Auli Gellii Noctes atticae: cum indicibus locupletissimis ; ad optimorum ...

171쪽

Asse Metaία -- Iuxuriose eveniret. Adserare res sa virent, et Meent, quid opus ait eis. Eseunda rea Metitia transvorsum trudere solent, reete eonfusendo atque intemgendo quo retore pere asco uredeoque, isti hae res αἰiquot dies proferatur, dum exurento gre discin potestretem nostrrem redeamus. 5. uuae deinde Cato iuxta dicit: ere, inquit, confessionem esunt, non defensionem et neque propulsationem transsetionemve eriam-isiabent, sed eum pluribus His ommunieationem reuolseliaeet nini adpurgundum est. Atque ererem, inquit, insuper pristetur Rhodienses, qui reeeuarebantur, quod versus populum Romanum regi mreos cupiserint severintque, id eos cupisse atque ovisse utilitatis suas gratiα ns Romam, Perse quoqus rege Meto, dive birem eroe remque et immodicum modum nasisseerent. I6. Eaque ipsa verba ponit, ita uti in aeriptum est: atque ego quidem αrbitror, morienses notaisse, nos sta pugnare, uti depugnatum est, neque regem Persen scisse. Non Modienses id modo noluere, sed munos popuIoa re multas nσesones idem notaecise arbitror. Atque Areu se , n partim eorum fuerint, qui non nostraseontumeliae eatisre id noluerint evenire sed enim id me tuere, si n- esset homo, quem vereremur, et quidquia Iuberet, faceremus, ne sub solo imperio nostro in servi

es fuisse arbitror. Atque Rhodienses tumen Parsem publice nunquam adiuvere. Cogitate, urent nos linternos priratim autius facimus. Nam unusquisque nostrum , si quis adversu rem suam quid Hirharretur, summa vi contra uitur, ne adversus ereminat. Quod ure tamen perpessi. a. Sed, quod ad principium reprehensum attinet, seire oportuit Tironem, defenso esse Rhodiense a Catone, sed ut a senatore et eonsulari et censorio viro, id quod optimum eas publicum existim hae suadente non ut a patrono, ausam pro rei di-eente. 8. Ita namque prineipia eonducunt reos apud ludieea desententi, et elementiam miserieordiamque un-

172쪽

dique indaganti alia, eum aenatus de republica eo α- Iitur, viro auctoritate praestanti sententiis quorundam niquissimis permoto, et pro utilitatibus publieis ac pro salute sociorum graviter a libere indignanti simu aedolanti. s. Quippe reet et utiliter in disciplinis rhetorum praecipitur, iudices de capite alieno deque auana sese non pertinenti cognituros, ex qua praeter om-eium iudieandi nihil ad eo vel periculi ve emoIumenti redundaturum est, eonciliandos esse ac propitiandoa Iaudabiliter ac piae iliter et Ieniter existimationi sal lique eius, qui apud eo aceusatus est. 20. At cum dignitas et fide et utilitas omnium communia agitur, ob eamque rem aut suadendum quid ut fiat, aut seri iam eoepto disserendum eat tum qui se in huiuscemodi principiis o upat, ut benevoIochenignosque athi auditorea

paret, otiosam operam in non necessariis verbia sumit. al. Iamdudum enim negotia perieulaque ipsa rerum communia consuli eo eapiendi conciliant et ipsi potiua sibi exposcunt consu1toria benevo1entiam. 22. Sed quod ait, eoni sum Catonem, noluisse Rhodienae ita depugnari, uti depugnatam est, neque regem Persen a populo Romano vinei, atque id eum dixisse non Rhodienses modo, sed multa quoque a1ias nationes noluisse, sed id nia hil ad purgandum extenuandumve erimen Here ram hoc primum Tiro improbe mentitur. 23. Verba ponit Catonia et aliis tamen eum verbia calumniatur. 24. Non εnim Cato eonfitetur, Rhodienses noluias victoriam esse Populi Romani, sed sese arbitrari dixit, id eos noluisse, quod erat procu dubio suae opinionis professio, non Rhodiensium culpae confessio. 25. In qua re, ut meum quidem iudicium eat, non culpa tantum vaeat, aed dignullquoque laude admirationeque est eum et ingenue et re-1igiose dicere visus est contra Rhodienaea, quod sentiebat, et parta sibi veritatis fide, ipsum illud tamen, quod

eontrarium putabatur, flexit et tranatu1it ut eo idcirco Ve maxime aequum esset acceptiore carioresque fieri PopuIo Romano, quod eum et utile essent et vellent

