus M. - 5. S. Athanas. in expos Symboli), si Credimus in Spiritum sanctum, qui non est alienus a Patre et Filio, sed consubstantialis Patri et Filio, increatus, perfectus v. i. S. Basilius epist. 159),

Consentaneam baptismo conseSSionem fidei, consentaneam etiam fidei glorificationem adhibemus, Spiritum sanctum una cum Patre et Filio glori ligante 8, eo quod perSuasum sit nobis, illum a natura divina non esse alienum. Neque enim eorundem honorum esset particepS, quod alienum foret secundum

naturam. - . S. Cyrill ΛleX. dialog T de Trin. J, u Sanctus est igitur Spiritus ipsius, non participatione, non externa ad Filium habitudine, sed natura et veritate . - Ex actibus Martyrum citari potest inter alia testimonium S. Polycarpi, si Verax Deus gloriste te cum aeterno et caelesti Jesu Christo, dilecto Filio tuo, cum quo libi et Spiritui sancto gloria et nunc et in futura singula et S. Epi podii, si Christum cum Patre et

Spiritu sancto Deum esse confiteor, . - Eandem fidem declarant Symbola v. g. ConStantinop., si in Spiritum Sanctum. . . qui cum

Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur et doxologia antiquissima, si Gloria Patri et Filio et Spiritu sancto .

62쪽

13. Obj. . Omne quod existit, per Verbum factum est, juxta illud Jo. l. 3, si omnia per ipsum saeta sunt, et Sine ipso laetum est nihil sci atqui quod actum est, non est Deus ergo Spiritus sanctus nequit SS Deus. Re Sp. Dist. G. Omne quod existit, per Verbum laetum est: si non existit propria virtute et necessario, conci unde additurti sine ipso tactum est nihil quod actum est id, quod propria virtute et necessario existit seu quod est ipsum Esse sub- Si Stens, per Verbum actum est, nego, alioquin enim tum Pater tum ipse Filius per Verbum laeti essent Obj. 2. Spiritus sanctus dicitur a postulare et gemere Rom.

baptizari dicimur sicut et in aqua Jo. 3. atqui haec omnia vel personalitati cuicumque, vel saltem personalitati divinae repugnant ergo. ReSp. ad Maj per singula. - Αd a Postulat et gemit Spiritu sanetus non Ormaliter sed efficienter sacciendo scilicet nos orare et gemere. Unde S. Aug. epist. 194J, si Dictum est interpellat, quia interpellare nos agit nobisque interpellandi et gemendi inspirat asse etiam . Cf. Matth. 10 20 Rom. 8. 15; Gal. 4. 6. - Α b Dicitur metaphorice Spiritus Sanetus contristari, ut Signi figetur ejus offensio : sicut et de Deo dicitur Gen. 6. Poenituit eum quod hominem egisset in terra et tactus dolore cordis intrinsecus. n. - Αd c Dicitur Spiritus sanetus eXstingui ratione donorum Suorum et specialis operationis in corde hominum. - Αd j Dicitur item metaphorice effundi ratione eorundem Onorum quemadmodum homo bonorum prodigus dicitur est usus. Ad e duia donum ex amore procedit, Spiritus sanctus utpote procedens ex amore Patris et Filii burie dicitur dolii Dii donum autem intest igitur personale, Sicut et ipse Filius, qui dicitur datus JO. 3 16 cf. Rom. 8 32 . Adj Dicitur quidem Spiritus sanctu regenerationi cauS Una eum aqua, diversa autem causalitate aqua enim est causa tantum Aeeundaria et instrumentalis, Spiritus ver sanctus est causa efficiens principalis. Obj. 3. Ex Jo. 16 3 Spiritu sanctu non loquitur a Semetipso.

63쪽

sed quaecumque audit loquitur; atqui si Deus esset, omnia

cognosceret et loqueretur a Semel ipso I ergo non Si Deus.

