장음표시 사용
191쪽
DIVUS AU*IsTU8. 81 Sumenti virilem togam tunica lati clavi, resuta ex vir que parte, ad pedes decidit. Fuerunt qui interpretarentur, non aliud significare, quam ut is ordo cuius insigne id esset quandoque ei subiceretur. Apud Mundam Divu Iulius, castris locum capiens cum
silvam caederet, arborem palmae repertam conservari ut omen victoriae iussit ex ea continuo enata suboles de in paucis diebus adolevit, ut non aequiperaret modo matricem, verum et obtegeret frequentareturque columbarum nidis, id quamvis id avium genus duram et asperam frondem maxime vitet. Illo et praecipue ostento motum caesarem ferunt, ne quem alium sibi succedere quam sororis nepotem vellet.
In eoessu Apolloniae Theogenis mathematici pergulam comite Agrippa ascenderat cum Agrippae, qui prior Onis sulebat, magna et paene in edibilia praedicerentur, reticere ipse genituram suam nec Velle edere perseverabat, metu ac pudore ne minor inveniretur. Qua tamen post multas adhortationes vix et cunctanter edita, exilivit Theogenes adoravitque eum. Ianam mox fiduciam fati Augustus habuit, ut
ad thema suum vulgaverit nummumque argenteum nota sideris capricorni, quo natus est, percusserit. Post necem caesaris reverso ab Apollonia et ingrediente91 eo urbem, repente liquid ac puro sereno circulus ad speciem caelestis arcus Orbem solis ambiit, ac subinde Iuliae et caesaris filiae monimentum fulmine totum est. Primo autem consulatu et augurium apienti duodecim se vultures ut Romulo ostenderunt, et immolanti omnium victimarum iocinera replicata intrinsecus ab ima fibra paruerunt, nemine peritorum aliter coiectante quam laeta per haec et magna portendi.
a Quin et bellorum omnium eventus ante praesensit. χο - κtractis ad Bononiam triumvirorum copiis, aquila tentorio eius supersedens duos corvos hinc et inde infestantis afflixit et ad terram dedit notante omni exercitu, futuram quandoque inter collegas discordiam talem qualis secuta est, et exitum praea sagiente Philippis Thessalus quidam de futura victoria nuntiavit notore Divo caesare, cuius sibi species itinere avis
circa Perusiam, sacrificio non litanti cum augeri hostistoe
192쪽
82 c. s TONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. II. imperasset, ac subita eruptione hostes omnem rei divinae apparatum abstulissent, constitit inter haruspices, quae periculosa et adversa sacrificanti denuntiata essent, uncta in ipsos recasura qui exta haberent neque aliter evenit. Pridie quam Siciliensem pugnam classe committeret, deambulanti in s litore piscis e mari exilivit et ad pedes iacuit. Apud Aethim descendenti in aciem asellus cum asinario occurrit, homini Eutychus, bestiae Nicon erat nomen utriusque simulacrum aeneum victor posuit in templo, in quod castrorum suorum
97 Mors quoque eius, de qua hinc diem, divinitasque post
mortem evidentissimis ostentis praecognita est cum lustrum in campo Martio magna populi frequentia conderet, aquilaeum saepius circumvolavit, transgressaque in vicinam aedem super nomen Agrippae ad primam litteram sedit quo animad-15 verso vota, quae in proximum lustrum suscipi mos est, ollegam suum Tiberium nuncupare iussit: nam se, quanquam conscriptis paratisque iam tabulis, negavit suscepturum quae non esset soluturus sub idem tempus ictu fulminis ex inscriptione statuae eius prima nominis littera illuxit respon cosum est, oentum solos dies posthac victurum, quem numerum c littera notaret, laturumque ut inter deos referretur, quod aesar, id est reliqua pars e Caesaris nomine, Etrusca lingua
Tiberium igitur in myricum dimissurus et Beneventum etsusque prosecuturus, cum interpellatores aliis atque aliise ausis in iure dicendo detinerent, exclamavit, quod et ipsum mox inter omina relatum est, non, si omnia morarentur, amplius sposthac Romae 'rurum atque itinere inchoato Asturam perrexit, et inde, praeter consuetudinem de nocte, ad ad occasionem aurae evectus causam valitudinis contraxit ex 98 profluvio alvi Tunc campaniae ora proximisque insulis es cuius caprearum quoque secessui quadriduum impendit, remississimo ad otium et ad omnem comitatem animo. Forte Puteolanum sinum praetervehenti vectores nautae 35que de navi Alexandrina, quae tantum quod appulerat, candidati coronatique et tura libantes austa omina et eximias laudes congesserant, per illum se vivers, per ilium nar
193쪽