173쪽

regi eme laetum, nutu tamen adiuvand eis gratia see xint. 26 Poatea verba haec ex eadem oratione ponit: Ea nune derepente renta nos bene is urar euroque, antrem remitarerem retinguemus 3 Φασα Ios dirimus o-Mirae facere, id nos priores facere Oee αδ-us p I. Noe, inquit, enthymema nequam et vitiosum est. Responderi enim potuit oecupabimus erte: nam, a non occupaverimus, opprimemur, incidendumque erit in imaidias, a quibus ante nos non avertinua. 28. Recte, inquit, hoc vitio dat Lucilius poeta Euripidi, quod eum PoIyphontes rex propterea se interfecisae fratrem die rei, quod ipse ante constitum de nece eius cepisset, Neropa fratris uxor viae eum verbia Iuaerit:

E m o Imλλεν ως συ ς, κτείνεον ποσις, πρη καὶ σὲ ραλυιν ως χροι - δῆ ν παρῆν. 29. At ho enim, inquit, plane stultitiae plenum est, eo eonsilio atque ea fini facere velle aliquid, uti nunquain id sacris , quod veIia. 30. Sed videlicet Tiro animum

non advertit, non esse in omnibus rebus cavendi ea dem ausam neque humanae vitae negotia et actionea

et omela vel oceui audi, vel differendi ve etiam ulci-aeendi ve eavendi similia esse pugnae gladiatoriae. 3 i. am gladiatori, composito ad pugnandum, pugnae hae proposita sors est, aut occidere, at occupaverit, aut oecumbere, a ressaverit. 32. Hominum autem vita non tam iniquia neque tam indomitia neeesaltatibus circum- aeripta est, ut idcirco prior iniuriam facere debeas, quam, nisi feceris, pati possia. a. Quod tantum aberala popuIi Romani mansuetudine Ioecuparet, ut aepe etiam in aes faetas iniurias ulcisci neglexerit. 4. Post deinde usum esse Catonem dicit in eadem oratione argumentis parum honestis et nimis audacibus, ac non viri eius qualia fuit, sed vafris ac faIIaeiosis, et quasi Grae- eorum ophistarum soIertita. 35. Nam eum obiaceretur, inquit, Rhodiensibus, quoadeuum popuI Romano faeere volument, negavit Paens; ea ignores Forea,

174쪽

admodum insidiosam se Ophiat rem, neque red veritates inregia quam ad emtiones repertam, eum conatus sit ea amplis deessienimus colligere con moraque, neminem, qui mese facer τοruit, Iecti aequum esse, nisi, quoa etiam voluit, et rem fecerit. 36. Verba autem ex ea orationem Catonis haec sunt Qui acerrime adversus

eos, it ita dicit hostes oluisse feri. Et quis esterendem nostrorum, qui quo ad se8 sttineat, aequum censeσt, quemquam poenas dare Merem rem, quod rer- matur mase facere Oruisse Nemo vinor: nam ego,

quod ad me attinet, nolim. I. Deinde paulo infra litat dieit: QMdnune et quae tandem ex ea tam acerbre, ρυα dieat S quia ιιud cere οἰuerit, mire mummi, Minidium familiae mulctra esto: Si quis pIus quingenta

iugera habere voluerit, tanta poena esto et a quis α- rem pecudum numerum Rabere vomer , tantum damni esto. Atqui nos omnia plura habere volumus, et id no-

