Aurelius Augustinus Hipponensis sacrae scripturae interpres

131쪽

at serina imaginum tamen adumbratam, ' deinde imendacium sensu strictiore in Scriptoribns sacris admitti posse, quum in docendo, si non nudam emper dederint veritatem, non fallendi uerit Voluntas, sed per gradus ad Veritatem adducendi, - haec ita dicta fiunt, ut pio nemini secus sentire liceat. Ipsum vero locum Epist. Paulinae laod attinet Verissime certe negavit, fictam et simulatam Ρauli indignationem intelligi posse, pase neque verbis auli totique sermonis nexu convenit, neque etiam cum rei quae agitur gravitate constat, ' quandoquidem etrus non tam imprudentiae agendi, quam levitatis uim et hypocris eos Teus erat, suo unice Commodo intentus; quo quidem justam indignationem non aulo Commotam fuisse, quomodo credibile est 3 imo, ut assectum irae ludendo simularet, qua demum ratione adduCi potuisset, nisi ut auram popularem aptaret sibique majoris probita tis et sanctitatis famam conciliaret quod quidem non prius dictum quam refutatum esse crediderim. At

enimVero, quum haec ex indole ipsius loci Augustinus ulterius objiciendo exponere potuisset ac debuisset, ut, aliis locis collatis, doctrinam de accommodatione dissicilem accuratius definiret, placuit ei in disquisitione

77 Couir mend. n. 55: Quod esse creditur, ostendatur non esse mendacium, sive ubi tacetur verum neque dicitur falsum, sive ubi significatio verax aliud ex alio vult tutelligi. γ' Noquo lacondum hic est quod Hierou ipse latetur Ep. 5 H. x interpretationem illam inprimis hanc ob cau-Sam O lautosque actam esse defensores, ne aulus principem apostolorum audaciore vituperio Perstringere

videretui'.

132쪽

genoratiori de ossicio veritatis et mendacii notione subsistere, ita vero neque ibi Constitisse neque rem felicius consecisse videtur. Nam quod ipse pietate salva concedi posse docuit scriptores sacros humanitatis et misericordiae sensu commotos interdum suisse, ut onficio veritatis aliquantulum remitterent, hoc totidem sere verbis, si quid video - sustulit atque negaVit, quum auctores illos tanta cum religione docuit ossi- Cium Veracitatis SerVasse, ut ne unum quidem simulationis exemplum in iis admitti sine impietate posset; scilicet: 'si ad scripturas sanctas admissa suerint velut ossiciosa mendacia , quid in iis remanere auctoritatis Τ' Ep. 40 . ). Verum enimvero, demittere se docendo ad ingenium et facultates aliorum, quid tandem est nisi alias induere et simulare notiones, nisi a Veritate persecta sciens Volensque reCedere, ut primo sacto initio, veritati leuiori ac puriori facilius aperi tuae via ΤΙpse Vero Augustinus hic ut saepius fluctuasse videtur dum in studio librorum sacrorum VerSabatur, cogente quasi necessitate concessisse videtur, quod deinde, ingenii meditationi totus se CommittenS, Vehementer impugnavit philosophus enim magis quam interpres, non tam ex iis, quae Iesus et apostoli egeaeunt dixeruntque essicere conatus est, quid bonum ho-ΠeStumque Sit, quam ex sua qualicunque boni honestique notione, quid agere et dicere Iesus apostolique debuerint. In eo autem, quia terrebat Pessimum eorum

arbitrium, qui nihil non per accommodationem dictum Volebant, tutissimum judicavit omnem in litteris sacris simulationis ci dissimulationis usum negare, a-

133쪽

Him ad id attendens, quod omnis librorum illorum

pagina docet, tantam et Judaeorum et Gentilium fuisse animorum in iumque duritiem, ut parum prosecto di vina Veritas profuisset, nisi consueti Vocularum soni Sensus pulsassent. Quare si qui nostris etiam diebus, funestis rei abusibus ut dicunt contristat et perterriti, accommodationem in orationibus Jesu et apostolorum admittere nefas existiment, dubito, quid sibi velint num satis ipsi intelligant, quum dubio prosecto areat,

Tectum Sermonis usum non solum caeternis Veritatis

Iegibus pendere, Verum ex sapienti etiam ratione eo rum habita, ad quos diriguntur Verba Hujus autem sapientiae exemplum perfectissimum Iesum et apostolos nobis exhibere, Omnes satentum; quare in positiva hac quaestione : accommodatio num et quatenus in libris ascris admitti possit ac debeat, nescio in haereant Sem

per in disputationibus philosophicis vagis, centies re petitis quum ipsi libri potius assiduo et dis genti studio aggrediendi sint, ut accommodationis licitae et salutaris natura et ambitus, praeeunte Jesu Cum apostolis,conStituatur, leges et fines, quantum fieri possit, di Stivguantur, quos ultra citraque nequeat consistere

rectum. Sed de his longus foret sermo, neque hujus loci et temporis St. XII. 3. I. Sufficientia. Perspicuitas.

