장음표시 사용
271쪽
DIVUS CLAUDIUS. 161 ademit, Rhodiis ob paenitentiam veterum delictorum reddidit.
Iliensibus, quasi Romanae gentis auctoribus, tributa in perpetuum remisit, recitata vetere epistula Graeca senatus populique R. Seleuco regi amicitiam et societatem ita demum polo licentis, si consanguineos suos Ilienses ab omni onere immunes praestitisset. Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantis Roma expulit Germanorum legatis in orchestra sedere permisit, simplicitate eorum et fiducia commotus, quod in popularia deducti, cum animadvertissent Parthos et 10 Armenios sedentis in senatu, ad eadem loca sponte transierant, nihilo deteriorem virtutem aut conditionem suam praedicantes. Dryidarum religionem apud Gallos dirae immanitatis, et tantum civibus sub Augusto interdictam, penitus abolevit contra sacra Eleusinia etiam transferre ex Attica Ro-i mam conatus est, templumque in Sicilia Veneris Erycinae vetustate conlapsum ut ex aerario pop. R. reficeretur, auctor fuit cum regibus laedus in soro icit porca caesa ac vetere fetialium praelatione adhibita sed et haec et cetera totumque adeo ex parte magna principatum non tam suo quam Xo- rerum libertorumque arbitrio administravit, talis ubique plerumque, qualem esse eum aut expediret illis aut theret.
Sponsas admodum fidesescens duas habuit Aemiliam 2 Lepidam Augusti AEnepam , tom Liviam Medullinam, cui
et cognomen camillae erat, e genere antiquo dictatoris cara milli. Priorem, quod parentes eius Augustum offenderant, virginem adhuc repudiavit, posteriorem ipso die, qui erat nuptiis destinatus, ex valitudine amisit. Uxores deinde duxit Plautiam Vrgulanillam triumphali, et mox Aeliam Paetinam consulari patre cum utraque divortium fecit, sed cum Paea lina ex levibus offensis, cum Vrgulanilla ob libidinum probra et homicidii suspitionem. Post has Valeriam Messalinam, Barbati Messalae consobrini sui filiam, in matrimonium a cepit. Quam cum comperisset super cetera agis atque dedecora c. Silio etiam nupsisse dote inter auspices consi-36gnata, supplicio adfecit confirmavitque pro contione apud praetorianos, et isma sibi matrimonia male ce r L permansurum se in caelibatu, ac nisi permansisseι, non recusaturum confodi manibus ipsorum. Ne durare valuit
272쪽
lm Q. SUNTON TONQ. DE VITA CAESARUM LIB. V. quin de condioionibus continuo tractaret, etiam de Paetinae, quam olim exegerat, deque Lolliae Paulinae, quae . caesar nupta fuerat. Verum inlecebris Agrippinae, Germaniciliatris sui filiae, per ius sculi et blanditiarum ecasiones
pellectus in amorem, subornari proximo senatu qui cense-srent, cogendum se ad ducendum eam uxorem, quasi rei p. maxime interesset, dandamque ceteris veniam talium coniugiorum, quae ad id tempus incesta habebantur. Ac vix uno interposito die consecit nuptias non repertis qui sequerentur exemplum, excepto libertino quodam, et altero primipilari iocuius nuptiarum officium et ipse cum Agrippina celebravit. 27 Liberos ex tribus uxoribus tulit ex Vrgulanilla Drusum et claudiam, ex Paetina Antoniam ex Messalina claviam et quem primo Germanicum, mox Britannicum cognominavit. Drusum Pompei impuberem amisit, piro per lusum in sublime is iactato et hiatu oris excepto strangulatum, cum ei ante paucos dies filiam Seiani despondisset. Quo magis miror fuisse, qui
traderent fraude a Sessano necatum claudiam ex liberto suo Botere conceptam, quamvis ante quintum mensem divortii natam alique coeptam, exponi tamen ad matris ianuam et nu etsdam iussit abici. Antoniam N. Pompeio Magno, deinde Fausto Sullae, nobilissimis iuvenibus, ctaviam Neroni privigno suo collocavit, Silano ante desponsam Britannicum, vicesimo imperii die inque secundo consulatu natum sibi, parvulum etiam tum, et militi pro contione manibus suis gestans, et plebi per spectacula gremio aut ante se relinens assidue commendabat austisqne ominibus cum adclamantium turba prosequebatur. E generi Neronem adoptavit, Pompeium atque Silanum non recusavit modo, sed et interemit. 28 Libertorum praecipue suspexit Posiden spadonem, quem metiam Britannico triumpho inter militares viros hasta pura donavit nec minus Felicem, quem cohortibus et alis provinciaeque Iudaeae praeposuit, trium reginarum maritum et Harpocran, cui lectica per urbem vehendi spectaculaque publice edendi ius tribuit ac super hos Polybium ab studiis, requi saepe inter duos consules ambulabat sed ante omnis Narcissum ab epistulis, et Pallantem a rationibus, quos decreto quoque senatus non praemiis modo ingentibus, sed et
273쪽
