Aurelius Augustinus Hipponensis sacrae scripturae interpres

181쪽

n N 'qui in altis habitat, et humilia respicit.

'sti excussorum o apostolorum' ex Matth. 10, 14 .

mirabilior, quam ut eam assequi possim): mirabilis facta est Cientia tua ex me . . Propter CCCata

domus suae perlustrat): 'severae sunt conversationes domus ejus.'' l. I. n. 25.

leviores sunt): vita mea exilior est quam loquela.' ann. ad Job l. l.

laborabo Τ : quare non sum mortuus et laboro.' ibid. Accedunt denique inscriptiones, quae in fronti bus psalmorum praenotatae sunt; Xempla hae sunt:

182쪽

tutina, o de resurrectione Christi mane sacta. ' '2 In oes 38): in recordationem sabbati :quietis.

commutaburitur r. na praeced. lo canticum pro di lecto o Jesu.

qui a sanctis longe iactus est V l . Quis talia legendo non clamaverit Ohe, jam Satis est Equidem vero, ne culpa aliquid mihi cum Augustino commune fiat, manum de tabula movendam esse video.

XX. Versiones male et perperam infellectari

In illis autem, quae proposita sunt, excusationis aliquid Noster habebit ex versiouibus istis summae auctoritatis, quibus dissidere vel a quibus recederenesis esse ducebat; quid Vero de iis dicendum est,

in quibus non cum auctoritate tanta, Sed Contra eam erraVit. Constat namque versiones alexandrinam et latinas antiqua ita saepe consectas esse, ut in iis etiam, quae recte sensum indicant, Verba duriter, ob- Scure, ambigue posita sint, ut ad textum hebraeumant graecum nisi refugeris, de mente eorum dubius et incertus haereas Augustinus Vero, cui volumina

183쪽

hobrae Oeclusa erant, graeca aperire neque commodum neque acie necessarium videbatur, ingenii sui3- illitate cuncta esscere Voluit in quo quidem studio ita saepe deceptus est, ut Verborum explicationem vel constructionem minus asseCulus VCPSionum eritatem in pravum detorqueret. EX multis exemplis nonnulla assePam.

Gen. 1, 1: in principio Deus secit: 'intelligi mus Filium in principii nomine, qui univeYSae re tu ae principium est. V de Gen. ad iit. I. 12. Iob. 3 8 maledicat illam maledicens diei h. e. hariolus Dominus, qui maledicit amantes Carnalia. Annotat in lib. Job. I. I. - , 11: 'non parcam ori meo sc lamentau-do conflendo, quum tempus est. ibid. Psalm 5, 11: 'decidant a cogitationibus suis o spe sua fallantur): 'jam non cogitent mala. Enarr. in s. l. I. - , 5: 'Convertere, Domines sod iterum nobis proFtius adsisy: 'adjuVa nos, ut perficiatur in nobis conpersio. V '' ibid. - 13 14 , 1: non est qui faciat bonitatem, usque ad unum VP inter unum, ut excipiatur Dominus Chr. M' ibid.

- 17 18), 41: inimicos meos dedisti mihi dorsum o terga fugientium mihi advertisti): inimicos

meos COHVertisti, ut Sequerentur me. '' ibid.- 31 32 , 3: tacui, inveteraverunt elanguerunt ossa mea a clamando a precibus fatigatus, tandem conticui)ci tacuit consessionem, clamavit Prae' Sumtionem, tacuit peccata sua, clamasei merita sua. '' ibid.

184쪽

Ps, 32 3s, 4: omnia opera ejus in side' at

sidem Deus in omnibus solvit et praestat)r in ipsa fide sunt omnia opera, quin diligit Deus. V ibid. 34 35), 13 Voratio mea in Sinum meum convertetur O non exaudita erit): quia in sinu suo Christus habebat Patrem, est immanitas in me ipso interpellat dioinitatem. ' r ibid.

dictione erit, semen impiorum peribit: Semen ejus, reliquio ejus, ude hic seminat et postea metet Semen impiorum, Opera impiorum. V V ibid. 48 49), 20: 'introibit usqae in progenies Patrum suoruni se morte, CL Gen. 15, 15): imilabitur patres suos. V V ibid.

54 55 , 22: molliti sunt sermones ejus hominis persidi super oleum, et ipsi sunt jacula: si durus sermo et nondum intellectus est, tibi pietate molliatur , et set tibi oleum; - illis sermonibus tanquam sagittis Corda hominum ad amorem pacis feriuntur.' ' ibid. 59 60 , 8: Deus locutus est in Sancto suo cor sanctuario : in quo Sancto suo Τ Deus erat in Christo '' ibid. 6d G6 , 3 in o propter multitudine potentiae tuae mentientur tibi o adulatores erunt ini mici tui: ad hoc tibi Christo mentientur falso accusabunt inimici tui, ut multa sit appareat potentia tua V se per resurrectionem, quae mortem

excipiet). ibid.- 67 68 , 24 VLingua canum tuorum o hominum tibi insestorum eos ipsos, qui usque ad

185쪽

sanguinem fuerant pro fas pangelica certaturi, etiam canes vocans, tanquam Pro miri Iam trantes.' ' ibid.- 68 69 , 24: dorsum illorum semper incurvae qui suturae vitae spem non intelligunt, de inferioribus cogitant, et hoc est habere dorsum cur vum. V ibid. - 78 , 39: recordatus est, quia caro sunt, Spiritus vadens et non revertens o indulget homini

fragili et mortali): eos Ocando per gratiam suam reseocapit, quia per Se ipsos redire non possent. Vibid. .