his impune est. 38. Postea ita dieit: Ne si onorem non aequum est aberi οι eum rem, quod bene faeers votitisse quis icit, neque fecit tamen Rhodiensmus inrele erit, non quod Me fererunt, sed quia τοruisse oscuntur oceres f. III argumentis Tiro Tullius Μ. Catonem contendere et conficere dicit, Rhodiensibus quoque impune esse debere, quod hostes quidem esse populi Romani voluissent, et qui maxime non fuissent. 40. Dissimulari autem non posse ait, quin paria et conaimilia non sint, plus quingenta iugera habere velle, quod Iebiscito eoionis prohibitum fuit, et bellum iniuatum atque impium populo Romano facere velle neque lieni infitiari posse, quin alia causa in praemio sit, alia in poenis. I. am beneficia inquit, promissa operiri

oportet, neque ante remunerari, quam facta sint iniurias autem imminente praecavisse iustum est Imagist, quam X spectavisse. 42. Summa enim roseasi stultitiae, inquit, est, non ire obviam aeeleribus cogitati

175쪽

aei manere opperirique, ut, cum admissa et perpetrata fuerint, tum denique, ubi, quae facta sunt, infecta fieri non ossunt, puniantur. 43. Haec Tiro in Catonem non nimia frigide, neque sane inaniter. 44. Sed enim Cato non nudam nec solitariam nec improtectam hane ἐπαγωγην facit sed multi eam modis praefulcit, multisque Iiis argat mentis convelat et, quia non Rh diensibua magis, quam reipublicae, consultabat, nihil sibi dictu factuque in ea re turpe duxit, quin omnium aententiarum via servatum ire socios niteretur. 45. Aeprimum ea non incallide eonquisivit, quae non iure naturae aut iure gentium fieri prohibentur, sed iure Iegum, rei alicuius medendae aut temporis causa tu sarum : sicut eat de numero pecoris, et de modo agri praefinito, aut eius modi Hiquo. 46. In quibus rebus, quod prohibitum est, seri per Ieges quidem non licet: velle id tamen facere, si liceat, inhonestum non est. 47. tque ea re contulit eorsum, miscuitque cum eo, quod neque facere neque velle per sese honestumeat; tum deinde, ne disparilitas collationis evidens fieret, pluribus id propuguaculis defensat neque tenues ista et enucIeata voIuntatum in rebus illicitis reprehensiones, qualia in philosophorum otio disputantur, magni facit, aed id solum ex summa ope nititur, ut causa Rhodiensium, quorum amieitiam retineri ex republica fuit, aut aequa iudicaretur, aut quidem erte ignoscenda atque interim neque fecisse Rhodienses bellum n que facere VoIuisse dicit interim autem faeta sola ensenda diei atque in iudicium vocanda, sed voluntates nudas inanesque neque Iegibus neque poenis fieri obnoxias interdum autem, quasi deliquisse eos concedat ignosci postulat, et ignoscentias utile esse rebus humanis docet ac nisi ignoscant, metus in republiea rerum

novarum monet sed enim contra, si ignoscatur, conservatum iri ostendit popuIi Romani magnitudinem. 8. Superbiae quoque crimen, quod tunc praeter cetera in senatu Rhodiensibus obiectum erat, mirifica et prope di-

176쪽

vina reaporimonis figura elusit et Multi s Verba adeo ipsa ponemus Catonis, quoniam Tiro ea praetermisit: 50 Rhodienses veroos asse sunt, id solaetantes, quoia mihi et liberis meis manima die verem. Sint sane super- δἰ qtiistia ad nsa attineta irrexe με, a gus -- perbior est, etiam nos sit. Nihil prorsus hae compeIIatione diei potest neque gravius neque munitius, adve aua homine superbiallimo facta, qui superbiam in aeae amarent, in aliis reprehenderent. 2. Praeterea anim, advertere est, in tota ista Catonia oratione omnia di-aeiplinarum rhetorievitum arma a u. subsidia mota e ae sed non perinde ut in decursibus Iudieris aut simu- Iaeris proeliorum voluptariis fieri videmus non, inquam, distincte nimia atque compte atque modulate res acta est, sed quasi in ancipiti certamine, cum sparsa aetea eat , inultisque loeis arte Vario pugnatur: si in istatum ausa Cato cum superbia iIla Rhodiensium famosissima inultorum odio atque invidia flagraret, omnibus promisee tuendi atque propugnandi modis usus est: tuune ut optime meritos commendat: nune, tanquam a Lunoeentes purgaret, ne bona divitiaeque eorum ex Pe- tantur, obiurgat nunc etiam, quaa sit erratum, depre-eatur: nune ut necessario reipublicae ostentat nune elementiae, nune mansuetudinis maiorum, nune utilitatis