DIVUS AUGUSTUS. 83gare, libertate atque fortunis ps ilium frui. Qua re admodum exhilaratus, quadragenos aureos comitibus divisit iusque iurandum et cautionem exegit a singulis, non alio datam summam quam in emptionem Alexandrinarum mercium abs sumpturos. Sed et ceteros continuos dies inter varia munu-seula togas insuper ac pallea distribuit, lege proposita ut Romani Graeco, Graeci Romano habitu et sermone uterentur spectavit assidue exercentes ephebos, quorum aliqua adhue copia ex vetere instituto capreis erat isdem etiam epu-iolum in conspectu suo praebuit, permissa, immo exacta iocandi licentia diripiendique pomorum et obsoniorum rerumque
missilia. Nullo denique genere hilaritatis abstinuit. Vicinam capreis insulam Apragopolim appellabat, a desidia secedentium illuc e comitatu suo. Sed ex dilectis unum, i Masgaban nomine, quasi conditorem insulae κτιστην vocare consuerat. Huius Masgabae ante annum defuncti tumulum cum e triclinio animadvertisset magna turba multisque luminibus requentari, versum compositum ex tempore clare pronuntiavit: et μαστου δὲ τυμβον εἰσορῶ πυρουμενο conversusque ad Thrasylum Tiberi comitem, contra accubantem et ignarum rei interrogavit cuiusnam poetae putaret esse quo haesitante, subiecit alium: Ooας κέεσσι Μασγαβαν τιμώμενον;
25 a de hoc quoque consuluit cum ille nihil aliud respmderet quam, cuiuscumque essent optimos esse, cachinnum sustulit atque in iocos effusus est. Nox eapolim traiecit, quanquam etiam tum infirmis intestinis morbo variante tamen et quinquennale certamen gymnicum honori suo institutuma perspectavit et cum Tiberio ad destinatum locum contendit. Sed in redeundo adgravata valitudine, tandem Nolae suco buit revocatumque ex itinere Tiberium diu secreto sermone detinuit, neque post ulli maiori negoti animum accomodavit. Supremo die identidem exquirens, an iam de se tumultus 993 laris esset, petito speculo, capillum sibi comi ac malas labantes corrigi praecepit, et admissos amicos percontatus, ecquid iis in retur mimum vitae commode transui33s, adieeit et clausulam: 6.
194쪽
84 o. AUETONI TMNQ. DE VITA CAESARUM LIB. II.
ἔχοι καλως το παίγνιον, κροτον δότε καὶ παντες ημα μετα νωας προπέμψατε.
Omnibus deinde dimissis, dum advenientes ab urbe de Drusi filia aegra interrogat, repente in osculis Liviae et in hac voce defeeit Livia, nostri coniugi memor nive, ac viae sortitus exitum facilem et qualem semper optaverat. Nam fere quotiens audisset cito ac nullo cruciatu defunctum quempiam, sibi et suis ευθανασίαν similem hoc enim et verbo uti solebat precabatur. inum omnino ante ematam animam si-1οgnum alienatae mentis Ostendit, quod subit pavefactus a quadraginta se iuvenibus abripi questus est. Id quoque magis praesagium quam mentis deminutio tuit, siquidem totidem mi-100 lites praetoriani extulerunt eum in publicum ibit in cubiculo eodem, quo pater octavius, duobus sextis, Pompeio et is Appuleio, cons. XIIII Kal. septemb. hora diei nona, septuagesimo et sexto aetatis anno, diebus V et XXX minus. corpus decuriones municipiorum et coloniarum a Nola Bovillas usque deportarunt, noctibus propter anni tempus, cum interdiu in basilica cuiusque oppidi vel in aedium sacra 20rum maxima reponeretur. A Bovillis equester ordo suscepit, urbique intulit atque in vestibulo domus conlocavit senatus et in funere ornando et in memoria honoranda eo studio ertatim progressus est, ut inter alia complura censuerint quidam funus triumphali porta ducendum, praecedente Victoria 25 quae est in curia, canentibus neniam principum liberis utriusque sexus alii, exequiarum die ponendos anulos aureos ferreosque sumendos nonniilli, Ossa legenda per sacerdotes
summorum collegiorum. Fuit et qui suaderet, appellationem mensis Augusti in Septembrem transferendam, quod hoc ge 30 nitus Augustus, illo defunctus esset alius, ut omne tempus a primo die natali ad exitum eius saeculum Augustum appellaretur et ita in fastos referretur. Verum adhibito honoribus modo bifariam laudatus est pro aede Divi Iuli a Tiberio et pro rostris veteribus a Druso Tiberi filio, ac senatorum me abris delatus in campum crematusque Neo defuit vir praetorius, qui se effigiem cremat euntem in caelum vidisse iuraret. Reliquias legerunt primores equestris ordinis, tunicati et
195쪽
DIVUS AUGUSTUs. 85 discincti pedibusque nudis, o Mausole condiderunt. Id opus inter Flaminiam viam ripamque Tiberis sexto suo consulatii
extruxerat circumiectasque silvas et ambulationes in usum
