장음표시 사용
351쪽
DOMITIANU8. 241 nullam habuisse, persancte Domitia iurabat haud negatura, si qua omnino fuisset, immo etiam gloriatura, quod illi promptissimum erat in omnibus probris. Excessit in eadem qua pater villa Id. Septb. post bien-Il
nium a menses duos diesque XX quam successerat patri, alter et quadragesimo aetatis anno. Quod ut palam laetum est, non secus atque in domestic luctu maerentibus publieo cunctis, senatus prius quam edicto convocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc soribus, deinde aperus, tantasio mortuo gratias egit laudesque congessit, quantas ne Vivo quidem umquam atque praesenti.
Domitianus natus est VIIII. M. Novemb. patre consule ldesignato inituroque mense insequenti honorem, regione di bis sexta ad Malum Punicum, domo quam postea in templum 15 gentis Flaviae convertit. Pubertatis ac primae adulescentiae tempus tanta inopia tantaque infamia gessisse fertur, ut nullum argenteum Vas in usu haberet. Satisque constat lodium Pollionem praetorium virum, in quem est poema Neronis quod inscribitur Luscio, hirographum eius conservassem et nonnumquam protulisse noctem sibi pollicentis ne defuerunt qui ammarent, corruptum Domitianum et a Nero successore mox suo Bello Vitelliano confugit in Capitolium cum patruo Sabino ac parte praesentium copiarum, sed irrumpentibus adversariis et ardente templo apud aedituum a clam pernoctavit, a mane Isiaci celatus habitu interque sacrificulos vanae superstitionis, cum se trans Tiberim ad con discipuli sui matrem comite uno contulisset, ita latuit, ut scrutantibus qui vestigia subsecuti erant, deprehendi non potuerit. Post victoriam demum progressus et caesar consalutas tus, honorem praeturae urbanae consulari potestate suscepit titulo tenus, nam iuris dictionem ad ollegam proximum
352쪽
242 Q. UETONI TRANQ. DE VITA AEsARUM LIB. VIII. transtulit ceterum omnem vim dominationis tam licenter exerouit, ut iam tum qualis futurus esset ostenderet. Ne exequar singula, contractatis multorum uxoribus, Domitiam Lomginam Aelio Lamiae nuptam etiam in matrimonium abduxit, atque uno die super XX officia urbana aut peregrina distri sbuit, mirari se Vespasiano dictitante, quod successorem non et sibi mittereι. Expeditionem quoque in Galliam Germ viasque neque necessariam et dissuadentibus paternis amicisinohoavit, tantum ut fratri se et opibus et dignatione ada
ob hae correptus, quo magis et aetatis et conditionis admoneretur, habitabat cum patre una, sellamque eius ac fratris, quotiens prodirent, lectica sequebatur a triumphum utriusque Iudaicum equo albo comitatus est. In sex cons latibus nonnisi unum ordinarium gessit, eumque cedente ac 15 suffragante fratre Simulavit et ipse mire modestiam, in primisque poeticae studium, tam insuetum antea sibi quam postea spretum et abiectum, recitavitque etiam publice Neo tamen e setius, eum Vologaesus Parthorum rex auxilia adversus Alanos ducemque alterum ex Vespasiani liberis depo reposcisset, omni ope contendit ut ipse potissimum mitteretur: et quia discussa res est, alios orientis reges ut idenDpostularent donis ac pollieitationibus sollicitare temptavit. Patre defuncto, diu cunctatus an duplum donativum militi offerret, numquam laetare dubitavit relictum se partiripem dis imperii, sed fraudem testament adhibuam neque cessavit ex eo insidias struere fratri clam palamque, quoad orreptum gravi valitudine, prius quam plane emaret animam, pro mortuo deseri iussit defunctumque nullo praeterquam oonsecrationis honore dignatus, saepe etiam arpsit obliquis morationibus et edictis. Inter initia principatus cotidie secretum sibi horarum au-mere solebat, nec quicquam amplius quam muscas captare ac stilo praeacuto configere ut cuidam interroganti, essetne quis intus eum caesare, non absurde responsum sit a Vibio ascrispo, ne Maoam quidem Deinde uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tulerat alteroque anno consalutavit Augustam eandem, Paridis histriom amore
353쪽
DOMITIANUS. 243 deperditam, repudiavit. intraque breve tempus impatiens discidii, quasi efflagitante populo, reduxit.
