M. Accii Plauti Comoediae cum selectis variorum notis et novis commentariis curante J. Naudet ... Volumen primum quartum Vol. 1

발행: 1830년

분량: 678페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

301쪽

Iia illis inpuris omnibus adii inaniana. Deinde egomet mccum cogitare inter vias

Oheopici esto die si quid prodegeris,

Prosesto egere iceat, nisi peperceris. Postquam hanc rationem cordi ventrique edidi,

Adcessit animus ad meam sententiam, Quam minum sumtu filiam ut nubium darem. Nunc thusculum emi et hasce coronas floreasci is Haec inponentur in soco nostro Lari, Ut sortunatas faciat gnatae nubtias.

Sed quid ego apertas aedeis nostras conspicor Et strepitu si intus numnam ego conpilor miser p

coso Aulam majorem, si potes, vicinia ., Pete haec est parva, capere non quit EUCL. Hei mihi, Perii hercle aurum rapitur, aula quaeritur. Nimirum obcidor, ni intro huc propero currere.

8. Illis inpuris, scilicet propolis r6. Nostro Lari. Penatum et La. improbis. Cons. su P. c. 5, vs Io rium sodes in privatis aedibus noti Adii manum , frustratus sum Cotis una Colebantur maxime in Meo Cas. V. 2, 46 Pers. V. a. Is Poe item in cubiculo : saepe in partentii. II, I, II. Eodem sensu dicitur aliqua atrii in compluvio vel in tangere aliquem, . . porticu compluvio adjuncia CAs. I a Cordi ventrique. Mirare a dio. Aviam. Proh l deum sidem pientem virum,qui tam lacile vetus quaenam vox aures Euclionis emillud animi et ventris dissidium eraxit Nunc certe aulam illam, composuerit. Certe sententiam a quam vita cariorem habet ab eonis totiis inventrem, si esuriat, nus ditam eredit compilari Aulam quam dicto audieritem esse in , tum pro ollam. Vide nostram ad argu

Enelio damnavit . . ment Camerarii adnotationem. N. r3. Messit animus. At non ven- aa. Nimirum obcidor, etc. Vulga ter, qui non persuasus, sed coactus, tae . nimirum Occidor, nisi ego intro eonticuit. Eo animus a corde dissert, huc propere propero currere ori

quod ille cupit, hoc sapit. N. quod laudat . Gulielmus quasi

Is retine Muscuhιm, etc. Prisc. Plautus septenario trochaico iam- ω nunc thusculum emi hoc et ei r. hicis inserto properationem senis n. is mites magnifice deos vene exprimere voluerit. Sed anomaliae rentur; at Euclioni munuscula pau ratio non sati constat, et inalui perum sati erunt. Etiam thuri par lectionem Bi poni et Both cui scrocei dabitque thusetit uni. . assentiunt MSS. .

302쪽

α84 AULULARIA

Apollo, quaeso, Subveni mihi, atque adjuva Confige sagittis fures thesaurarios Quo in re tali jam subvenisti antidhac. Sed cesso prius, quam prorsus perii, currere

Droino, desquam pisceisci tu, Machaerio, Congrum, muraenam exdorsua quantum potes Atque omnia, dum absum hinc exossata fac sient. Ego hinc artoptam ex proxumo utendam peto

Congriones tu istum gallum, si sapis, Glabriorem reddes mihi, quam volsus ludiu'st.

24 Apollo Apollinem invocat, ut me saliunt, aut exossata De sient, ἀλεξικακου et malorum depulsorem est a glossa scribarum , ad illud

as. Configa sagittis. Est enim a V. Artoptam Aravia , utensile, culator Apollo: Graecis ἐκηςιλοe, sive testa assandis torrendisque pa-

ἐκατηύελετης . et κριτος, ἐκαερτος. nibus Triplex enim Panis erat, ex TURNEB. eoquendi rationes surnaceus, mi Machaerio Gulielmus et Pareus tuaceus et artoplicius TunnRn. contra plurimorum sententiam si De hoc versu Plinius, ut Nat. scribunt in tu machaerio Congrum XVIII, et in Artoptam Plautus ... exdorsua, etc. o Et machaeriolo appellat in fabula , quam Aulula nunt in sexto casu, tanquam sit iam scripsit magna ob id concer- cultelli genus, non servuli culina ratione eruditorum , an is versus rii nomen. N. poetae sit illius; certumque sit Ateii I. Exdorsua spinam dorsalem Capitonis sententia , tostumianena exime. Quantum potes, quam celer lautioribus eoquere solitosa pistorime. Sic Terent Andr. V. a , o resque tantum eo , qui sar Adelph. III, a, a. et Nosterias barat, nomina os in LAMB. sim Horum autem sere similia au si Mistis ludius Ludii adolescendia iniperia apud Terent. Adelph. te erant tuniculas induti insignes III, 3, a seq. N. galeat et ensiferi, peliatique riui 3. Atque omnia, etc. Hic versus omnibus Circensibus et theatrali- sua pari debetur Nonio, nam non us pompis tu versum incedebant, habetur in IIS , praeterquam ex ipsis velut pompae duces , Saliis si-ossata fac sient. Vertit aut omnia miles. Ludii ex eo vocati, quod a

