장음표시 사용
371쪽
s CENA SECUNDA.LYDUS, PISTOCLERUS.
LYD. Iamdudum, Pistoclere, tacitus te sequor, Spectans, qua tu res hoc Ornatu geras.
Nam ita me di ament, ut Lycurgus mihi quidem Videtur posse heic ad nequitiam adducier. Quo nunc capessis te hinc advorsa via, Cum tanta pompa Pisae. Huc LYD. Quid huc Quis istet habet ΘPisT. Amor, Voluptas, Venus, Venustas, Gaudium,
Iocus Ludus, Sermo, Suavis-suaviatio.
LYD. Quid tibi conmerci si cum diis damnosissumis
2. Pectans, exspectans,quid velis agere N. 3. Ita me di ament, ut, etc. FOr
mula deos obtestandi usitatissima. I. q. volo dii mihi irascantur, nisi, etc. t aliquando subtrahitur ut. Mil. glor. III, , 3r: cita me dii
deaeque ament, aequom fuit, etc. is
CL Amph. II, 3, 5o; Aul. III, o, 3 I. N. 4. eis, in hac urbe namque nescit adhuc de Bacchidibus. Vid. in . 5, 6. .
s. Aorsamia . quae est exadverso, i. e. recta, porro. on assentior
iis qui intelligunt via contraria non ad continentiam ducente, sed ad nequitiam . .
6. Cum tanta pompa a. e. comitatu servorum opsonia serentium.
me. Monstrat domo Bacchidis. mbet, habitat. Aut prol. 5. . -- Quis est mortalis tanta fortuna adfectus unquam, Quanta ego nunc sum . cuius haec ventri portatur pom P Fragm. Plaut apud Ma-I crob. Sat. II, a Cons Casin. III, 5, 66. N. 8. Iocus, Ludus. Ille dicendi hie agendi estivitas. Cons. Pseudol. Prol. o. - Sermo absolute pro contabulatione amatoria, dulcibus susurris Verbis antecedentibus satis definitur. 6αρiστυς. N. s. Cum diis damnosias. Vocem Hi, invito Plauto inculcatam esse existimo. Non enim convenit deos appellare Lydum, qui versu tertio post eos deos esse negat. Praeterea trimetros est versus integer sinet hac voce. Ille vero dixerat: Quid tibi commercii est cum damnosissimisy vel intelligens rebus, vel dicturus etiam, nisi ab intersato Pistoclero obturbaretur. GRONOV. Videtur Gronovi conjectura eo comprobari, quod Pistoclerus statim subjicit qui bonis die utit
male . Bonis opponuntur damnos sissumis, nulla deorum mentione saeta Dei aggerat erimen , quum
372쪽
PisT. Mali sunt homines, qui bonis dicunt male. Tu dis nee recte dicisci non aequom facis. LYi, An deus est ullus Suavis-suaviatio pisT. An non putasti esses nimium quam, o Lyde,
Quem ego sapere nimio censui plus quam Thalem; I, stultior es barbaro Potitio
Qui tantus natu deorum nescis nomina. 1 vi, Non hic placet mi ornatus Pisae. Nemo ergo tibi Iloe adparavit mihi paratum 'st, quoi placet. LYD. Etiam me advorsus exordire argutias λQui si decem habeas linguas, mutum esse addecet. DisT. Non omnis aetas, Lyde, ludo convenit. Magis unum in mente si mihi nunc, satis ut conmode Pro dignitate opsoni haec concuret Ocus.