Res p. Dist. U. Dicitur Spiritus sanctu propter proce SSionem a Patre et Fili non loqui a semetipso, eodem Sensu quo Filius propter processionem a Patre dicitur Jo. 5. 30 non posse agere quidquam a Seipso, conci negatur Spiritui scientialia simile persecta nego. Videlisset, quia in Deo scientia et operatio est ipsa essentia divina et quia Filius et Spiritus sanctus essentiam habent ab alio, Filius nempe a Patre Spiritus autem a Patre et Filio, hoc sensu dicuntur non loqui aut operari a SemetipSi S. s. S. hOm. contra gerit. l. 4, c. 23 u Similiter autem j. - Pari sensu digitur Spiritus sanctus, sicut et Filius, mitti, ut explicabitur postea n 69J. Obj. 4. Haud valet argumentum ex actionibus qius Spiritui sancto tribuuntur, si similes actiones ii etiam rebus quae non Sint verae personae tribuuntur atqui res ita se habet dicitur

V. g. 1 Cor. 13. 4 5 de caritate, et non aemulatur, non agit PerPeram, . . non quaerit UM SUR Sunt, ergo.

Re Sp. Dist. U. Non valet argumentum, Si rebus ude non Sint perSonae, re Vera et non tantum metaphorice tribuuntura et iones quae requirunt intelligentiam et voluntatem, cone. Si aliae actiones, aut hae aetione metaphorice tantum, esto. Contradisi. in Rebus quae non Sunt personae tribuuntur actione quae non requirunt intelligentiam et voluntatera', conci quae requirunt intelligentiam et voluntatem, subd. tri binantur Sen Su metaphori eo con revera, nego, Ad confirmationem ex

Cor. 13 dicendum est, caritati attribui per metaphoram ea quae homini caritate instructo proprie conveniunt. Similiter quando dicitur Gal. 3. 8, u Providens autem Scriptura quia ex side justificat gentes Deus, praenuntiat Abrahae : Quia benedicentur ... , Constat APOStolum loqui de Scripturae auctore Deo. Inst. Spiritus sanctus est Spiritus Dei eadem ratione qua anima est Spiritus hominis seundum 1 Cor 2. t u Quis enim hominum scit quae sunt hominis, nisi spiritus hominis qui in ipso est ita et quae Dei sunt, nemo cognovit nisi Spiritus Dei s): atqui anima hominis non est persona distincta Pergo nec Spiritu Dei. Re Sp. Dist maj. Quo ad propria substantiae intimam cogniti O-nem aliquo saltem gradu), cone. quo nil ulla V. g. quoad Partialitatem substantiae, nego: Spiritus enim Sanctus habet totam divinitatem, anima autem non est integer homo.

64쪽

40 DE MEO IRINO Conclusio. Cum ergo nomen persona signisi et subsistentem in rationali natura distinctum ab aliis ejusdem naturae cumque revelatione constet juxta probata, in divina natura tres esse subsistentes ad invicem distinctos, Patrem. Filium et Spiritum sanctum tres Omnino admittendae sunt divinae perSonae.

65쪽

14. PBeno innun. I. Trinitate personarum in Deo jam ex revelationis sontibus probata inquirendum St, utrum ex ratione naturali vel supposita vel non supposita revelatione tacti mysterii hujus existentia an sit demonstrari possit. De existentia scilicet inquirendum est, non de mysterii ratione interna quid sit, quomodo sitin hanc enim intellectu hominum viatorum, etiam facta revelatione, proprio conceptu apprehendi non posse vel ut possibilem, tenent post Patres Catholici Omnes contra Glintheriam, in quo sententiam eontrariam, ut a catholica fide non minimum aberrantem reprobavit Pius ΙX an. 1857 vid. Den ginger, nil. 1513 - 1515) unde sequitur S. rinitatem esse mysterium stricte dictum. II. De hujus mysterii demonstrabilitate erraverunt per XeeS- sum Rab mundusi ullus, Abae lardus Froseliam me et alii dicentes, rinitatem personarum nulla supposita revelatione omnino aut juxta alios supposita tantum notitia histo trica facti posseratione pure naturali positive demonstrari. Imo, ut jam indiculum Si censuit Gunther, intellectum creatum non tantum posse naturaliter demonstrare Trinitatem an sit , sed etiam intelligere illam quid sit eodem modo a res generatim intelligit. - De S. Anselmo et Richardo Victorino nota nil tim St. OS docui 8Se mysterium hoc supposita revelatione, posse rationibus Necessariis demonstrari S ilicet saltem per deductionem logicam e Veritate revelata : haud constat vero, eos putasSe id fieri posse unice ex principiis rationalibus. s. Frangelin, hes. 19, n. II. III. Communiter docent theologi Catholici post S. I homam 1 qu. 32 n. 1 et veteres scholasticos 1 existentiam Trini latis non OSSe naturali ratione demonstrarici censolque . homas Ioc cit . eum qui id attentarei fidei derogare tum per desectum debilae reverentiae erga tam sublime mysterium tum ex periculo