303쪽

ACTUS II SCENA VIII. 85Sed quid hoc clamoris oritur hinc ex proxumo pCoci hercle, credo, faciunt opficium suum. Fugiam intro, ne quid heic turbae fiat itidem . .

Lydis hoc genus ludicri inventum, sui etiam civium delientiorum eui. . Diovs malle fide adhibetur tus. Cons. Lucii apud Nouium . Eos vero si dictos quia ludis in desquamor Sador, si belltar, m. servirent, alii sunt auctores magis quamor, punicor, 'o pilor probandi. Si qui eorum essent pingor . . Ad id se .u es tantur. grandiusculi et jam vesticipes, vel Cs Plaut. Curcul iv, 4. dixi N. lebantur, glabrique reddebantur . . Faciunt Ucium Uum, id est. Tunx. - s. id est pilis laevis urantur nam huic rei aequo aeet glaber laetus. AonM. 'otius coquemlo dare peram solent. Si mdiau. Saltatores quo laevior niti milis oeus erga nequam servum in

diorque cutis albi foret evellendos Asin. II, a II 3: quin tu opticium corpore pilos curabant. Is deinde saeis ergo, ae fugis . .

304쪽

ΑCTUS TERTIUS.

OpTAT civeis populare is incolae, adcolae, advenae

onancis

Dat viam, qua sugere liceat, facite tota plateae pateant. Neque ego unquam, nisi hodies, ad Bacchas veni in Bacchanal coquinatum, Ita me miserum et meos discipulos sustibus male contuderunt.

Totus doleo, atque oppido perii, ita me iste habuit senex

gymnasium.

Neque ligna ego usquam gentium praeberi vidi pulcrius

Itaque omneis exegit foras, me atque hos, onustos sustibus. At at perii, hercle ego miser aperit Bacchanal, adest,

x optara, cari. -POPulareis, ejus dem loci homines , δαμοται Sic Terent. Adelph. III r. I: Obsecro populares serie misero atque innocenti auxilium . . a. D. viam. Sic monehant lictores populum magistratibus via dece. dere, vate viam consuli ERN. 3. Unq. nis hoc ut si aeque ac h. . Bacchana coquinatum. Veni in locum , in quo ad coquendum extinato non jam sunt nisi furentes et hacchantes BoxΗ - Da Bacch. locum, quo Convelliunt Bacchae saera facturi P. Tit. Liv. XXXIX, 8: omnia hacchanalia Romae et per totam Italiam diruereis. In Bacis etiana ad Bacchas auxesis. . 5. Gymnasium. Ita ego isti seni pro gymnasio sui, in quo se exerceret D UZA. - Sies mnasitim sa-gri Leonida Libanum appellat

Asth. II. I . 3. N. 6. Ligna ego uag. gentium raderi. Quae siciat lignum scen . quin tu; sint quod alio modo praeberetur. Atta me non adeo totus dolet, ut verbis ea villari Obliviscatur et se sustibus onustum cum suis dicat ridicule Forte alludit etiam ad murem Praebendi ligni im .igistratibus iteriacientibus. Cons. Horat. Sal. I, 5,

305쪽

Sequitur cicio, quam rem geram : hoc ipsus magister me docuit.

SCENA SECUNDA .