In volumine librorum, quod religiosae cognitiOnis sontem et sanctam ecclesiae copulam Deum nobis dedisse credimus et profitenim', non solium divinae re-

134쪽

quiruntur notae, purissima Veritatis integritas et augusta numinis auctoritas, Sed humanae quoque, indo- Iem dicimus et rationem usibus humani sapientissime, siVe quantitatem spectes sive qualitatem, attemperatam, ut ex iis, quae scire necessarium ad salutem, nihil di sideretur, neque eorum aliquid ita propositum sit, ut

intelligi inque vitae usus converti nequeat. Neque hic ver, lanichaei desuere sibi, Scripturas sacras impugnantes et ecclesiae pacem insestantes; qui, quum docerent tot esse paginarum illarum IaCunas, Caligines tantas, ut Manetis demum institutione accedente, Cujus addere et illustrare ' non minus esset quam distinguere et corrigere vid supr. p. 9 not. 39), mraia plena et clara evaserint, id om modo egerunt, ut usum, qui libris sacris e consensu ecclesiarum i Constabat,eVerterent, summae autem auCtoritatis arbitrium apostolis callide creptum, in Sua manu traΠSserrent.

Et transtultissent fortasse, nisi Augustinus, quique cum eo alii stabant Sacrae Scripturae iudices et assertor S, Veneno illorum salutare opposuissent antidotum. Nimirum hoc Noster Christiano nemini dubium esse docet, ita sapientiam Dei hominibus consuluisse, ut, quantum satis esse judicaret, Scriptura sacra revelatum' de actis c. Felicea. s. Felix: Quia e 1it Manichaeus,

et Per suam raedicationem docuit nos initium, mediuIue suem, - quia hoc tu aut non audivimus, neque in Ceterorum apostolorum scripturis, hoc credimras, quia ipse est aractetus.' Enarr. in Ps. 146 n. 5 'perditis- Sima Manichaeorum secta accoptas Scripturas et lectas irrisit repreheridere voluit, quod non intelligebat, et exagitando et reprehendendo uo intellecta, multos illaque-

135쪽

sit, ' neque igitur serendos esse, si qui litteris ejus aliquid adjicere audeant contr. Faust XVIII. ). Quod

Manichaei autem testimonium quaesierunt e nonnullis Jesu apostolorumque dictis, quae institutioni alicui su tin se pleniori et accuratiori locum relinquere Videbantur doli. 16 12. 1 Cor. 3, 1. 2. 13, ), hoc aut imprudenter aut impie commissum esse monet. Etenim, quod dixit aulus, quando Venerit ὀ ἐλειον, es Saturum esse quicquid nunc ex Parte hominibus cognitum sit,' hoc orationis ex docente, dictum esse de vita in coelis beate continuanda de actis c. Felice I. 12), alia ejusdem Verba, quibus inter γαλα et βρῶμα distinguitur, non indicat e duplicem aliquem doctrinarum cyclum, a Si unus Inuibus Communis esset, alter provectioribus reserVatus, y sed diversam instituendi rationem acultatibus singulorum aptam tract. Div. Ob. 8 n. 2. 3); denique ex verbis Jesu ''multa se dicere habere, discipulos autem sustinere ea non posse V Constare quidem, ΠΟΠ omnem doctrinae copiam verbis litterisque scriptis traditam esse, sed, ipse Dominus quum tacuerit, nihil magis temerarium CSSO, quam X Suo Supplementum addere, nihil magis stultum, quam nOVatoribus aures animumque praebere traci in Ev. Job. 96 n. 1. 20, sic enim ecclesiam indiscrimen Xtremum induci, meque aliquid sacile esse,

ηψ do civ. D. XI. . de Geu ad liti. V. 25. yy traci in v. Oh. 98, 5 Vnulla Videtur necessitas, ut aliqua secreta doctrinae taceantur et abscondantur fidelibus larvulis. seorsim dicenda majoribus. h. e. intelli-