66쪽

42 DE DEO TRINO inducendi infidelium irrisionem propter rationum et Argumentorum sutilitatem. Tenta milia quaedam hujusmodi scilicet Ray- munditulli, Marci Mastro sini Gunt heri expendit Franget in thes. 18, . . Catia vero parte . latentur theologi intellectum

humanum sueta revelatione mysterii posse existentiam ejus negative demonstrare, ostendendo scilicet nullam evidentem rationem ipsi evidenter repugnare, imo 3 posse in rebus creatis et maXime in Spiritu creato, reperire analogias et adumbratione qua S dam ad efformandum conceptum aliquem proceSSionum et per Sonarum divinarum. Hinc triplex propositio. 15. Propositio I. Existentia mys herii S. Trinitatis cognosci

non pote St, nisi revelatione divina. Prob. I. Ex Matth. V. 25, 27 si Confiteor tibi, Pater, Dominia coeli et terrae, quia abscondisti hae a sapientibus et prudentibu S, et reVela Sti ea parvulis ... Et nemo novit Filium, nisi Pater; neque Patrem quis novit nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare n. - Hic agitur de cognitione divinarum personarum non comprehensiva aut intuitiva, sed prima et simplici atqui haec cogniti declaratur prorsus impossibilis citra revelationem divinam ergo mysterium rinitatis cognos ei nequit nisi revelatione divina. Prob. Maj. per partes. - . Hic agitur de cognitione persona='um divinarum. Non agitur hic de ea Dei cognitione, quae communis est etiam Judaeis et ethnicis si abscondisti haec a Sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis ); atqui cogniti qua Deus cognoscitur ut Creator et Rector omnium, communis est Judaeis et ethnicis cum fidelibus : ergo agitur de ea notitia quae fidelibus est propria, qua scilicet Pater et Filius ut personae distinctae agnoSeuntur. 2. Hic non agi de cognitione perfecta divinarum personarum videlicet vel comprehensiva, quae ipsis personis divini est peculiaris vel Dituitio quae beatis cone editur , sed de ea notitia prima et simplici quae a parvulis , id est delibus omnibus,

donatur, ipSo textu OnStat. Minor principalis patet ex locutionibus, si abs eondisti haec a Sapientibus et revelasti. . Nemo novit Filium ... neque Patrem quis

novit nisi Filius et cui voluerit silius revelare cf. JO. l. 8ὶ ergo. II. Simile argumentum sumitur ex Matth. 16 16, 17, u Respondens Simon Petrus dixit: Tu es Christus Filius Dei vivi. Respondens autem Jesus dixit ei: Beatus es Simon Bar-Jona;

67쪽

quia caro et sangui non revelavit tibi, sed Pater metasmii in coelis est hic enim agitur etiam de cognitione personae divinae a Patre distinctae et haec cognitio negatur esse naturalis, aede claratur haberi sola Dei revelatione. III. Patrum doctrina de hac re constat 1. Ex eorum modo agendi cum haereti is ad praecipite cum Eunomianis, qui dicebant dogma rinitatis divinae contrarium esse rationi ad hos enim haereticos refellendos non asserebant Patre S v. g. S. BaSil. , uterque Greg. ySSen et Nag., Cyrill Hieros. Chrys.), sicut in aliis controversiis v. g. de existentia Dei), argumenta rationalia, quae tamen, Si darentur, quam maXime Opportuna fuissent Sed praedicabant tantum hane rinitatis doctrinam, quamvis eam intelligere non valeamus, recipiendam et firmiter tenendam esse ob auctoritatem Dei revelantis, nec de ea curiose philosophandum e SSe. s. Frangelin the8. 17 n. ΙΙ AEleutgen, n n. 916, 17. 2. Specialia quaedam Patrum testimonia citat Fran Zelin, V. g. S. Fulgentii, ex quo ad Trasimund . l. 2 , rinitas divina si si excedit omne quod cogitare vel Sapere OS Sumus, Sicut Superat Omne quod Sumus . Item dicit S. Hieron. Prooem. in s.), si de mysterio rinitatis recta confessio est ignorantia

scientiae D.

