Casti Innocentis Ansaldi Ordinis prædicatorum Vindiciæ maupertuisianæ ab animadversionibus viri clarissimi Francisci Maria Zanotti quibus quantum philosophia morali stoicorum religio ..

181쪽

tamen more , sed ut in Notis ad PMelidos fium recte animadvertit Bar yracius , illa in Comparatione , distinguere opus esset effectus non modo, qui ab Idololatria atheismo proprie is in mediate procedunt , ab flectibus a natura conditione Idololatrimim, Atheoninseque derivatis verum etiam Atheos illes, Ethnbcosque ponere oporteret iisdem praeditos adsectibus, 3 propensionibus, iisdemque praeterpro pter actos principiis, deis, occasionibus, & ci cumstantii ; quare in solo demum Religimus negotiis , si de quibus esset inunt , opponere in . Secus enim scies esset, periculum inde

immineret, ne Idololatriae aut Atheismo a pediperam assereremus omnia , quae naturali potius

aliquorum propensioni, Minstitutioni hominum, moribus Regionum, circumstantiis aliquibus, terisve caussis , quae nullum cum idololatria aut Atheismo habent nexum essent asserenda Illa autem in hypothem, qui tunc statim non intelligit, palmam eligioni quaecumque illa demum fuerit esse concedendam quum in qu cumque vel impersectissima Religione, totos huc reperiantur naturalem ad honestatem timetutem impellentia , quibus aret Allieismus Zovidius Libro Metamorphoseon octavo , quem dam inducens de Natura Deorum dubitantem

auditores omnes statim fingit stupore

182쪽

rore vehementissimo perculi, , illiusque hominis insana cogitata unanimi consensione reprobantes subdens: Ante s-raque Lelex, animo maturus ct aevo,

a pii Diis funi, re qui coluere eo nur. Virgilius autem Libro Eneidos sexto sceleratorum poenis QTartaro descriptis, memorandum illud adjicit: Diseire δε iam munici e non re eis Divos. Titus Livius Camillum inducit ista proserentem : Invenieris , omnia ' per evenisse sequentibus Deus, Mersa pernent bus . Denique Venusinus Vates, Libro Carminum III. Ode IV.

Dii isti neglecti dederum Hesperiae mala ructuosae. Ut infinitae eiusmodi, etiam clariora , omitto

mus.

NK enim falsi sint illis Ethnici in testim niis; consonare enim videntur ipsi Patres, dum de imagine aiunt illorum, Capituli a pud Gentible alservata Nota siquidem uti sunt rudenti illa, in otheosi

183쪽

thure

Porientisque aliis, inmmtes e rere ara so in re iam quoties fuse in m amo Constituit jus omne Deo, cui semia ingens Virtutum ratio antis instructa iniseris. Origenes autem contra Celsum disputans , Libro VII Adversatio conceduriarum fuisse etiam ab milibus Gentilibus beatae vitae beatis inbnatae amminis i litionein 7 Mirumque. ita lom ge meliorem, Elysium campum in Beatorum Insulas ab Idololatris perpetuo decantatas. Idem habet Iustinus Martyr, in Cohortatione ad Gemtes , idem Tertullimaus habet in Apologetico

idem Minucius Felia in Octavio idem Theophilus Antiochenus idem denique magnus Iohannes Chrysestomus , ita ex principiis Gentiblium, exque constanti di perpetua omnium consensione Gentium, de futura vita disserens: si imis Genrilis es , hanc tamen rarionem no-

184쪽

M AD PER TUIS IANAE. narrare non potucrunt Graeci , utpote propus mori

rariseisiis, nec non Tradisionibus Nostrorum male acceptis, attamen imaginem quandam Iudicii accinpcrunt. Itaque invenia re Poetas ct Philosophos Oratores, atque omne Scriptorum genus hac dure philosophantes . Audis autem Elrbium campum, T Beatorum infulas, o prata rtos, ct auram tenuem odoremque suaυ4smum choros item ibi commorantes , amictos sola candida, choreas agentes, atquc muos quosdam co=icinentes ac niυer sim malis re bonis pos obitum repo sitam pro meritis retributionem. Haec Sanctus ille Pater, in Libro adversus oppugnatores vitae monasticae secundo . Rursus vero ' aeque expresse , Concione quarta de LaZaro , scribit igitur pu-remus res nostra hujusce vitae termino circumseri bi; sed credamus fore iudicium,' Remunerationem omnium , quaecumque ei a nobis geruntur .