Publicae commonefacit. 53. Eaque omnia distinetluanumerosiusque ne eomptius fortasaesani diei potuerint: fortius atque vividius potuisae dici non videntur. 54. Inl-que igitur Tiro Tullius, qui ex omnibus saeuitatibus tam opulentae orationis aptis inter eae et Ohaerentibua Parvum quippiam nudumque sumsit, quod obtrectaret: tauquam non dignum . Catone fuerit, quod deIictorum non perpetratorum voluntates tantum non enauerit puniendas. 5. Commodius autem erectiusque de hiameis verbis, quibus Tullio Tironi respondi modo, existimabit iudiciumque faciet, qui et orationem ipηam Catonia totam aeceperit in manua, et epistolam Tironia ad Axium seriptam requirere et legere curaverit. Ita enim

177쪽

probare.

I. Piteato Moos eum so it Ire morem nomine venditor nihl praestaret, ae in Rahlntia iurisperitus aeriptum reIiqui a Cuius et eausam esse ait, quo eiusmodi onditionis maneipla insignia ellae in vendu

do deberent, ut emtores errare et api non possent, neque Iex vendundi opperienda easet, ae oeulis iam perciperent, quodnam esset maneipiorum genus 3. Sicini, Inquit, ontigustus m ripis, cur δσINeapta, oronia creauta venibant, et id re Mectantur u es naven- - mgres ut ea Orona rignum erat evtisorum venalium, ita paeum mpositus demonstrabat, eiusmocr-rvos suum vi H, quorum nomena emtori venditoris Rupruestaret. 4. Est autem alia rationia huius opinio, eo die solitum ait, eaptivo sub corona venundari: quod militea eustodiae eausa, eaptivorum Veniatum M ges eireumstarent eaque ireumatatio miIitum Orona

appellata sit. 5. Sed id magia verum esse, quod supra dixi, Cato quoque in libro, quem eomposuit De re militari, doeet Verba aunt hae Catonis Ut popuIus suo

Historia de Pola histrione memoratu aisna I. Histrio in terra Graecia fuit fama eIebri, qui gematua et oeis elaritudine et venuatale et-ia antestabat. . Nomen fuisse aiunt Polum tragoedias poetarum nis-hiIium seite atque asseverat aetitavit. 3. Is Polus unicenmatum filium morte amisit, . Eum Inctum eum antis visus est eluxisse, rediit ad quaestum artis 5. In eo

178쪽

tempore inenla Electram Sophocli aetuma gesta urnam, quasi cum Orestis ossibus, debebat. 6. Ita compositum fabulae argumentum est, ut veluti fratris reliquias ferens Electra comploret commisereaturque interitum eius, qui per vim exstinctus existimatur. I. Igitur Porus, lugubri habitu Electrae indutus, ossa atque urnam e sepulcro tulit filii, et, quasi Orestis amplexus, opp1evit omnia, non simulacris neque imitamentis, sed ruetu atque lamentia veri et spirantibus. S. Itaque cum agi fabula videretur, dolor actua est.

strid a quorundam seminem adinati defeetione Aristoteles seripserit.

I. Ex quinque his sensibus, quo animantibus natura tribuit, visu, auditu, gustu, tactu, odoratu, quo Graeci αἰσθησεις appeI1ant, quaedam animalium alia alio carent, et aut eaeca natura gignuntur, aut inora, inauritave et Nuitum autem gigni anima Aristoteles dieit, quod aut gustus sensu careat, aut laetus. 3. Verba ex Iibro eius, quem Περὶ μνημης eomposuit, haec sunt: την δὲ αφὴν καὶ τὴν γευσιν πάντα χει, πλὴν ἐπὶ των,τε-

aliarum vocum aceemtibus.

