장음표시 사용
331쪽
ingrediens, & per inferius egrediens , in albam chartrem excipiatur. in illa enim rotunda illuminatione solares maculae perspicue apparchunt. idque tanto perfectius, quanto in opaciori loco fuerit charta r qua propter solent ei rea inferius Telescopi j cxtremum aliam solidiorem chartameircumponere, quae inliar umbellae, praedictam chartam inumbret . perfectius quoque id assequemur , si Telescopij pars superior extra foramen alicuius fenestrae, parS vero infelior intra Obscurum conclave, emineat, in illis enim tenebris, Omne S vel minimae conspiciuntur. quo autem longius charta ab insti umento recesserit, eo maiores ac euidentiores evadunt. Hi e porro moduS per commodus est, cum sine ulla oculi molestia , aut labore , imo magna cum delectatione cernantur. Quarto absque Telescopio, sic, in lignea fenestra cubiculi cuiuspiam , fiat exiguum foramen, deinde fenestris ac ianuis elausis, tenebrosium reddatur conclaue , ita ut per solum illud Qramen solis radius illabatur, qui in obiectam chartam appulsus, Omnes maeulas clarissime mamoestabit. atque hic modus certissimus est, cum Omni instrumentorum suspicione vacet.Illud tandem aduertendum duobus hisce ultimis modi S, maculas apparere inversis situ, ab eo, quem insolari disco obtinent; dextrae enim fiunt sinistrae , & superiores fiunt inferiores; cuius caulaesio radiorum solis decumatio prope mramenἰ. vii superius tactum est . cum igitur hi modi in macularum reuelatione consentiant, nullus restat dubitandi locus , quo minuS eas conced
Illud autem non ignorandum, numerum aedispositionem macularum quotidie variari, ita ut aliquando plures, aliquando pauciores; quandoque constipatiores, quandoque laxiore S appareant. nonntalae primo a P parere incipiunt in medio solis; aliae vero quae primo ex una parte apparuerunt, postea circa solis medium evanuerunt. apponam tamen unam
saltem figuram, qua conspectae sunt a Galilaeo die 9. Iunu, anni 161 1. ex eius Italico libro de macul IS.
PRIMO se dant in conspectum in parte solis orientali , & inde per
solarem discum incedunt paulatim versus partem occidentalem i, quousque evanescant. viae autem earum sunt eclypticae parallelae. ut in figura sequenti macula C, apparuit primo in D, orientali latis limbo, deinde per lineam punctualem DE, eclypticae A B, parallelam, incessit paulatim ad E, occidentis limbum, ib. que visui se subtraxit. Has porro via S, seu totam solis faciem transigunt diebus circiter, II , estque earum mintus in principio ac fine signior , quam circa medium. Ipsae vero in principio ac sine apparent breuiorc.& graciliore. , quam circa medium .
332쪽
Praeterea apud solis limbos , seu margines m gis nigricant, quam prope medium; quia
secundum latus spectatur; ita ut prioreS partes , posteriores occulistent: sicque totς den- M ouadant quam in medio, ubi directe , ac secundum latitudinem, quae tenuuior est, visuntur; sicque magis lumen s lis eas peruaden S conspicuum fit, unde & ipsae magis clarescui. vn de eolligitur eas non omnino opaeas esse, sed aliquatenus instar nubium, transparenteS. Quae omnia innuunt eas cireulariter circa solem reuolui; vel eum ipso sole spatio menstruae conuersionis circumuerti quam sententiam Galilaeus putat probabilem. II '. O Mnes sunt figura admodum irregulari, ' varia, eamque sub indovariant. Primo enim contractiores, & graeiliores se praebent, postea latiores, ac tandem latissimae cire a medium iter, postea iterum gracilescunt. saepe etiam quae una initio videbatur, postea in plures diuiditur. Ex quinus earum figura aliquaterius plana esse conuincitur: cum enim sol sit sphaericus, & maculat vel cum ipso , vel circa ipsum moueantur, ne cessario in ipsims extremitatibus oblique & in latera cernentur , unde &contractiores. circa medium vero directe, siue secundum planitiem , &frontem, quam nobis obvertunt, spectantur; quapropter etiam latiore SN ampliores se praebent. Eadem de causa, una plures aliquando euadit,
quia nimirum in principio, siue in margine solis una post alteram late bat ; quae postea solis medio appropinquantes, paulatim emergunt, atque ab inuicem separari videntur, quia videlicet una non amplius est ante altera, ut ipsam Occultare queat. Locus
333쪽
EAS aut prope solem, aut soli eontiguas cum eo reuolui , hae ratio.