νυ L. Redi, quo sugis nunc tene, tene. CONG. Quid tu, stolido clamas rit L. Quia ad reis viros jam ego deseram tuum nomen. CONG. Quamobre in PEUCL. Quia cultrunt hahes. CONG. ei cocum decet. EUCL. Quid conminatus Mihi coso. Istuc malefactum arbitror, qui non latus di. vi ICL. Homo nullus est, te scelestior qui vivat hodie. Neque quo amplius de industria male plus lubens saxi m. CONG. Pol etsi taceas, palam id quidem si res ipsa testi 'st. Ita sustibus sum mollior magis, quam ullus cinaedus. Sed quid tibi nos, mendice homo, tactio est quae res

46. Similem ligni praebitionem que rato arma coquinaria videntur esseritur Sosia in Sosiis Botrovii ultim latronis tela. Itaque deprehensumvss. S ia bois nous angitate, es in aedihus suis cum telo servum ad Hevae en ne pris Oin; is nox en resviros deseret actione capitali. one chames, et plus que de sol in . . Occemodo non senteterimina eon. 9. Quam rem geδam, se fugiam nata sunt. . . - sει magister Euclio ipse me . Vulgaue miser post mollior. non doenit magister sugae r ut quis faventibus SS. . - Cinin s. credat Congrionem dicere . quum a Cinaedi, inquit Nonius dicti sunt didici coquinariam, simul sugere, apud veteres saltatores vel panto-tit stire solent, edidici ab ipso mimi ἀπὸ τού κιυεῖ τὰ κωλα, D eodem magistro . . inde proserti. vs Pioprie cinaedus r. Tene, tene. Alium quemvis at signi sica mollem et impudicrin, L. loquitur, si quis obviam fuerit. Ita . Quid tibi nos .... tractio est Quo gallicea ar te es, arreter Cons. itis jure nos tangis verberas CL Amph. lv. 9, a. N. I, 3 Most. I, I, 33, ct h. Aul. IV, a TreisMiros. Cf. I. I, 5. . io, 4.-Q1ια res quid est tibi, cur 3. Q ita enistim habes. Metu em hoc modo agas P s. Cas. III, 6, 8. .

306쪽

α88 A ULULARIA,

silc L. Etiam rogita, an quia minus, quam aequom erat, Dei Θ

Sine. CONG. t hercle, cum malo magno tuo, si hoc caput sentit. EucL. Pol ego haud scio, quid post fiat tuum nunc caput sentit. Sed in aedibus quid tibi meis nam erat negoti, Me absente, nisi ego jusseram volo scire. CONG. Tace ergo. Quia venimus coctum ad nubtias EucL. Quid, malum

curas

Tu, utrum crudum, an coctum, dimini si tu mihi es tutor λcoNG. Volo scire, Sinas, an non sinas, nos coquere heic cenam Θ

ΕΠ L. Volo scire ego item, mea domi mean salva sutura cosc. Utinam mea mihi modo ab seram, quae adtuli, salvat Me haud poenitet Tuane expetam EUCL. Scio me doce,

cosG. Quid est, qua prohibes nunc gratia nos coquere hei coenam pQuid fecimus quid diximus tibi secus, quam velles 3

I . Si evue sentit, si quid uiuidi sensus in meo capite inest. Quae verba Euclio aliovorsum detorquet, i. e. ad sentiendum ictus Sentit p. semserit. Haec oratio non absimilis illi si isto , quae poricitationi, vel eomminationi inservit Vid Bacch. IV s, tis. 112. N. I 3. Nam per inest a quid separatum . . I 4. Tace ergo Sine in loqui. neque semper obstrepe N. ita. dim , antiqui vulgo pro edam. Etiam Hortat Epod. III, 3. N. xo ne atι menitet Camerar. meum haud poeta. Vulgo expli- eant : Meh. p. meis reticis coliten tu vivo . Sed Praesens pro suturo ibi positum arbitror, et Congrionem dicere ego vero , si ea quae ipse attuli in dolitum tuam . salva retuleres, satis mihi erit haud in pee nitebit . An tua Pauperis expetam velim subripere is CL Ein Ind. lat. Cic. . Poenitere nos rius rei dicimus

eleganter, quae Parva est qua Ontenti non sumus, etc. Multa quo

que exempla suppetunt apud ostrum, Mil. III, T. 4 Stich. IV, 3, 44, et Terent Eunuch. V. 7. I Phorm. I x, o Alii scrib.

me h. Poenitet tua ne exnet. i. e. adeo non expeto. N.

307쪽

ΕυCI. Etiam rogitas, Sceleste homo, qui angulos omne is Mearum aedium et conclavium mihi perviam facitis λId ubi tibi erat negotium, ad secum si adesses, sNon fissile habere caput merito id tibi iactum 'st. Adeo ut meam sententiam jam gnoscere possis, Si ad anuam huc adcesseris, nisi jussero, propius, Ego te faciam miserrumus mortalis uti sis.