136쪽

modo adsint qui callide rem agant, quod voluminibus

sacris obtrudi nequeat. Quum haec omnia ita obserVata sunt, ut Vindex et patronus optimus Augustinus haberi dicique ecclesiae nostrae possit, quae commentum Catholicorum de tra ditione altero et aequali doctrinae sonte destruxit J non minus egregie Valent, quae de notione perspicuitatis Sacrae Scripturae constituenda tuendaque disputata sunt. Primum Vero esse concedit, quae dicta in libris sacris cum aliqua obscuritate et ambiguitate sint; neque ero sine providentia divina hod accidisse monet, neque igitur sine summa nostra utilitate. Quum enim, quae vim obtutu patent, vilescere soleant et

negligi dissicultas autem ad penitius inquirendum excitet, nonnulla Velamine quasi obducto latere, ut studium hominum magis intendatur et exerceatur, Sicque dilligenti virium usu veritas coelestis eruatur '); eodem

quoque reserendum esse quod ita Sacra Scriptura

' traci in v. Joh. 7, et: cavete, ne hominibus deceptis ac deceptoribus aurem curiosam praebeatis ad incogalita scienda, quum mentes invalidas habeatis ad vera et falsa dijudicanda. ' tract. 98 n. 7. ' non mirum igitur, quod reformatores hunc Iocum tractautes ad auctoritatem Augustiui Saepius Provocarunt, Sic GIDin. inst. relig. IV. 8, 15. Cf. Reifer S. Aug. Veritatis evangelico-catholicae contra Bellarminum et alios Scriptores papaeos vindicatus. 1678. lib. I. cap. 1. 4. Ceterum in iis, quae de traditionis vi et auctoritate tatuit, Aug. nainus sibi constitisse, ex aliis Iocia infra asserendis apparebit.' ' de doctr. chr. II. Quod totum provisum divinitus esse non dubito ad edomaudam Iabore superbiam, et iu-tellectum a fastidio revocandum, cui facile investigata Plerumque viteacunt Ser. 56, 1: 'Verbi Dei ait

137쪽

comparata sit, ut non liuius vel illius hominis ingenio

m rideat, sed, dum plenae et integrae Veritatis adum brationem generalem contineat, omnibus pariter et aequaliter satisfaciat V). Deinde Vero, magnifica et mira sermonis prosunditate, quae obscuri aliquid habeat neque unquam non habitura sit, utiliter homines humilitatem doceri, sentientes, ingenii infirmitas quanto divinis oraculis inserior sit 'q). Neque, quod gravissimum hac in re est illam qualemcunque obscu-Titatem impedire, quo minus auctoritas verbi divini in omnibus iis, quae sine dispendio saliuis ignorari ne queant, Clarissima et manifesta omnibus sit prae

ludo exercet studium, non denegat iritellectum' . Consos s. VI Enarr. in s. 146 D. 5. Ep. I99 11 42. η' Cousess. XII. 1. 2: 'Ego certe, si ad culmen auctoritatis aliquid scriberem, si mallem Scribere, ut quod

vori quisque de his rebus capere POSSEt, mea Verba re Sonarent, quam ut unam Veram Seutentiam ad ho apertius onerem, ut exeluderem Ceteras, quarum falsitas

me nou posset os ridere. - Sensit illo Moses omnino in his verbis atque cogitavit, quum ea Criberet, quiC- quid hic veri potuimus invenire, et quicquid nos nori PotuimUS , aut Oudum 9SSumus, et tamen in iis iuveniri potOSt . v pr. 51 11 55 Illud aut omnia stincto, ut Scripturis sanctis nondum intellectis non perturbemini , intelligentes autem nou inflemini, sed Qt quod non intolligitis cum honore disseratis, et quod tutelligitis cum caritate teneatis V. Euarr. in s. 147 11. 'Magnum pietatis et sanitatis initium est, antequam Cias quare quid dictum sit, credore ita dici debuisse ut dictum est haec enim pietas faciet te capacem, ut quaeras quod dictum est, et quum quaesieris iuVenias, et quum iuveneris gaudeaS '.' ' de doctr chr. II. 14: In iis, quae aperte in Scripturis Posita sunt, invertiuntur illa muta, quae contius ut fidem moreSque Vivendi spei scilicet atquc caritalem De

138쪽

sertim qirum locis obsinIrioribus nunqtiam sere alia do- sint verbis planioribus dicta, unde lucis quantum satis est asserri possit ' ).

Ex hic dictis sacile intellectu erit, quid de iis Io

eis Augustinus judieaverit, quae, quum posita ultra interpretationis facultatem Videantvi', problemata her-nreneutica recte dicunturi in quorum numerum et

Iit Gen. 1, 1. 4, 6 2 Cor. 12, 2 s. Ol. 1, 16.1 Thess. 4, 15. 2 Thess. 2 64s. 1 Pet. 3, 18 al. ' .