nes videntur conuincere. Primo quia nullam respectu solis patiun . tur parallaxim; ubiq; enim terrarum eadem macula spectatur in eodem solaris disci loeo, nam Romae, ingol stadij, Bruxellae, locis adeo dissitis,eadem macula visa est in medio, v. g. solaris disci, ut testantur obseruatio nes Galilaei, Apellis,& aliorum. quod si a sole satis distarent, in loeis borealioribus, uti sunt Ingol stadium, & Bruxella , videretur eadem macula infra solaris disci medium, quae Romae in medio visa est , ut naturam parat laxis intelligenti manifestum est. Secundo si a sole multum distarent. videreatur etiam quando sunt ad solis latera, idest, antequam inter solem di nos, interponerentur, seu antequam essent sub sole; quia ibi essent ita luminatae, quare non secus, ac Mercurius & Venus, sese ibi in conspectum darent.
Numerus sist magnitudo macularum. Cap. IV
NUMERUS earum incertus ae varius est. plurimas aliquando
conspexi, ac numeraui 3 3, aliquando treS tantum, vel quatuor. Magnitudo quoque varia est. maximaS puto aequales fere toti terrae, mediocres aequales saltem toti Europae, aut Africae. minimas Corsicae aut Sardininiae. nam diameter solis apparens maior est diametro terrae, I in figuris autem obseruationum Galilaei, quaedam macula occupat parte septimam diametri solaris; terra vero occuparet quintam circiter partem, unde conuincitur, eam fuisse paulo terra minorem.
O Vaeri solet sint ne in stellarum numerum recensendae. Uerum eOmmuniter negant: primo quia sunt figurae irregularis, stellae vero ro tunciae. Secundo quia propriam non seruant figuram, stellae vero maxime. Tertio quia eaedem numquam reuertuntur , contra vero stellae. Quarto quia aliae nouae in faeie solis oriuntur, alis vero inibi extinguuntur; aliter vero stellae. Qui uto tandem, stellae sunt lucidae, hae vero niaricanteS, &
Plura de hiice maeulis, & quidem scitu digna apud P. Christophorum Q nostrae in suo Apelle post tabulam latente, & in epist. Ga- ' Onticis P. Aguillonii
334쪽
CIRCA Solem tanquam centrum, eaeteris quinque Planetis propius Mercurii stella circuit, euius Hieroglyphicum, quo saepe Astrono
mi breuitatis causa utuntur, est Caduceum , erat enim Caduceum Mer-xurij virga, quam AEgyptii in speciem duorum draconum figurauerunt, qui parte media sui voluminis sibi colliganturi, summisque partibus in
modum circuli reflexi oscula iungunt, uti superior nota utcumque refert. Non solum autem recentiores Astronomi Mercurium , N Uenerem circa solem circuire deprehenderunt; verum etiam vetustissimi, uti Vitruviusta Martianus Capella tradunt. ille enim lib. 9. eap. . nc scribit; Mercurij autςm, & Veneris stellae circa solis radios, solem ipsum , uti centrum itineribus coronanteS, regressus faciunt, &c. Alter vero lib. 8. Philologiae Baee habet, Venus, & Mercurius, licet ortus &Oecasius quotidianos clia dant, eorum tamen circuli terras Omnino non ambiunt, sed circa solem, laxiore ambitu, circulantur: denique suorum circulorum centrum in so- Ie constituunt, ita ut supra ipsum aliquando, infra plerumque propinquio. res terris ferantur. Recentiorcs etiam omnes accuratissim; S Obseruatio. nibus, eius parallaxim explorantes, eum planetarum omnium soli proximum , solemque suo gyro eomplectentem assernnt. Praeterea tum statuant planetas quinque circa solem circuncursare , sequitur