es locis nominat. Sed, ut opinor, Praeclarus vir lapsus est, quum versum a Plauto ita scriptum censet a Quid tibi commercii, etc. . nam in genitivi hujus declinationis nondum geminabatur i. At versus constat, si scribas conmerci, neque elidatur ultima , quod Plauto usitatissi
II. Nec recte dicis. Cons. Asin. I, 3, 3. N. 13. Nimium quam, i e multum, magnopere Captiv. I. a 27. Cons. GeIl. N. A XV, et D declamaverat. nimium quantum deIectabiliter et feliciteris. . 34. Nimio...Hus, multo magis
Vid in s. a 43. - hiatim unum e septem sapientibus, ingenio et doctrina longe nobilissimum. Hujus nomen Plautus quasi proverbiale eximiae sapientiae indicium non se mel protulit. s. Capt. II, , as; Bud. IV, 3. ἰ4. .r5. Potitio. Stultitia Potitiorum in proverbium cesserat apud Bo- trianos, sicut sapientia Thaletis in Graecia Cons. Tit Liv. IX, 19, qui narrat, Appii censoris persuasu, Potitios, gentem , cujus ad aram maximam Herculis sa miliare sacerdotium, jam ab Evandri aetate id. I, 7 , fuerat, tradidisse servis publicis sacri ejus solemnia et inde,
quum ea tempestato duodecim sa- miliae Potitiorum essent , omne
intra annum exstinctos.-Barbarus
opponitur gra eo Thaleti ci Asin.
Prol. II. N. 7. ornatus, vestis. N. 29. Me a orsus, Coram me, erga
me. Sic Fabius eum Paulo colloquutus, solus cum soles, apud Liv. XXII, 39 . nec gloriandi tempus
adversus unum estis. N. II. Non omnis tas, Lyde, maeo,
etc. Hic Iudus scilio discendi, di similis a ludo us 8. Et paronomasia est non illepida in rao
373쪽
3.vD Ja in perdidisti te, atque me, atque operam meam, Qui tibi nequidquam saepe monstravi bene. MDisT. Ibidem ego meam operam perdidi, ubi tu tuam Tua disciplina nec mihi prodest, nec tibi. LYD. O praeligatum pectus PisT. Odiosus mihi es. Tace, atque Sequere, Lyde, me. LYD. Illuc sis, vide, Non paedagogum jam me, Sed Lydum vocat. 3.
DisT. Non par videtur neque sit consentaneum,
Quom herus hei intus sit, et cum amica adcubet, Quomque osculetur, et convivae alii adcubent, P raesentibus illis paedagogus una ut siet. LYD. An hoc ad pas res opsonatum 'st, obsecro asPisT. Sperat quidem animus quo eveniat, dis in manust. LYD. ii amicam habebis PrsT. Quom videbis, tum scies. LYD. Imo neque habebis, nec si Dama iturus sum domum. PIST. mitte, Lyde, ac cave malo. LYD. Quid cavo malo pPisT. Iam pxcessit mihi aetas ex magisteri tuo. 4 ,25. Monstrari bene , bona docui. α8. Ο ρrreligatum pectus Io insanum pectus Ab his, qui venesialis .eeu vinculis, igati videntur, et i l. lecebris quibusdam veluti defixi
tenentur. UENEB. - Odiosus, qui taedio est. N. M. Hon indagogum , etc. Ira ficiis tu quia nomine Proprio non a P
pellatione magisterii, vocatus ah ah adolescente, qui rationem acti reddit lepide in . 3 -34. N.
3I. Consentaneum , conveniena Constonum. N.
36 Smine quidem , etc. Ita sperosore; utrum sat, in manu deorum est. Hae solemni et gravissima verecundiae erga deos profession petulans adolescens ridicule magia illudit magistro. N.
38 Ittirus sum domum Fortes . itu rursuri domum . . SCRIv.-Both. .. iturus domum p. Sed versu , ut vulgatis profertur, constat circiet sensu. I. e. redibo domum unde arcessam Patrem tuum. N.
39. caua malo. Cf. Amph. Prol. a . Vide ut gliscat pueri protervitas quem , non magistrum , sed
nomine modo vocavit, unc eidem minatur malum. N. 4o. Ea magisterio Recte sic opitismi libri Nee admittendum aut
probandum editionum vetustiorum magistrati quod Meursio placet, Gruterua corruptis Livii et Senecae locis tuetur; alii si rejiciunt, ut duas ista voce promiscue apud latinos auctores potii tamen satean intur. Non utique apud attentius I -quut . Vide nostra ad Livii lib. XXIV. G ori.
