Aurelius Augustinus Hipponensis sacrae scripturae interpres

81쪽

Ii conspirare potuisse. In rebus igitur tam trepidiso dissicilibus unicam viam eamque tutissimam arripuit, quam offerebat fides in divinam interpretum inspiratio nem: scilicet, quo prophetae olim spiritu muti fuerint, eundem in septuaginta Viris operatum CSSe, ut Omnes uno quasi ore divino oracula ediderint; ' neque hos igitur singulis verbis, hominum interpretum o Te, anXie servire debuisse, neque, sicubi ab exemplaribus hebraeis liberius discesserint, id ex arbitrio suo secisse, sed jubente et Verba suggerente Spiritu sancto. Quo quidem auctore non solii Verborum formulas ita saepissime mutatas esse, ut sensus salvus idemque manserit, et Voluntas scriptorum, alio quamVis modo, Optime Xpressa sit 3 Verum etiam, si quid alio omnino Sensu dictum reperiatur, si hoc omissum illud addi tum in iis omnibus Spiritum divinum oracula prisca ingeniis Graecorum sapienter adaptasse, ut, quae illo rum usibus minus Viderentin Congrua, Omitteret, quae

η De civ. D. XV. 11. 15 1. I. p. 85 D. 54. CL Veron. Comm. iv c. 6 s. V uodsi aliquis dixerit, hebraeos libros a Iudaeis osse falsatos, audiat rigenem eκplanat. Esai. , quid huic respondeat quaestiunculae quod nunquam dominus et Apostoli, qui Cetera crimina arguunt in Scribis et Pharisaeis, do hoc crimilae, quod erat maximum, reticuissent. Sin autem dixerint, post adventum Domini Salvatoris et praedicationem apostolorum libros obr. fuisse salsatos, cachinnum tenere nou potero, ut Salvator et Evangolistae et Apostoli ita testimonia protulerint, ut Iudaei postea falsaturi erant.' Sal. Glassis Philol. S. P. 15 s. Rich. Simon hist crit dii V. . .

18. 19.

R CL Ambros in Ps. 45 n. 4: LXX virorum . . inter Pretationis testimonia de scripturis sunt nobis accensen' da divitiis.

82쪽

necessaria, adiiceret, quae luculentius dic posse viderentur, aliter Xprimeret ' Quae quum ita sint, his,

non tam Versionibus dicendis quam oraculis continuatis, auetoritatem Coristare, qua superior nullas fuisse quidem, qui dixerint, Xemplaria graeca esse X Odicibus hebraeis emendanda, at eminem tamen ausum osse hoc opus suscipere Vel ea textu liminare, quae,

quum in libris hebraeis desint, in graecis legantur; β

omnino Vero, hac auctoritate posita, interpretationes latinas corrigendas esse, imoVero eam ceu lapidem lydium usui communi inservire, Trum nullo modo dubitari possit, quo propius interpres aliquis ad alexandrinos accesserit, eo accuTatiu eum Veritatem asseca

tum esse. In his omnibus quum Augustinum coe- cum habemus versioni alexandrina laudatorem et ad miratorem, nefCi quomodo semel acciderit, ut in quaestionem propositam de dissensu frequentiore eam inter et codicem hebraeum ratione critica inquirat, si non Verum, at Vertu tameri in medium proserens, dum probabile censet, ex quo codices de bibliotheca Pto-

De cons. v. I, 28 de doctr. chr. II. II. V. t 15. Euarr. in s. 87 . o. de CiV. D. XV. 1. n. 2. 25 u. 5. XVIII. 45. D civ. D. XV. 14 II. I VLXX Hipp. in plurimis, quae divorsa dicere videntur, en hebr. Codd. emendare ausus est 1iemo non enim est illa diversitas putata mendositas, neque ego ullo modo Putaudam existimo. De Ocir. chr. ΙΙ. 22.ε D civ. D. XVIlΙ. 45t 'prosocio quisquis alius iIIarum scripturarum ex hebraea in quamlibet aliam linguam ii terpre est VeraK, aut congruit illis LXX iutpp., aut, si Congruere non videtur, altitudo ibi Prophetica esse credenda est.