Nam id es adeo manifestum , perspicuumquc cunctis, ut o Iudaei, o Gentiles, ct Haereries, breviter , quisquis es homo super his consentia .

uamquam enim non quemadmodum dere de Resurrectione sentiant omnes , attamen de Iudicio deque paenis, o de Tribunalibus , quae uis funx, omnes consentiunt, me esse aliquam eorum qu hei gerunxur Ren nerarionem . Adeo verum est, futurae doctrinam vitae, diversorumque notionem statu a Saeculi laturi fuisse, quantum ad conem a tinen-

185쪽

v iacvr I retinendam saltem Societatem satis esse videbatur, apud Idololatras vidcumque adservatam

Fateor pili rima fuisse ab eisdem contra virtutis honestatis Leges perpetrata . Vertim , non omnia erant , a Baeti praesertim, Idololatriae

Bassius, monstraverit, raro homines secundum principia , in 'uissius se versari profitentur perariSED de Idololatria hucus pie, cujus Vindices: non sumus satis enim ostendisse siit, eius quoque impersectum sane Systema ad impersecti nem tamen non accedere hilosophiae oratis Stoicorum. Illis imo , qui ponunt Stoicos , ex vi Systematis, Mabsque sum s Capitibus Dbvinae Providentiae, Wimmortalitatis animonim, ad altissimum pervenire potuita virtutisis pedi semoris gradum , venda remanent infinita mi sexcentorum Scriptorum illustrium argumen ta quibus ad virtutes non dicam jugiter colem das vitia fugienda , sed praesertim ad insti. tuendum continendumque Civilis Societatis odidinem , solam non esse suis honestatem conis tam sed Religionem aliquam necessariam iidem clarissimi Auctores versiis Bassium osten LXXIL

Diuitiae by

186쪽

MAUPER TUIS IANIE. 37derunt. Nonne Athe ipsi veteres is recentiores, Religionem idoneum Politicorum inventum

Societati fovendae dixere perpetuo, dicuntque Id autem profecto, quod pro ipsorum etiam cogitandi ratione , possibilis non sit Societas

Atheorum . Si autem Atheorum Societas possibilis non est certe neque possibilis fuisset Stoicorum Societas , qui Athe omnino is revera erant . Quomodo autem virtute praediti dican tur, qui nullam valent constituere Societatem Orse in iis Societatis pendet ab eorum probi tate, qui constituunt Societatem. Si nullam vero constituere poterant Stoici Societatem itaque tillam habere poterant, aut conservare felicitatem . Qua enim felicitas homini esse intest muri intulus 4rilo , nullum Regim ut bene beateque vivendi forma certa, A constitvita est Nec enim jure aliquo quis hesese Wobso, in Theologia ejus Naturali, Atheo objiceret Sinenses, possibilitati Societatis cum Athei Lmo vindicandae ; quod utique nodum solvere nulla posse ratione videretur on enim Sinen sis Ripulus, Atheus est, sed quam maxime Id lolatra. Nobiliores quidem, quique se ceteris dinmores arbitrantur, Numen liberum .intellis gens, distinctumque a materia admittunt nullum sed sunt sane pauciores illi prae reliqua pene infinita nulliitudines nec universam com stituunt

187쪽

possibilis foret Societas ordinata Atheorum, nil proderit illa tamen Stoicis principiis is opinionibus ostendendum siquidem primimi esset homines ejusmodi in ossicio contineri imperio 3 auctoritate idoli imaginarii Stoicorum , illius scilicet sempiternae , immutabilisque honestatis

quae nisi in insanorum illorum. Declamatorum verbis , nusquam fuit . . Quamvis vero cognitionem discriminis amis inter justos is iniquos Rationi humanae illos apud Atheos assereremus, exequutionem tamen , sive illarum exercitium actionum, omnemque coactionem , Civiles tunc certa sibi solum vendicarent egea qua in hypothesi verii fuerit , quod ad praxim saltem spectaret, F obesianum Systema, numquam e

ro Systema Stoicorum. Nam Civilibus in Legibus opus esset, . ut proculdubio opus esset Societati hominum illorum continendae , non existeret ergo , neque usquam se se flerret , aut alicujus virtutis esset,is utilitatis, honestas illa

immutabilis, sempiterna, tanta cum auctoritate , tantoque cum imperio, a Stoicis praeconce