- 4 85 , 12: 'iustitia de coelo prospexit: 'a Deo data est justifcati confitenti. V ibid.- 86 8 , 4: memor ero Rahab AEgypti :

illa in Iericho meretrix, quae suscepit nuntios. Vibid. -- 89 90 , t ne ex Iecl. 8N avertas homi . in humilitatem NPn o in pulverem ivno

sis internis atque Isblimibus homo Mersus tem- 1lia concupiscat. V ibid. 1 et opera manuum Π'strarum dirige suis nos o prospera nobis iacias et ' 'non ea pro mer- rerum terrenarum faciamius tunc enim non ta sed curva sunt.''V ibid.

- 111 112 , 5 disponet sermones suos in ju- a justitiae eonvenienter L facta ipsa sermones, quibus in judicio defendetur 'r' ibid. , --τ: 'ab auditu malo o calumniis, verbis ominatis non timebit: judicium damnatorium,

, dici audiet iis, qui in tuiεtris erunt.''V ibid.

186쪽

Ps. 118 119 , 41 Urespondebo exprobrantibus

mihi verbum: utrum Verbum Ur xantibus, an verbum respondebo, ambiguum est; sed quodlibet eoruni Christum λογον sonat. '' ibid. -- 65 . Suavitatem secisti cum o exhibuisti servo tuo: secisti, ut me delectare bonum ibid. - 143 144), 9: canticum noVum cantabo tibi: canticum novum hominis novi Teεtamenti opiest.''V ibid. Ah. 1, 16: gratiam pro gratia: 'quia ipsa fides gratia est, ita interna est gratia Pro gratia. N Traci in Ev. Job. 3 n. 9. 8, 23: Vego de supernis sum G ταν μω e

de quibus superias Christus ab ipso Deo V' tr. 38, 4. - 13, 31: nunc clarificatus est ἐδοξα filius

hominis: 'separato inde nequissimo Iuda et secum xemanentibus synctis, significata est glorificatio ejus, quando separatis iniquis manebit tu aeternitate Cum

Sanctis '' tr. 63 2. .

Hom. 14 5 Valius quiden iudicat alternos dies c. κρίνει setιεραν τα Ῥέψαν o diem die sanctiorem, faustiorem existimat , alius autem judicat omnem diem sc aequalem 'qui alternos dies judicat, homo est; potest enim hodie aliud, eras aliud judicare qui autem judicat omnem diem, Deu est quia non solum, qualis quisque sit, sed etiam qutilis omni die futurus. sit, novit.' Pruposit ex Ep. adium ex

Gal. 1, 15: Deus segregavit ατο iἱσαρ γ de stinavit apo5tolum me de ventre matris meae et degre

187쪽

gatur quodammodo de Ventre matris, quisquis a carnalium parentum conSuetudiias Oeca separatur ': Exposit. p. ad Gal. n. 8.Gal. 2 6: quales aliquando fuerint γποῖοι dquales quantique , nihil mea intereste 'quia et ipsi fuerunt peccatores , nihil sua dicit interesse. ibid. n. 12.- 3, 1 ante quorum oculos . Chr. proscriptus est προεγραφη o depictus VJesus haereditatem εuam Possessionemqus amisit, his utique auserentibus eam, . . eos, in quibus jure gratiae fideique inhabitabat. V ibid. n. 18. Sed de his satis iam actum esse videtis. Fac

enim -- sic aliquis fortasse neque temere omnino dixerit cita Augustinum ἀγρόφιματον fuisse, ut in tricis nodisque Verbbrum expediendis parum vel nihil utilitatis ex libris ejus repeti possit alvero neque illa

linguarum cognitio εola secit interpretem, neque, quod haec deest, ideo mox omni successu interpretatio careat necesse est quoniam in multis . Scripturae locis, iisque gravioris momenti Plurimis, non tam verborum singulorum Tadices eruditione linguistica expediendo quam integrum rationis nexum oculo liberiore intuendo cumque locis similibus conserendo sensus essici debet. Quare, quum Versio nis bonae atque fidelis praesidium interdum sussiciat, inprimis ad mentem auctoris assequendam ea requiritur sensus interni dexteritas, judicii subtilitas ingeniique agilitas, quae beneficio naturae magis quam

188쪽

bis et litteris nonnunquam ita errari potest, ut ab

ipsa veritate sensu non multum recedatur.