83쪽

Ioniae describi caeperint, vitia calami irrepsisse, quae latius pausatim manaverint; recte tamen obserVaVit, hanc rationem non ubivis admitti posse , maxime vero ad loca ea pertinere, in quibus inconstantia quaedam orationis errorem casu Commissum arguere Videatur. de civ. D. XV. 13, 1 .Quum versio alexandrina tanta gauderet auctoritate, ut tempore magis quam dignitate a Scriptu a be-braea distare videretur, multum tamen sine dubio ab fuit, ut Augustino, latinae linguae adscripto, hoc interpretandi praesidium sussiceret; quare, si uSu quae Titur, primum et praecipuum Iocum dedit certe ersio nibus latinis Veteris et Novi Testamenti, qua manu diurna nocturnaque Versasse videtur. His versionibus autem nil actum in libris et Testamenti erat, nisi

ut interpretatio graeca commodius auribus latinis resonaret, tantum enim codex graecus usu et auctoritate

hebraeo per prima ecclesiae secula praestabat, ut ad litte ras hebraeas redire nemo Vel auderet Vel necessarium duceret ideoque communi usu et publico et priVato in ecclesia latina receptae sunt, y in libris Augustini autem 'codices prosci et latini de civ. D. XV. 13, 2 i. e. interpretatio LXX virorum sive graeco Si Clatino sermone Consecta, aut frequentiore Omine 'codices nostri' dicuntur l. L XV. 10. 11. 14, 2 . Illarum interpretationum vero quum tauta multitudo

7 De civ. D. XVIII. 45 Vox LXX interpretatione in Iat. linguam interpretatum est, quod eccissiae Iatinae tenent.' XV. codices , quos in auctoritatem celebriorem Suscepit ecclesia. Des doctri chr. II. 16 Retrast. I.

7. u. 2.

84쪽

esset, ut numerari Vix possent de doctr chr. II. 16 , unam ceteris praeservi jubet, Italam, ex patria crodo nomen Sortitam, quam perspicuitatis laude et fidei verbalis ita commendat, ut ipse certe, quae ex libris sacris descripta sunt, ex illa scripsisse existima diis sit ne pie immerito proinde Viri, qui operam collocarunt in ragmentis versionis illius protrahendis et ab aliis ejusdem aetatis versiouibus distinguendis, ad libros Augustini exegeticos ceu sontes uberrimos e-

Fuisse autem versiones illas latinas alias ita negligenter Consectas, alias tempore Iabente ita paullatim

Corruptas, ut neque Cum textu graeco neque inter se Constarent, Cum alii queruntvi ecclesiae doctores ο)' De doctr. chr. II. 22: In ipsis autem interpretationibus Itala ceteris raeseratur, nam est Verborum tenacior Cum Perspicuitate sententiae.' CL contr. Faust XI 2: Si de de Oxemplarium quaestio Verteretur, ex aliarum regionum codicibus, unde ipsi doctrina Commeavit, nostra dubitati dijudicaretur.' Ilias autem 'regiones alias' Aug. intellexisso taliam, ut tu Itala criticam quoque Praestantiam iudicaret, est acuta neque improbabilis se11-tentia doctiss. L. Dan Ess. GesCh. d. VuIg. S. O . Varias Conjecturas vero quae in O COHVeniunt, quod nomen Italae ex lectione corrupta ortum esse statuunt), iugeniosa magis quam Probabiles, quia nuda . . Conjecturae necessitas adest, Collectas id apud M. 33.