374쪽
LYD. O harathrum, ubi nunc es ut ego te usurpem lubensi Video nimio jam multo plus quam volueram. Vixisse nimio satiu'st jam . quam Vivere.
Magistron quemquam discipulum minitarier Nil moror discipulos mihi esse jam plenos sanguinis
Valens adflictet me vacivom virium.
Pisae. Fiam , ut ego opinor, Hercules, tu autem Linus. LYD. Pol metuo magis, ne Phoenix tuis factis suam. Τeque ad patrem esse mortuum renuntiem. pisi Satis historiarum si LYD. Hic vereri perdidit M.
Conpendium, edepol haud aetati optabile
Fecisti, quom istanc nactus inpudentiam. obcisus hie homo 'st: ecquid in mentem si tibi, Patrem tibi esse PisT. ibi ego aut tu mihi servos es pLYD. Prior magister te istaec docuit, non ego.
4r Baraiarum , generatim profunda vorago speciatim inferorum sedes Cons. Rud. II, 7, a Virg. AEn. VIII, 4 S. Festus . M.
Te usurpem, in te me agam praeeipitem. N. 43. Vixisse ... quam visere. multo
malim mortem jam obiisse Cons. Captiv. III 3, i. N.
45. Nihil moror, non cupio. Pleno sanguinis, valentes, ut exsanguis est inurmus, languen . . 46. Meruom vacuum. s. Trin.
prol. II; Pseudol. I, 5 54 . . 47. Fiam , ut ego opinor, Hercules Linus Herculem in musica discipulum objurgans, ab ipso allisa in caput ei ita ara occisus est LAMB. 48. Ne Phoenix Phoenix Achillem
discipulum a Paride ad Trojamici tersectum Peleo nuntiavit. LAMB. So. Satis historiarum 'st Gallieedes contes. Ita sere, quae Fabius narravit, exempla Scipio contemptim eludit in graecas fabulas enarrare vacatis Tit Liv. XXVIII. 43. N.-Vereri perdidis Infinitivus vicem nominis apud Plautum saepe obtinet. Ita tuum conserto amare semper , Curcul. I, I, 28. Lucret. IV, 769: meminisse jacet, languetque sopore in N. SI Covendium , uerum rem acquisivisti. Haud artati optabile. non utile 'tibi. Etas pro Persona saepissime usurpatur. Cons. Asin. I,
3, 39. N. 53 Eequid, an Amph. II. 1, 9 Aul. II, 3, 3. In mentem se. f. Amph. I, I, 25. N.
54. Tibi ego aut in mihi sereos es vitiosam illam Velerum institutionem, qua Parentes liberorum pueritiam paedagogis servis tradebant, Plautus ridiculo corripit haud minus acriter quam severa disputatione Plutarchus, de pueris educandis. .
375쪽
Nunici es tu ad istas res discipulus docilior, Quam ad illa, quae te docui ubi operam perdidi.
PisT. Istactenus tibi, Lyde, libertas data 'st. orationis satis est sequere me, a tace. LYD. Edepol secisti furtum in aetatem malum, Quom istaec flagitia me celavisti, et patrem.
6o. Furtum. Κλοπῆ . κλεμμα tiro calliditate et astutia , qua quis consilium suum occultat. Sic et κλε rii pro sallere et latere et voluntatem celare, Graeci utuntur. I. HB. - Becte ae habet ut editum est a fecisti surtum in aetatem malum ii. In statem Pro in re tale, ut apud Ciceronem et alios Veterum, in ei talem pro in ciseitate. In intate,
id est, in vita. Et sic Plautus saepe loquitur, Ampli. I, I ab Trinum. I, II, 4 6 , et ali hi Passim .
376쪽
CHRYSALUS. HERi Lis patria, salve quam ego biennio, Postquam hinc in Ephesum abii, conspicio lubens. Saluto te vicine Apollo, qui aedibus
Propinquos nostris adcolis, Veneroque te, Ne Nicobulum me sinas, nostrum senem Prius convenire, quam sodalem viderim Mnesilochi Pistoclerum, quem ad epistolam Mnesilochus misit super amica Bacchide.