IV. Ratione. Nihil de Deo possumus cognoscere per rationem naturalem nisi ex essectibus creatis de Deo enim a priori et per cauSam nihil novimus, cum nulla sit causa Dei aut rinitatis atqui ex effectibus creatis saltem naturalibus, ad tanti mysterii cognitionem devenire non poSSumuS ergo. Prob. I lin. spectus quantumvis persecte cognitus non ducit in cognitionem causae, nisi Sub ea ratione qua ab illa procedit et connexionem per se habet cum illa: si V. g. esse tu procedens ab artifige, puta domus ab aedificatore, manifestat quidem artem a qua per se prostedit, et hominem qua artificem, non autem alia hujus hominis accidentia ad artem non pertinenlia V. g. quod uerit magnus vel parvus, albus vel niger pingui SVel macer, indutu rubro vel viridi, etc. atqui esse eius creati non procedunt nec pendent per se a Deo ut trino, sed Solum quatenus uti Opera enim Dei ad extra sunt indivisa, ita ut si per impossibile Deus non esset trinus, manerent lameli creaturae, quia maneret virtus earum proque liva. - illuari, diSSert prooem ., art. 4, post S. Thom. 1 qu. 32 R. l. V. Divinae naturae cognitionem naturalem analogicam acqui-

68쪽

rimus, attribuendo De gradu eminentiori persentiones quas in creaturi percipimus atqui in rebus creatis universis quas cognoscimus, multiplicatis suppositis seu personis multiplicantur Semper et naturae numero saltem distinctae, ne talium datur principium mere rationale ait Franget in thes cit. n. III, 3'), ex quo multiplicationem personarum in una numero es Sentia positive intelligere valeamus ergo C s. leu gen n. 12. oti R. Argumenta haec posteriora ex ratione desumpta probant hoc ySterium, etiam supposita revelatione, non OSSe ratione

naturali demonstrari. Revelatio enim divina ut argumentatur Κleutgen n. 932 quae de fide suscipitur non immutat naturalemno Strum cogno Seendi modum, scilicet per sensus et e strenturis

Sensibilibus his autem ut dictum est, nonnisi unitas Dei exprimitur. Solvuntur Ohjectiones

16. H. 1. Antiqui philosophi gentiles, ac praesertim Plato et

Sectatores, videntur Trinitatem divinam non obscure docuis Se; at qui illi non habebant revelationem supernaturalem; ergo natu ratis ratio Sine revelatione potest Trinitatis existentiam probare. Res p. 1. Quoad ipsum Platonem, nego Maj. Ille quidem, praeter

mundum concretum rerum existentium quem tamen Vocat Deum,

Filium Dei, unigenitum), distinguit a mundum intelligibilem id earum); b Mentem intelligibilem, quae sit Omnium dearum

paler et cauSa ac caput mundi intelligibilis e Bonum, seu Boni Ideam, quae ipsam uentem intelligibilem comprehendit et continet: et de tria vocat Deum. - Videtur aliquibus haec doctrina esse pantheistic juxta alios Bonum, de quo agit Plato est Deus personalis intelligens et volens a quo non distinguuntur realiter Mens et mundus intelligibilis Det haec doctrina esset Onotheistica naturalis : citra distinctionem personarum) juxta ali OS, BoiHιm et Mentem habuit Plato ut duas essentias distinetas, alteram Supremam inferiorem alteram et se esset anticipatio aliqua arianismi. Nonnisi ergo propter ejus obscuritatem et ambiguitatem hanc Platonis theoriam potuerunt aliqui Patres praesertim deec. I et V doctrinae revelatae de Trinitate assimilare 1).

1 Scribit Newman uortuus , p. 91, cis Plato' doctriue bears agreater apparent resemblauce to the reve aled truth than filiut os hiers, this is omin mere lyn his reserve tu spe alcing on ille subjeci. His Obscurit allows aOOm for an ingenio u suu cyri impos a me an in Mupo u

69쪽

DE S. TRINITΛΤIS COGNITIONE 5 Resp. 2. Quoad ne O-platonicos transeat Major. Illorum enim theogonia gravibus erroribus, ut plurimum admi Scetur. Sed

hoc mi SSO,

Nego in. Quemadmodum enim Philo ex vetero est ame ito ut jam dictum est supra n. 8, Schol.), ita recentiores saece III-VΙ)ex novo Τestamento ete Christianorum seriptis plurima mutuati sunt si i namque , ut ait heodoretus de graec assec t. curcti Serm. J, et cum OS adventum Redemptoris nostri exstiterint multa christianae theologiae sui sermonibus commiscue

