Aurelius Augustinus Hipponensis sacrae scripturae interpres

151쪽

argutiae, in quibus exemplo doctores Judaeorum praeierant, oblectationi miro modo fuerunt' - scilicet ignorantia Iudens doctior Videtur ' deinde per me dium aevum, dum animi studiorumque libertas durissimis hierarchiae Vinculis constricta suspirabat, νο- sitio sive hi6torica hermeneutices ratio invaluit;

neglectis enim eXemplaribus sacris, Omnes quotquot propositae fuerant interpretum antiquiorum sententias cumularunt, ut Iectoribus ipsis unam alteramVe prae serendam relinquerent, vel, si una et eris probabilior declarata esset, hanc Supremo ecclesiae arbitrio sub

jicerent; ' denique Vero, libertate in rebus sacris recuperata litteris exegeticis earumque praesidiis cum philologicis tum philosophicis auctoritas et honor

restitutus est, eoque tandem e pervenit, ut in ecclesia nostra mulia interpreti lex aleat, i praeter in-

152쪽

sam Scripturam Sacram, eam vero rationis litterarumque praesidiis scrutandam. Obis proinde certum esse debet, quo quis magis, fugiens allegorin-xum latebras, normam ero auςtoritatis externae de

trectans, id agat, ut Scriptores sacri sui arbitri et interpretes fiant, e melius eum munere suo desungi. Ita vero quamquam unicuique Scripturas tactandi mediodo suum tempus seculumque suit, quis quaeso crediderit, singulos viros doctos ita obnoxios genio

seculi fuisse, ut trita vestigia omnes sequerentur 3

imovero historia, ut laeta habet exempla tristibus mixta, neque olim desuisse testatuae, qui rectius et liberius de studiis hermeneuticis judicarent, neque vero deesse hodie, qui libertatem rationis pertior vescentes, ad lusus imaginum recurrere vel jugum servile humeris subire cupiant. Ad Augustinum igitur ut redeat oratio, de consili interpretationis verissime docuit, 'totam eo tendere, ut Sensu Ct Ο-luntas uotoris quam CCuratissime exprimatum 7ὶ hoc bene observatis, quantum Periculum Sit, si sensus alienus verbis et semel Ilatus fuerit, ne ullo rius quoque interpres, invitus quasi et olens, ut aliquo modo constare sibi Videatur, vim Scripturae sacrae saciat de doctr chr. I. 41). Criterium autem interpretationis verse, Populariter quidem, sed No-Vum est quod attinet, aptissime, ita constituitur: Si quis verum iuvenisse sibi videatur, Deqrie ta- meri Xplicatio ea sit, quae communi Dei hominumque

153쪽

tentiam Vero si quis essecerit caritati utilem, neque

eam tamen, quam animo habuerit auctor, errare qui dem eum interpretando, sed ita errare, ut eque perniciose allatur, neque Contra universam Veritatem religionis loquatur de doci P. Clir. I. 39-41).Modum ver et rationem quod attinet Scripturam sacram tractandi, nulla regula est, quae sepius et vehementius lectoribus commendatur, quam de

singulis litteris non imis in gendis, sed reliquis ora tionis apartibus aliisque similis argumenti Iocis in sub sidium vocandis. Hoc quippe neglecto, nihil sere

esse monet, quod subtili late interpretationis ex textu sacro effici nequeat alia enim ibi omnibus commu-uiter scripta esse, alia singulis temporibus vel personarum generibus ζ' multa, Verbis iisdem expressa, diverso in locis diversis sensu Posita esse multa obscurius et ambigue dicta, multa etiam sic, ut unum alteri repugnare Videatur; quare, si essatis singulis inhaereamus, Scriptores sacros nos habituros esse Duu absurda et impia docentes, nunc sibi adeo

contradicentes. Hanc aer, interpretandi motho-- s. Tutherinterr vis Moses an Ichron si N alch III. S. 4 'Mara inusκ init Q Schris sati horlich andoluo salire u man mus ut Chi allelu ansehem, ob es Ottos Vor sey, Oudera Vielmehr, Eu eiu es gere detssy, ob es dicti tresse de sinen Andorti. β Do fido si operib. u. 5 Merrant homines, non OrVantes modum; et quum iu unam Parioni procliviter ire Caeperint, non respiciunt divinae auctoritatis alia testimo nia, quibus possint , illa intentione revocari , et iuea, quae e utrisque temperata est, veritat a moderatione consistere. V de doetr chr. III. 25. 35. de Coris. Vaug. n. 72. Ontr. Gaudent. I. 58: non debe-