I. Annianus poeta, praeter ingenii amoenitates, Iiterarum quoque Veterum ei rationum in Ilieris oppido quam peritus fuit et aermocinabatur mira quadam et acita suavitate. 2. I matim, ut admodum, prima Reuta, non media, pronuntiabat, atque ita veterea Iocutos censebat. 3. Itaque se audiente Probum grammaticum

hos versus in Plauti CisteIIaria Iegisse dicit: A. Potin es tu Romo furinus facere strenuum 3B. Aliorum ψαι 'st, Qui etant. Sane ego me nolo fortem perhiberi virum.

179쪽

d ea anxque esse hui accentui dieebat, quod a rem non essent duae parte orationis, sed utraque pars in unam oeem eoHuisset, sicuti in eo quoque, quod exa versum dieimus seeundam sy11abam debere aeui existi'mabat, quoniam una, non duae essent orationis partes;

atque ita oportere apud Terentium Iegi Meebat in his

versibus:

5. Addebat etiam, quod ad praeverbium tum ferme acueretur, eum significaret ἐπίωσιν quam intentionem nos dicimus, leuia a bre et admodum et adprobe dicuntur. 6. Cetera quidem alia eommode Annianus. Sed quod hane partieulam αι semper, eum intentionem signia soaret, aeui putavit, non id perpetuum videtur: I. nam et re Frus eum dicimus, et redprimus et adprime, intentio hia in verbia demonstratur; neque tamen a particula stati eommode aeeentu acuto Pronuntiatur. 8. Adpro- δου tamen, quod significat ταμ probus, non infitia eo quin prima syllaba aeui debeat. s. Caecilius in eoinoedia, quae inscribitur Triumphua voeabuIo lato utitur meroere hospes est mihi, Misaeena adprobus. s. Num igitur in istis vocibua, quas nos non acui diximus, ea ausa est, quod synaba insequitur natura Ionaior, quae non ferme Patitur aeui priorem, in vocabulis syIIaharum Iurium quam duarum II. aprimum a tem Ionge primum L IA uua in Odyssea diei in hoc versurni denistis se summus adprimus merserus 12. Idem Livius in Odysaea praemodum dicit, quaa res modum. Hrcentes, inquit, praemodum quod signi eat supra Oaum, dietum te est quas praeter modum:

in quo seilicet prima syIIab aeui debuit

I. DeIphinos venereos esse et amaalos, non modo m toriae veteres, sed recentes quoque memoriae deeri-

180쪽

rant. 2. Nam et sub Caesaris, in Putoolano mari, ut Apion aeriptum reliquit, et aliquot aeeuIis ante apud Naupaetum, ut Theophrastus tradidit, amatore flagransetissimi delphini quidam omiti eo pertique sunt. 3.Ν.-que ii amaverunt, quod sunt ipsi, genua, sed pueros mina IIborali, in navi Ita forte aut in alia litorum eom. apectos, miris et humanis modis Maerunt. 4. Verba aubaeripsi τωνος, eruditi visi ex Aegyptiaeorum libro quinto quibus delphini amantia, pueri non abhorrentis consuetudines, Iullus gestationes amaurigationemr fert eaque omni sese ipsum mutto me alio vidisse dia

Φεασασθαι υ 'ν νηπιμενον ὐπὸ ψωπος. . Ad haee Mileu rem non minua mirandam. Postea, inquis, fidem Ille puer delphineroinono morbo allectu obiit inum diem. I. At ille amans, ubi saepe ad Itina solitum adnavit, et puer, qui in primo vado advontum eiu opperiri eonsueverat, nusquam uia deriderio tabuit exanimatu que est; et inclitore inoena, inventis ab iis, qui rem e gnoverant, in sui pueri sepubero humatua eat.

I. Poposci, Omorvi, pupugi, Murri probabiliter aiei videntur atque ita nune omne ferme doctiores huiusmodi verbis utuntur. I. Sed Q. Ennius in Satyria