I. I. S. 21 . Hug, ini ius . . I S. 458. γ Bibl. acr. versio vetus ital ed. Sabatier . I. Praes. P. XIII S. TQ Hieron praef. ad 4 vang., Si latinis exemplaribus fides adhibenda, respondeant quibus tot Sunt enim exemplaria aeue quot codicos.' Ambros de Sp. S.Is 5: Si quis de latinorum codicturi varietate Contendit . . . graecos codices inspiciat.

85쪽

tum Vero maxime Augustinus, mi arbitrii petulantiam eousque prodiisse testatur, ut Vix aliquis ex Versione Iatina verba excitare auderet, Veritus, ne in codice

graeco aliud omnino haberetur de docte chr. II. 10. Ep. 71 . 6. . Ipse piidem medelam identidem se attulisse tradit, exemplaribus latinis ad fidem graecorum emendatis; δη sed quum inferiores aut Iaboris pondere vires suas sentiret, ad Hieronymum se convertit multis obtestans, ut Versionem septuaginta interpretum

veritati latinae redderet ζ' gloriam immortalem sic nomini suo paratu us Ep. 71 H. 6. a. sex 403 . Hic vero laborem istum detrectavit, δ' idque eo magis quod jam ante multos annos a. 384-391 opus amplioris ambitus peregerat , Xemplaria latina tute se Cori serendo adque idem textus hexaptari reVocando. Ne que eo sibi Hieronymus satisfecerat, probe intelligetis, piis ecclosiae usibus non prius OnSuli posSe, quam Πο-Va prodiret Versio, quae , relicta interpretum graeco rum latinorumque auctoritate lacerta, textum codicis hebraei et graeci fideli accuratoque sermon exprimeret. Illi id opus vero, quod orsi animo Hiero-

λδ Ep. 61 n. codico Iait nonnullas mendositates erugraecis exemplaribus emendavimus etiam nuri quae forterio inue praeterierunt, si legentes OVerint, collatis Odicibus emenda imuS.

δ' Ep. ara in opp. Aug. rQuandam latini sermonis in

ista proVincia notariorum patimur euuriam; et idcirco Praeceptis tuis arere non potuimus , maxime in LXX editione , quae asteriscis erubusque distincta est. δ' Hieron praefat. iii 4 v. Si veritas est quaerenda de pluribus, cur non ad graecam originem re ertenteS, ea, quae vel a vitiosis interpretibus male reddita, vel a rMeunitoribus imperitis emendata pervorsius vel a librariis

86쪽

nymus agressius est, stibaei Ingenio ita absolvit a sere 405 , ut laudibus et coronis nullum dignius esset, tantum absuit, ut omnibus se probaret, ut aliis nauseam bilem aliis moveret, neque tantum e plebecula hominibus, quibus consuetudo ex esse solet, sed iis etiam, qui Veri bonique arbitri constituti, reliquis voce et exemplo praeire debuissent Latratorum vehementissimum annales ecclesiae Rufinum notarunt, yβὶ Cui quamquam modestius se gerentem Augustinum se adjunxisse, fatendum non sine pudore est. Is enim, quum Versionis, quam dederat Hieronymus Novi Te-

Stamenti, aequum se eoiberet aestimatorem - quam et

dormita 11tibus aut addita sunt aut mutata , corrigamus 2' apol adu Rus. I. 54. 465: mihi non licebit, post LXXoditionem, quam diligeritissime emendatam ante annos plurimos meae linguae hominibus dedi, ad consutandos Judaeos etiam ipsa exemplaria Vertere, quae ipsi Verissima fatentur, ut, si quando adversus eos Christianis disputatio est, non habeant subterfugiendi diverticula, sed Suomet potissimum mucrone seriantur V CL Engelat e Hieron interpres, criticus, exegeta P. O8 S. δ' Hieron. p. ad Rus.' quid ibi laboris insumserim, quid sustinuerim dissicultatis, quoties despera erim, quotiescunque Cessaverim et contentione discendi rursus in- Ceperim, testis est conscientia tam mea, qui Passus sum, quam eorum, qui mecum duxerunt vitam et gratias ago Domino, quod de amaro semine litterarum dulces fructus carpo. s. Engelatos I. I. P. 115 s. δ' Rusin invectiva in Ilioron. Π p. 444 Quid sacimus, quod quae Prophetarum nominibus titulantur, eriora haec abs te, quam illa, quae apostoli probarunt, assirmantur stud Commissum dic quomodo mendabitur im nefas quomodo expiabitur . . . quis raesumat aCra SCripturas, spiritiis voces et divita volumina temerares quis praeter te divino muneri et apostolorum haereditati manus intulerit cet.' CL V. Ess. Gesch. d. Vulg. P. 11 ss. 18ss.