eos caeteris illi viciniores esse, qui minus ab eo digrediuntur; atqui Mercurius minuS Omnium ab eo recedit, minoremque circulum describit, ergo omnium soli ProximuS. Tandem, eum maculae, ut vidimus & Venus, ut videbimus, solem circumdent, conueniens admodum est idem de Mercurio existimare ; cum vero a sole plusquam maculae , minus vero quam Venus digrediatur , ideo recte inter utrasque collocari debet. Porro cum eum circa solem, uti eentrum circumire statuamus, deseribet necessario circa solem epicyclum, in quo, modo supra, modo infra solem existet, ae propterea varia erit eius a terra distantia. centrum epicycli eius erit in sole, quare epicyclus eamdem eum sole sortietur a terra distantiam: stella vero Mercuri 1 aliquando maiorem, aliquando minorem,quam sol a terra remotionem Obtinebit, prout in Apogaeo vel Periga o epicycli fuerit. Motus
335쪽
VVAE ab Astronomis de Mereurii motibus traduntur , multis sunt
trieis perplexa, ac minus quam in caeteriS planetis certareum enim palum a sole digrediatur, raro eommode videri potest; quia cum apparet, aut nimia solis Vicinitate, aut ob vapores qui horizontem obsidentc nonnisi enim apud horizontem mane aut vesperi spectari potest incer, te ae dissicile admodum obseruari potest : propterea ea tantummodo proseram, quae certiora ac maioris momenti videbuntur. Obseruationes igitur do
solem , & cuale, hocpacto, moueri, ut in praesenti figura me lius explie
bitur, in qua terra ubi T, sol ubi S, &solis ei reuitus SO PQAcirca solem deserip rus sit epieyclus spiralis, seu Isenea spiralis,
spira seu gyrus sit A BC D, quae distet a sole utrinque per gra. 18. mmor vero pG HI , quae distet a sole v trinque gra. ao. & in hac linea fit alicubi sydus Mercuris. dum igitur sol
motu suo mouetum sub Eodiaco ab S, in Ο, eum eo pariter mouetur pi-eyelus, & consequenter planeta. Epieyclus igitur hie mouetur eadem velocitate eum sole in longitudinem , seu in consequentia signorum,& pariter etiam eum sole diurna motione spatio a , horarum: dum igitur hoc
336쪽
modo epicyelus hie imaginarius solem comitatur , in eo planeta eo tinuo circa solem ircuit atque hoc modo , in superiori parte, verbi gratia D A B, procedit ab oecasu in ortum , id est, a D, ad A , & ab Α, ad B, hinc consequenter pergit ad C ; hinc versus D, propterea in inferiori
parte tendit ab ortu in occasum. hic motus epicyclaris dicitur motus nomaliae, & irregularitatis ; ex eo enim fit, ut Mercurius videatur ir regulariter in zodiaco moueri; quando enim est in superiori parte spiralis lineae velocior apparet, quia tune motus eius consentit cum motu centri epicycli in longitudinem e quando vero est in parte in seriori , mouetur contra motum e entri epicycli, ac propterea tardior apparet. hune epi-evcli gyrum siue spiram unam , v. g. a b e de , absoluit diebus II 3 , horis. a I, min. 3, unde singulis diebuS peragrat de eius peripheria gra 3. 6'. aqquare totam v. g. ab Α, ad Ε, reuolutionem absoluit non integris mensibus solaribus, sed desunt dies fere 6 P erea no absoluit spiram in e, suba, paulo ultra sub N, quia ob motum apogati A. secundum signorum ordinem , ipsum A, transfertus ad n , praeterea sciςndum est huius a noma-liae prinei pium ab Astronomii poni in puctis supremis A, E,I, ab his enim
locis hunc motum computant , seu numerandi.