188쪽

. LXXIII. SED paucis omnia dicamus . Quid aliud , o, secro, sempiterna illa, iv ommutabilis honestas Stoiconimi, nisi certe Nativa renim ipsi necessaria, cogitatio nempe infimis , mundi anima Naturae quidem Lex , sed a Natura ipsa , ab intellectione is exstensione, di ab infinita unitate , minime distincta ; ideoque Natura illa Lex , infinitaque 3 immutabilis honestas, a tetanis idem dicendi modis , sed ab atheis Spinosianis pnγpugnatat Ut enimratheum est Systema Spinosianum, licet Naturam suam illam

rerum omnium ranam , Deum Spinosa appellet, eamque sub adtributorum nomine cogitationis

3 exstensionis, phyllae consideret praedicet, ita atheum certe in , si itaue Systema morale

stoicorum . N viam ipsam, unitatem rati.

nam immutabilemque honestatem, in qua auctoritatis unum esset is imperii adtributum , minralibus di endi modis vocavere Quacuamlue enim

in Philose ita, in v , aut creatio, aut Agens liberum 3 intelligens sal rem ualiter distinctum a materia, cis emibus , positum non est verus adest theis mus , ut in suo Systemate intellemini Cudworthus ipsi, veterum seu um

189쪽

Philosophoni vindex, lassus est Stoici autem

nec veram Creationem admisere, nec Agens imtelligens is liberum a materia , aut ab unitate 3 mundi anima, atque ab flectibus res, ter distinctuti esti, ejusmodi de rebus disserentes , insistoriam more semper declam rent Athei igitur suere. Illa namque ipsis praedicata sempiterna incommutabilis honestas non ponebatur proculdubio creata , aut ab Agente distincto , 3 libero producta erat illa itaque increa in non verus ipsa tamen Deus , quia ab ideam viserri, aut in ejus consideratione praeterqinitti adtributa praesertim illa , quae stoiciis gabant . Libertas atque Providentia , non possunt . Erat igitur coeca , ut ita dixerim o rum omnium natura , sive infinitae materiae infinita anima, unitas illa infinita, in quam omni resolvebantur, oratorio more a Platonicis , moire Dialemco ab Aristotelaeis, morali praedic more a Stoicis, Cartesiano a Spinosistis . Viti

kius certe is uddeus , totque alii celeberrimi Scriptores , apertissime ostenderunt, pinosam nil aliud veterum Philolaphorum Atheismo, quam

methodum addidisse geometricam Si autem Systema ejusmodi sermulis piadicatum Spinosianis, nec laudatur, nec admittitur , cur vel in ejus collatione cum doctrina morali Christianorum admittetur laudabitur , si vel quasi

190쪽

MAUPER TUIS IANIE. 61 quodam obtendatur formularum Stoicarum, ceu

honesto imperitum apud Vulgus numine turpit dinem rei mitigantes In rem vero nostram ita denique ratiocinamur . Sempiterna illa ,- -- mutabilis praedicata a Stoicis honestas metum Naturalis Legis soribus injiciebat nullum ubi

nullus metus est , nulla vis Legum est ubi nulla vis Legum est , ordinata Societas esse non

potest ubi ordinata Societas esse non potest nulla poni potest , aut induci , aut conservari selicitas. Itaque a morali Stoicorum Philosophia,

quae nullum aliud praestat Legum fovendarum kedium , quam sempiternam illam immutabilemque honestatem , nullam sperare hac possumus in vita felicitatem De Stoicorum autem minime perturbat , in perturbatione is confusi

ne totius Societatis, animo, dicemus suo loco. LXXIV. IN praesens siquidem de hilosophia morali 'Christianoriim , relate ad ordinem & felicitatem societatis, a qua privatorum hominum felicitas pendet plurimum, dicendum est . Ponit igitur ejusmodi Philosophiam , Deum summum esse

semperque, ante omnia fuisse mentem simplicissimam , omnia scientem , omnia potentem Voluntatem, Rectorem c moderatorem rerum

omnium