87쪽

veritatis laudem habere concedit, si a paucissimis iisque minoris momenti discesseris, et usu publico com mode adhiberi posse, quum sacile prolatis et inspectis codicibus, dubia et suspiciones removeri possint Ep. 71 D. Iaborem Hieronymi in Vetere est de Hebraeo Vertendo non inutilem modo, sed detrimenti etiam et periculi plenum declaravit. δ' Hoc enim

ante omnia reprehendit, quod a Versione graeca Iongius discesserit, neglecto signorum Criticorum Su, quem in opere priore ita aecu a te observaverat, ut

indicatum lectoribus esset, sive uberiores sive breVio res scriptoribus hebraeis interpretes alexandrini essent. Quid vero D ita sere Hieronymum increpat - tu quae emendanda corrigendaque tibi sumsisti, aut obscura Sunt aut manifesta si obscvi a ipse sane salii potuisti; sin manifesta, quomodo credibile, interpretes antiquiores in iis errare potuisse Tot autem tantasque auctoritates graecas et latinas damnari piis erat, ut aliter in ecclesiis latinis, in graecis aliter lectiones a crae instituantur 3 Denili Vero, si sorte de loco ali quo dubitatum vel disputatum uerit, quis non Videt,

summum rei arbitrium penes te futurum CSSe, quum te solum consultum adire possimus, ipse Vero Orihabeas, qui judex tibi sedere queat 3 nisi ad Judaeos

rem deserre placeat, qui timendum etiam est ne Contra te testimonium serant 3 certe constat, populum in urbe aliqua, audita interpretatione loci cujusdam ex libro Jonae a solita versione diversa, tumuitus CXCi

canonicis laborare te nollem.

88쪽

retur; quo sacto interpretatio tua erroris convicta est, episcopus ero, populo cogente, ad antiquam Versionem rediit Ep. 28 11. 2 81m. 3. 4. 5. . Haec et alia simili liis objiciendo, Augustinus pluribus jam epistolis sed frustra Hieronymum ad rescribendum provocaVerat. Qui quidem diutius non sine ludibriis tergiversatus est, nunc dubia fingens, an epistolae sibi missae, subscriptione quippe Carentes,

genuinae CSSent, roganSqne, ut Veriora exemplaria sibi

mitterentur Ep. 6 n. 1 , nunc Stomachum ridendo dissimulatis ), jubens eum desinere tandem senem in cellula latitantem lacessere militi grandaevo scilicet, qui, dum licuit, neque sibi neque ossici desue rit otium deberi adesse Vero, si tantum desiderium sit vires exercendi Vel doctrinam ostentandi, juvenes qui marte aequiore congredi cum ipso possint libros Augustini quod attinet, se neque iis unquam Operam dedisse, neque, si dederit, eum esse, qui aliena Carpere cupiat '), quodsi quis autem eos discutere velit, facile esse probare, quantum ipse in interpretando a Graecis antiquis dissentiati denique, me timide

' Accodit, quod fama delatum ad Hieron fuit, epistolam

aliquam Augustini, quasi Hieronymo scriptam, Romae et in Italia Per omnes manus currere, quum ad Se O Ium non pervenisset tu qua multa ita scripta serebara tur, ut merita Hieronymi iuvidiosius extenuari viderentur id Ρ. Aug. 67 n. Hieron. P. a n. I. a. - hoc dico, non quod in operibus tuis quaedam reprehendenda jam censeam; neque enim lectioni eorum unquam Operam dedi, nequo horum exemplarium apud nos copia est, Praeter Soliloquiorum tuorum libros et quos dam Commentarios iu satinos' cet.