154쪽

ilium pravam et perniCiosam se quam neque nos prae cipulini errorum et Superstitionum sontem declarare diabitamus, eo gravius Augustinus damnavit, quod eam soccundam esse I idit haeresium matrem atque nutricem; viani amite, Donatistae, ani clipei, alii Iaan omnes secuti sunt rationem, ut singulas librorum Sacrorum particulas, nexu Vulsas decerperent

et misere premendo torcpierido pae sibi conciliarent; cpiod dum agerent, ne pie Arianis dissicile suisse mo-nci, doctrinam ecclesiae nomine Tritheismi accusare, neque Donatistis inexorabilem in Lapsos Severitatem auctoritate divina defendere, ne sic Manichaeis impuritatem matrimonii divinis testimoniis probare, nequo aliis impiam hanc thesin defendcre ita per sesteriloni sufficere idem, ut vitae integritas operumque

pietas abesse impune possit. 'y Illi igitur perversi

mus quicquid ii Scripturis otiana cicipstimonio audatos homines fecisse Iogimus, consentiendo Pprobare, sod consideraudo discornere, adhibentes judicium noth

saue nostrae auctoritatis, Sed Cripturarum Sanctarum,

quae nos neque illorum hominum omnia vel imitari vollaudaro acta Permittit, si quae non recte ab iis facta sunt, vel huic jam tempori nou Conveniunt. 30 De fide et operib. . . . I. Contr. Adim. XIV. r istortilia fraus, qui articulas quasdam de Scripturis oligunt, quibus decipiant illiseritos , non CODDeetentes, quae Supra et infra scripta Sunt, ex quibus voluntas et intentio scriptoris possit intelligi.' Ontr. Faust. XI. 4. CL Luther xkΙ. d. Ep. an . GaI. VIII S. 2658 'Dio Lose de h. chr. sollion alien orte insonderiistit aula leisZigsto naclidenhon, as vor . nael, tandemit inander auia enaueste vergleichen M. allen Floisndahin undeu, das sis inen gauZen, gewiSSeu . Ollige Verstandisus inem Tox lasse ano cliten sollieu

155쪽

tati legem opposuit lianc si quid ambigue dictum sit, cura diligenti consulenda esse mae prius et quae posterius dicta sint, ut luti vel illi explicationi suta fragium inde seratur de doctu clir. ΙΙΙ. y, quodsi

autem sic etiam ObSCurita maneat, Sumenda esse ex

locis manifestioribus exempla, ut dubitatio testimoniis apertis tollatur ita demum integram et sanam ossici doctrinam, ex testimoniis omnibus aequaliter Compositam temperatamque δ' Sed dixerit aliquis, ita Domitilla, licet pauca admodum, in Sacro Codice dicta esse, ut summactiam interpretationis cura et diligentia adllibita, du

bitari possit, quid senserit ille qui scripsit, quid De

dicere aliis voluerit. Quod quidem Noster conce- dotis, δη ad conjecturas Confugere improbat et Veiat, nisi sorte quae Scripta Sunt inb5 dum sonent,

strandas de amauis estioribus Sumaritur exempla, et quaedam certarum Sententiarum testimonia dubitationem iu- certis auferaut..' ΙΙI. 57, 58. de uult eccl. . . . de quaest. Dulcit. H. 5. 11. de fide, spe et charit. n. 7 68. de conjug. adult. H. a. de civ. D. XX. 5, 4 de pecc. mer si remisS. ΙΙΙ. . . P. 147. 8 Do fide et operib. n. 7: nos ad Sanam doctrinam per tinero arbitramur ex utriusque testimoniis Vitani sente tiamque moderari.

δῆ De doctr. chr. III. 4r Rarissimo si dissicillime invo-niri potest ambiguitas in propriis Verbis, quam non aut Circumstantia ipsa Sermonis, qua cognoscitur Scriptoris intentio, aut interprΘttilii collatio , aut Praecedentis Ilu-guen OIVat inspectio.

156쪽

adeoque periculum adsit, ne lectores aut ossendantur aut , a fide profitenda deterreantur. de Gen. ad liti.