DIVUS CLAUDIUs. 63 quaestoriis praetoriisque ornamentis honorari libens passus est tantum praeterea adquirere et rapere, ut querellis eo quondam derasci exiguitate non absurde dictum sit, abun-tur nos i obus libertis in consortium reciperetur. His,2s ut dixi, uxoribusque addictus, b principem se, sed ministrum egit, compendi cuiusque horum vel etiam studio aut libidine honores exercitus impunitates supplicia largitus est, et quidem insciens plerumque et ignarus. Ac ne singillatim minora quoque enumerem, revocatas liberalitates eius, iu-i diei rescissa, suppositos aut etiam palam immutatos datorum officiorum codicillos Appium Silanum consocerum suum, Iuliasque alteram Drusi, alteram Germanici filiam, crimine incerto nec defensione ulla data occidit, item N. Pompeium maioris filiae virum, et L. Silanum minoris sponsum. Ex quii bus Pompeius in concubitu dilecti adulescentuli conlassus est, Silanus abdicare se praetura ante IIII. M. Ian. morique initio
anni coactus, die ipso claudii et Agrippinae nuptiarum. In
quinque et triginta senatores trecentosque amplius equites R. tanta facilitate animadvertit, ut de nece consularis viri 2 renuntiante centurione factum esse quod imperasset, negaret quicquam se imperasse, nihilo minus rem comprobaret, affirmantibus libertis officio milites lanctos, quod ad ultionem imperatoris ultro procucurrissent. Nam illud omnem fidem excesserit quod nuptiis, quas Messalina cum adultero Silio fece- et rat, tabellas dotis et ipse consignaverit, inductus, quasi de industria simularentur ad avertendum transferendumque periculum, quod imminere ipsi per quaedam ostenta portenderetur.
Auctoritas dignitasque formae non defuit vel stanti vel msedenti ac praecipue quiescentis nam et prolixo nec exilia corpore erat, et specie canitieque pulcra, opimis ervicibus ceterum et ingredientem destituebant poplites minus firmi, et remisse quid vel serio agentem multa dehonestabant risus indecens, ira turpior spumante rictu, umentibus naribus, praeterea linguae titubantia, caputque cum semper, tum in 35 quantulocumque actu vel maxime tremulum. Valitudine sicut 3IOlim gravi, ita princeps prospera usus est, excepto stomachi dolore, quo se correptum etiam de consciscenda morte cogitasse dixit.
274쪽
164 o. AUETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. V. 32 convivia agitavit et ampla et assidua, o sere patentissimis locis ut plerumque sesceni simul discumberent convivatus est et super emissarium Fucini lacus, a paene summersus, cum emissa impetu aqua redundasset Adhibebat omni caenae et liberos suos cum pueris puellisque nobilibus, squi more veteri ad fulcra lectorum sedentes vescerentur. convivae, qui pridie scyphum aureum subripuisse existimabatur, revocato in diem posterum calicem fictilem apposuit. Dicitur etiam meditatus edictum, quo veniam daret statum crepitumque ventris in convivio emittendi, cum periclitatum 1οquendam prae pudore ex continentia repperisset. 33 cibi vinique quocumque et tempore et loco appetentissimus, cognoscens quondam in Augusti foro, totusque nidore prandii, quod in proxima Martis aede Saliis apparabatur, deserto tribunali ascendit ad sacerdotes unaque decubuit loNec temere umquam triclinio abscessit nisi distentus ac madens, et ut statim supino ac per somnum hianti pinna in os inderetur ad exonerandum stomachum Somni brevissimi erat nam ante mediam noctem plerumque evigilabat ut tamen interdiu nonnumquam in iure dicendo obdormisceret, vixque 20 ab advocatis de industria voeem augentibus excitaretur. Libidinis in seminas prolusissimae, marum omnino expers. Aleam studiosissime lusit de cuius arte librum quoque emisit solitus etiam in gestatione ludere, ita essedo alveoque
adaptatis ne lusus confunderetur. 2534 Saevum et sanguinarium natura fuisse, magnis minimisque apparuit rebus Tormenta quaestionum poenasque parricidarum repraesentabat exigebatque coram cum spectare
antiqui moris supplicium Tiburi concupisset, et deligatis ad
palum noxiis carnifex deesset, accitum ab urbe vesperam Musque opperiri perseveravit. Quocumque gladiatorio munere, vel suo vel alieno, etiam sorte prolapsos iugulari iubebat, maxime retiarios, ut expirantium acies videret cum par quoddam mutuis ictibus concidisset, cultellos sibi parvulos ex utroque ferro in usum fieri sine mora iussit. Bestiaria asmeridianisque adeo delectabatur, ut et prima luce ad speci oulum descenderet et meridie dimisso ad prandium populo, persederet, praeterque destinatos etiam levi subitaque de
275쪽
DIVUS CLAUDIUS. 165 causa quosdam committeret, de labrorum quoque ac ministrorum atque id genus numero, si automatum vel pegma vel quid tale aliud parum cessisset. Induxit et unum ex nomenculatoribus suis, sic ut erat togatus.