populi iam tum publicarat. Testamentum, L. Planco C. Silio cons. III Non. Apriles 101
ante amum et quattuor menses quam decederet, actum ab eo ac duobus codicibus, partim ipsius partim libertorum Polybi et Hilarionis manu, scriptum depositumque apud se Virgines Vestales cum tribus signatis aeque voluminibus protu-1οlerunt. Quae omnia in senatu aperta atque recitata sunt. Heredes instituit primos Tiberium ex parte dimidia et sextante, Liviam ex parte tertia, quos et serre nomen suum iussit, secundos Drusum Tiberi filium ex triente, ex partibus reliquis Germanicum liberosque eius tres sexus virilis, tertiora gradu propinquos amicosque compluris Legavit populo R. quadringenties, tribubus tricies quinquies sestertium, praetorianis militibus singula milia nummorum cohortibus urbanis
quingenos, legionaris trecenos nummos quam summam repraesentari iussit, nam et confiscatam semper repositamquem habuerat. Reliqua legata varie dedit produxitque quaedam
ad vicies aestertium, quibus solvendis annuum diem finiit, excusata rei familiaris mediocritate, nec plus perventurum ad heredes suos quam milies et quingenties professus, quamvis viginti proximis annis quaterdecies milies ex testamentis ami- absorum percepisset, quod paene omne cum duobus paternis patrimoniis ceterisque hereditatibus in rem p. absumsisset. Iulias filiam neptemque, si quid iis accidisset' vetuit sepulcro suo inferri. Tribus voluminibus, uno mandata de lanere suo complexus est, alter indicem rerum a se gestarum, quem a vellet incidi in aeneis tabulis, quae ante Mausoleum statuerentur, tertio breviarium totius imperii, quantum militum sub signis ubique esset , quantum pecuniae in aerario et fiscis et vectigaliorum residuis Adiecit et libertorum servorumque nomina, a quibus ratio exigi posset.
196쪽
Patricia gens claudia sui enim et alia plebeia, nec οὐ stentia minor nec dignitate Orta est ex Regillis, Oppido Sabinorum. Inde Romam recens conditam cum magna clientium manu conmigravit, auctore Tito Tati consorte Romuli, vel, quod magis constat, Atta Claudi gentis principe, post reges exaeuu aerio fere anno atque in patricias cooptata, agrum 16 insuper trans Anienem clientibus locumque sibi ad sepulturam sub Capitolio publice accepit. Deinceps procedente tempore duodetriginta consulatus, dictaturas quinque censuras Septem, triumphos sex, duas ovationes adepta est. Cum praenominibus cognominibusque variis distingueretur, Luci praenomen 15 consensu repudiavit, postquam e duobus gentilibus praeditis e alter latrocmii, caedis alter convictus est. Inter cognomina autem et Neronis assumpsit, quo significatur lingua Sabinadortis ac strenuus Multa multorum Claudiorum egregia merita, multa etiam 2ο sequius admissa in rem p. extant. Sed ut praecipua commemorem, Appius Caecus societatem cum rege Pyrro ni parum
salubrem iniri dissuasit. Claudius Caudex primus laeto classe traiecto Poenos Sicilia expulit Tib. Nero adveniensem ex ispania cum ingentibus copiis Hasdrubalem, prius quam 25 Annibali fratri coniungeretur, oppressit. Contra claudius Regillianus, decemvir legibus scribendis, virginem ingenuam per vim libidinis gratia in servitutem asserere conatus, causa
197쪽
plebi sui seeedendi rursus a patribus, claudius Drusus, statua sibi diademata ad Appi Forum posita Italiam per clientelas occupare temptavit. Claudius Pulcher apud Siciliam,
non pascentibus in auspicando pullis ac per contemptum re- ligionis mari demersis, quasi ut biberent quando esse οι- lenia, proelium navale iniit superatusque, cum dictatorem dioere a senatu iuberetur, velut iterum inludens discrimini publico Glicia viatorem suum dixit. Extant et seminarum exempla diversa aeque, siquidem genio tis eiusdem utraque claudia fuit, et quae navem cum sacris Matris deum Idaeae obhaerentem Tiberino vado extraxit, precata propalam, ut ita demum se sequeretur, si sibi pudiciu consisret; et quae novo more iudicium maiestatis apud populum mulier subiit, quod in conserta multitudinei aegre procedente carpent palam optaverat, in fraιer suu3 Pulcher revivesceret atque iterum classem amitteret, quo minor turba Roma foret Praeterea notatissimum est, claudio omnis, excepi dum taxat P. Clodio, qui ob expellendum urbe ciceronem plebeio homini atque etiam natu mi- ρnori in adoptionem se dedit, optimates adsertoresque unicos dignitatis a potentiae patriciorum semper fuisse, atque adversus plebem adeo violentos et coninmaces, ut ne capitis quidem quisquam reus apud populum mutare vestem aut deprecari sustinuerit nonnulli in altercatione et iurgio tribunos a plebi pulsaverint. Etiam virgo Vestalis fratrem, iniussu populi triumphantem, ascenso simul curru, usque in capitolium prosecuta est, ne vetare aut intercedere fas cuiquam