circa administrationem autem imperii aliquandiu se V rium praestitit, mixtura quoque aequabili vitiorum atque vidio tutam donec Virtutes quoque in vitia deflexit quantum con-leotare licet, super Ingenii naturam inopia rapax, metu
spectacula assidue magnifica et sumptuosa edidit non ina amphitheatro modo, verum et in circo ubi praeter sollemnesio bigarum quadrigarumque cursus proelium etiam duplex, equestre a pedestre, commisit; at in amphitheatro navale quoque. Nam venationes gladiatoresque et noctibus ad lychnuctos nec virorum modo pugnas, sed et feminarum. Praeterea quaestoriis muneribus, quae olim missa revocaverat, 1 ita semper intersuit, ut populo potestatem saceret bina pariae suo ludo postulandi, eaque novissima aulico apparatu induceret A per Omne gladiatorum spectaculum ante pedes e stabat puerulus coccinatus parvo portentosoque capite, cum quo plurimum sabulabatur, nonnumquam serio. AudI-20tus est certe, dum ex eo quaerit, eoquid sciret, cur sibi e sum esset ordinatione pro na Aegypto praeflores sa rium Rufum. Edidit navalis pugnas paene iustarum classium, effosso et circumstruot iuxta Tiberim lacu, atque imior maximos imbres perspectaVit. ει Fecit et ludos Saeculares, computata ratione temporum ad annum non quo claudius proxime, sed quo olim Aug.stus ediderat in iis circensium die, quo facilius centum missus peragerentur, singulos a septenis spatiis ad quina corripuit.
ses Instituit et quinquennale certamen capitolino Iovi triplex,
musicum equestre gymnicum, et aliquanto plurium quam uno est coronarum. certabant enim et prosa oratione Graece Latineque, o praeter citharoedos chorocitharistae quoque et psilocitharistae in stadio vero cursu etiam virgines cera tamini praesedit orepidatus purpureaque amictus toga Graecanica, capite gestans coronam auream tam effigie Iovis ac
Iunonis Minervaeque adsidentibus Diali sacerdote et collegio Flavialium pari habitu, nisi quod illorum coronis inera 16.
354쪽
244 c. 8UETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. VIII. et ipsius imago celebrabat et in Albano quot annis Quinquatria Minervae, cui collegium instituerat, ex quo sorte ducti magisterio fungerentur ederentque eximias venationes
et scenicos ludos, superque oratorum a poetarum certamina.
congiarium populo nummorum trecenorum ter dedit, atque inter spectacula muneris largissimum epulum. Septi- montiali sacro quidem, senatui equitique panariis, plebei sportellis cum obsonio distributis, initium vescendi primus fecit dieque proximo omne genus rerum missilia sparsit, et 1. quia pars maior intra popularia deciderat, quinquagenas tesseras in singulos cuneos equestris ac senatorii ordinis pronuntiavit. Plurima et amplissima opera incendi absumpta restituit, in quis et capitolium, quod rursus arserat sed omnia sub 13 titulo tantum suo ac sine ulla pristini auctoris memoria Novam autem excitavit aedem in Capitolio custodi Iovi, et forum quod nunc Nervae vocatur, item Flaviae templum gentis et stadium et odium et naumachiam, e cuius postea lapide maximus circus, deustis utrimque lateribus, extru- adctus est.
Expeditiones partim sponte suscepit, partim necessario: sponte in catthos, necessario unam in armatas, legione cum legat simul caesa, in Dacos duas, primam oppio Sabis consulari oppresso, secundam cornelio Fusco, praefe-racto cohortium praetorianarum, cui belli summam commiserat. De catthis Dacisque post varia proelia duplicem triumphum egit. De Sarmatis lauream modo capitolino Iovi rettulit. Bellum civile motum a L. Antonio, superioris Germaniae M praeside, confecit absens felicitate mira, cum ipsa dimicationis hora resolutus repente Rhenus transituras ad Antonium copias barbarorum inhibuisset. De qua victoria praesagiis prius quam nuntiis comperit, siquidem ipso quo dimicatum erat die statuam eius Romae insignis aquila circum-35plexa pinnis clangores laetissimos edidit pauloque post occisum Antonium adeo vulgatum est, ut caput quoque adportatum eius vidisse se plerique contenderent.
355쪽
DOMITIANUS. 245 Multa etiam in communi rerum usu novavit sportulas 7 publicas sustulit, revocata rectarum caenarum consuetudine: duas circensibus gregum factiones aurati purpureique panni ad quattuor pristinas addidit interdixit histrionibus scenam, intra domum quidem exercendi artem iure concesso castrari mares vetuit spadonum, qui residui apud mangones erant, pretia moderatus est. Ad summam quondam ubertatem vini, frumenti vero inopiam existimans nimio vinearum studio neglegi arva, edixit, ne quis in Italia novellaret, utque in pro-1ovinciis vineta succiderentur, relicta ubi plurimum dimidia parte nec exequi rem perseveravit. Quaedam ex maximis officiis inter libertinos equitesque R. communicavit. Geminari legionum castra prohibuit, nec plus quam mille nummos
a quoquam ad signa deponi quod L. Antonius apud duarumi legionum hiberna res novas moliens fiduciam cepisse etiam ex depositorum summa videbatur. Addidit et quartum stipendium militi, aureos ternos.