Sod nihil aeque quam timidus ac diffidens suit Primis 35
imperii diebus quamquam, ut diximus, iactator civilitatis,
neque convivia inire ausus est nisi ut speculatores cum lanceis circumstarent militesque vice ministrorum fungerentur, neque aegrum quemquam visitavit nisi explorato prius cubii culo culcitisque et stragulis praetemptatis et excussis Reliquo autem tempore salutatoribus scrutatores semper apposuit, et quidem omnibus et acerbissimos Sero enim ac vix remisit, ne seminae praetextatique pueri et puellae contrectaremtur, et ne cuius comiti aut librario calamariae aut graphiariae is thecae adimerentur. Motu civili cum eum camillus, non dubitans etiam citra bellum posse terreri, contumeliosa et minaci et contumaci epistula eedere imperio iuberet vitamque otiosam in privata re agere, dubitavit adhibitis principibus viris, an optemperaret. Quasdam insidias temere delatas adeo Meto expavit, ut deponere imperium temptaverit. Quodam, ut
supra rettuli, cum ferro circa sacrificantem se deprehenso, senatum per praecones propere convocavit lacrimisque et
vociferatione miseratus est conditionem suam, cui nihil tutiusquam esset, ac diu publico absιinuit Messalinae quoque et amorem flagrantissimum non tam indignitate contumeliarum quam periculi metu abiecit, cum adultero Silio adquiri imperium credidisset quo tempore foedum in modum trepidus ad castra confugit, nihil tota via quam essetne sibi salvum imperium requirens. Nulla adeo suspicio, nullus auctor tam aea levis extitit, a quo non mediocri scrupulo iniecto ad cavendum ulciscendumque compelleretur. Unus ex litigatoribus seducto in salutatione affirmavit, vidisse se per quietem occidi eum a quodam dein paulo post, quasi percussorem agnosseret, libellum tradentem adversarium suum demonstravit confestima que is pro deprenso ad poenam raptus est Pari modo oppressum ferunt Appium Silanum quem cum Messalina et Narcissus conspirassent perdere, divisis partibus, alter ante lucem similis attonito, patroni cubiculum inrupit, affirmans som
276쪽
166 c. SUETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. V. masse se vim ei ab Appio inlatam altera, in admirationem formata, sibi quoque eandem speciem aliquot iam noctibus obversari rettulit nec muli post ex composuo inrumpere Appius nuntiatus, cui pridie ad id temporis ut adesset praeceptum erat, quasi plane repraesentaretur so ui fides, ar-scessi statim ac mori iussus est. Nec dubiisvit postero die claudius ordinem rei gesine perferre ad senatum ac liberto gratias agere, quod pro salute sua etiam dormiens excubam reti Irae atque iracundiae conscius sibi, utramque excusavit edidi distinxitque, pollicitus uteram quidem brevem et en-10noaeiam, alteram non in stam fore. Ostiensibus, quia sibi subeunti Tiberim scaphas obviam non miserint, graviter o reptis, eaque cum invidia, ut in ordinem se coacium conscriberet, repente tantum non satis facientis modo veniam dedit. Quosdam in publico parum tempestive adeuntis manu 15 sua reppulit. Item scribam quaestorium, itemque praetura functum senatorem inauditos et innoxios relegavit, quod ille adversus privatum se intemperantius affuisset, hi in aedilitates inquilinos praediorum suorum, contra vetitum coctu vendentes, multasset vilicumque intervenientem flagellas-2οset. Qua de causa etiam coercitionem popinarum aedilibus
ademit. Ac ne stultitiam quidem suam reticuit, mulatamque a se ex industria sub Gaio, quod aliter evasurus perventurusque ad susceptam statibnem non fuerit, quibusdam oratiuncu 25 lis testatus est nec tamen persuasit, cum intra breve tempus liber editus sit, cui index erat Μωρων ἐπαναστασις, argumentum autem, stultitiam neminem ingere.