Nos igitur, quid in exegetico ὀcce philosoplitteus Augustinus praestiterit, breviter Vidcamus. Sed - ut ante hoc moneamus, quoties in sensae res:gioso ex sacris litteris eruendo peccatum suexit, causa vel ex licentia aliqua repetenda esse Idetur, quae accurata et solida Verborum explicatione neglecta, arbitrii commenta quaecunque arripuit, Vel ex nimia subtilitate, quae singultis in vocibus ita haesit, ii indolem nexumque orationis consulere, locos similes et assines in opem vocare dedignata sit. In utramque partem Cum intra muros CCtesiae erratum est, tum seris, a sectis haereticis, quae pacem ecclesiae turbabant quidem, sed stylos doctorum ejus co tis instar acuebant. Ita, ut in primis ecclesim seculis subsistamus - Ghostici et Manichaei nullos sero in interpretando sines, Ariani vero, Donatistae, Pelagiani nimis arctos et angustos sibi proposuerunt, ut illi in excessu, hi vero in desectu errarent. Augustinus autem, qui in omnibus illis debellandis assiduus et sollicitus erat, quomodo non utramque erroris viam et cognosceret et cognitam monstraret, monstratam Vero Corrigere tentaret, et in melius saepe corrigeret At enimvero opposita feliciter semper

evitare, raro naturae humanae datum est; neque igi, tu mirandum est vel inique nimis serendum, si Amsustinum, dum unum adversariorum errorem castigavit, in alterum ei ex adverso oppositum, quem in aliis satis bene accurateque notabat, subinde incidisse videmus.

189쪽

curata singularum sententiarum biblicarum exploratio.

Ut verIta religionis ex involucro verborum spinoso vel mythico et figurato pura et genuina prodeat,

necessaria iuprimis eι eritas interpretationis est, qua singuli librorum loci ita examinentur ponderenturque, ut cardo rei ipsumque sententiae momentum ab Ornatu Verborum opera data distinguatur, temerario

vero interpretandi arbitrio Via praecludatur. In hoc labore autem minor linguarum peritia minus Profecto nocet, quam major ingenii sagacitas, acumen judicii magis prodest quare meliora hic ab Augustitio sperare licet, et recte sperari docebit locorum series, in quibus dissicultatis nonnihil aut ex verborum imu-ginibus aut ex brevitate sermonis, uomico Praeserettim et proverbiali dicendi genere oritur. Gen. 11, 5. Deus descendere dicitur, quum aliquid facit in terra, quod praeter usitatum naturae Cur sum mirabiliter factum, praesentiam quodammodo ejus ostendat. . de civ. D. XVI. 5. - 22, 1: Veritatione Deum non id agere, ut ipse aliquid cognoscat, quod ante nesciebat, sed ut, ipso tentante i. e. interrogante quod est in homine, occulium prodatur; non enim sibi homo ita notus est ut creatori, neque sibi aeger ita notus est ut medico Ser. II. 3. Reg. 17, 9 mandat Deus non in in e sed in Orde suggerendo quod opus erat, Persuaden

do quod utile erat. Ser. XI. 2.

190쪽

Ps. 109 11M 4: 'Poenitentia mutatio rerum

significatur; quomodo enim tu, quum aliquid te poenitet, doles factum quod fecisti, sic, quando aliquid

Deus praeter spem hominum in aliud commutat, poenitere se dicit, usque adeo ut et de poena nostra poeniteat eum, si nos de Vita nostra mala Poenituerit. Enarr. ad s. l. I. Me div. quaest. I. 11 4. - 118 119 , 135 pultum tuum manifesta:

tuam manifesta subveniendo et opitulando praesentiam. Enarr. ad s. l. I. Matth. 5, 8 τον Θεον ψονται Vita Deus no bis erit notus atque conspicuus, ut ideatur Firitu

negotia humana regnum Dei semper respiciendum esse, in militia regni Dei nulla humana cogitanda. de ser Dom in monte II. 58.

- ... O αγιον τοῖς κυσὶ .. τους ζωργαριτας ε ιιπροσθεν των χοιρων Sanctum et margaritas SynonJma esse, sic tamen, ut Vangelium sanctum

dicatur ex eo, quod non debet corrumpi, margaritaex eo, quod non debet conte i 3 similite canes sunt oppugnatores veritatis, porci Contemtores. l. I. II 68. - , , 8 αιτεῖτε. ζητεῖτε. κρουετε Petitionem pertinere ad impetrandam sanitatem animi, inquisitionem ad inveniendam veritatem, pulsationem ad pbssessionem salutis. I. l. II. 1. 7, 12 πάντα σα , θελητε Oυτον καὶ μεις ποιειτε non supplendum esse, ut in exemplaribus quibusdam, bona; V sententiam per se Plenam 55e, quum poluntas sensu proprio nonnisi