Obseruarunt praeterea non semper Mercurium in eadem distantia i sole circumire; sicut non semper aequalem circa solem describere cireulationem ; in una enim parte Zodiaci magis a sole hinc inde digrediebatur, quam in altera; semel enim in anno digreditur, a sole gradibus 28, circiter; alias vero gr. 2o, tantum:hunc motum non inepte saluare possumus posita spirali linea, in qua Mercurius moueatur ab exterior i,& ampliori circuitu A B D, paulatim, & spiratim per loca EFGHIKLMN, ad inter: orem , ae minorem FG ΗΙ. locus autem ille Zodiaei , in quo Mercurius semper est in minori gyro F G H, appellatur apogatum primum Mercurij; fit enim ibi a terra remotior. nec semper in eodem Zodiaci loco apogε umistud manet, sed mouetur tardissime in consequentia ; nam annuuS eius motus eii tantum, min. I secundorum 4 9 V, quare gradum unum peragit annis 3 3 , totum Esdia eum in annis circiter II 88oi. Oppositu S aut c mzodiaci locus est per aram, in quo percurrit ampliorem lineam, fitquo terrae vicinior. in med ijs vero locis per medias spiras reuoluitur. nostra
autem tempestate apogaeum istud versatur in principio Sagittarii, ibi enim Mercurius minus a sole digreditur. Pem g tam vero in opposito loco, nimirum in principio Geminorum ubi latius circa solem euagatur. Porro hosce medios motus, ac tempora ijsdem modis, ac in luna, & sole compe
Praedicti igitur motus fiunt secundum zodia ei longitudinem, verum praeter eos alium h*bet, quo mouetur secundum latitudinem Zodiaci hoc est, modo in a ultrum , modo in boream ab eclyptiea ex rDitat , V qui aliquando ad grad. q, io'. unde modo borealis, modo australi S denominatur i quod inde oritur quia spiralem hanc epicyclicam non eclarabit te
337쪽
per sub eelyptlaa . sed aliquando citra , aliquando ultra eam .
, ositus Meneurij motus; qui ab unotropico ad alterum spitalis erit, sicuti in sole & luna. Iam vero, ut quae reliqua sunt absoluamus, sint in figura diictae duae t neae T B, T centro mundi T, tangentes utrimque in punctis B,D,epicy-elum; quibus aliae similes intelligantur tangentes alias minores spiras. sit etiam ducta T S A, se eans bifarian epicyclum,& spiras eius in punctis C, L, G, 1, E, Α. puncta igitur superiora Α, Ε, i, sunt ea a quibus numeratio Anomaliae incipit, & quaeiapogaea spirarum diei possimi: reliqua inferiora G, L,C, dici possunt perygaea spirarum, quod in illis planeta maxime a te rara recedat, in his vero maxime ad terram accedat: pars sit perior D AB,
definitur a lineis tangentibus in punctis D, B, & diuiditur pariter ab inferiori B C D, idem intelligas in alijs spiris. quoniam ig:tur planeta pergit in superiori arcu versus orientem a D,ad A , & hinc ad B, m inferiori vero