PiST. Mirum 'st, me, ut redeam, te opere tanto quaesere
r. erilis patria, saDe Hos erat, ut qui primum ingrederentur regionem aliquam ad eamve ex intervallo reverterentur, religiose eam salutarent idque quoniam cuique loco suum quemdam Genium praeesse arbitrabantur. HRIns. 3. Uietas Apollo Lares vicini, et viales , vicorum praestitesci apud Graecos θεο α iti nominabantur iique erant praecipui Apollo et Bacchus M UR Ius. 4. mero, antique i. q. Veneror, Precor. Cons. Aulul prol. 8. Horat Sat. II 6 8 in si Veneror... nihil horum a i. e. precor. . . Quem ad anastrophe , ad quem . .
Cur me rogas, ut, etc. Haec Pisto in clerus exiens ad amicam intus loquitur. . Nucesere, i. e. rare. Lucret V, 1128 a ac prece quaesit vetitorum pavidus Paces . Ita No.
377쪽
ACTUS II SCENA II. 39Qui abire hinc nullo pacto possitia, si velim
Ita me vadatum amore vinctumque adtines.cHRYs. Proh di inmortales, Pistoclerum conspicor. o Pistoclere, salve Pisae. Salve, Chrysale. CHRYS. Conpendi verba multa jam sectam tibi. Venire tu me gaudes, ego credo tibi. Hospitium et coenam pollicere, ut convenit, Peregre advenienti ego autem venturum adnuo. Salutem tibi ab sodali solidam nuntio. Bogabis me, ubi sit Pisae. Vivitne, et recte valet pCHRYs. Istuc volebam ego ex te percontarier. Pisae. Qui scire possum CHRYs. ullus plus PIAT. Quein nam ad modum pster Amphit II, , x, et alibi. Manil lib. I, 18 Quaesivere deos in. i. e. invocarunt. Ibid. 89ici quaesitus rector Olympi , id est,
I. Qui abire hine n. p. p. Et mirum quidem videbitur, quod se nullo modo abire posse dicat, nempe digrediens oratio amantis. Nam hic remanebit animus , dum corpus erit Praeterea longe aliud est alia. re absolute, atque discedere ad tempus, praesertim si ille, quod spectator vel indictum auspicatur, compactam cum Bacchidibus aliquam rem Procuraturus sit. N. 3. Vadiarum, passive obligatum datis vadibus Hoe verbum active usurpat, Curcul. I. 3, 5. N. 6. Conpendi verba multa Iam fariam, Praevortam ne multa verba
facias lucro tibi erit, quod perine verbis parces. Cons. Asin. II, 3, 4 I. . , . Homitium et crimam , uix διω. ι, hospitalem coeliam. Peregre advenienti. Cons. Ait h. I, 1 8.-A reo lepida servi faceti proca citas, qui se ultro vocat ad coenam. quasi sodalem Pistocleri, non verin
heronem. N. Io Salutem tibi ab sodali . . . nun
tio tibi do salutem verbis Mnesilochi. - Solidam , plenam et inimgram. N. I. Ubi sit Formula pereunctandi de aliquo absente Vid scen seq. s. Io, a Feret. q. . quomodo se
is Hector ubi est diis et eodem sensu, νε quo res summa loco is Eneid. II, 3aa. N. - Violane et recte --
Iet Recepi editoris Bip. lectionem vulgatis potiorem, in quibus neque
lucida oratio satis, neque congruum Carmen 2 aecu. Rogaliis me ubi sit vivit. Im. Nempe recte valet Plautus ipse emendationem Omprobat infra s. 4 et ceri. 3,
3. Nulms Plus neuio rugis quam tu , scire hiae potest . .
378쪽
cunus. Quia si illa inventast, quam ille amat, vivit.
Si non inventa si minus valet, moribundus cst. Anima si amica amantici si abest, nullus est; Si adest, res nullast, ipsus est nequam et miser.