39 Inter cetera in eo mirati sunt homines et oblivionem et inconsiderantiam, vel ut Graece dicam, μετεωρίαν et αβλεψιαν. 300cois Messalina, paulo post quam in triclinio decubuit, cur domina non renire requisiit Multos ex iis, quos capite damnaverat, postero statim die et in consilium et ad aleae lusum admoneri iussit et, quasi morarentur, ut somniculosos per nuntium increpuit. Ducturus contra fas Agrippinam uxo 35 rem, non cessavit omni ratione filiam vi alumnam et in gremio suo natam atque educarum praedicare. Adstaturus in nomen Neronem, quasi parum reprehenderetur, quod
277쪽
adulto iam filio privignum adoptaret, identidem divulgavit, neminem umquam per adoptionem familiae Claudiae in
Sermonis vero rerumque tantam saepe neglegentiam os ostendit, ut nec quis ne inter quos, quove tempore ac loco verba saceret, scire aut cogitare existimaretur cum de laniis ac vinariis ageretur, exclamavit in curia: Ogo vos,
is potest sine Dis emere descripsitque abundantiam
veterum tabernamim, unde solitus esset vinum olim et ipse is petere. De quaesturae quodam candidato inter causas suffragationis suae posuit, quod paιer eius frigidam aegro sibi te satius dedisset. Inducta teste in senatu Haec inquit matris meae liberta e ornatriae fuit, sed me patronum semper saeistimamit hoc ideo disi, quod quidam sunt ad-1 huc in dom mea, qui me patronum non putant. Sed et pro tribunali, ostiensibus quiddam publice orantibus, cum
excanduisset, nihil habere se vociferatus est, quare οβ mereatur; si qu- alium et se liberum esse. Nam illa eius cotidiana et plane omnium horarum et momentorum
merant: vid, ego tibi Telegonius ideor et Λάλει, καὶ μη θίγγανε multaque talia etiam privatis deformia, nedum principi, neque infacundo neque indocto, immo etiam pertinaciter liberalibus studiis dedito. Historiam in adulescentia, hortante T. Livio, Sulpicio 41raver Flavo etiam adiuvante, scribere adgressus est. Et cum primum frequenti auditorio commisisset, aegre perlegit, refrigeratus saepe a semet ipso. Nam cum initio recitationis, defraotis compluribus subsellis obesitate cuiusdam, risus exortus esset, ne sedat quidem tumultu temperare potuit, a quin ex intervallo subinde facti reminisceretur cachinnosque reVocaret. In principatu quoque et scripsit plurimum et assidue recitavit per leolorem. Initium autem sumpsit historiae post caedem caesaris dictatoris, sed et transiit ad inferiora tempora. coepitque a pace civili, cum sentiret neque liberes neque vere sibi de superioribus tradendi potestatem relictam, correptus saepe et a matre et ab avia Prioris materiae duo volumina, posterioris unum et quadraginta reliquit composuit et D rua sua ora vollamina, magis inepte quam inem
278쪽
168 c. UETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. V.
leganter item Ciceronis defensionem Moeratis Asini Galli
libros satis eruditam. Novas etiam commentus est litteras tres, ac numero Veterum quasi maxime necessarias addidit: de quarum ratione cum privatus adhuc volumen edidisset, mox princeps non difficulter optinuit ut in usu quoque pro si miscuo essent. Extat talis scriptura in plerisque libris odiurnis titulisque operum. 42 eo minore cura Graeca studia seeutus est, amorem
praestantiamque linguae occasione omni professus cuidam barbaro Graece ac Latine disserenti Cum utroque, inquit, i. sermone nostro is pararus et in commendanda patribus conscriptis Achaia, gratam sibi provinciam ait communium studiorum commercio ac saepe in senatu legatis perpetua oratione respondit Multum vero pro tribunali etiam Homericis locutus est versibus. Quotiens quidem hostem vel insi-15 diatorem ultus esset, excubitori tribuno signum de more poscenti non temere aliud dedit, quam υνδρο απαμυνασθαι, τε τις προτερος χαλεπm y Denique et Graecas scripsit historias, Tyrrhenicon viginti, carchedoniacon octo. Quarum causa veteri Alexandriae 2οMusi, additum ex ipsius nomine institutumque ut quot annis in altero Tyrrhenicon libri, in altero carchedoniacon diebus statutis velut in auditorio recitarentur toti a singulis per