tur Christianus suisse. Vid Franget in thes 18 Schol. pp. 298, Sqq. es. S. ho m. 1 qu. 32, a. 1 ad 1. - h: de in plurium gentium V. g. Indorum et Persarum, mythologiis habentur de trinitate aliqua in divinis, licet sorsan quaedam vestigia sint primitivae et obscurae revelationis, nune certe non ipsam Oetrinam christianam sed polytheismum important C s. leutgen, n 1039. Obj. 2. De ratione boni infiniti est, ut se eommunicet modo infinito et perseetissimos atqui non potest infimit modo et persectissime se communicare, nisi suam naturam communicet;

ergo. - Huc fere recidunt quae omniavit Rab mundus Lullus de vi boni ficativo, boni ficabili, et boni ficareo Vid. Suare Z l. 1 c. 11, Ian. 3, T. Sqq.). Res p. Dist. Maj. Et haec revelavit Deu de natura sua, couc. I haec liquent ipsa ratione naturali nego. Quo ad Ommuni stationem enim ad extra, Deus prorsu liber est, ut definivit Cone Vat. supponere autem communicationem ad intra, Si assumere quod probandum fuit. Dist pariter Min. Ita docet revelatio, cone. ita ratio naturalis

citra revelationem, nego. Ratio enim naturali agnoSeeret opus creationis, qua res ex nihilo producuntur, infinitae esse persecti O-niget productio autem personae aeternae et infinitae potius videretur repugnare C s. S. ho m. i. g. ad 2. - Αdde Dargumentum traditum, etiamsi valeret, non probare trinitatem pei Sonarum. Inst. Ipsa ratio naturalis Oeet omne en actu intelligens et volens utriusque adtionis nerminum producere a producentehim. postea p. 92ὶ alios e then, WhO ere ac qua in te mitti the Sacre Voluvie . . . e re prompt in appropria ting the langu age os philosophers, Witti a changed eun in g, ii ille tulit si ii service os that spiritualliingdom, os hicli a divine person ut me di iti O Wu the reat character

istic n

70쪽

46 DE DEO TRINO realiter distinctum atqui in Deo uterque terminus hujusmodidistinctus necessario est Substantialis ac naturae ipsius divinae particeps ergo ipsa ratio docet in Deo esse tres distinctas hypo stases divinaS. Resp. Dist. Mai. Ita dosset ratio de agente intellegii ali creato in quo actus est modificati substantiae cono. ita de Deo, nego. Imo cum in ipso, propter implicitatem ejus infinitam, actus non distinguatur ab essentia ratio naturalis sibi relicta nullatenus suspicaret intellectum et voluntatem divina esse productiva. Ηine . homas de poterit , qu. 8, a. 1 , ad 12j, si Licet rationaturalis possit pervenire ad ostendendum, quod Deus sit intellectus, modum tamen intelligendi non potest invenire

suffiicienter . Sed etiam ho omiSSO, Dist. in . Ita osset revelatio, cone fila ratio naturali S, esto. Supposito enim quod sola revelatione notum est), intellectum aut voluntatem divinam producere terminum a Se distinctum hic quidem terminus non posset esse accidentalis sitbstantialis autem terminus juxta analogiam omnium productionum quae inter creatura fiunt, videretur a Suo principio numerice distingui in natura, et esse proinde alter Deus intellectus et voluntatis secunditate qu0que gaudens et sic haberetur multitudo infinita deorum. Obj. . Demonstrabitur propositione Sequenti, mySterium Τrinitatis non esse impossibile ; atqui quod demonstratur non impossibile osse eo ip8 dem OnStratur OSSibile, cum inter OS- sibile et impossibile non detur medium I ergo. Resp. Dist. Maj. Supposita revelatione facti, demonstrabitur negative mysterium non esse impossibile ostendendo scilicet nullam evidentem repugnantiam in eo evidenter in Volvi), conc. demonstrabitur OSiti Ve, ne90. Contradisi. in . Si habeatur demonstratio positiva cone. aliter, nego. - Adprobat Minoris, nego. Liget enim inter ipsum

possibile et impossibile objective nullum Sit medium tamen subjective et quoad nos inter id quod nobis probatur impossibile et id quod ostenditur possibile habetur illud quod videtur

dubium et incertum utrum sit possibile et tale est mysterium SS. rinitatis comparate ad rationem naturalem. mine dicit Suare l. , c. 11 n. 0), absque revelatione divina non solum demonstrari non potest Trinitati mySterium, verum nec cogitari potest tanquam OSSibile, cum aliquo assensu probabili vel