Ius diligenter et industrie dixit, plerumque et in foro 8
pro tribunali extra ordinem ambitiosas centumvirserum sen-20tentias rescidit reciperatores, ne se perlusoriis assertionibus accomodarent, identidem admonuit nummarios iudices cum suo quemque consilio notavit. Auctor et TR. n. fuit aedilem mordidum repetundarum accusandi iudicesque in eum a senatu petendi. Magistratibus quoque urbicis provincia-2 rumque praesidibus coercendis tantum curae adhibuit, ut neque modestiores umquam neque iustiores extiterint e quibus plerosque post illum reos omnium criminum vidimus. Suscepta eorrectione morum licentiam theatralem promiscue
in equite spectandi inhibuit scripta famosa vultroque edita, a quibus primores viri ac seminae notabantur, abolevit, non sine auctorum ignominia quaestorium virum, quod gesticulandi saltandique studio teneretur, movit senatu probrosis seminis lecticae usum ademit iusque capiendi leg ta hereditatesque: equitem R. ob reductam in matrimonium uxorem, cui dimis-Msae adulterii orimen intenderat, erasit iudicum albo quosdam ex utroque ordine lege Scantinia condemnavit incasta Vestalium virginum, a patro quoque suo et fratre neglecta, Fari a severe coercuit, priora capitali supplicio, posteriora
356쪽
246 c. UETONI TRANQ. DE VITA CAE8ARUM LIB. VIII. more veteri. Nam cum Oculatis sororibus, item Varronillae liberum mortis permisisset arbitrium corruptoresque earum relegasset, mox corneliam maximam virginem, absolutam olim, dein longo intervallo repetitam atque convictam defodi imperavit, stupratoresque virgis in comiti ad necem caedi, hexcepto praetorio viro cui dubia etiam tum causa et incortis quaestionibus atque tormentis de semet professo, exilium indulsit. Ac ne qua religio deum impune contaminaretur,
monimentum, quod Iibertus eius e lapidibus templo capitolini Iovis destinatis filio exstruxerat, diruit per milites, Os-1οsaque et reliquias quae inerant mari mersit. Inter initia usque adeo ab omni caede abhorrebat, ut absente adhuc patre recordatus Virgilii versum: Impia quam caesis ym est sputata iuvencis, edicere destinarit, ne boves immolarentur. cupiditatis quo-raque atque avaritiae vix suspitionem ullam aut privatus umquam aut princeps aliquandiu dedit, immo e diverso magna saepe non abstinentiae modo sed etiam liberalitatis experimenta. Gmnis circa se largissime prosecutus, nihil prius aut acrius monuit quam ne quid sordide facerent. Relictas a. sibi hereditates ab iis, quibus liberi erant, non recepit. Iegatum etiam ex testamento Rusci caepionis, qui caverat ut
quot annis ingredientibus curiam senatoribus certam summam viritim praestaret heres suus, irritum secit. 'eos, qui ante quinquennium proximum apud aerarium pependissent, et universos discrimine liberavit, nec repeti nisi intra annum eaque conditione permisit, ut accusatori qui causam non teneret exilium poena esset scribas quaestorios negotianus, ex consuetudine sed contra clodiam legem venia in praete itum donavit. Subsiciva, quae divisis per veteranos agris stoarptim superfuerunt, veteribus possessoribus ut usu capta oonoessit. aiscales calumnias magna alumniantium poena repressit, serebaturque vox eius Prinospa qui delatores non eastigat, irritat.