Haec nimirum, si argumentum et indolem respicias, non multum ad usus nostros pertinere, neque in . CO-dice ita descripta esse, ut cognitio nobis mandata sit ψ); homini christiano proinde auream an regulam tenendam animo esse in 'melius est dubitare de rebus

occultis, quam litigare de incertis' de Gen. ad Iit t. 8, 9).

Peco mer et remiss. II. 59: 'Etsi quodlibo horum, quemadmodum explicari et demonstrari possit, igitorem, illud anisu credo, quod etiam hinc divinorum eloquio rum clarissima auctoritas esset, Si homo id sine dispendio promissa salutis ignorare non Posset'. fonsess. VI. 8.vs do doctr chr. II. . : magnifice et salubriter Spiritus S ita Scripturas S. modisca it, ut locis apertioribus fami occurreret, obscurioribu autem fastidium detergeres nihil enim laxe de illis obscuritatibus eruitur, quod Don planissime dictum alibi reperiatur . .' Cons. XII. 18. a s de ciV. D. XV. 7. XX. 19. de Gen. ad litt. XII. et s. ad ros contr. Priscill. 14. de Dulcit.

qu. 5. P. 164 D. 2 S. Q ad Oros contr. Priscill. 14: neque ista multum ad nos Pertinent, ut a summo studio indagare curemtas, quae remota Sunt a sensibus nostris ab intellectu infirmitatis humanae, meque in ipsis Scripturis ita posita ut nobis

139쪽

In his omnibus alitem viros, ii seculo XVInio de sacra Scriptura restituenda et Ecclesia reformanda immortaliter meruerunt, ita Augustin assentientes h bemus, ut non tam ad eum prope accessisse quam in eodem prorsus loco constitisse dicendi sint ' ).

XIV.

Regulo critico do exfu sacro emendando. Ante jam exemplis allatis Vidimus, mori pariani operae et studii Augustinum convertisse ad codices graecos et latinos Veteris Bovique Testamenti a vitiis de purgandos p. 55-68 Verum ut illi gravius et utilius

wis v. lar , Is das si sicli selbst auslege, o et vastu susis ori si, uvor in deri iugeri, die der h. Guist at ollen ei Lanui . eglaui, werdeu'. GDin. inSt rel. Chr. IV. Io, quod ad perfectam suo vivendi regulam pertinebat, id totum si complexus est Dominus lege sua, ut nihil hominibus reliquerit, quod ad summam illam adderent . Artic Anglic. XXXIX. art. 6: Scriptura . continet omnia, quae ad Salutem Suut necessaria , ita ut quicquid in ea neque legitur neque itide probari 'test, non it a quoquam Nigeudiam, ut tanquam articuliis sidei credatur, aut ad salaitis necessitatem requiri putetur .

140쪽

est cris sobrie et accurate instituta, ita neque perni ciosius aliquid quam in rebus criticis levitas et incon stantia, neque difficilius aliquid, quam recta hic incedere via. Etsi vero ingenio judicioque imultum relictum manet, principiis tamen et regulis, ne temere et perVCPS res agatur, studium criticum dirigi debet;

unde hoc Ioco quaeritur, an ex libris Augustitii leges et regulae elici et constitui possint, quas in studiis criticis sibi aliisque observandas praeceperit.

Systema criticum vero regulis absolutum nemo sacile XspectaVerit, neque propter laboris tantummodo

dissicultatem, sed ob periculum etiam, quod dissicultate non multo iusserius esse historia docet. Quamquam enim Deus pl. ax oracula sacra ita hominibus commisit, ut integritatem litterarum, interpretationis

veritatem non miraculo Servatam, sed Curis eorum

commendatam, doctrina et studio confirmatam Voluerit, nunquam tamen ea in ecclesia defuit relligionis superstitio, quae lectiones dubias et suspectas mordicus tenere magis Xistimavit pium, quam Veras et genuinas restituere Nostris demum temporibus, agente βδ Audias Hieron, nium prae ad Evang. : pius labor, sed

Periculosa praesumtiΘ, judicare de ceteris, ipsum ab omnibus judicandum, se Dis mutare iuguam, et Canescentem jam mundum ad uitium retrahere Parvulorum; quis enim doctus pariter vel indoctus, quum in manus Volumen assumserit, et a saliva, quam semel imbibit, viderit discreparo quod lectitat, non statim eruΙΩΡ et in Vocem me falsarium, me clamitans esse sacril egum, qui audeam aliqlii tu veteribus libris addere , mutare , Orrigeret et post secula quatuordecim rieshachium praef. ad NOV. est gr. 17963 quae de pluribus sacri textus recensionibus monueram, fabulae et commenta Vi-