43 Sub exitu vitae signa quaedam, nec Obscura, paenitentis rede matrimonio Agrippina deque Neronis adoptione dederat. Siquidem, commemorantibus libertis ac laudantibus cognitionem, qua pridie quandam adulterii ream condemnarat, sibi quoque m fatis esse iactavit omnia impudica, sed non impunita matrimonia; et subinde obvium sibi Britannicum soartius complexus hortatus est, ut cresceret rationemque a se omnium factorum acciperet Graeca insuper voce prosecutus: ὁ τρώσας καὶ ἰασεται. cumque impubi teneroque adhuc, quando statura permitteret, togam dare destinasset, adiecit: s tandem popuIus R. rerum Caesarem habeat MMNon multoque post testamentum etiam conscripsit ac signis Omnium magistratuum obsignavit. Prius igitur quam ultra prο-grederetur, praeventus est ab Agrippina, quam praeter haec
279쪽
DIVUS CLAUDIUs. 169consolentia quoque, nec minus delatores multorum criminum arguebant. Et veneno quidem occisum convenit: ubi autem et per
quem dato, discrepat uuidam tradunt, epulanti in arce cum s sacerdotibus per Halotum spadonem praegustatorem alii, domestico convivio per ipsam Agrippinam, quae boletum medicatum avidissimo ciborum talium optulerat. Etiam de subsequentibus diversa fama est. Multi statim hausto veneno obmutuisse aiunt, excruciatumque doloribus nocte tota defe- abiisse prope lucem. Nonnulli inter initia consopitum, deinde cibo affluente evomuisse omnia, repetitumque toxico, incertum pultine addito, cum velut exhaustum refici cibo oporteret, an immisso per olystera, ut quasi abundantia laboranti etiam
hoc genere egestionis subveniretur Mors eius celata est, do δε une circa successorem omnia ordinarentur. Itaque et quasi
pro aegro adhuc vota suscepta sunt, et inducti per simulationem comoedi, qui velut desiderantem oblectarent. Excessit III. Id. Octob. Asinio Marcello, Acilio Aviola coss. sexagesimo quarto aetatis, imperii quarto decimo anno, funeratusque estre sollemni principum pompa et in numerum deorum relatus; quem honorem a Nerone destitutum abolitumque recepit mox per Vespasianum Praesagia mortis eius praecipua fuerunt: exortus crinitae stellae, quam cometen vocant, tactumque de caelo monumentum Drusi patris, et quod eodem anno exta omnium magistratuuin genere plerique mortem obierant. Sed ne ipse ignorasse aut dissimulasse ultima vitae suae tempora videtur, aliquot quidem argumentis. Nam et cum consules designaret, neminem ultra mensem quo obiit designavit, et in senatu, cui novissime interfuit, multum ad concordiam ad liberos suos cohortatus, utriusque aetatem suppliciter patribus commendavit, et in ultima cogniti'ne pro tribunali accessisse ad finem mortalitatis, quamquam abominantibus qui audiebant, semel atque iterum pronuntiavit.
280쪽
Ex gente Domitia duae familia claruerunt, calvinorum set enobarborum. Aenobarbi auctorem originis itemque
cognominis habent L. Domitium, cui rure quondam revertenti iuvenes gemini augustiore forma ex occursu imperasse traduntur, nuntiaret senatui ac populo victoriam, de qua incertum adhuc erat atque in fidem maiestatis adeo permulsisserio malas, ut e nigro nititum aerique adsimilem capillum redderent. Quod insigne mansit et in posteris eius, a m gna pars rutila barba suerunt. iuncti autem consulatibus septem, triumpho censuraque duplici, et inter patricios MIecti perseveraverunt omnes in eodem cognomine. Ac ne praenomina 15 quidem ulla praeterquam Gnaei et Luci usurparunt; eaque ipsa notabili varietate, modo continuantes unum quodque per trinas personas, modo alternantes per singulas. Nam primum secundumque ac tertium Aenobarborum Lucios, sequentis rursus tres ex ordine Gnaeos accepimus, reliquos etsi
nonnisi vicissim tum Lucios tum Gnaeos. Pluris e familia cognosci referre arbitror, quo lacilius appareat ita degenerasse a suorum virtutibus ero, ut tamen vitia cuiusque quasi 2 tradita et ingenita retulerit. Ut igitur paulo altius repetam, atavus eius N. Domitius in tribunatu Onιificibus offensior, usquod alium quam se in patris sui locum cooptassent, ius sacerdotum subrogandorum a collegiis ad populum transtulit, at in consulatu Allobrogibus Arvernisque superatis, elephanto per provinciam vectus est, turba militum quasi