Sed tu quid factitasti mandatis super λPisT. Egon ut quod ab illo adtigisset nuntius, Non inpetratum id advenienti ei redderem p
Hegiones colere mavellem Acherunticas. CHn Ys. Eho, an in enisti Bacchidem PisT. Samiam quidem. CHRYS. Vide, quaeso, ne quis tractet illam indiligens. Scis tu, ut confringi vas cito Samium solet.
PisT. Iamne, ut soles 3 CHRYs. Dic ubi ea nunc est, obSeci O. ab PIST. Heic, exeuntem me unde adspexisti modo.
CHRYs. Ut istuc est lepidum i proxumae viciniae Habitat ecquidnam meminit Mnesilochi Pisae. Rogas Ιmo unice unum plurimi pendit. CHRYs. appel
msΤ Ιmo ut eam credis misera amans desiderat. a.
II. Si adest, res vlla 'st. Haec deflectunt a comparationis PrOPO-sito, et ad amicam solum pertinent. I. e. praesente amica, bona amatoris Pereunt ipse est, vivit, sed nequam, et miser. . I 8. Mandatis sumr. Sic Virg. AEu. I. s. soci in multa super Priamo, etc. N.
t 9. Quod ab illo adtigisset. Τοquod idem quod, rvter ιι , qua de re id est, quam ob au-aam. Et, . nuncius ab illo in dictum, sicut illud ueret ii , sulgor ab auro. Pro auri. Porro eleganter nuncius adtigisse . dicitur pro pervenisses ut vel hac fab. IV se. pennit in si a me tetigit nuncius,
M. Samiam. s. Prol. 6 55-59. N. 3. Vide, quaeso. Iocus Alludit ad vasa Samia, quae ex luto Samio sieta erant, idcirco ragilia LAMB. Ne quis traetet, etc. Non trisulsa quidem et e re nata Iudisieatio, immo verbis continuata namque hujusmodi mulierculae Plus aequo tracta hiles se dabant. N.
25. Iamne, ut soles p nempe jυ- caris pro solito GRON.27 Proxum vicinia'. Suppl. in regione, similis Ioeutio hia domi, Romae habitatis. N. 28. E. quidnam , an . . 3o Imo ut eam eredi, Vulgatae dant eum sine interrogatione, et sic explicant Immo, ut eram amare eam credis, sic ea eum desid
379쪽
cnRYs Scitum istuc. PIST. Imo, Chrysale, hem non tantulum, Unquam intermittit tempus, quin eum nominet.
cun Ys. Tanto hercle, melior Bacchis. PIST. ImO.... CHRYS.Imo hercle, abiero Potius Pisae. Num invitus rem hene gestam audis heri pCHRYs. Non herus, sed actor mihi cor odio sauciat. Mi Etiam Epidicum, quam ego fabulam aeque, ac me ipsum
Nullam aeque invitus specto, si agit Pellio.