89쪽

expavescens pacem implorare Videatin , proverbii jubet eum meminisse bovem assum sortius figere pedem Ep. 68. 72 in operib Aug.) Postremo tamen

Sene morosus, quem blauda novae Augustini epistolae verba non tam demulserant, quam ad rescribendum Commoverant, ad singula responderes dignatus est, Iingua autem asperiore et alta gerens supercilia in ope

gustinus, moVam VerSionem mine asteriscis et obelis editam esse risum Hieronymo moVit quaerenti

quod improbaverit satis ipse intelligat: signa illa ni

mirum, ab Origene usu recepta, ut mutua relati indicaretur Versionem alexandrinam inter et codicem hebraeum atque Versionem Theodotionis, debuissorius dem in priore versione, quae ex Graeco data fuerit: retineri, sed usu nullo O in Valere in altera, quae ex Hebraeo Xpressa sit, Sensum Veritatem potius quani Verborum ordinem ConserVans quid Piod, si tantus Veterum amator et autor AESse Velit, debere eum septuaginta Viros, non quos rigenes tollendo supple doque emendaVerit, sed puros et integros legere, Criticis quibusque signis expunctis Dilemma syllogisticum autem, h6d sibi opposuerat. Hieronymus miratur, quomodi non Videat, in ipsum retorqueri posset scilicet, quum ipse post tot tantosque iros ausus sit Sacram Scripturam commentariis illustrare, quid quae-ε eum praeter superflua et inutilia praestitisse, si, quod aliquis scribendo prius occupaverit, de eo non aliis libertas disserendi constare dobeat. Deinde Vero, quum 'ersio Novi Testamenti a se exarata laude digna judi- Cata suerit, non esse monet, aio integritati suae in

90쪽

Vetere Testamento Vertendo dissidatur; ceterum in rebus dubiis jubens eum Judaeos adire. Neque Vero sine admiratione se, quod Augustinus narravit, legisse dicii propter unius verbi dissonantiam tantos populi

tumultus excitatos suisse, ut episcopus sacerdotium Perdiderit suspicatur autem locum suisse in libro Jonte . 6 , id i hebr. 'p' vicinus io cum septuaginta viris cucu bitaV κολοκυνθαὶ, sed cum Aquila he idera' κισσος interpretatus est quam quidem expli-:cationem acrius defendit. Id autem apologia ista essecit . ut Augustinus in epistola posterius Hieronymo scripta 82 n. 34 si non laboris at consilii tamen utilitatem concederet '

quamquam hoc ita ConCessit, ut satis constaret, quam xς te negatum ab HieronJm esset, eum Augustinum es e qui de Pretio merito pie peris illius aequum ferrepo se judicium; nam quod aperte negare non auSus est, graviter tamen dubitandum esse docuit in versione alexandrina alia praetermissa, alia corrupta esse i se curis criticis indigerent; nam auctos Viro errores inducere Voluisse, incredibile esse, nolentes autem errasse, sines impietate admitti non posse. Posx ea tamen Augustinum, ab aliis edoctum, ad sanio-

xx et sequiora judicia rediisse, iocoues libri annis serioribus conscripti cin quibus cum doctrinae et veri-

' Ude interpretation tua jam mihi persuasisti, qua utilitate Olueris transferr de hebraeis ut scilicet' a quae a Iudaeis Praetermissa vel corrupta sunt, Proserre tu medium. Sed insinuar digueris peto, a quibus Iudaeis, utrum ab iis ipsis, qui aut adventum domini interpretati sunt, et si ita est, quibus Vel quonam eorum . . illi antem cur hoc facere volueritit, nou Video .