Ex hac stirpe Tiberius caesar genus trahit, et quidem 3M utrumque paternum a Tiberio Nerone, maternum ab Appio Pulctro, qui ambo Appi caeci filii fuerunt. Insertus est et Liviorum lamiliae, adoptat in eam materno avo. Quae sa- milia, quanquam plebeia, tamen et ipsa admodum storuit,
octo consulatibus, consuris duabus, triumphis tribus, dicta- iura etiam a magisterio equitum honorata clara et insignibus viris, ae maxime Salinatore Drusisque Salinator uni-Versas tribus in censura notavit levitatis nomine, quod, cum ε post priorem consulatum multa inrogata condemnassent,
198쪽
88 c. 8UETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. III. consulem iterum censoremque fecissent. Drusus, hostium duce Drauso comminus trucidato sibi posterisque suis cognomen invenit. Traditur etiam pro praetore ex provincia Gallia retulisse aurum, Senonibus olim in obsidione Capitolii datum, nec, ut fama est, extortum a Camillo. Eius abnepos, sob eximiam adversus Gracchos peram patronus senatus dictus, filium reliquit, quem in simili dissensione multa varie molientem diversa facti per fraudem interemit. Pater Tiberi, quaestor C. Caesaris Alexandrino EIIo classi praepositus, plurimum ad victoriam contulit. Quare et 1. pontifex in locum P. Scipionis substitutus et ad deducendas in Galliam colonias, in quis Narbo et Arelate erant, missus
est. Tamen Caesare occiso, cunctis turbarum metu abolitionem lacti decernentibus, etiam de praemiis tyrannieidarum reserendum censuit. Praetura deinde unctus, cum exitu anni 15 discordia inter triumviros orta esset: retentis ultra iustum tempus insignibus L. Antonium consulem, triumviri fratrem, ad Perusiam secutus, deditione a ceteris facta, solus permansit in partibus ac primo Praeneste, inde Neapolim evasit, servisque ad pilleum frustra vocatis in Siciliam profugit. Sed is indigne ferens, nec statim se in conspectum Sexti Pompei admissum et lascium vi prohibitum, ad M. Antonium traiecit in Achaiam. cum quo, brevi reconciliata inter omnis pace, Romam redit, uxoremque Liviam Drusillam, et tune gravidam et ante iam apud se filium enixam, petenti Augusto concessit. 25Nec multo post diem obiit, utroque liberorum superstite, Tiberio Drusoque Neronibus. 5 Tiberium quidam Fundis natum existimaverunt, secuti Ie-Vem coniecturam, quod materna eius avi Fundana fuerit, et quod mox simulacrum Felicitatis ex S. c. publicatum ibi sit. οSed ut plures certioresque tradunt, natus est Romae in Pal tio XVI. al. Dec. M. Aemilio Lepido iterum, L. Munatio Planco conss. per bellum Philippense. Sic enim in fastos actaque in publica relatum est. Nec tamen desunt, qui partim antecedente anno, Hirti ac Pansae, partim insequenti, Ser 35 vili Isauricia que Antonii consulatu, genitum eum scribant. Insantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam, comes usque quaque parentum sugae quos quidem apud Nea-
199쪽
TIBERIUS. spolim sub inruptionem hostis navigium clam petentis vagitii suo paene bis prodidit, semel cum a nutricis ubere, iterum cum a sinu matris raptim auferretur ab iis, qui pro necessitate temporis mulierculas levare onere temptabant. Per Si- ciliam quoque et per Achaiam circumductus, ac Lacedaemoniis publice, quod in tutela Claudiorum erant, demandatus, digrediens inde itinere nocturno discrimen vitae adiit, amma repente e silvis undique exorta, adeoque omnem comitatum circumplexa, ut Liviae pars vestis et capilli amburerentur. 10 Munera, quibus a Pompeia, Sex. Pompei sorore, in Sicilia donatus est, lamis et fibula item bullae aureae, durant ostem dunturque adhuc Bais. Post reditum in urbem a M. Galli senatore testamento adoptatus, hereditate adita mox nomine abstinuit, quod Gallius adversarum Augusto partium suerat.1 Novem natus annos defunctum patrem pro rostris laudavit. Dehinc pubescens Actiaco triumpho currum Augusti comitatus est sinisteriore lunali equo, cum Marcellus octaviae filius dexteriore veheretur. Praesedit et asticis ludis, et Troiam
circensibus, ductor turmae puerorum maiorum.