Scis jam meam sententiam λ quo abis predi rumum tot vive 34

CONG. Ita me bene amet Laverna, te jam nisi reddi

Mihi vasa jubes, pipulo heic disseram ante aedeis. Quid ego nunc agam nae ego edepol, veni huc auspicio

malo.

Numo sum conductus plus jam medico mercede opus est.

a 4 Peroiam Deitis, aperitis Per chra Laverna Da mihi sallere daoiam adverbialiter, sicut obviam justum sanctumqtie videri . te Nota etiam : sceleste homo, qui Graeci eodem modo orabant τῆ, ... tacitis in Congrio turbam secum Πραξιδἰκηv. Erat autem ea dea tan- habet. s. sc seq. 7. Amph. II a , tum caput sine reliquo corpore.SCAL. 99 D. me... qui advecti sumus. Ν Ia Pipum etc. Id est, convicio, a S. Adfocum, etc. ordo et sera ut Varro interpretatur, de L. L. VI.tentia horum verborum est si ad sub sinem, qui hunc versum laudat, meum assidue stares ubi tibi erat et ripulum a pipatu piillorum dedu- id negotium, sc coquendi, neque cit a Festuc in pipalio clamor vagareris per domum scrutatus; plorantis lingua Oscorum qui non habere caput contusum fusti tamen neque sic Varronem it insi-

huc. - issile pro in fissum tias, s pullos pipars osci dixerint. 3o. Quo abis. Congrio abi do Differam, i. q. dissamabo. Nonio

mum Euclionis vasa quaesitum sua, exponente Eadem nunc Congrio sed eum senex revocat, et ipse the minatur, quae aliis sabulis dicuntur murum visere Properat. N. oecentare ostium . , et XII abb. 3r Iera m bene mei. Solemni obvagulatum ire ob portum is, i. e.

formula deos obtestandi Quod ante domum. Nam cui testimonium aeque valet atque illud Di me deerat, ut in us aliquem de rebus oderint, nisi ete. Sed veteres suis repetundis raperet, ei licebat priore figura utebantur, ut malis tribus nundinis convicium et que- et infaustis verbis parcerent. . relam eiere ante illius januam. N. Moerna. an deam romani 34. Numo. Numum esse didra sures precabantur, ut instituta sua etinium, ut in palliata , existimant et consilia surandi a mentiendi eruditi viri. Sed Romani potuerunt sortunaret Horat. Ep. I, 6:-pul intelligere denarium argenteum

308쪽

ucio AULULARIA,

SCENA TERTIA.

Disc L. Hoc quidem hercle quoquo ibo, mecum erit m cum seram Noquo istuc in tantis periclis unquam conmittam ut siet. Iio sano nunc jam intro omneis, et coci, o tibicinae. Etiam introduce, si vis, vel gregem venalium. Coquito facite, sustinate nunc jam quantum lubet. CONG. empori, postquam inplevisti susti fissorum caput. DucL. Intro abi; opera litic conducta si vostra, non oratio. CONG. Ηcu senex, pro Vapulando hercle ego abs tomercedem petam. Coctum ego, non Vapulatum, dudum conductus sui. Ru L. Lege agito mecum, molestus, sis et coenam

Aut abi in malum cruciatum ab aedibus Cosa. Abi tu modo.

octogesimam quartam lihm Partem, Fasorum caput Plenum vulnerum ut docet Plinius. Husjam medico, Caput suste reddidisti. Fissa sunt ete. Ita compone orationem: opus Vulnera Cons. iap. c. I, s. 25. est plus majore pecunia, quam nos. - At Camer et ed. numo mercede suturain medico. N. implevisti I me Fert secum aululam. Put . . 4. Vel gregem venalium, i. e. ser 'Ο Lme agito mecum Tanquam vorum, qui plerique lares. Sic Hor dicat i ad praetorem de me quoia Sat. I, I, 7, venales inter pro tum, si voles. Ne mihi obtundeis servosae. N. aures Formula dicendi, qua quias Facite. et cod. habet faces alterius contemnebat minas et eousite, vocem hic nihili. Ego gestio vicium. s. Mil. gl. II S, 43. legere fareite, quod Verbum est co et c. coσ. Noster IIS , aut c. c. N. quinarium , et huic loco aptissime II. Abi in malum cruciatum. In quadrat Glom vetus,farcu, vάσσει malam crucem Latini jubebant im-DIMALD. Ortunum quemque abire, ut Graeci 6. Temperi, vetus , i. q. in tem - κορακας, ut novae legis homines pore mature, opportune Gall. v ad Diabolum. - Abi tu modo istuc, est bis temps N. - vievisti fusti quo me mitiis. .