rat. Sed Acidat vere, ut opinor, lo- eum et restituit et interpretatus est. Itane sormulam ut etιm vel eam reis dii docet et arguit exemplis esse hominum mirum aliquid et grande de aliquo narrare parantium, quasi dicant: quid agere hunc censes. , quo attentiorem faciant audientem, quae loquuntur. Hoc loco eum nihil probi sensus habeat cum interrogatione, et oratio sine interrogatione rigeat. At nunc sic procedit sententia: dixi illam plurimi eum pendere. Immo, quid censes de illius amore , quantus sic misere amans desiderat Mnesilochum in Acidalius vult misere, quod magis et latinum est et Plautinum Misere cum verbo assectum exprimente significat vehementiam. Ita Horat Sat. I, 9, 8: misere discedere quaerens 4 et misere cupis, inquit, abire N. 3I. M. istuc. Scit et tacet , etsi Proprie sunt ea, in quibus est verborum urbanitas, solet transferre
Plautus ad res optatas et jucundas a uilitu Sic Sticho, I, 3, 3, in ratio optima et scitissima : Veni illo
ad coenam, Capti v. I, 24 te Oilari ad coenam volo. En Facete
dictum . Casin. iii, ,rr: Nunc enim te demum nullum scitum scitius est. GRON. - Ηem Bothius contra librorum consensum hanc exclamationem attribuit Chrysalo interrumpenti narratorem importunum ut gallice qui diceret, compellatus et aegre serens Eli bien. Haud aspernenda conjectura. Potest tamen hem vulgari sensu enaccipi. N. 33. Imo, hercle, abiem Quuua
singulas quasque Bacchidis laudes, quas prolixe decantat, hoc verbo imo Pistoclerus inceperit Chrysalus audito eodem prooemio , plura odiose narraturum intercipit, vehementi ipsius formulae usurpatione, quod in tali animi motu fieri
35. Non hertis dactylum iacit, ut pronuntiandi mos illa aetate fuit, hera thius mutavit: non re3, audacter quidem, sed non contra sententiae rationem . . 37. Si agit Pellio P. Pollionem circa haec tempora comoedum fuisse in artificio suo parum probatum famae populari, certissimum est quem hic a Plauto tangiaveridissimile non est. Nihil autem reseri , sive Pellionem, sive Pollionem legasci sic enim casci illi enuntiabant, pomnem et seliinem Men.
380쪽
Sed Bacetiis etiam sortis tibi visa sc PisT. Rogas
Ni nactus Venerem essem, hanc unonom dicerem. CunYs. Edepol, Mnesiloche, ut rem hanc natam esse intellego, MQuod ames, paratum si quod des, iuvenis si opus. Nam istoc sertasse auro si opus PIsT. Philippeo quidem. CHRYs. Atque eo fortasse jam opus st. In Imo etiam prius.
Nam jam huc adveniet Miles cun Ys. Et miles quidem lPisae. Qui de amittunda Bacchide aurum hela exigit. CHRYS. Veniat, quando volt, atque ita, ne mihi sit morae. Domi si non metuo, nec quoiquam Subplico, Dum quidem hoc valebit pectus perfidia meum.
lioni qui Ambivio fuit . . I. GUL. 38. Fortis, id est formosa Servius et Oniusci nimirum forte dicebant Veteres quidquid quaque in re excelleret inde fortis pro sormoso pro divite, pro nobili. MERE.
39. Dicerem Lipsius ducerem i. e. mihi conjugio caperem seusu promptiore, sed qui etiam verbo diaerem comprehendatur, etsi magis inplicite. Nam adolescens qui judicaret mulierem deae Iunoni similem , Iupiter vellet esse , nisi
jam Venerem nactus esset. . 4 a. Istoc adverbialiter, ut eo; i. e. isto rerum statu. Auro se Vulgatae Omnes aurum est, sed quocum non congruat responsum Pistoeleri
Philippeo quidem, neque sq. s.
eo ... Opus estis. - Philippeo effi
gie Philippi Macedonum regis,cuso probatissima apud Graecos
43. Imo etιam prius , scit prius. quam hoc dixisti.-Iam Hyperbole. I. e. jam ante tactum oporteat. N. 44. D miles quidem ' etiam miles. Hoc vel admirantis, quasi miles terrorem addat egestati, vel superbe exsultantis, tanquam jam lacessitus egestate Pecuniae, et insuper militem noli metuat. Mod pronuntiandi, quid sensus verba ferrent ab histrionibus indicabatur Mentem suam Plauius histriones do. cuerat. Nobis cori ieiendi dubitatio relicta est. Credo nunc paululum obstupere Ch salum, quo acrior inde sit provocantis conversio. Quidem i. q. etiam cs. I, 2, 3. N. 46. Ne mihi sit moriar. Quasi dicat Tantum abest, ut eum simmoraturus in nummis expediendis, ut verear, ne ille me paratum mo
domi sumitur. Iam paratum estis
his domi , non ab aliis soris ietinuis. Nam cogitat Philippos, quos Mnesilochus Epheso retulit. OH dum patri reddidit. Vid scen. 3