Io Sed neque in clementiae neque in abstinentiae tenore opermansit, et tamen aliquanto celerius ad saevitiam descivit quam ad cupiditatem. Discipulum Paridis pantomim impuberem adhuc et cum maxime aegrum, quod arte formaque
357쪽
DOMITIANUS. 247 non absimilis magistro videbatur, occidit item Hermogenem Tarsensem propter quasdam in historia figuras, libraris Diam, qui eam descripserant, cruci fixis. Patrem familias, quod Threcem myrmilloni parem, munerario imparem dixe- orat, detractum spectaculis in harenam, canibus obiecit, cum hoc titulo Impie locutus parmulariu3. complures senatores, in iis aliquot consulares, interemit; ex quibus civicam cerealem in ipso Asiae proconsulatu, Salvidienum Orfitum, Acilium Glabrionem in exilio, quasi noli-1οlores rerum novarum ceteros leVissima quemque de causa:
Aelium Lamiam ob suspiciosos quidem, Verum et veteres et innoxios iocos, quod post abductam uxorem laudanti vocem suam eutacto dixerat, quodque Tito hortanti se ad alterum matrimonium responderat: - καὶ συ γαμῆσαι, θΩεις; 15 Salvium coooeianum, quod Othonis imperatoris patrui sui diem natalem celebraverati Mettium Pompusianum, quod habere imperatoriam genesim vulgo serebatur, et quod depictum orbem terrae in membrana contionesque regum ac ducum ex Tito Livi circumferret, quodque servis nomina Ma-isgonis et Hannibalis indidisset Sallustium Lucullum Britanniae legatum, quod lanceas novae formae appellari Luculleas passus esset Iunium Rustioum, quod Paeti Thraseae et Helvidi Prisei laudes edidisset appellassetque eos sanctissimos Viros; cuius criminis coasione philosophos omnis urbe Italiaqueus summovit. coidit et Helvidium filium, quasi scaenico exodio sub persona Paridis et oenones divortium suum cum uxore taxasset Flavium Sabinum alterum e patruelibus, quod
eum comitiorum consularium die destinatum perperam radio non consulem ad populum, sed imperatorem pronuntiasset. a Verum aliquanto post civilis belli violoriam saevior, plerosque partis adversae, dum etiam latentis conscios investigat, novo quaestionis genere distorsit, immisso per obscaena igne nonnullis et manus amputavit satisque constat, duos solos e notioribus venia donatos, tribunum lat, a clavium et centurionem, qui se, quo lacilius expertos culpae ostenderent, impudicos probaverant et ob id neque apud ducem neque apud milites ullius momenti esse potuisse. Erat autem non solum magnae, sed etiam callidae inopi-1l
358쪽
248 C. SUETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. VI. nataeque saevitiae. Actorem summarum pridie quam cruoi figeret in cubiculum vocavit, assidere in tor iuxta coegit, securum hilaremque dimisit, partibus etiam de caena dignatus est. Arrecinum clementem consularem, unum e familiaribus et emissariis suis, capitis condemnaturus, in eadem vel setiam maiore gratia habuit, quoad novissime simul gestanti, conspecto delatore eius, is inquit hunc nequissimum semvum cras audiamus Et quo contemptius abuteretur patientia hominum, numquam tristiorem sententiam sine praefatione clementiae pro-1ο nuntiavit, ut non aliud iam certius atrocis exitus signum esset quam principii lenitas. Quosdam maiestatis reos in curiam induxerat, et um praedixisset, eaeperiurum se illa si quam eam senatui esset, facile perfecerat ut etiam more maiorum puniendi condemnarentur deinde atrooitate poenae i.
oonterritus, ad leniendam invidiam, intercessit his verbis: necque enim ab re fuerit ipsa cognoscere Parminiis, patres conscripti, a pietate vestra impetrari, quod scio me disti, ver impetrasurum, ut damnares liberum mortis arbitrium ιndulgeatis; nam et parcetis oratis vestris leto intellegent me omnas malui interfuisse. a 2 Exhaustus operum ac munerum impensis stipendioque, quod adiecerat, temptavit quidem ad relevandos castrenses sumptus, numerum militum deminuero; sed cum et obnoxium se barbaris per hoc animadverteret, neque eo setius inraexplicandis oneribus haereret, nihil pensi habuit quin praedaretur omni modo Bona vivorum ac mortuorum usquequaque quolibet et accusatore et rimine eorripiebantur. Satis erat, bio qualecumque factum dictumve adversus maiestatem principis confisoabantur alienissimae hereditates vel muno existente, qui diceret audisse se ex desuncto, cum Viveret, heredem sibi caesarem esse. Praeter ceteros Iudaicus fiscus acerbissime actus est ad quem deferebantur, qui vel inprofessi Iudaicam viverent vitam, vel dissimulata rigine imposita genti tributa non pependissent. Interfuisse me asadulescentulum memini, cum a procuratore requentissimoque consilio inspiceretur nonagenarius senex, an circum e-ctus esset.