contra, sequitur eum ibi esse velociorem in zodiaco , quam in inferiori, quia ibi tam motus centri epicycli, quam motus ipsius planetae tendunt ad easdem partes orientales: in inferiori vero tardiorem, quia hie motus planetae contrarius est motui epicycli, adeo ut etiam retrogredi in Eodia- eo videatur. Hinc sequitur planetam directum diei qua do adeo velox est, ut in Zodiaco progrediatur: Retrogradum vero quando in inferiori arcu spirae, plus retrocedit in Zodiaco, quam progrediatur epicycli centrum , sie enim videtur in Zodia eo repedare e Stationarium tandem quando in eodem Zodiaci loco persistit, quod accidit parum infra puncta cotactuum B, D, v. g. in R, V. statio prima est in R, secunda in V. Arcus V Α R, dicitura reus directionis , quod planeta eum pereurrens in zodia eo proficiat, unde & directus fit: reliquus arens R C V, areus est regressus, in quo scilicet pia neta retrograduS apparet. Velox praeterea planeta dicitur, cum velocior est quim epicycli centrum: Tardus vero cum eodem segnior est: Mediocris N aequalis quando eum eodem aequaliter incedit, qui motu S medius appellatur. orientalis& matutinus dieitur cum mane ante solem oritur , quod accidit in semi-eireulo occidentali, C D A; dum videlicet planeta scandit a perigaeis spirarum ad Apogaea , quia ibi praecedit solem in motu diurno, ut consideranti patere potest. Oeeidentalis, & Vespertinus, eum post solem Occum-hit; quod accidit dum planeta descendit in semieirculo orientali Α Β C,
quia ibi sequitur solem in motu diurno. Ortus heliaeus, seu solaris matutinus planetae, fit quando planeta mane ante solem incipit extra solates radios transactis perigaeis C, L, G, ap-
oeeasus heliacus seu solaris matutinus, fit eum oriente sole, planetatas,
qui prius apparebat soli appropinquas apud apogε aspirarum A, E, I, solis fulgorem subiens, Occultatur. - Κ k a ortus
338쪽
Ortus hel i acus vespertinus fit, cum planeta transiacto spirae apogato illversatur in semicirculo orientali ABC, in quo solem sequitur , & pr pterea post solis occasum vesperi in occidente e fulgore solis emergens, apparere incipit. occasus heliacus vespertinus fit, quando planeta ita ad perigaeum spirarum accesserit, ut eum antea videretur , non amplius Ob solis fugorem, quem iam subi jt, appareat. In hoc autem spirarum Epicycli ambitu , bla soli, respectu nostri, qui sumus in centro mundi, videtur coniungi, idest, in per igaeis , & apogaeis spirarum, quando directe sub sole, & supra solem repetatur in linea T Λ. in punctis vero linearum tangentium B, D. maximos a sole recessus patitur, in maiori ambitu gra. fere 28, in minori gr. 2O.quadropter numquam soli opponi potest , sed veluti seruus eius is prum ab eius latere discedit: quae causa eii cur prope ho Oritem tantum in vaporoso,aec si denso aere aegre conspici, ae obseruari possit: simul enim ab aere erasso, atque a s lis fulgore aspectus eius Cisilicatur. Praedicta vero omnia sunt etiam commmunia Veneri, partim etiam alijs planetis, ut postea patebit.
EXISTIMANDUM est esse sphaericum, non tamen GeometricE,
sed sicuti luna asperitatibus refertum si enim pei secte sphaericus esset, vitieus vix ab ipso solis radiuS nobis reflecteretur, qui disperderetur, ae prCpterea ipsum Mere ut tum neutiquam videremuS et figura namque a perfecte sis ligri ea &tersa lumen occurrens Undiquet dispergit, ut experientia , & ratio Optica doeet. Enimuero Elementa quatuor sphaerica figura praedita luint; Luna pariter, & sol, Venus etiam perspicue rotunda appari
r ebit; quidni igitur Mercurius rotundus erit
, Illumination crcur ij mmbra . CV. IV.