V. 23 Plerumque satis esse in tanta Verborum obscuritate iocet, essicere sensum Cui Deque verba neque ridet lanalogia repugnent, ut Veritatem Si non localem et relativam at objectivam tamen et absolutam

habeas. Egregia autem, ubi clara verbi divini

documenta desunt, Virtutes humauitatis et modestiae iii interpretatione quenda Hecere; meque eos facile

serendos esse , fui, raui magis quam Veritatis amantes Voce aspera et Cerba in aliter explicantes saeviant. Imo si quis alios more serarum mordere iascium religionis iique studii actare volit, objicitur,

caritatem cita studiorum sacrorum ritiem et metam esse, ut a pietate nihil magis alienum sit, quam Cavitatem ossendere; a Veram autem Pietatem esse, HuScriptu se obscuritate, superbia flatu cohibito, curiC-tante potius quam sidenter loqui. δε)δ' De doctr. chr. III. 33: Qtiando x iisdem Scripturae verbis non unum aliquid, sed duo vel Plura sentiuuttar, etiamsi Iatet, quid seus erit ille, qui scripsit, nihil periculi est, si quodlibet eorum congruere veritati ex aliis locis SS. Scripturaru in doceri Potest. Ille quipP auctor tu verbis et ipsam sententiam forsita vidit, et certo Dei Spiritus, qui per eum haec Operatus est, etiam ipsam occursuram Iectori Vel auditori ius dubitatione Praevidit, imo ut occurreret, quia et ipsa est veritate

subnixa providit.V II. . . Consess. XII. 27. γε Confess. XII. 52, 55, 4: Si mihi diceret unde scis, hoc sensisse Mosen, quod de his verbis ejus loquaris, aequo animo erro deberem quum vero dicit nou hoc ille sensit, quod tu dicis, sed quod ego dico; o ita Pauperum, Deus meus, me mihi mitigationes in cor, ut patienter tales feram, sui non mihi hoc dicunt, quia

157쪽

Quae quidem omni quam praeclare monita Sint, quam digna, quae memoriae mentique theologorum omnium inscripta maneant, Demo puto negaVerit, nisi qui secus sentiens et agens, dubito nolleologi ο--mine indignus liaberi debeat i

Regulo interpretationis allegoricin. Difficilis certe omniumque sere dissicissima in re

hermeneutica quaestio Versatur in iis, quae eΠSU VO' Prio et litterati, iisque, quae improprio et figurato ititelligenda sint discernendis distinguendisque, quo'niam ab utraque parte periculum non leve deSt ne, si ad litteras omnia revocaVeris, Sensus et SpirituSVerborum te sugiat litteris autem tu figit a imagirum mutatis, ne arbitrii lusibus interpretatio tota committatur. Utriusque rei jam seculis primis ex empla aderant, Alexandrinorum, qui verborum luso re potius quam interpretes dicendi mii Manichae- Oxum autem, qui, ut libros et Test contumeliis Iudibriisque inperitorum exponerent, singuli litteris mordicus inhaerebant neque parum laudis igi-

cliνini unt, sed quia superbi sunt, eques noverunt Mo- Si Sententiam, ed amant suam, non quia vera St, Sed qui Sua est.' n. 55 41. 2: In hac diversitate en tentiarum eriarum concordiam piaria ipSa eritaS, et Deus noster miSereatur nostri, ut legitime lege utamur Pr cvti fine, pura caritate. ' De eco mer. t emiSS.

II. 59. III. 18. de anima et ejus rig. I. 16. 7. 27. O. Ep. 8 n. 54. 64 . . si De Geu oontr. Manich. II. 19: Mauicliae si nou Desii legerent . intelligerent, quomodo accipiendae sint A. T.