359쪽
DOMITIANUS. 24sAb iuventa minime civilis animi, conssdens etiam, et cum verbis tum rebus immodicus, caenidi patris concubinae, ex Histria reversae osculumque ut assuerat offerenti, manum praebuit generum fratris indigne serens albatos et ipsum s ministros habere, proclamavit: Ου αγαθὸν πολυκοιρανίη Principatum Ver adeptus, neque in senatu iactare du-13bitavit, et patri se et fraDi imperium dedisse, illos sibi
reddidisse; neque in reducenda post divortium uxore edicere, reVocatam eam in uisina suum. Adclamari etiam
is in amphitheatro epuli die libenter audiit Domino et dominae feliciter Sod et capitolino certamine cunctos ingenti consensu precantis, ut Palfurium Suram restitueret, pulsum olim senatu ac tunc de oratoribus coronatum, nullo responso dignatus, tacere tantum modo iussit voce praeconis. lari ar-15 rogantia, cum procuratorum suorum nomine formalem dictaret epistulam, si coepit Dominus et deus noster hoc eri iubet. Unde institutum posthac, ut ne scripto quidem osermone cuiusquam appellaretur aliter statuas sibi in capitolio nonnisi aureas et argenteas poni permisit a pondero ris certi. Ianos arcusque cum quadrigis et insignibus triumphorum per regiones urbis tantos a tot extruxit, ut cuidam fra ce inscriptum sit arci consulatus septemdecim cepit, quot ante eum nemo ex quibus septem medios continuarit, omnes autem paene titulo tenus gessit, nec quem' quam ultra Κl. Mai. plerosque ad Idus usque Ianuarias. Post autem duos triumphos, Germanici cognomine assumpto, Septembrem mensem et Octobrem ex appellationibus suis se manicum Domitianumque transnominavit, quod altero suscepisset imperium, alter natus esset. ro Per hae terribilis cunctis et invisus, tandem oppressus 14 est amicorum libertorumque intimorum conspiratione, simul et uxoris. Annum diemque ultimum vitae iam pridem suspectum habebat, horam etiam, nec non et genus mortis Adulesoentulo chaldaei cuncta praedixerant pater quoque suas per caenam quondam ungis abstinentem palam irriserat ut ignarum sortis suae, quod non ferrum potius timeret. Quare paVidus semper atque anxius, minimis etiam suspitionibus praeter modum commovebatur ut edicti de excidendis vineis
360쪽
250 C. RUETONI TRANQ. DE VITA CAESARUM LIB. VIII. propositi gratiam facere non alia magis re compulsus credatur, quam quod sparsi libelli cum his versibus orant: Καν ι φαγης ἐπὶ ἐίζαν, μως ἔτι καρποφορησω,οσσον ἐπισπεισπι σοί, τραγε, θυομένF. Eadem formidine oblatum a senatu novum et excogitatum οhonorem, quamquam omnium talium appetentissimus, recusavit, quo decretum erat ut, quotiens gereret consulatum, eq. R. quibus sors obtigisset, trabeati et cum hastis militaribus praecederent eum inter lictores apparitoresque.
Tempore suspecti periculi appropinquante, sollicitior in dies, porticuum, in quibus spatiari consuerat, parietes phengite lapide distinxit, e cuius splendore per imagines quidquid a tergo fieret provideret Neo nisi secreto atque
solus plerasque custodias, receptis quidem in manum catenis, audiebat. Utque domesticis persuaderet, ne bono qui-15dem exemplo audendam esse patroni necem, Epaphroditum
a libellis rapitali poena condemnavit, quod post destitutionem Nero in adipiscenda morte manu eius adiutus existima-Ibbatur. Denique Flavium clementem patruelem suum, contemplissimae inertiae, cuius filios etiam tum parvulos suo adcessores palam destinaverat et abolito priore nomine, alterum Vespasianum appellari iusserat, alterum Domitianum, repente ex tenuissima suspitione tantum non in ipso eius consulatu interemit. Quo maxime facto maturavit sibi exitium. continuis octo mensibus tot fulgura facta nuntiataque rasunt, ut exclamaverit Feria iam, quem roset Tactum de caelo capitolium templumque Flaviae gentis, item domus Palatina et oubiculum ipsius, atque etiam e basi statuae triumphalis titulus excussus vi procellae in monimentum proxumum decidit Arbor, quae privato adhuc Vespasiano ad
eversa surrexerat, tunc rursus repente corruit. Praenestina
Fortuna, toto imperii spati annum novum commendanti laetam eandemque semper sortem dare assueta, extremo tristia-simam reddidit, ne sine sanguinis mentione. Ninervam, quam superstitiose colebat, somniavit exo abdere sacrari negantemque ultra se tueri tum posse, quod exarmata esset a Iove. Nulla tamen re perinde commotus est, quam responso casuque Ascletarionis mathematici mune