CVM sit sphaerieus, atque 4 sole illustretur, puto ipsum instar lunae,
seu potius instar Veneris corniculatim, & dimidiatim, S plene illuminari, &c. ut postea in Venero videbimus; hos enim ambos planetas eo dem prorsus modo eo lustrata a sole existimo. Sed quaeritur quanta fiet umbra Mercurii, & an ad Uenerem pertingat, eamque eclypset . Respondeo longitudinem umbrat eius esse semidiame-rroS terrae eirciter q3, quod eodem modo ac figuratione reperi, qua etiam quantitatem umbrat terrestris pag. 79. Quare nullo modo venerem bcmbrare poterit, quae ab eo multo plusquam ducentis terrae semidia. metris semper recedit. . '
339쪽
VT antea vidimus,duo necessaria sunt ad magnitudinem planetarum inquirendam. primum est eorum distantia a mnndi medio; seeundum est eorumdem apparens diameter in eadem distantia et quae duo sic in Mercurio obtinebis ; Eum obserua quando maxime a sole re dit, praesertim in maiori epicycli spira, ubi minus a solis iubare, offuscatur ibi enim
sortitur eandem cum sole a terra distantiam, quae quando medioeris est, continet terrae semidiametros i Iqῖ. tunc igitur obserua apparentem eius diametrum per Quadrantem, quam attenta inspectione reperies mInutorum Σ - , iuxta TychonteaS Obseruationes. iam ex apparatu nostrae sphaerae, construe triangulum IlasceleS, cuius duo latera aequalia essiciant an- Eulum min. a eorumque longitudo contineat particulas I IAr,quae rem . ferunt terrae diametros con flantes e
ius distantiam ut ita figura vides. basis eius B C, refert diametrum Mereurii min. a practice igitur Per circinum & accurate experire quam rationem habeat basis B C, ad unam ex particulis laterum, quae refert diametrum terrae: quam rationem reperieS esse Mi 3, ad 8. haee autem ratio triplicata, ut alias do euimus, dabit etiam sphaerarum proportionem, quae erit vi I, ad I9: fere Quare Mercurius undeuicies a terra continetur . sic autem facile habrbimus triplicatam rationem quorumlibet duorum numerorum, multiplicando videlicet utrumique cubice, cubi enim numeri sunt in triplicata proportione suorum laterum per Ia,Octaui elementorum: multiplicare autem numerum cubice fit multipli eando ipsum per se ipsum, & productum rursus per eumdem datvun 'umerum. v.g.ducos, in I,& producuntur 9, rursum multiplicos, per 3, & fiunt a7, qui numerus est cubus, cuius latus est 3. ecdem modo numeri 8,eubuS est 3Ia, ratio igitur 17, ad 3 ia, est triplicata laterum 3, 8. ratio autem cuborum h betur diuidendo maiorem, II 1, per minorem 27, quotiens enim est fere is, unde patet numerum maiorem continers minorem undeuicies. Seeundo in eadem distantia sol exhibet diametrum apparentem min. 3I', Mercurius vero min. 2 - - , nota igitur erit horum diametrorum pro . portio, eritque sicut r3,ad ι86 , unde & sphaerarum solis,& Mercuri j ratio non latebit, eritque ut fere 2 928, ad I . cum autem ratio terrae ad silem manifesta sit, manifesta quoq; erit ad Mercurium; na cu in sole centineatur Mercur ij i9I8, terrae aut lo,si ille numerus per huc diuidatur, quoties indicabit
340쪽
indieabit eum a terra eomprehendi undeuicies. Tertio. Terra eontinet 19, Mercurios, LunaS autem tolergo Mercurius fere stuplo maior est luna
CVM maxima Mereurij a sole remotio sit gra. et 8, epieyeli magnitu
do Deile eonstabit, descripto ad dictam distantiam circulo circara solem tamquam centrum , iS enim circuluS habebit veram rationem ad circuitum solis, descendetque infra solem medio fere loco inter solem Seterram: cum praeterea minima eius a sole elongatio sit gra. ao,manifesta erit ex deseriptione spiralis epicycli circa solem, eius quantitas; latitudo enim totius evagationis in epicycio erit gra. 8, circiter uti superior figura indieat. maxima distatia Mercurii a sole est semidiametroru terrae 3 8r.
T Res Mereurii motus ad ealeulum redigemus, quorum primus sit mo.
tus in longitudinem, seu motus centri epicycli in longitudinem. qui, ut diximus, est idem eum motu solis in longitudinem ; habito igitur solis motu, habetur locus eentri epicycli Mercuri) in zodiaeo. Secundus motus est motus apogaei primi, qui quoniam tardissimus est, annis enim 3 3, unum tantum gradum peragrat, ideo nullam ei eonstruemus tabulam , sed tantummodo radices nonnullas, ex quibuS reliquorum annorinti πο- gaea eliciantur: sunt autem sequentes r
34.ta in quarto. Tertius motus est anomaliae , ψ, qui indieat eius positionem in epic elo. pro quo damus tabulam sequentem.