158쪽

tur eo nomine Augustinus liabet, quod mediam quo dammodo viati ct ipse tenere et aliis praecipiendo

monstrare Conatus est, etSi non mirandum Certe si meminerimus, eum, sectae MauiCJhaeorum aliquati

do addictum, nihil deinde gravius duxisse quam errores corum sugere et impugnaTe Conses. s. V. 24. VI. . . - quod justo magis ad rationem allego-ristarum inclinavit. In litteris autem ita subsistere, ut signa Verborum Pro rebus, quae iis significantur, teneas, servilis esse monet insumitatis, imo mortem animae dicendam, Siquis, in elementis corporeis defixus, sublimius ad lumen aeternum conspiciendum Volare nequeat 30)exemplo Judaeos esse qui hebetes animoque obtusi sermones Domini viventes spirantesque neque ferre neque intelligere potuerint Christianos autem, libertat Sua utentes, sensum prosundiorem ex Iatebris Verborum protrahere debere δ' Nequaquam vero licere in signis istis interpretandis, neque modo CP-Vato eque regulis constitutis, huc illuc temere vagari Decla te rudens aliquis cervicem a jugo servitutis exemtam laqueis Proris irretiendam dederit; imo melius fulle esse, signis incognitis sed utili bus premi, piam inutili ineptoque labore sanctas et arcana Vires eorru in auras effundere. δ' Proitido, ne sine necessitate sensu litterati relicto ad interpre-

159쪽

tationem allegoDicam confugi auir, 'hregulam Sequendam esse hanc: Vcquiccquid in sermone Epiri nequcta morum honestatena neque ad fidei eritatenapi Urie referri possit, gurate dictuna esse ride docti'. chr. ΙΙΙ. 143. Actite tamen et aptissime hoc Ioco monuit quod ita dictum sit, ut seculi recentioris ingenium ossendat, non ideo mox turpe et inlione stum existimandum esse, cylippe flagitium non tam in usu rerum, quam in libidine utentis positum es se verum si quid dictum vel sactum sive a Deo sive ab hominibus tradatur, quorum sanctitas laudibus ornatin', quum omni Virtutis laietatisque principio adversetur, aut ita Praeceptum, ut flagitium fieri jubeat, quod bouestum est prohibeat, haec dubitari non posse quin figurate intelligenda sint, haec igitin arte hermeneutica traCtari deberet, usaitedum sensus Vadat Veritati pietati die congruus. 283 Haec quidem, si ab una parte considerantur, ita certe dicta identur, ut l)ietati pariter a veritati egregie consultum Mit quis enim negaverit, omnia

RQ D Gen. contr. Manich. ΙΙ. 5: Sarae quisquis Voluerit omnia quae dicta sunt Secundum litteram acciPere, et potuerit evitare blasphemias, et omnia congruentia fidei cathol. Praedicare, non solum ei Dori est invidendum, sed praecipuus multumque laudabilis intellector habendus est. Si autem exitus nullus datur, ut te et dignet Deo quae scripta sunt intelligantur, nisi figurato atquctin aenigmatis proposita ista credamus, modum quem in tendimus teneamus, et Omnes istas guras rerum expli-

160쪽

prius er 'uda esse, quam ut concedatur in oraculis doctrinae revelatae ali inuid contra Veritatem pietatemque Propositum Τ piis autem, quum usus figurarum

et imaginum in libris sacris requentior sit, tutissi naum non aptissimumqtie existimaverit, illas in iis inprimis locis admittere, quae aliquam impietatis spe ciem zibere videri possent At enimvero, ut iocprimum moneam, quum distinguere ante Omnia

Augustinus debuisset ea, qua de rebus dei agunt, ab iis quae historice vel poetice dicta sunt, eo in

primis peccavit, quod de utroque sacrorum librorum volumiue deque omnibus utriusque libris con-εtituit, quod nonnisi de graviore et essentiali libro rum parte, maXime Vero Novi Testamenti, affirmare licet in libris enim, ut uti hebraei, eueris miXti, historici et poetici argumculi, quorum magna aΓSiti rebus politicis et civilibus Versatia , a Vero, qua ad religionem morumque disciplinam pertinent, usibus unius populi rudis et inculti accommodata sunt,

quomodo ou multa contra rectiores et Obiliores

de rebus divinis humanisque notiones dicta et audi-hus commendata crediderii ista vero omnia ad Campum allegoriarum res erre, fidem historicam prorsus

CVertere foret, omnemque interpretationis sobrietatem et constantiam uti ictu tollere. Deinde, quamvis non pauca bene ct prudenter observata sint, ne

nimiae interpretandi licentiae anua pateret, SuprC-mum tamen arbitrium sensu qui hominibus inest honesti et decori traditum atque commi8Sum CSSU VO-bilis quod quidem nescio quomodo ConStare obsit, non dicam Cum auctoritate revelationis divinae, sed