εο Virili toga sumpta, adulescentiam omnem spatiumque insequentis aetatis usque ad principatus initia per haec fere transegit. Munus gladiatorium in memoriam patris et alterum in avi Drusi aedit, diversis temporibus ac locis, primum in
foro, secundum in amphitheatro, rudiaris quoque quibusdam brevocatis auctoramento centenum milium dedit et ludos, sed absens cuncta magnifice, inpensa matris ac vitrici.
Agrippinam, Maro Agrippa genitam, neptem caecili Attici equitis R. ad quem sunt Ciceronis epistolae, duxit uxorem: sublatoque ex ea filio Druso, quanquam bene convenientem 30 rursusque gravidam dimittere, ac Iuliam Augusti filiam confestim coactus est ducere, non sine magno angore animi, cum et Agrippinae eonsuetudine teneretur et Iuliae mores improbaret ut quam sensisset sui quoque sub priore marito appetentem, quod sane etiam vulgo existimabatur Sed Agrippi mnam et abegisse post divortium doluit, et semel omnino ex occursu visam adeo contentis et umentibus oculis prosecutus est, ut custoduum sit ne umquam in conspectum ei posthao 'o' in veniret cum Iulia prim concorditer et amore mutuo Vixit;
200쪽
- C. sUETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. m. mox dissedit, et aliquanto gravius, ut etiam emetuo seeu-baret, intereepto oommunis fili pignore, qui Aquileiae natus infans ex eius est. Drusum fratrem in Germania amisit, L cuius orpus, pedibus toto itinere praegrediens, Romam v
que pervexit. 5s civilium officiorum rudimentis regem Mehelaum Trallianos et Thessalos, varia quosque de causa, Augusto inno- seente defendit pro Laodicenis Thyatirenis chiis, terrae motu amicus opemque implorantibus, senatum deprecatus eat; F-- nium caepionem, qui cum Varrone urena in Augustum con-1ο spiraverat, reum maiestatis apud iudices seeit et condemn vit. Interque hae duplicem curam administravit, annonae quae artior inciderat, et repurgandorum tota Italia ergastulorum, quorum domini in invidiam venerant quasi exceptos supprimerent, non solum viatores sed et quos sacramenti metus 15 ad eius modi latebras compulisset
stipendia prima expeditione cantaurica tribunus militum fecit, dein ducto ad orientem exercitu regnum Armeniae Tigrani restituit ac pro tribunali diadema imposuit. Recepit et signa, quae M. Crasso ademerant Parthi Post hoe comatam Io. i, Galliam anno fere rexit, et barbarorum incursioni,ns et principum discordia inquietam. Exin Raeticum Vindelicumque bellum, inde Pannonicum, inde Germanicum gessit. Raetico atque Vindelio gentis Alpinas, Pannonico Breucos et Dalmatas subegit, Germanico quadraginta milia deditioiorum traie-2sei in Galliam iuxtaque ripam Rheni sedibus adsignatis conlocavit. Quas ob res et ovans et curru urbem ingressus est, prius, ut quidam putant, triumphalibus ornamentis honoratus, novo nec antea cuiquam tributo genere honoris. agistratus et maturius inchoavit et paene iunctim percu socurrit, quaesturam, praeturam, consulatum interpositoque tempore consul iterum etiam tribuniciam potestatem in quin-I0quennium accepit. Tot prosperis confluentibus, integra aetate ac valitudine statuit repente secedere seque e medio quam longissime amovere dubium, uxorisne asillo, quam a Mneque criminari aut dimittere auderet neque ultra perferre posset, an ut vitat assiduitatis fastidio auctoritatem absentia tueretur atque etiam augeret, si quando indiguisset sui res p.