309쪽

S CENA QUARTA.

EUCLIO. Illic hinc abiit. Di inmortaleis, lacinus audax incipit.

Qui cum opulento pauper coepit rem habere, aut negotium, Veluti Megadorus tentat me omnibus miserum modis: Qui simulavit, mei honoris mittore huc causa cocos, Is ea causa misit, hoc qui subriperent misero mihi.

Condigne etiam meus me intus gallus gallinaceus, Qui erat anui peculiaris, perdidit paenissume. Ubi orat haec defossa, obcoepit scalpurire ihi ungulis Circumcirca quid opust verbis ita mihi pectus peracuit: Capio sustem, obtrunco gallum, larem manifestarium. Crodo ego edepol, illi mercedem gallo pollicitos cocos, Si id palam fecisset exemi e manu manubrium. Quid opu's verbis lacta si pugna in gallo gallinaceo.

6. Condigne, i. q. bene, irascentis ironia. CL Captiv. III, 2 8. N. 7. Peculiaris. In peculio ancillae Staphylae Asin. III, I, 37. - uissume. i. e. paene nihil absuit, quinine perderet. LIPs CL Priscian.

Ill. 4, 23 XV a , . A paene ad. verbio, inquit, superlativum Protulit mautus ici Mostellar. III, ,

I 27. N. 8. Hine, aula. N. Scalpturire, id est, scalpere. Nam frequentativa verba interdum ponebantur pro primigeniis. Voss. 9. Ita mihi pectus peracuit. Gmn.

censet scribendum ira, P. P. . deducens peractiit a peracuere. Sed Oritur a Peraceo, peracesco intransi

tivis. Etiam hinus sententiam, ctius constituit peracre tactum est, i. e. acerrima ira incensum. Et Plautus more suo dixit: cita, P. peracuit Capio sustem , pro ad ineo Pectus peracuit, ut ceperim su

stem m. N.

II. Mercedem gallo poli coe Corruptela haec illi similis, quam notissimus quidam judex in nostralescena eriminatur insate Utinplai tir, doni affratre allat mal,

olet proverbium, quo quis se inimico, vel metuendo homini auxilium . aut adminiculum eripuisse latebatur. Et nunc, quod gallum surandi ducem furibus ademerit, Euelio se jactat. I 3. Faeta se pugna in gallo Con. sectus est pugna gallus. Forte hanc locutionem bellicam senex usum.

310쪽

Sed Megadorus, meus adfinis, eccum incedit a soro. Iam hunc non ausim praeterire, quin consistam et conloquar is

MEGADORUS, EUCLIO.

ΜEG. Narravi amicis multis consilium meum De conditione haes Euclionis filiam Laudant sapienter factum et consilio bono. Nam meo quidem animo si idem faciant ceteri, opulentiores pauperiorum filias ,

Ut indotatas ducan uxores domum Et multo fiat civitas concordior, Et invidia nos minore utamur, quam utimur: Et illae malam rem metuant, quam metuunt, magis: Et nos minore sumtu Simus, quam Sumus. In maxumam illuc populi partem est optumum. In pauciores avidos altercatio 'st: Quorum animis avidis atque insatietatibus,vit, ut in ambiguo luderet; nam fortunium Cons ins IV, , 5. Galli hostes vel ipsi, vel fama sem Most. III, 24 II. N. per aderant. N. Io Minore sumtu simias innorema. Conditione. CLII, 2 6o. N. sumptum faciamus, quando uxores 5 opulentiores. Hanc sententiam rugi magis essent et cuItu nono Plat. lib. VI de ep. expressam, splendidae. L.-Cf. II, 1, 45, seq. N. notat P. Victor Enm. 11. In pauciores Sententia est rs Madam rem , non , ut docti Non est dubium, quin, si sat quod quidam existimant, malas artes, dico, major pars populi probatura vitia, sed malum, poenam, divor sit. Restant nunc pauci locupletes ettium.Vid. ius. IV, 6 I S. s. Casin avari, quibuscum controversia mihi II, 4 35 D. Semper tu huic verbo sutura est, qui hoc certe non pro- vitato abs tuo viro. Cui verbo. - bahunt. LAMB. I soras, mulieris. Nempe ea est I3. Insatietatibus Uujusmodi, mala res, quam uxores metuunt minibus in figura multitudinis Plautus gaudet. CL Asin. II, a,46. N.

SEARCH

MENU NAVIGATION